Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Cuius rei exemplum etiam tempore misericordiae praedicatae ostendit, ne non patiens, sed insensibilis, et quem neque dolor alicuius neque pietas commouere uideretur. hinc est unde ait per profetam: tacui; numquid semper tacebo? et dominus: numquid non faciet, inquit, deus uindictam seruorum suorum clamantium die ac nocte? sic utique clamant, sicut supra diximus. si quis ergo Christianus ad tempus uindicet non acerbe neque cum sanguine, non peccat; melius tamen fecerit, si dimiserit iudici deo.

LXVIIII. SI IAM PRAEDICANTE IOHANNE AUT SALUATORE LEX CESSAUIT, QVO MODO SALUATOR AIT: \'NON UENI SOLUERE LEGEM AUT PROFETAS, SED ADIMPLERE\'? SI ENIM PROHIBITA EST, QVO MODO NON SOLUTA EST, QVAE AGENDI AMISIT AUCTORITATEM?

Omnia quae de Christo dicta sunt, adimpleta sunt. et ipse dominus sic adimpleuit legem et profetas, cum omnia, [*](12 Esai. 42, 14 13 Luc. 18, 7 18 cf. Matth. 11, 13. Luc. 16. 16. 19 Matth. 5, 17 ) [*](def. I) [*]( ) 1 et om. M incutiens C 2 et om. FB reuelatur X 3 animas codd. (con\'. CNGB) patientes C (corr.), X audit a] audita a (corr.; a tert. est in ras.) C 5 innocentem se] innocentem C et innocentem X 6 expectant (corr.) C *• expectat N 8 contempserunt NX 9 praedicatae] praedicat et GA 10 patientis (corr.) M 14 sic] sicut C 16 aceruet GA acerbet B (t exp.) 19 lex om. C 22 austorem M 24 impleuit X quaequae N quequae C )

119

quaeque de se scripta sunt, fecit nec dissoluit aliquid, sed confirmauit. lex enim et profetae usque ad ipsum. profetae enim de ipso locuti sunt; ideo ultra illum quae ab his de hoc dicta sunt tendi non possunt neque post ipsum aliqui huius modi profetae repperiri potuerunt, quia neque habent de quo dicant, et de quo dicebant iam uenit. omnia etenim uoluminibus suis complexi sunt, et incarnationem et conuersationem et passionem et resurrectionem et diuinitatis manifestationem et futurum eius iudicium reuelarunt, ac per hoc cessauerunt profetae impleto opere dispensationis.

Lex autem duplici modo cessauit, nec quidem tota; nam et id quod cessauit poterit manere, si seruetur condicio. aliud enim cessauit in sententia, aliud in ipsa lege. praedicante Iohanne baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum cessauit sententia legis, quae reos tenebat peccatores, cessa. uerunt etiam onera legis, quae ad duritiam cordis Iudaici fuerant data in escis, neumeniis, mustelis. misericordia enim adueniente cessauit uindicta. sed onera legis in perpetuum cessauerunt, sententia uero his cessat et aboletur, qui permanent in bene- beneficio consecuto. his autem qui redeunt ad hominem ueterem refricatur legis auctoritas, quia inmemores beneficiorum redeunt sub sententiam legis.-

Circumcisio uero et sabbatum usque ad id tempus ualuit, quo nouae legis praedicaretur mandatum. sic enim data sunt, ut adueniente lege fidei cessarent. unde dicit apostolus: finis legis Christus. nam et Danihel hoc significat, cum de [*]( 2 cf. Mstth. 11, 13. Lac. 16, 16 18 cf. Marc. 1, 4. Luc. 3, 3 16 cf. Leu. 11, 29 20 cf. Rom. 6, 6 etc. 25 Bom. 10, 4 26 cf. Dan. 9, 24—27 ) [*]( If.1\' l ) [*]( 2 alt. profstiac M 4 tenti C 5 repperiri (corr. repperi) C reperiri NF 6 dicebant] dicebatar CNX 9 eioa.... N 11 nec] non GA neni (eorr. non) B 12 manere (ma i ras.) C permanere (per eras.) N 17 in eBcis] nescis CN numeniis MC multelis (corr.) M 20 rediunt CF 21 refrigatur C qui C immores (corr. m2) M beneficioruin dei GA redinnt CF 28 et] ad C )

120

aduentu domini et temporibus ebdomadum profetat, quia et crisma et iudicium et sacrificium et ipsa ciuitas cessatura . erat. spiritale enim adueniente lege necesse erat cessare carnalia. tunc enim ei parte corporis seruiebatur deo, nunc ex parte animae; pridem uisibiliter, modo inuisibiliter; tunc in carne, nunc in animo, quia deo utique, qui spiritus est, in spiritu seruiendum est. non ergo soluta lex est, quia cessauit, sed successum illi est impleto tempore. nec enim administratio eius accusatur aut iudicium, si peccatoribus indulgentia datur, cum hinc magis recte data et iusta probetur, quia quibus dominabatur, peccatores fuisse non negantur: quia iustis, inquit, lex non est posita.

Non ergo quia misericordia praeferenda est, condemnanda putetur iustitia, cuius reuerentia si non esset, ipsa misericordia fructum non haberet. nisi enim hanc seruauerint post acceptam misericordiam, nihil illis proderit indulgentia. nam dixit lex: non facies tibi idolum neque adoraueris, quae in caelo sursum sunt et quae in terra deorsum, et: non peierabi.s, et: honora patrem et matrem, et: non occides, neque fornicaberis, neque furtum facies, non dices falsum testimonium, neque concupisces quicquam proximi tui. numquid haec cessasse dicenda sunt? absit. sine his enim quis poterit uel in hac uita idoneus iudicari? ac per hoc cetera cessauerunt quae supra diximus, neumeniae, sabbata, lex escarum, sacrificia, circumcisio et cetera. hinc est unde [*]( 6 cf. loh. 4, 24 11 I Tim. 1, 9 16 Ex. 20, 4. Dent. 5, 8 18 Kx. 20, 16. Deut. 5, 20 (17) 19 Ex. 20, 12. Deut. 5, 16. cf. Matth. 19, 18. 19 Ex. 20, 15 (13). Dent. 5,18 (17) 20 Ex. 20, 13 (14). Dent. 5, 17 Ex. 20, 14 (15). Dent. 5, 19 (17) Ex. 20, 16. Dent. 5. 20 21 Ex. 201 17. Dent. 5, 21 (18) ) [*](def. 1-) [*]( > 1 ebdomarum GA prophetam C 2 chrisma CFB crysma (f 3 spiritale (corr. -i) C spiritali NGA 5 uisibiliter tunc N tunc om. N 7 est lex GA 10 hic A\' dacta M datur X probatur M 12 non est lex X 14 petetur (corr.) C 15 fructuum (eras. alt. u) N 16 indulgentiam M 18 periurabis CNX 23 his] ab (eras.) his e 24 numeniae M neumini(a)e C (corr. neominie), F neomeniae X )

121

dicit apostolus inter alia: principes non sunt timori operi bono, sed malo. uis autem non timere potestatem? bonum fac, et habebis laudem ex illa. haec seruata bonos faciunt, non tamen perfectos. unde saluator: nisi abundauerit, inquit, iustitia uestra plus quam scribarum et Farisaeorum, non intrabitis in regnum caelorum. addens enim istis potiora saluator non soluit utique legem, sed adimpleuit. sensus enim legis ad salutem hominis pertinet, ut puta: oculum pro oculo, dentem pro dente, I ut timens, ne pateretur quod alii facere prohibitus est, cohiberet se a nequitia. saluator autem superiorem in hunc sensum addens iustitiam: ego autem, inquit, dico uobis non resistere malo; sed si quis te percusserit index tram maxillam tuam, praebe illi et sinistram, ut, dum uicem non reddit malo, perfectus sit. reddere enim uicem iustum est, sed non plenum; si uero dissimulet ab iniuria, plena iustitia est et abundans. retribuere enim gaudere ad tempus est; remittere autem in futurum praestat laetitiam.

Sic ergo adimpleuit legem saluator, dum, quos illa iustitiam docuit, hic iustiores effecit, quod illa non potuit quam ob rem gaudium legis est, quia discipuli eius peritiores effecti sunt. destruxisset plane legem, si impune peccari docuisset. porro autem suspendit sententiam, ut hic qui male facit habeat spatium paenitendi; si quo minus, redit in illum sententia cumulata, quia non cognouit ad hoc se remissum, ut emendaret se. [*]( 1 Rom. 13, 3 4 Matth. 5, 20 9 Leu. 24, 20. cf. Matth. 5, 88 12 Matth. 5, 39 ) [*](,.Ff;) [*]( 1 timeri FB timendi GA 2 potestate M 6 feriseorum M 7 audens M 8 sensum G, (corr.) A 10 itimens (corr.) N a prohibitua inc. lacuna in G 13 dexteram CNX 19 ergo] enim X illa] om. M illam N 24 reddit C. A (pr. d exp. et eras), B lIententiam (corr.) C 25 comnlata CFB )

122