Epistulae

Zenon nauclerus, per quem mihi dicis tuae sanctitatis litteras esse transmissas, unam tantum et breuem epistulam beati papae Amabilis reddidit solita munuscula continentem. satisque miror, quid causae fuerit, ut, cum in benedictionibus et tuis et illius perferendis fidelis extiterit, in reddenda epistula neglegens adprobetur. neque enim te falli arbitror, discipulum ueritatis, nisi forte Graeco homini Latinus sermo inter chartulas oberravit.

itaque ad secundam rescribo epistulam, quam mihi sanctus filius meus Heraclius diaconus reddidit, in qua inter cetera deprecaris, ut exponam tibi causas, quare Salomon et Achaz undecim annorum filios genuisse dicantur. si enim duodecimo anno Salomon super Israhel accepit imperium et quadraginta annis regnauit in Hierusalem filiusque eius Roboam, cum quadragesimum et primum annum ageret aetatis, patri successit in regnum, perspicuum est undecim annorum fuisse Salomonem siue decem, quia decem menses a conceptu usque ad partum sibi [*]( 14 cf. III Reg. 11, 42. II Par. 9, 30 15 cf. III Reg. 14, 21 ) [*]( gt = Veronensis rescriptus XV. 13 s. VIII. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](N = Casinensis 295 s. X. ) [*](o = Palatinus lat. 209 s. X. ) [*](e = Sessorianus 30 (Bibl. Nat. Rom. 1570) s. XI. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( ad uitalem prbm s?.C ad uitalem pbrum de salomone et achaz, quomodo salomon et achaz undecim annorum genuisse dicantur filios De ad uitalem epm (presbiterum B), quomodo salomon et achaz (acaz B) undecim annorum filios genuisse (genuisse filios N genuisse B) dicantur (om. N) N o B; Hieronymi nomen (eiusdem ) exhibent tituli codicum praeter B ) [*]( 3 zeno Ne nauclerius N 5 amabili B soluta e que om. N 6 quod o praeferendis D perferendus sit N 7 retenta B retinenda e appr. No abpr. B comprobetur g 8 te falli] fallit te o te om. N 9 hominis B latinis Na.c. in latinis o cartulas oB 10 fil. m. sanctus B eracli (y D)- us DoeB diac. om. 3( (c/. epist. LXVIII init.) \'\' 12 acaz B 13 duodecim annorum N 14 iherus. B eius s. l. m2 e 15 et prim. om. De succedit N 16 salomon De,Np.r. 17 decim (Da.c.) — decim De )

rursum Achaz, filius Ioatham, cum uiginti esset annorum, rex constitutus est super duas-tribus, id est -ludam et Beniamin, regnauitque annis sedecim; quo mortuo Ezechias, cum uicesimum et quintum annum ageret aetatis, patri successit in regnum. ex quo intellegitur Achaz quoque undecimo siue decimo anno Ezechiam filium procreasse.

Et si quidem in his historiis aliter haberent septuaginta interpretes, aliter Hebraica ueritas, confugere poteramus ad solita praesidia et arcem linguae tenere uernaculae; nunc uero, cum et ipsum authenticum et ceteri interpretes pari auctoritate consentiant, non in scriptura, sed in sensu est difficultas. quisne credet mortalium, ut undecim annorum puer generet filium?

multa et alia dicuntur in scripturis, quae uidentur incredibilia et tamen uera sunt. neque enim ualet natura contra naturae dominum - aut potest uas figulo dicere: quare me ita fecisti aut ita ? -licet, quod pro miraculo, signo atque portento fit, legem naturae facere non possit. num, quia nostra aetate duplex Lyddae natus est homo, duorum capitum, quattuor manuum, uno uentre et duobus pedibus, omnes homines ita nasci necesse est?

legamus ueteres historias et maxime Graecas ac Latinas, et inueniemus lustralibus hostiis secundum errorem ueterem portentuosas soboles tam in hominibus quam in armentis ac pecudibus expiatas. audiui—domino teste non mentior —: quaedam muliercula cum expositum nutriret infantem et stillaret cibos ac [*](1 cf. IV Reg. 16, 2. II Par. 28, 1 3 cf. IV Reg. 18, 2. II Par. 29, 1 14 cf. Rom. 9, 20 ) [*]( 1 uendicat B rursus o acaz B ioatam B Ioathan g 2 id est super B 4 et om. NoB gereret NB succedit N 5 acaz B decimo] duodecimo DeB 7 his om. DNe hystor. eB istor. D habent De 8 interpretum N hebreica D solida e 9 archem 31 artem D cum] quia N et óm. 31 10 autent. NoB,e a.c. 11 quisne] quis enim ç; credet 31 credit NoB crederet De 12 generaret g et alia] talia Bp.c.m2 15 ita me B 16 fit* 3IB sit cet. posset SlDe num] nunc e 17 lyddae o duddae St lidde cet. duum B 18 unum ç; et om. e 19 hystorias oe hi (i B) storicos NB grecos-Iatinos NoB 20 ac] et B 21 ueterum B, om. De portentosas N,o (ex portentas) suboles D tam om. e 22 expiatis 31 De audiui uidi 3t mentiar e 23 mulierculam 31 mulier NoB cum om. 31 nutriit N nutrit o instillaret in N,oB (alt. in om.) ac] et D de e )

prima ebrietas alterius noctis et ceterarum deinceps fecit consuetudinem. necdum duo menses fuerant euoluti, et ecce feminae uterus intumuit. quid plura? dispensatione dei factum est, ut, quae contra naturam simplicitate paruuli in contemptum dei abutebatur, a naturae domino proderetur inpleto sermone, quo dicitur: nihil occultum, quod non manifestetur.

Simulque consideremus, quod occulte scriptura et Salomonem et Achaz uoluptatis et inpietatis accuset. uterque enim, cum esset de stirpe Dauid, recessit a domino.