Diversarum hereseon liber

Philastrius, Saint, Bishop of Brescia

Philastrius. Diversarum hereseon liber. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 38). Marc, Friedrich, editor. Prague; Vienna; Leipzig: Tempsky, Freytag, 1898.

Hellen itaque, id est Grecus homo, a lingua et a nomine regis dicitur,!! qui fuit Deucalionis filius, qui ita appellatus est, sicut ab Italo Itali et Romani a Romulo et Latini a Latino nomen acceperunt, non ab idolorum impietate.

Idola etenim, id est formas sculptilium, hominum postea pessima uoluntas inuenit. Linguam autem Grecam prouinciae unius proprietas declarauit, quam rex paganus ex suo nomine confirmauit, ut Romanos Romulus nuncupauit et ut ait Hesiodus a Greco rege fuisse Grecos appellatos, qui Grecus nomine filius fuit Deucalionis.

Alia est heresis quae dicit incertum numerum esse annorum a mundi origine, et ignorare homines curricula temporum, cum ab Adam usque ad diluuium decem sint generationes et annorum duo milia ducenti et quadraginta duo anni, et a diluuio usque ad confusionem linguarum sub Heber sancto, qui non consenserat aedificationi turris, quinta sit generatio, paene sescenti anni, quando et nomina prouinciarum diuisa sunt, ueluti septuaginta quinque linguarum et [*]( 1 Exod. XXXII 6 3 Hesiod. catalog. fragm. 21 Rzach 16 Hesiod. catalog. fragm. 24 Rzach ) [*]( 1 afferebant B 2 in suis-poeta pagani om A 5 passibile A 8 helleni A 10 ita B italus A itali A ita B romani a B romana A (n in ras) 12 enim A 20 a om A 21 generationis Bl 22 et ducenti et B 23 a A ad B confusionem B consummationem A 24 turri A 25 sexcenti A 26 septuaginta quinq: B septuaquinq: A LXXII Sichardus )

77
exinde usque ad Abraham beatum patriarcham quinta est generatio, anni quingenti quadraginta.

Et ab Abraham usque ad Mosen septem generationes, anni quadringenti triginta,II ut ait beatus apostolus: et a Mosen usque Samuhel iudicem sescenti uiginti nouem anni: et a Samuhel et Dauid usque ad captiuitatem Iudaeorum in Persida anni paene quingenti: et a captiuitate usque ad domini nostri praesentiam anni paene quingenti: et inde a domino usque nunc anni quadringenti triginta plus minus.

Ergo si haec fides erat in illis prioribus sanctis nostris patribus quae m nobis est, ab illis autem ante est tradita praedicata, id est patris et filii et sancti spiritus haec quippe diuina scientia, quomodo temporalis est, ut quidam aestimant, et non ab origine mundi haec ante scientia Christiana cunctis hominibus nuntiata, quae in mandato et lege manifestata praedicata ostenditur?

Si autem in medio temporis sub Mosi per umbram minus dictum sit aliquid, non utique dantis erat inuidia domini, quantum non capientis populi caeleste mysterium incapax et debilis hominum et non ualentium incusabitur infirmitas.

Denique ipse Christus dominus quod ante nuntiauerat per sanctos prophetas, hoc et postea firmando praeceperat, dicens: Euntes baptizate omnes gentes in nomine patris et filii et spiritus sancti, ut non solum fidem pristinam ab origine mundi hanc esse declararet, uerum etiam uitam, in qua nos hodie degimus,! in circumcisione cordis, non carnis iactantia conprobaret.

Errant ergo nimium qui generationem [*]( 4 Galat. m 17 21 Matth. XXVIII 19 26 Galat. VI 12 Ierem: IV 4 ) [*]( 3 moysen B anni B an (crasum) A quadringenti (i super e pOftÚl) A 4 beatus om Al mosen A moysen B samnel A iudicem om A 5 sexcenti A samnel A 7 nostri om Al, add A7 in marg 8 quadringinti A 11 tradita et R 14 hanc A 15 manifeatata et B 16 moyse B per umbram B sub umbra A 18 capientes A debiles A 19 nalentinum Al incnsabitnr Sichar- dus] incnsabatnr 28 ut B et A priscam A 25 hoc die degemns A 26 conprobarent A cnmprobaret B erant B. )

78
hominis aut paganae impietati aut Iudaicae audent adscribere uanitati, cum Iudaeum nisi die octaua susceperit ***, Iudaeum non licet appellari, nec paganum aeque, nisi deos uanos hominem fecisse putauerit.

Ergo natura rerum deo adscribenda est, non alicui horum uanitati: doctrina autem, quae secundat post naturam, si uera fuerit, fidei dei copulanda est ac saluberrimae seruituti iungenda, non recedens ab ea quippe, sed suum potius per fidem agnoscens dominum recordansque creatorem naturaliter.

Itaque non naturae animi infirmitas hominum, sed praua uoluntas est potius accusanda, dicente domino: Et nunc si uolueritis et audieritis me, bona terrae manducabitis: si autem nolueritis, nec audieritis me, gladius uos comedet. Os enim domini locutum est hoc. Et dominus: Venite ad me omnes qui onerati estis, et ego uos subleuabo.

Alia est heresis quae dicit nomina dierum, Solis, Lunae, Martis, Mercurii, louis, Veneris, Saturni, a deo haec ita posita ab origine mundi, non hominum uana praesumptione nuncupata, cum a prima origine. !l usque ad Grecos reges et Hermen fallacissimum illum, qui haec nomina uanissima et friuola mentiendo ausus est nuncupare, si quaerere uolueris,

muenies multum fluxisse temporis, et sic paganos, id est Grecos haec nomina posuisse, cum haec nomina *,* etiam secundum septem stellas dixerunt hominum generationem [*]( 2 Leuit. XII 3 Geu. XVII 12 11 Ea. I 19. 20 14 Matth. XI 28 ) [*]( 1 impietate B 2 dies B Busciperit B deest ueluti pater et circomciderit 3 nec om A 4 homines A abacribenda A 5 uanitatis A foecundat Sichardm 6 fides A 8 dnnl B-din A 10 pama A 13 nec B et A 15 honerati B 18 mercuris A 20 primo B 21 nomina B omnia A uanissime A 22 fribola B fribula A 24 haec nomina clel Fabricius: exciderunt fere haec: imposita eBse diebus pagani ipsi testentur secundum septem stellarum uanissima nomina: qui )

79
consistere, ut ille ipse delirans hoc definit. Dierum enim numerus primus, secundus, tertius, quartus, quintus, sextus, septimus, a deo est appellatus, non in hac uanitate nuncupationis turpissimae initio nuntiatus aut traditus.

Alia est heresis quae dicit mundos esse infinitos et innumerabiles, secundum filosoforum quorundam inanem sententiam, cum scriptura mundum unum dixerit et de uno nos edocuerit, haec etiam de apocryfis prophetarum, id est secretis, ut ipsi pagani dixerunt, sumentes;

ut et Democritus ille, qui multos mundos esse adseruit, deque sua sapientia cum hoc praedicat, multorum animas sensusque dubios diuersis erroribus concitauit.

Est heresis quae cum legit in Genesi uerbum dicente domino de Adam: Ecce Adam factus est quasi unus ex nobis, sciens bonumllet malum: et nunc ne quando extendat manum suam et tangat et gustet de ligno uitae et uiuat in aeternum, expulit, inquit, eum dominus de paradiso inuidiae causa.