Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Recte ergo ait: non sicut hic mundus dat, ego do uobis; hoc enim dicens intellegi uoluit clementiam bonae uoluntatis suae. cum enim omnis idcirco det pacem ut pro- Sciat sibi, hic ad hoc dat, ut prosit non sibi sed eis quibus dat aliter ergo mundus dat pacem, quam dedit saluator, et mundi pax non docet bonam uitam, non suadet ad patientiam, non prouocat ad iustitiam, non hortatur ad [*]( 2 Ioh. 14, 27 6 Matth. 6, 24. cf. Lac. 16, 13 8 cf. Epb. 6, 16 IH cf. Act. 17, 25 20 Ioh. 14, 27 ) [*](f.P) [*]( 1 quo modo intellegitur claudunt quaest. 91 m N quodj ..quod M 4 contrahit X 5 habet X 6 daabus (corr.) M 7 ergoJ enim N lege N 8 pacem N (corr.), FB unitas M unitus (corr.) CN 9 audiat C 10 dat pacem OA se om. GA . 11 enim] autem K pr(a)ecem (corr.) C 13 minimentam (corr. m2) M 14 uno] ut M 18 panem C offert (t m2 in ras.) M offert QA inhermibus CNX 20 ricat in ras. N 23 ad] et CNX 24 ego C ) [*]( L. Pi.-Aug. Qaaat. tert. ) [*]( 11 )

In his omnibus quae proposita sunt non una est causa. breuiter enim singularum causarum significatae sunt formae, [*](3 cf. I Petr. 2, 11 7 Ioh. 7, 39 9 loh. 14, 15-17 20 Ioh. 20, 22 21 cf. Act. 2, 1-4 . ) [*](drf.1) [*]( \' 4 habuerunt CNX 5 quod (corr.) M fuerunt CNX 7 dictus (corr. m2) M 8 alio in] in alio X 9 loco ait (ait exp.) N ait] aut C om. GA mandata GA 10 paracletum (corr. m2 paraclitum) M paraclitum. N paraclytum X 11 ut] et NX 13 uidet (corr. m2 uidit) M uidit NGA cognoscet C 14 cognoscetis CNF 17 ut mittat] amitat (corr. m2 ut mitat) M 1S subiecit CNX qui X ipsis] ipsis legituriV 19 autem om. M . legitur om. N 21 pcntecoste (add. n m2) M pentecosten NX )

Illud autem quod insufflasse in discipulos dominus legitur post dies paucos resurrectionis suae et dixisse: accipite spiritum sanctum, ecclesiastica potestas intellegitur esse. quia enim omnia in traditione dominica per spiritum sanctum aguntur, idcirco, cum regula eis et forma traditur huius modi disciplinae, dicitur eis: accipite spiritum sanctum. et quia uere ad ius ecclesiasticum pertinet, statim subiecit dicens: cuius [*]( 1 cf. I Cor. 12, 4-11 9 Ioh. 14, 17 14 cf. Ioh. 7, 39 16 Act. 1, 5 21. 25 Ioh. 20, 22 26 Ioh. 20, 23 ) [*](ti\'l P) [*]( 2 et (eras. m2) M 3 quo] co (corr, m2) M 4 trahas (has m2 in ras.) M 6 diuin«itas N 7 sCs sps N 8 saucti] sds C 9 dicit] adicit (corr. ct dicit) C uos. M 10 securi] secum N 11 degerem (corr. m2) M 12 ad tuitionem] adiationem C 13 sicut om. (add., ia2) M 14 eangeliata M 16 iohannia C (corr.), N 17 baptuzabimini (corr.) M 19 disposui M inter factus (corr. fatus) C 23 intra dictiono C aguntur-regula in ras. C 24 mundi M 25 dicit GA ) [*]( 11* )

.3. Trium ergo officiorum formae donis spiritus sancti in apostolis sunt ostensae, quarum prima haec est, quae ad ius ecclesiasticum pertinet in regenerandis uel ceteris officiis; secunda, quae in pentecoste data est, quae est generalis — non solum enim in apostolos, uerum etiam in omnes decidit spiritus sanctus credentes —; tertia forma est, quae solis apostolis uel ordinatis initio est concessa in signis ac uirtutibus faciendis, usque dum fidei semina iacerentur ad crementum. semina enim fidei sunt uirtutes per apostolos factae. ipsi enim antistites positi sunt huius modi ueritatis, qui per signa et prodigia non inrationabilem esse fidem nostram s testarentur. nulla enim maior probatio est ueritatis quam uirtus. haec est enim quae omnem terrenam filosofiam accusat, quia semper solis uerbis studuit non habens testimonium uirtutis, qua stabile esse, quod uerbis adstructum erat. demonstraret. igitur spiritus sanctus generaliter semel datur [*](4 I Tim. 4, 14 )[*](d1\'.P ] ) [*](2 remittuntur FG 7 sine donoj sinodo N 10 et] ** M 13 fecerent M si.cut M 15 doni NX 18 pentecoeten NX 20 dedicit (corr. m2) M 21 ornatis M 22 semina (corr. m2 semen) M 24 mundi M 26 maior] maior est (est eras.) N 28 semper] se. N 29 qua] quae CNX 30 demonstrare FB )

Tradito saluatore inlucescente parasceue omnes principes sacerdotum et scribae et seniores conuenerunt in domum Caiphae pontificis, quo perducendum sciebant esse Iesum, ut audirent eum. hoc et Matheus et Marcus euangelistae testantur et nullum ex his ante perfectum impium opus a domo praesidis abscessisse, quippe cum omnis instantia eorum et. deuotio ad agendum pascha mors esset saluatoris. occupatis ergo eis ad necem domini a mane usque ad horam nonam quomodo ludas eis retulisse pretium sanguinis. quod acceperat, ante crucem domini probatur et dixisse illis in templo: peccaui, quod tradiderim sanguinem iustum, cum constet utique omnes principes et seniores ante passionem domini non fuisse in templo, quippe cum et in cruce posito insultarent ei?

Nec enim inde potest probari, quia ante passionem relatum est, cum sint multa, quae, cum ante facta probentur, nouissima ordinantur. est iterum, quando locus admittit, ut, quod post factum est, ante ponatur. nam manifestum utique est quinquagensimum psalmum anteriorem esse quam tertium. sic ergo [*]( 12 cf. Matth. 26, 57. Marc. 14, 53 18 Matth. 27, 4 . \' ) [*]([\'f.P) [*]( 3 uocatur (corr.) M aut] ait M suggeret N 4 in om. N 6 schariotes M acariothes (con\'. m. rec. scariotbis) C, NFB scariothis GA 7 proditor domini] pro dfio N passionem] dat add. X. 8 finit C finiuit NX 13 opus om. X 14 praesidis] principis N 1$ occupatus X 17 ludas eis] iud(a)eis X 24 est] et N 25 est pr. ow. (add. 8. I.) M. )

Sed ne forte post nonam horam factum sit ut uidens impius et crudelissimus ludas occisum saluatorem et ob hoc uelum templi scissum, terram tremuisse, saxa fissa, elementa conterrita, ipso metu correptus doluerit, non nescius iustum se tradidisse, in cuius passione sic indignatus sit iudex deus? sed et post nonam horam occupati erant, sicut aestimo, seniores et principes sacerdotum. uespere enim eadem die pascham acturi erant; sabbato autem nummos portare non licebat secundum legem: ac per hoc inprobabile est apud me, quo die, immo tempore laqueo uitam finierit ludas Scariotes.

Non est ambiguum cuncta religionis nostrae ueri testimonio roborari et legis ueteris praerogatiua signari. omnia enim in praeteritum in figura futurae fidei nostrae gesta et designata [*]( 5 Ioh. 11, 2 16 cf. Dent. 5, 14 ) [*](dRf. P I I ) [*]( 1 antecipentur (corr.) N unde et] ut et de X 2 cum ow. M 9ui om. M 3 unguento CNX pe (add. des m2) M probetur [corr. m2 probatur) M 4 significationes X 6 dra M unguento CNX refert Mm2 ref,ret N 11 scisum CN fissa] fifissa (corr. scissa) M 12 conterrita] conteret ab N nescimus (corr. m2 nescitur) M 13 se (eras. m2) M sit] est (corr. m. rec. fort.) N 16 pascha Mm2, NGA 18 finiret CNGA finirit FB schariotem (corr. m2 schariotes) M scarioten C Bcbariothes N scariotheB X 19 pentecosten N 21 relegionia (corr. m2) M, CFA ueteri X post ueri lacuna sededm litt. ftumquaJn inscripta M 22 in praeteritum] praeterita N 23 fnturae] figurae X )

Pentecoste ergo, qui quinquagensimus a pascha conputatur dies, hanc habet rationem: ut sicut post ebdomadam dominicus dies primus est, in quo adimpletum est paschae mysterium in redemptionem salutis humanae — quia semper post curricula dierum septem ad primum reuerti necesse est, ut ostendatur aetatem mundi septenario numero consummari —, ita et post ebdomadas septem primus dies est pentecostes. denique numquam alio die quam dominico pentecostes est, ut totum quod ad salutem humanam pertinet, dominico die et inchoatum et adimpletum noscatur. dominico enim die factus est mundus et post lapsum rursus dominico die reformatus, cuius reformationis figura data est primum in circumcisione, in qua futurae fidei signum fuit. post ebdomadam enim qui octauus dictus est primus est in mysterio. haec est enim dies quam fecit [*]( 28 Pa. 117, 24 ) [*](ty.P) [*]( 1 uerum] uere M uerbum C nos tenere] nos tendere C ostendere XX 2 audiuimua G, A (corr.) pr(a)edistinata CNX 3 sed] set M uerum CNX 5 intelleguntur X unde] utde (corr.) M quo C 6 congre N 7 indiligentibus Yilldob. 1044 indigentibus MCNX (corr. A iodignautibus) 8 res] re (corr. nt3) M rem CNFB 9 dignus (corr.) M 10 pentecostes (alt. s in ras.) C qui om. CNX conputatur (corr. m2 conputatus) M 12 in quo adimpletum est om. M in quo] quod X 13 redemptione NX 15 mundi om. M num recte? septinario X etj at M 16 priua M est om. X 17 pentecoste CX 19 mundi (eorr.) C 21 primus M futurae] futura est M 22 dictus est] datur (corr. datus) est M om. C 23 enim dies est GA fecit I sicut C )

Filiis ergo Israhel tertio die mensis tertii data est lex per Moysen, sicut in libro Exodi continetur, qui dies a quarta decima mensis primi, quo die factum est pascha in Aegypto, quinquagensimus est, hoc est pentecosten. unde factum est, ut ad legem fidei praedicandam in pentecosten spiritus sanctus descenderet in apostolos, ut gesta ueterum futurorum imagines haberentur ad securitatem fidei nostrae, quia falsum uideri non potest quod ab initio praedicatum est. ideo remissionis et reformationis tempus in quinquagensimo psalmo describitur, -ut eadem prouidentia quinquagensimi diei, quae et primi est, sciretur. hinc factum est ut et manna primo die, qui est dominicus, de caelo daretur populo Iudaeorum, quod ita esse sex dierum continuatio probat, quibus collegerunt, et septima die, id est sabbato, [*]( 4 cf. Ioa. 1, 13 12 cf. Act. 2, 11 14 cf. Bx. 19, 1. 16 15 cf. Ei. 12, 18 25 cf. Ex. 16, 22. 23 ) [*](tlef. P 1 I 1 < t i ) [*]( 1 corricula M (corr.), V 2 ipso N 3 et om. X 5 sacramentum N 7 pentecoste (corr.) M pentcconten N descendit X 10 praedistinatum CNX 13 filiis*** N mensis*** C 16 pentecoate M corr.). CX pentecostes N 17 pente (add. a. I. costen) M pentecoste CNX 21 est om. (add. m. rec.) N missioniB N 22 qainquasresimae N 23 diei] fidei M 24 qui est dominicus otn. 31 - de] e (corr.) M ae C e NX 26 colligerunt X septima] eeptio (corr. m. rec.) N quierunt C )

Nunc superest ut probemus, si ita intellegenda sunt quae diximus, ut supra memorauimus. mensis primus quo pascha quarta decima die celebratum est in Aegypto, haec dies quarta feria fuit; unde et lex quarta feria data est. quod hinc datur intellegi, quia quinto decimo die mensis secundi profectionis filiorum Israhel sabbatum uidetur fuisse; idcirco non in die grex illis missus est.coturnicum, sed uespere. mane autem manna; illis pluit de caelo, id est die dominico, qui primus post ebdomadem in repetitione inuenitur. denique sex diebus continuis manna collegerunt, septimo autem die, qui est sabbatum, quieuerunt. ab hoc ergo die usque ad tertii mensis diem tertium, quo lex data est, quaere et inuenies quartam feriam fuisse quando. lex data est. sunt enim a quinto decimo die mensis secundi, quando sabbatum fuit, usque ad tertii mensis diem tertium, quo lex data est, dies decem et nouem. tene ergo hos decem et nouem et redi super quintum decimum diem secundi mensis, quo sabbatum fuit, qui a primo conputatur quartus decimus, et perueni usque ad diem primum secundi mensis et habebis alios XIIII; quos superiunge ad decem et nouem supra memoratos et inuenies primum diem secundi mensis sabbatum fuisse. superadde adhuc ad caput primi mensis dies septem et decem, quia primi mensis tredecim dies retrahendi sunt, qui ante pascha fuerunt; quarta decima enim die primi mensis pascha factum est. retractis ergo tredecim et additis septem et decem inuenies quarta decima mensis primi quartam feriam fuisse. [*]( 9 cf. Ex. 16, 13 ) [*](1.P) [*]( I typus] cybos C resurrectionis N 2 eucharistae FG\' ministerio CX 7 decimo om. X 9 cuturnicum CF 10 illia om. CNX 11 ebdomaden MCebdomadam X repetitionem N 13 quierunt X 14 quarta feria NX 16 tertium diem mensis tertii... N 18 rede GA supra N 20 perueni (add. t 8. I. m2) M peruenit X 22 decem et nouem] XXVIIII X pri.mum M 23 superaddel super M capud C, A (corr.) 24 dies] dea M 27 addis FB adde GA 28 quaTta feria GA. )

Et ne legendi fastidium patiaris aut quaestionis singula membra curiose inspicere, do conpendium, ut et de numero dierum, qui a pascha usque ad datam legem sunt, certus sis et ab ipso facilius discas, quota feria factum est pascha. tertio die post secundum mensem lex data est; sunt ergo menses duo et dies tres. retrahe de his tredecim dies, qui ante pascha fuerunt, et reliqui erunt dies quinquaginta. quoniam autem quarta feria lex data est, hinc facile uidetur. manna prima feria data est, quia continuis sex diebus collegerunt, quae prima feria sexto decimo die fuit mensis secundi. ab hac itaque prima feria in octauum decimum diem, quo lex data est, quartam feriam inuenies. a feria uero quarta, siue ante siue retro conputes in quinquagensimum diem, quarta feria est. idcirco quia quarta feria pascha egerunt in Aegypto Iudaei et quarta feria legem acceperunt, quinta autem feria profecti sunt de Aegypto, igitur dedicatio legis est pentecoste.

Apostolus falli non potuit, qui ait: pascha nostrum immolatus est Christus, quod non suum utique, sed legis est uerbum dicente Moyse: et erit cum dicent uobis filii uestri: quae est deseruitio haec? et dicetis: immolatio pascha hoc domini est. quid amplius est [*]( 19 I Cor. 5, 7 21 Ex. 12, 26. 27 ) [*](tkf. P) [*]( 1 1 ne legendi] neclegendi M neglegendi C et (eras.) aut K menbra M 2 inspice.. (e 8. e add. m2) M inspicere curiose (corr) N do] de CGA conpendio GA ut om. X de om. GA S qui a scripsi] qua M (corr. m2 quo), CNX add. post pascha s. 1. factum eat Mm4 sunt (eras.) M 6 dies alt.] diebus N 7 reliqai erunt] reliquerunt C dies OJfZ. X 8 hinc] hic N 9 esse GA CODtinuit (corr.) C colligerunt CG 12 quarta ferit X uera (corr. mS) M 16 dedicitio M pentecoete (corr. m2 pentecostes) M pentecostes NX 20 IPS. N quod (in ras.) N 21 est ofn. M dicent (rorr. m4 dixerint) M 22 deseruitio (corr. m4 seruitus) M deser- tio X 23 pascha hoc] pascha (corr. pasche m2 ucl 4) ... M pascha N )

Si rationi fides commodetur, ipsa nominum ratio patris et filii ostenderet unitatem fysico modo. non enim uerus dei filius diceretur, nisi exstitisset de substantia dei patris; nec enim pateretur ueritas et iustitia dei uerum dicere filium, si de ipso non esset. non est enim uerus, si de ipso non est. sed scriptura dicit: \'uerus est\': ergo de ipso est. qui enim negat de deo natum Christum, scripturae calumniam facit, quae ideo illum dicit uerum filium, ut significet de deo hunc natum, si enim non est de deo et uerus filius dei dicitur, fallax est scriptura. quod si scriptura non fallit, qui Christum non fatetur exstitisse de deo, et scripturam euacuat et Christum negat uerum filium dei. non enim uoluntas uerum filium facit, sed natiuitas. (sed potentiae\', inquiunt, (dei hoc subest, ut falsa faciat uera\'. immo potentia dei haec est, unde et omni laude [*]( 3 cf. Ex. 12, 22. 23 15 cf. I loh. 5, 20 ) [*]( P ) [*](2 haec X 8 pascha Mm2CNX 4 super N super N, (corr.) G 5 percnret (corr. m2) M 6 sangnisj sanguinis (corr.) N 7 quia ut) qui autem (eras. autem m2 ėt add. ut s. i. post transitus) M sanguinis C 8 responderij respondere FB ei lege respondere GA 9 ex lege om. GA 10 commodetur (o ait. m3 in ras.) M 11 fysico modo- Tumer fr (uel fy uei si) » quomodo (add. m2 dei s. rasura) M sisi. quomodo {•fuit c; quo in ras.) C si sicomodo NF, (sicomo do) B, si aicomoda G, (sico moda) A 14 esset] erat X 15 negat om. X 20 euacuit (corr.) M euagat N 21 uerum jpr.] uere N 23 immo potentia] impotentia M potentiae X est haec GA omne C )

Manifestum igitur est idcirco uerum dici filium dei Christum, ut proprius, id est de substantia eius natus intellegatur. unde et apostolus: qui proprio, inquit, filio non pepercit, et in alia epistula: qui cum in forma dei esset, non rapinam arbitratus est esse se parem deo. si ergo non rapinam arbitratus est dicens se parem deo, uerum se filium dei demonstrauit. deo enim par esse non poterat, nisi esset de ipso. pares enim hi sunt, qui aut ambo ueri sunt aut ambo falsi. nec enim parilitatem recipit coeptum (et) aeternum aut unitatem. unum enim se esse dicendo Christus cum patre parem se deo fecit. non solum enim, inquit, soluebat sabbatum, sed et patrem proprium sibi dicebat deum, aequalem se faciens deo, hoc est parem. nonne manifestum est aequalitatem hanc de proprietate natiuitatis descendere? proprium enim se, id est uerum, dicens dei filium aequalem se faciebat deo.

Hinc est unde dicit: qui me uidit, uidit et patrem. per id quod enim consubstantiui sunt, qui unum uidet ambos uidet. sicut enim habet pater uitam in semet ipso, sic dedit et filio habere uitam, hoc est aequalem sibi genuit filium pater; et omnia quae patris sunt filii sunt et quae sunt filii patris sunt: et nemo potest [*](5 cf. I Ioh. 5, 20 7 Rom. 8, 32 8 Phil. 2, 6 15 Ioh. 5, 18 21 Ioh. 14, 9 23 Ioh. 5, 26 25 cf. Ioh. 17, 10 26 cf. Ioh. 10, 28. 29 )[*](..If:!: P j i ) [*]( \'1 falsum eras. C 2 namj nam pi ON X 4 conueniat.... C 7 et alt.] sed (et add. 8. 1. m2) M 9 pa..rem M 12 ipso (o m2 in ras.) M hii MFIi 13 et add. Engelbrecht Turner 14 se esse dicendo] dicendo M dicendo se esse X patre (corr. m2 patrem) *• M 15 se om. 3f 17 parem] patrem M 20 deo om. M 21 uidit alt.] uidit (corr. mS uidet) M uidet GA. et] eras. M ad (corr.) C meam yost patrem add. N 22 uidit GA 23 pater habet CG 26 Domo f corr.) M )

Uides ergo quia Arrii inde male intellegunt Christum unde bene intellegendus est, et inde illum inprobant et falsum dicunt, unde uerus dei esse filius approbatur. nam clarificandum se a patre postulat et clarificare se patrem quem petit promittit, ut ubi se humiliare uidetur exaltet. pater enim cum testimonium dat filio, laudem suam testatur; filius uero cum praedicat patrem, gloriam suam manifestat. magnificentia enim [*](2 Ioh. 10, 30 Ioh. 14, 10—12 13 Iob. 14, 10 22 cf. lob. 17, 1 24 cf. Matth. 23, 12. Luc. 14, 11. 18, 14 ) [*](yp) [*]( 4 ipse] ipso C, (corr.) N 7 ipse (corr.) M enim] ergo (corr.) N 9 ut] et N 11 essentia Vindob. 1044 sententia cet. hurailitus C 12 maxima] et add. X exultatio CFB 14 autem] enim N ipsi C 16 uirtutes M est] non est C 17 ducit (corr.) M 18 quia FB a se} ase (as m2 in ras.) M 20 quia arrii (corr. m2 arriani) M qui arri C 22 dicant M dei om. M 24 ut] om. N et X ubi] ibi GA ut ante exaltet add. X 25 det FB enim ante filius F (era.), B )

Inter patrem autem et filium nihil interest, nisi hoc solum, quia pater ingenitus est, filius uero genitus; id est, pater a nullo est, filius autem de patre; quod quidem sublime est in filio. hinc enim addiscitur nobilitatis eius aeternitas et quia uerus filius est ueri patris. unde est enim illud quod legitur in Genesi dicente deo: faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram? itaque si imago [*](3 cf. Matth. 3, 16 etc. cf. Rom. 1, 9 etc. 4 cf. Act. 20, 28. Rom. 16, 16 etc. 5 cf. Mattli. 4, 10. 14, 33 etc. cf. Matth. 6, 24. llorn. 16, 18 etc. 6 cf. Apoc. 20, 6 7 cf. Apoc. 21, 22 8 cf. Apoc. 21, 23 9 cf. Apoc. 22, 3 cf. Apoc. 18, 8 10 cf. Ioh. 5, 22 etc. cf. Esai. 6, 1 12 Dent. 10, 17. cf. I Tim. 6, 15 13 cf. Apoc. 17, 14. 19, 16 21 Gen. 1, 26 ) [*](rlej: P) [*]( \' 1 nubilitaa (corr.) C uiri FB 2 esse dicitur X sene M dicitur esse N 4 dei dicitur X dicitur tert. om. X Christi] xps X 7 sanctie (i eras.) N scientiae X 8 lumine] inlumine C inlustrare NX 9 nec] naec (n in ras.) C 10 trono M (corr.), N 15 personarum. N 17 genitus est (est eras.) C 18 autem om. M 19 addicitur (ad eras.) M addisciditur F addis dicitur G addi dicitur Å nobilitates (s m2 in ras.) eius et (add. m2 s. I.) M 21 legetur (corr.) M ad] et (corr.) C 22 imaginem] imagine N )

Quantum ad bonam mentem pertinet, haec manifesta sunt. his enim et pater in filio esse probatur et filius deus eiusdem substantiae, qua pater est, significatur. in quo enim deus est et praeter ipsum deus non est et ipse deus est, quid aliud poterit esse dici, quam hoc quod est pater deus, et nec differre in aliquo? hoc est enim duo esse unum. in ipso enim deus est, quia quamuis deus sit, non tamen ex se deus [*]( 8 cf. Iob. 5, 18 9 Ioh. 19, 7 16 Esai. 45, 14. 17 ) [*](if.PG) [*]( 1 sunt nnum GA 2 enim om. M 4 una om. M 5 una FB 6 eorum unum CNX deferre M (corr.), F defferre C 10 debat M 12 ducunt (corr.) M alt. intelle-] hinc iYI. G usque ad p. 1SS. 25 13 salutem C 14 *«»quod N 15 significarc FB 16 uin-calis C 20 manifeste (corr.) C 21 hiis FB in om. FB 22 qua] quia N, (corr.) A 24 ease eras. MN 25 in pr.] ab N 26 deaa enim C . )

Tale etiam illud Hieremiae profetae est; dicit enim inter alia: hicdeus noster: non aestimabitur alter ad eum. hic adinuenit omnem uiamscientiae et dedit eam Iacob puero suo et Israhel dilecto sibi. post haec in terra uisus est et inter homines conuersatus est. numquid degener potest dici, ad quem alius non potest aestimari? aut alius deus quam pater est poterit dici, ut deo proficiat ad iniuriam patri? si enim aestimari ad eum alter deus non potest et absque deo patre est, uidete an debeat dici quod sequitur; periculosum est enim. maior enim patre dicetur. putantes enim deo se patri deferre, si ab eo filium segregent, derogant ei, ut quem minorem uolunt facere impie obcaecati mente proponant eum illi, cuius auctoritati inclinandum hunc putant. scriptura autem, ut nihil filium a patre differre doceret — differret autem, si non esset uerus — nullum alium dixit aestimandum ad eum, quia nulla alia substantia poterit similis repperiri substantiae dei, quae est et Christi. aliter enim Christum de deo esse doceri non poterat, quam ut nullum diceret alium aestimandum ut eum. sciens enim [*]( 2 cf. Ioh. 1, 18 5 cf. I Ioh. 5, 20 7 Bar. 3, 36—3* 20 cf. Bar. 3, 36 ) [*](def. PG) [*]( 1 est enim] sed (s. I. fort. m2) est M 2 ipse] in se M 4 relinquetnr C 5 et om. M patris] add. filius e. I. M 6 prophetaetae M inter om. M alia (corr. m2 alias) M 8 adinuenit omnem] aduentionem (corr. m4 adinaenit) M adinnentionem NX (corr. AB) 9 sibi] SQO N (corr.), X 10 terris CNX uersatas (\' 11 degenere CNX 13 patri (corr. m2 patris) M patris X 16 defferre C differre NF. (corr. defferre) A 17 segregant C 18 proponant idem quod praeponant 20 defferre C defferret C alium nullum CN aliam nihil X 21 alia om. X 22 repperiri om. M 28 alter MN )