Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Propterea adiecit: et in delictis concepit me mater mea, ut ab Adam deriuatio facta peccati conceptis et natis inpedimento esset ad bonam uitam agendam; ac per hoc supplici non negandam misericordiam, quia insertum habet hostem, qui ei suadet ut peccet. peccatum enim, qui est diabolus, subiecto sibi primo homine potestatem accepit carni eius se inserere et delictorum quadam subtilitate oblectamenta suggerere, per quod captum hominem spoliat uita. quam rem magister gentium memorans: uideo autem, inquit, aliam legem in membris meis, repugnantem legi mentis. [*](4 cf. I Ioh. 5, 10 8 Ps. 50, 7 12 cf. Rom. 5, 14 etc. 16 Ps. 50, 7 24 Rom. 7, 23 ) [*](1 uincetur FB 2 sciens N enim om. M 3 qui Turner 4 credant N mala C uere M 6 putat (corr ) N promisit (eit in ras.) N 8 etenim P in om. F (add.), A 9 nunc] non C 12 humanum NX 13 suaso X et om. OA ini.mici C iniquitatem-soh- om. (add. mg.) M 14 omni FB iniquitate N subiecit (i pr. in ras.) N 17 diriuatio CNX 20 ut] et (corr.) N 21 accipit C 22 quidam P sublimitate P subtilitatem C, N (corr.) 23 subgerere G, (corr.) d spoliet P spolia M uitam CNX 24 memoratis X (corr. FA) )

Et sequitur: ecce enim ueritatem dilexisti. (quia ergo ueritatem diligis\', inquit, \'subueni roganti et quem scis uera pectoris sui inpedimenta exponere cuique reo olim motus misericordia subuenire decreuisti, ut errorem admissum in terra caelestis prouidentia emendaret).

Propter quod subiecit: incerta et occulta cordis manifestasti mihi. \'incerta et occulta cordis\'haec significat, quae deus ad praesidium humani generis procurauit, sicut et apostolus: quod oculus, inquit, non uidit nec auris audiuit nec in cor hominis ascendit, quae praeparauit deus diligentibus se. qui sunt qui diligunt deum, nisi qui legi eius consentiunt non celando nec excusando peccata? haec ergo occulta cordis manifestata sunt diligentibus deum et, quia dolebant delictis se circumueniri nec correpti negabant sibi et origini suae inputantes, in auctorem deum transferentes quae peccabant, corda eorum inluminata sunt spiritali corusco, ut uiderent dei prouidentiam in Christo, quia uenturus erat ad damnandum peccatum, quod ex praeuaricatione Adae humano generi imperabat. hoc ergo orat rex Dauid, ut, quod decreuerat deus in futurum uidens genus hominum laborare, sibi prius subueniret in eadem necessitate constricto, in qua omnibus se decreuerat subuenturum, ut [*](3 PS. 50, 8 8 PB. 50, 8 11 I Cor. 2, 9 20 cf. Rom. 5, 14 ) [*](1 mei (?) M 4 ueritatem] uero ueritatem CNX (eras. uero FA) dilegis N subuenio (o exp.) N 5 impedimento N reo Engelbrecht rei codd. 7 terram MCNX (A dub.) prouidentiae C prouidentiam (corr.) N mendaret C 8 quod om. N 9 manifestasti mihi incerta et occulta cordis om. P haec om. (add. 8. l. ex) M 13 qui pr.] qaę C 14 lege CG, (corr.) A nec] non GA 15 manifesta PCNG 16 et scripsi ut codA dilectis C (corr.) se om. CNX circumuenire (corr.) M nec] ne NFB 17 originia CX 18 trasferentes M inlumina (add. ta 8. I.) M 20 ad damnandum] addandandum M adam (era.) ad damnandum N quod om. P 23 humanum X eaedem M 24 constrictio (corr.) C in om. NX qua] quia GA ) [*](19* )

Quod quo modo fiat, non tacet dicens: asparges me hysopo et mundabor. recte asparsione hysopi petit se mundari. de hoc enim filii Israhel postes suos sanguine linierunt, ut tuti praestarentur a morte; ita et hic asparsione hysopi orat mundari se a peccatis, ne tangatur a morte.

Et sequitur: lauabis me et super niuem dealbabor. manifestum est, quia factum dei distat a facto hominis. ideo super niuem, inquit, dealbabor, quia quod deus fecit multo melius est quam fecit homo. propterea asparsione hysopi petit se mundari, ut, sicut carnale corpus aqua abluitur, ita et per hysopi significationem spiritali ratione animarum maculae abluantur. asparsio enim hysopi inlustratio quaedam est, ut per id, quod uisibile est, inuisibiliter emundetur.

Et sequitur: auditui meo dabis gaudium et laetitiam. dubium non est, quia uox praedicantis remissionem gaudium praestat peccatoribus. quis enim non laetetur, cum audit dari indulgentiam? cui enim deus remittit, et in praesenti et in futuro securus est.

Propterea exultabunt ossa humiliata. duplici genere sunt ossa humiliata, quia et ut peccaret humiliatus est — nemo enim peccans exaltatur — et ut postea subplex ueniam imploraret. nam utique in cilicio et cinere uolutatus [*](3 Pa. 50, 9 5 cf. Ez. 12, 22. 23 8 Ps. 50, 9 10 Pe. 50, 9 16 Ps. 50, 10 21 Pa. 50, 10 24 cf. II Reg. 12, 16 ) [*](1 dare G, d (corr.) 2 huus (tn2 corr. huins) N 3 tacens dicit P asparge (add. s «. l. et eras.) M aesparges (corr. ac sparges) N 4 asperaione CNX 5 potes P, F (corr.) sanguini N (corr. m2), X liniuerunt C NX 6 praesentarentur M 7 ne tangatur] nec angatur M(?), C 8 me om. (add. m2) C 9 dei] deus uel dicitur (corr.) C 11 facit P facit P 12 mundare (corr.) N 13 rationi (corr. m2) N 14 asparssio M aspereio X 19 indiligentiam M 21 et adiecit add. ante propterea P 22 generi M geri (corr. generi) C 24 cinere] in cinere N cineri (corr. A) X uoluptatus P, X (corr.) uoluntatug (n partim eras.) M )

Et subiecit: auerte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele. hac forma remissionem postulat, sicut constitutum erat in futurum per fidem Christi, ut saluator, qui ei specialiter promissus ab ipso inciperet cuncta conuersis donare peccata. cuius enim non respiciuntur peccata et omnes delentur iniquitates, non habet unde reus constitui et inimicorum eius ora clauduntur. qui enim non respicit peccata, non illa inputat. hoc est enim auertere faciem a peccatis alicuius, accusationem contra eum non recipere. et quid est hoc, ut, cum de duobus peccatis correptus sit, hic addat de multis se accusando? et cum audierit a profeta Nathan quia ignotum erat ei, quare sic postulat sedula prece, ut possit ad ueniam peruenire, nisi quia non suam solius causam agit, sed sub occasione peccati sui totius populi miserias narrat? sibi enim reformationem precatur, quia cui ignoscitur non est sine rubore, nisi loco suofuerit redditus, ut dignitas loci ruborem excuset; ceteris autem beneficium dei, quod ad cuncta peccata abluenda futurum erat in Christo, significauit.

Et sequitur: cor mundum crea in me, deus, et spiritum iustum dedica in uisceribus meis; hoc est bona mente misericordiam deprecari. non solum autem de [*](1 cf. II Reg. 12, 20 8 Ps. 50, 11 6 cf. Matth. 6, 12 etc. cf. Eaai. 11, 1 sqq. 10 cf. Ps. 81, 2 14 cf. II Reg. 12, 13 22 Ps. 50, 12 ) [*]( 4 haec formam (corr.) N 5 futuro G.A. 6 fuerat ante promissus add. P erat post promissus add. N 7 ab] ad M 7 inciperet] add. remittere (fort. m2) N donare om. N cuius enim non respiciuntur peccata om. (add. mg.) M 9 constitui] possit constitui P constituatur Nm2 inimicorum] inicorum M inimici coram X eius. C 10 illa otn. P est om. M 1? et om. C 13 addit G.A. acussanto (corr. m2 acussantum) N . 14 ei] et P 17 populi om. M 18 robore CXX (corr. A) 19 loco M roborem CNX (corr. A) exsuset M 20 abolenda P 23 dedicame (me exp.) M 24 mentem (corr.) X-)

Uideris de ceteris. et adiecit: ne proicias meafacie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me. hic sensus est, quem supra memoraui, quia securus de uenia sollicitus est de reformatione. cui enim ignoscitur solum, solet a facie domini secerni. quamuis enim non in illum uindicetur. in animo tamen domini uel iudicis facinus eius deletum non est. ideo orat, ut penitus peccatum eius deleatur et dignus sit accedere ad faciem domini et iterum profetare, quod et factum. hoc est enim quod dicit: et spiritum sanctum tuum ne auferas a me. hic est spiritus profetarum. [*]( * 7 cf. Col. 3, 17 11 Prou. 20, 9 16 Ps.50, 18 24 Ps. 50, 13 ) [*]( 1 rogat sed et de futuris om. (add. mg.) M rogant (corr.) N peccet ut ostendens] peccator tendens CNX 4 peccato N 5 autem om. C 6 si neque] sique X foris] inforiB C foras X 7 quod om. P 8 ut in omnibus seruetur uel in dei causa seruandum eat om. C causam X 9 ut] et CXX mundo X 14 a om. N 16 uideris de ceteris om. P delet Turner et om. M me] meme P 20 post se cerni. (sic) def. F usque ad Romanorum (p. 307, 12), cuius in locum succedit E 21 iudiucis M 23 accidere C 24 factum] add. esse P cst CNX )

Et sequitur: redde mihi laetitiam salutaris tui et spiritu principali confirma me. laetitiam dari sibi postulat, quae promissa erat in Christo, ut omnibus maculis ablutus et reparatus laetus esset in salute quaesita, nec amotus, sed confirmatus in regno spiritu sancto, quem ideo principalem dixit, quia super omnem creaturam est, per quem reges regnant.

Et subdidit: doceam, inquit, iniquos uias tuas et impii ad te conuertentur. hoc dicit, ut in eo discant iniqui pietatem dei, qua confitentes sibi suscipit peccatores et promouet, nec impios conuersos neclegit, sed hortatur, dum aliis miseretur.

Et sequitur: libera me de sanguine, deus, deus salutis meae. hoc dicto ostendit peccatum suum morte dignum, ut dei misericordiam, quanta sit, praedicet. per hoc enim etiam alios prouocat confugere ad dei clementiam.

Unde subiecit: exultabit lingua mea iustitiam tuam, domine. gaudere se dicit in iustitia domini, quia in eo permanet quod promisit dicens: misericordiam autem meam non amouebo ab eis. laetus ergo Dauid rex et securus in hac parte dei sui iustitiam praedicat.

Et sequitur: labia mea aperies et os meum adnuntiabit laudem tuam. sic labia eius aperit, dum subiectum illum esse non sinit causa peccati. liberati enim os patet, peccatoris enim clausum est os; pudore enim et metu [*](1 Pa. 50, 14 6. cf. Prou. 8, 15 8 Pa. 50, 15 13 Ps. 50, 16 17 Ps. 50, 16. 17 19 Ps. 88, 34 22 Ps. 50, 17 )[*](t.F ) [*](2 spiritom EB dari eibi] danid P dari] dare M 3 quae] quem P quae (corr. quam) N promissa erat] promiserat PAB ut] et P omnibus] in (eras.) omnibus C 4 requesita P 5 ammotus EB 8 subdit M 9 ad] a (corr. m. rec. at Į?]) M 10 qua] quae CNX 11 promoait C nec Nm2 in raa. tatur (corr. m2) N 14 dico M 17 exultauit PCX lingua. N 20 ammouebo X dauid (eras.) N 21 iustitiam suam (suam eras.) M 22 domine labia C aperias M adnuntiauit C 24 sinit] Fine C, N (corr. m2), X liberati om. P os] ons (corr.) N 25 enim pr. om. P )

Et adiecit: quoniam si uoluisses sacrificium, dedissem utique. hoc de conperto loquitur sciens sanctum Samuhel dixisse ad Saul regem, cum peccatum suum non dolore mentis neque lacrimarum miseratione, sed sacrificii oblatione oblitterari putaret: nou uult, inquit, deus sacrificium magis quam audiri uocem suam, quia huius modi sacrificia damnum possunt facere, non tamen deum placare. deus enim sic placatur, si anima peccati sui memor tribulatione et maerore cordis defleat quod peccauit.

Et sequitur: holocaustis non delectaberis. non delectatur holocaustis deus, sed in huius modi causis. ipse enim animus pro se satis facere debet, non se de foris redimere. nam ista adiutorium praestare possunt, animus autem, quo modo oblectatus est in peccatis, sic tribulari debet in paenitentia et tunc delectabit deum delere eius peccata.

Unde subiecit: sacrificium deo spiritus contribulatus; cor contritum et humiliatum deus non despicit. ostendit quale sacrificium pro peccatis deus suscipit, quia non poterit deum placare, nisi qui laetatus est contra [*]( .3 n Cor. 6, 11 5 Ps. 50, 18 9 cf. I Reg. 15, 22 14 Ps. 50, 18 20 Pe. 50, 19 )[*](def. F) [*](1 tribudians. corr. (fort. m2) C 2 praedicat (prae in ras.) M sicet (eras.) N 3 testur (eras.) N 4 ait] aut (corr.) N 5 adi.cit (e F. ras.) M 7 suum M 8 dolere (corr. m2) N sacrificio P oblationem C 9 oblittera reputaret N obliterati putaret 0, (corr.) A 10 audire M (corr.), N 11 deo X placere C, N (corr. m2), X 12 peccatis G, (corr.) A tribulationem MC, N (corr.), X (corr. A) 18 memorem ME merorem C, N (corr.), X 14 delectaueris C 15 modis G, (corr.) A 16 redemere X 18 oblectastus (corr.) M debet om. P 19 delectabitur (corr.) N dominum N 22 despicit] spernet P spernit CNX Turner suscepit G, (corr.) A 28 deum] deum (corr. m2 deo) N deo GA. placere CXX quia PA )

Et sequitur: benigne fac, domine, in bona uoluntate tua Sion. Sion dicens ecclesiam significat, ut adseueratio nostra non inprobabilis uideatur, cui, ut impleat deus promissum suum, suggerit sciens se tunc plenam remissionem accepturum, cum, quod decreuit deus, in Christo impleuerit, id est, ut ab omni peccato liberentur sperantes in salute promissa, quia non solum a propriis, sed et ab Adae peccato, quod per traducem in omnes peruenit, liberabuntur per Christum.

Et adiecit: et aedificentur muri Hierusalem. quid est ut dicat: \'et aedificentur muri Hierusalem\'? numquid destructi fuerant? sed muros Hierusalem dicens ecclesiam significat per fidem, quae in Christo disposita erat, construendam, cuius muri sancti esse homines intelleguntur docente nos Apocalypsi Iohannis apostoli, quia et Hierusalem ciuitas et muri eius dei serui sunt intellegendi. sciens ergo per Christum rex Dauid promissum, quod futurum erat ad liberationem seruorum dei, orat ut impleatur, id est, ut per fidem aedificetur ecclesia et liberentur sperantes de hac fide salutem. [*]( 8 Pe. 50, 20 16 Ps. 50, 20 21 cf. Apoc. 21, 10-12 ) [*](Ilcf. F) [*]( 1 nt om. C, N (add. m2 8. I.), X 3 utique] utique quae C, N (eras. quae), EB 5 redemere X (corr. A) 6 peccauerit GNX 7 patetur EB patitur G, (corr.) A 8 bone GA 9 seueratio X 11 suggeret (corr.) GA 12 accepturam P decreuit deus in Christo impleuerit id eat ut ab omni peccato liberentur] decrerentur EB crederentur GA 13 salutem promissam GA 14 et om. GA 15 omnis (corr. mJS) iV 16 hierusalemu M 17 quid est ut dicat et aedificentur muri hierusalem om. MCNX 20 endam cuius om. P 21 hioani M 22 serni sunt] seruiunt X (corr. A) 23 erat (e in ras.) C )