Exameron

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Prima (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.1). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1896.

miraris opus, quaeris operatorem, quis [*]( B ) principium tanto operi dederit, quis tam cito fecerit: subiecit statim dicens quia deus fecit caelum et terram. audisti auctorem, dubitare non debes. hic est, in quo benedixit Melchisedech Abraham patrem multarum gentium dicens: benedictus Abraham deo summo, qui fecit caelum et terram. [*]( 3 Bas. 8 B (3 C) 6 Bas. 8 BC (3 C-E) 10 Psalm. CIII 24 18 Psalm. XXXII 9 27 Gen. 14, 19 ) [*]( 7 consueuerunt N\'B 8 arbitrentur CV et ml G arbitrarentur G m2 in mg. cet. 11 creetorem C infirmitatem G (in mg. m2 inforaie materia) informam (info mem M\') materiam 81 (a. m2 t infinnitatem) ]1\' NE ANARCHON C ne anarchon G cet. 17 nemo enim G (enim extra u. m2) Cant. 20 expedit C expeftit V expendit G (n add. m2) N 22 neque operatio M Carn. )

et credidit Abraham et ait: extendo manum meam ad deum summum, qui fecit caelum et terram. uides quia hoc [*]( C ) non homo inuenit, sed deus adnuDtiauitadnuntiauit. deus est enim Melchisedech, qui est reirex pacis et iustitiae nec initium dierum nec finem habens. non mirum ergo si deus, qui est sine initio, initium omnibus dedit, ut quae non erant esse inciperent. non minim si deus, qui omnia uirtute sua continet et inconprehensibili maiestate uniuersa conplectitur, fecit haec quae uidentur, cum etiam illa fecerit quae non uidentur. inuisibilia autem his [*]( D ) quae uidentur potiora esse quis neget, cum ea quae uidentur temporalia sint, aeterna autem quae non uidentur? quis dubitet quod deus haec fecerit, qui per prophetam locutus ait: quis mensus est manu aquam et caelum palmo et uniuersam terram clausa manu? quis statuit montes in libra et rupes in statera et nemora in iugo? quis cognouit sensum domini aut quis consiliarius ei fuit uel quis instruxit eum? de quo etiam alibi legimus quia tenet circuitum terrae et terram uelut nihilum [*]( E ) fecit. et Hieremias ait: dii qui non fecerunt caelum et terram peribunt a terra et desub caelo isto. dominus qui fecit terram inuirtute sua et correxit absoluit sapientia sua et in sua prudentia extendit caelum et . multitudinem aquae in caelo. et addidit: infatuatus est homo ab scientia sua. qui enim corruptibilia mundi sequitur et ex his putat quod diuinae possit naturae conprehendere ueritatem quomodo non infatuatur uersutae [*]( F ) disputationis astutia? [*]( 1 Gen. 14, 22 4 Hebr. 7, 2 et 3 12 Esai. 40, 12 sq. 18 Esai. 40, 22 sq. 19 Bier. 10, 11-13 23 Hier. 10, 14 ) [*]( 5 neque finem QI 10 potiora esse quis neget ante inuisibilia u. 9 collocat CV inuisibilia ... neget G m2 in ras. (nil eadem quae in CV leguntur scripta erant); potiora ... ea quae uidentur in mg. inf. m2 U\' 11 temnoralia C quis igitur G (igitur in mg. m2) Cant. 12 profetam C 13 manu. C (m eras.) 14 clansam C clausa G (a alt. ex a) manu. CG (111 eras.) 16 ei C eius G (us s. u. m2) cet. 18 quia G (a s. M. m2) X qui CV 19 hierimias C 24 ab G a 3IS )

Cura ergo tot oracula audias, quibus testificatur deus quod fecerit mundum, noli eum sine principio esse credere, quia quasi sphaera mundus esse dicatur, ut principium eius nullum uideatur extare. et cum intonat, quasi in circuitu omnia commouentur, ut unde incipiat, ubi desinat non facile conprehendas, quia circuitus principium sensu colligere inpossibile habetur. neque enim sphaerae potes initium repperire uel unde coeperit globus lunae uel ubi desinat menstrua lunae defectione. neque uero si ipse non conprehendas, idcirco non coepit aut nequaquam desinet. si ipse circuitum uel atramento uel [*]( 6 A ) graphio ducas uel centro exprimas, unde coeperis aut ibi desieris interuallo interposito non facile uel oculis colliges uel mente repetes: et tamen et coepisse et desiuisse te ipse tibi testis es. nam etsi sensum subterfugit, ueritatem non subruit. quae autem initium habent et finem habent et quibus finis datur initium datum constat. finem autem mundi futurum ipse saluator docet in euangelio suo dicens: [*]( B ) praeterit enim figura huius mundi et caelum et terra praeteribunt etinfra: