Tractatus super psalmos

Alieni igitur super eum insurrexerunt. non enim iam filii Abrahae sunt, neque filii dei: sed natio uiperarum, sed serui peccati, sed semen Chanaan patre Amorraeo, matre Chethaea et de diabolo patre filii diabolicae uoluntatis. quaerunt [*](6 Ioh. V, 19. ) [*]( 8 et non RPT proposuerunt (er in ras. am. 2; unt add. m. 2) V 4 ante conspeotum suum RPT cf. p. 146,8 6 ea add. m. 3 R om. PT poasit V UM 7 et increto V ut indiscreto PTb ut in indiscreto e 10 q m. 1 R hominfl ex hominis T 11 depraeoatus VR 12 nostram—infirmitatis om. V infirmitati arae P inee intellegeremur P inesse intelligeremus T 18 esuriuit ex esuribit m. 2 V sitiuit om. V dormiuit ex dormibit m. 2 V 14 lassus V oaeous fugit V meatus VT 16 perfunctis V 18 quaerella R quaerela P intellegorimus V 19 euuangelioam R euuangeli V 23 fili V habrahae V abraae T 24 chant naarum V amorreo RPT 25 chettea V cethea T c & hea R o & thea P de om. PT diabulo V filio P querunt q. V. )

quoque et animam suam fortes: cum Herodes principes sacerdotum, ubi nasci habebat Christus, interrogat, cumomnis synagoga aduersum eum testis falsa coniurat. sed animam hanc humanae naturae et infirmitatis esse existimantes non proposuerunt. deum ante conspectum suum; quia deus ex eo, quod deus manebat, usque ad originem nascendi se hominis humiliasset, id est, ut hominis filius esset, qui erat antea dei filius. non enim alius filius dei, quam qui filius hominis; et filius hominis non ex parte, sed natus, forma enim se dei ex eo, quod erat, ad id, quod non erat, id est, ut nasci posset in animam suam corpusque, euacuante; et idcirco et filius dei et filius hominis, idcirco et deus et homo, id est dei filius habitu humanae originis natus est, usque ad naturam scilicet hominis nascendi. qui totus ex anima et carne. formabilis est, dei se humiliante substantia. ob quod cum insurgunt aduersum eum alieni. cum potentes animam suam exquirunt, quae frequenter in euangeliis tristis et maesta est, deum ante conspectum suum non proposuerunt, quia deus dei filius, ante saecula manens, humanae naturae habitu, id est nostri corporis atque animae homo ex partu uirginis natus esset: per operum magnificentiam non intellegentes, quia hominis filius, cuius animam quaerebant, ad id, quod homo esse coeperat, ex dei filio, quod semper manserat, extitisset.

Interuentu diapsalmi non dicentis, sed cui dicebatur, [*]( 1 herodis principis V 2 nasci habebat RPT irasci habeat V cf. Arch. II, 182 p ) [*](3 aduersus PTE etanimam/T 4 infirmitates V posueF Pposuerunt T 8 hominis (n ex corr. m. 3) R hominis ex homines m. 2 V 8 non enim alius di V et filius hominis sup. lin. a m. 2 V 9 ex patre T post sed natus in P m. 2 haec adiecit: dei filius hominique unitus id est 1 factus est filius bominis q di erat 9 enim om. V 10 non svp. lin. a m. 2 V posset ex possit P possit VT 11 suam om. VT euacuante (exianiuit supr. scr. m. 2) P uacuante R uacante V euacuauit T et idcirco filius di PT filius dei — idcirco et orn. V 14 carne ex corpore corr. T 16 animam eius PTE 17 euuangeliis VR meata V mite deum una lilt. (n uel u?) eras. R 19 adquae F1 adque RV* et 20 natus eet p P natu esse (se in ras.) per R .92 esset ex esse m. 2 V 23 manserat ex manserat manserat m. 2 V manens erat R extitisse V. 24 diapsalmae TE cui dioebatur — sermo est om. V. )

demutata persona est. nunc enim generalis sermo est prophetiae. nam post eam orationem, quae ad deum fuerat, ut fiducia orantis posset intellegi in eo ipso precationis tempore quod poposcerat inpetrantis, continuo subiecit: ecce enim deus adiuuat me et dominus susceptor est animae meae. conuertit mala inimicis meis. effectus proprios propriis reddidit postulatis, docens non neglegentem orationis nostrae deum esse, neque inrationabilem praestationem misericordiae suae existimandam, cum nos secundum quod precaremur audiret. namque ad id quod ait: quoniam alieni insurrexerunt super me, proprium illud est: deus adiuuat me; ad id autem: et fortes quaesierunt animam meam, in eo exauditae orationis peculiaris effectus est. quod ait: et dominus susceptor est animae meae; ad id uero quod ait: et non proposuerunt deum ante conspectum suum, hoc conpetenter adiecit: conuertit mala inimicis meis. deus ergo et aduersus insurgentes adiuuat et quaesitam a fortibus animam sancti sui suscipit et non propositus ante oculos neque ab impiis cogitatus in inimicos mala ipsa conuertit: ut, dum deum non cogitant iusti animam quaerendo et aduersum eum insurgendo, adiuto eo atque suscepto, eum, quem inter iniquitatum opera non cogitabant, ultorem malitiae ex malitiae ipsius retributione sentirent.

Habeat itaque hanc innocens religio fiduciam, ut inter humanas insectationes et animae pericula adiutorem sibi deum esse non ambigat et, si quando iniustae mortis uis adferatur, [*](1 profetiae VR 2 quae ex que m. 2 V ad eum VR cf. Acad. p. 31 3 praecationis VR 4 impetrato PT 5 adiubat Tr 8 inrationabilem ex mrationabilem tn. 2 V irrationabilem TE 9 suae esse existimandam r praecaremur VR 10 naquae V nanque T ad ex quod corr. m. 2 V 13 exaudite VII quo ait V 14 quo ait non r 15 hoc conplectentur V 16 inimicis ex inimiciis m. 2 V 17 aduersum PT a om. R 18 animam — neque ab in marg. infer, add. m. 2 r proposito R 19 inpiis ex piis m. 2 V cogitato R ad inimicos PTE inimicos V ut om. P supr. scr. T 20 aduersus PT 91 adque VR 22 cogitant ex cogenitaut m. 1, sed deittde in dittographia iusti animam quaerendocogitabunt V ultorem malitiae ex (del. m. 2) ipsius V ultorem malitiae ipaius PTE 24 beati itaq. V 25 humanos V sibi dominum r 26 non om. V iniuste V morti suis R. )

excedentem habitaculo corporis animam sciat in dei susceptione requiescere: habeat ultionis quoque certissimam securitatem, cum mala omnia in eos, qui inferant, reuertantur. non potest iniquitatis argui deus, nec perfectae bonitati malignae uoluntatis instinctus ac motus admixtus est mala enim non maliuolus excitat, sed ultor retorquet; neque ea ex malitia sua adfert, sed in merita nostra conuertit. statuta enim in omnes sunt ad ultionum ministeria mala ista cum lege uiuendi, iusti id iudicii seuera aequitate moderante. sed haec auersa a iustis sunt lege iustitiae et conuertuntur in iniquos aequitate iudicii. utrumque iustum, ut et iustis ad metum prompta sint nec admixta, quia iusti sunt; et iniustis ad poenam sint conuertenda, quia meriti sunt: nec iustis admixta, cum prompta sint, nec iniustis defutura, quia prompta sunt.

Dehinc rursum fit ad personam dei, ad quem primum deprecatio erat coepta, conuersio: in ueritate tua disperde illos. ueritas mendacium confutat et perimitur falsitas ueritate. omnem autem superiorem orationem esse eius hominis, in quo filius dei est natus, docuimus, etiam hoc quoque nunc a deo patre deprecantis, ut inimicos suos in ueritate disperdat. et quae sit ueritas, non ambigitur; nempe ille ipse, qui dixit: ego sum uita, uia, ueritas. disperduntur ergo in ueritate inimici, cum falsis testibus damnationem Christo conparantes [*]( 21 loh. XIV, 6. ) [*]( 1 excidentem PT 2 ultionis qua certissimam PT 8 infecerant P 4 iniquitate R malignae bonitatis V 5 est om. P 6 re torquet potiea liri. ter eras. R neq. enim ea V 8 ad ultiooum (ul sup lin. a m. n V adultionum T Quae secuntur post lege in T desunt usque ad propria fg. LIV cap. 3 tned. iusti = id R iusti in V 9 et aduersa (et sup. lin. a w. 2) r a iusti ex a aiusti m. 2 V 11 ut supr. scr. R haec admixta P 12 et iniustos V et inius tos P 18 quia miseriti sunt ex quia miserinti sunt V prompta ex prorupta m. 2 V nec iustis P 14 defnturan sunt quia V 15 aut personam V 16 depraecatio VR eoepti r conuersio h. I. om. et supr. post ad peraona di pos. P 19 natus est VPE 510 depraecati sunt inimicos V 21 ambiguitur V fc et illi ipei V 22 uia add. m. 2 V ueritas R uerita = 8 P dispernnntnr V1 28 damnatione R comparantes PE. )

resurrexisse eum a mortuis audiunt et in dei ueritate gloriam suam resumpsisse cognoscunt, nam postea ob poenam dei in crucem acti fame et bello absumpti ac perditi sunt: uitae auctorem morte damnantes neque dei in eo ueritatem per operum magnificentiam cogitantes. hos igitur disperdit dei ueritas, cum ad resumendam gloriae maiestatem paternae resurgens absolutae in se diuinitatis probauerit ueritatem.