Exameron

itaque in constitutione mundi opinio malitiae interim sequestretur, ne diuinae operationi et pulcherrimae creaturae ea quae decolora sunt admiscere uideamur, maxime cum sequatur: et spiritus dei superferebatur super aquas[*](. E ) quem etsi aliqui pro aere accipiant, aliqui pro spiritu, quem spiramus et carpimus aurae huius uitalis spiritum, nos tamen cum sanctorum et fidelium sententia congruentes spiritum sanctum accipimus, ut in constitutione mundi operatio trinitatis eluceat. praemisso enim quia in principio fecit deus caelum et terram, id est in Christo fecit deus uel filius dei deus fecit uel per filium deus fecit, quia omnia per ipsum facta sunt et sine ipso factum est nihil, [*]( F ) supererat plenitudo operationis in spiritu, sicut scriptum est: uerbo domini caeli firmati sunt et spiritu oris eius omnis uirtus eorum. itaque quemadmodum in psalmo docemur operationem uerbi, quod est uerbum dei, et uirtutem, quam dedit spiritus sanctus, ita hic propheticum resultauit oraculum quia deus dixit et deus fecit. spiritus quoque dei superferebatur super aquas. ornando enim polo caeli germinaturis terris pulchre spiritus superferebatur, quia per ipsum habebant nouorum partuum semina germinare secundum quod dixit propheta: emitte spiritum tuum, et creabuntur et [*]( 17 A ) renouabis faciem terrae. denique Syrus, qui uicinus [*]( 5 Gen. 1, 2 Bas. 41 C, 44 A (18 BC) 7 Uerg. Aen. I 387 sq. 12 Ioh. 1, 3 15 Psalm. XXXII 6 23 Psalm. CIII 30 24 Bas. 44 B (18 C) ) [*]( 1 accedens M\' et (corr. m2) G%t 5 snpcrferebatnr C (8. super lineola erusa) G (super eras.) ferebatur SB 8 sententiam CHM\' 9 constitutionem CP trinitatis C (i alt. ex e) 10 praetermisso II (ter eras. G) 16 inde a uerbo fquemadjmodum incipit A 17 uerui (corr. m2) A 18 profeticum (h 8. f m3) A 20 superferebaptur (n exp. m2) A 22 NOBU .. UM A (UM ut uidetur ex corr.) partuum A (de u pr. dubitare licet) 23 profeta (h 8. f m3) A s.piritum A 24 renouauis (corr. m3) A uicinus A )

Hebraeo est et sermone consonat in plerisque et congruit, sic habet: et spiritus dei fouebat aquas, id est uiuificabat, ut in nouas cogeret creaturas et fotu suo animaret ad uitam. nam etiam spiritum sanctum legimus creatorem dicente conuerteris: spiritus diuinus, qui fecit me. siue ergo sanctus spiritus superferebatur super aquas, tenebrae contrariarum uirtutum super eas esse non poterant, ubi locum sibi tanta gratia [*]( B ) uindicabat, siue ut quidam uolunt aerem accipiant, respondeant qua ratione spiritum dei dixerit, cum satis fuerit spiritum nuncupare.

hi ergo uolunt a domino deo nostro quattuor primum elementa generata, caelum terram mare aerem, eo quod causae rerum ignis et aer, terra et aqua sint, ex quibus mundi species constat et forma. ubi igitur tenebrae nequitiarum [*]( c ) spiritalium locum habere potuerunt, cum augustae huius decorem figurae mundus indueret? numquid malitiam simul deus creauit ? sed ea ex nobis orta, non a creatore deo condita morum leuitate generatur non ullam creaturae habens praerogatiuam nec auctoritatem substantiae naturalis, sed mutabilitatis uitium et errorem prolapsionis. eradicari hanc deus uult [*]( 4 Iob 33, 4 13 Bas. 37 B-D, 40 AB (16 A-E, 17 A) ) [*]( 1 in sermone A (in ml 8. u.) II (in eras. G) 3 cogent (corr. m4) A ut fotu (ut uidetur) A suo] suo.. A ut uidetur; in Diu. animaret scriptum est in ras. uerbi, cuius prima litt. fuit r; fort. reanimaret 5 sanctus spiritus ACPMtiB Carn. spiritus sanctus cet. 6 SUPERur FE.... UR (ur m2) A 7 siui (corr. m3) A 9 qua (a in ras.) A rati.ne (ut uidetur) A 10 uolunt a A VN uoluntatis C (s ut uidetur add. m3) uoluntates G (a s. ates m2) uoluntatem P (tem eras.) dni dei nostri C (ex dno deo nostro) 11 terram C (m eras.) aerem C (em eras.) 12 sinvt (i eras.) A 13 species m2 ex speciae A con-stat (te ut uidetur eras., m4) A et (t m2 in ras.) A f.onna A (f m2 in ras.) 14 agustae C augustae (u pr. s. u.) G m2 P 15 decore PY figirae (corr. ml ut uidetur) A simul malitiam 31SB U 16 creauit (c s. u.) A 17 mor:m (e eras.) A nonnullam C creatore (-ure corr. ml) A 18 autoritatem A mutauilitatis (corr. m3) A 19 prolabsionis AC eradicari cum hanc CP et (cum eras.) G cum eradicari hanc V )

de animis singulorum: quomodo eam ipse generaret? clamat propheta: desinite a malitiis uestris et praecipue sanctus [*]( D ) Dauid: desine a malo et fac bonum: quomodo ei initium a domino damus? sed haec opinio feralis eorum qui perturbandam ecclesiam putauerunt. hinc Marciones, hinc Ualentini, hinc pestis illa Manicheorum funesta sanctorum mentibus temptauerunt inferre contagia. quid nobis ipsi in lumine uitae tenebras mortis inquirimus ? scriptura diuina salutem suggerit, uitae odorem fraglat, ut suauitatem legens capias, non [*]( E ) praecipiti discnmendiscrimen incurras. simpliciter legeslege o homo, non tibi ipse foueam prauus interpres effodias. simplex sermo est quia fecit deus caelum et terram: fecit quod non erat, non quod erat, et terra erat inuisibilis: ex quo facta est, erat, et erat inuisibilis, quia exundabat aqua et operiebat eam, et erant super eam tenebrae superfusae, quia nondum erat lumen diei, nondum solis radius, qui solet et sub aquis latentia declarare. quid ergo dicunt quod deus creauerit malum, [*](F ) cum ex contrariis et aduersis nequaquam sibi aduersa generentur? nec enim uita mortem generat nec lux tenebras. non enim sicut mutabilitates adfectuum ita etiam generationum progressiones sunt. illae ex contrariis in contraria propositi [*]( 2 Esai. 1, 16 3 Psalm. XXXIII 15 4 Bas. 36 CD (15 DE) 10 Bas. 37 A (15 E) 13 Bas. 37 A (15 E, 16 A) 19 Bas. 37 C (16 C) ) [*]( 1 cum clamet Gm2 N\'B 2 profeta (h s. f. tn3) A praecipuae A 3 ante desine ras. 2 uel 3 litt. A quomodo ergo ei N\'B 5 hinc ualentini hinc martionis CGP marciones A (ml, m5 -nia) M martiones 8 martionis cet. 6 pestis ACGP pestes eet. illa A m4 G m2 P ille C illae AG ml cet. 8 suggeri; ut uidetur A 9 I.uitae (fort. tuitae) A fraglat A (a pr. s. u.) flagrat cet. 10 praecipitii A (i quart. s. u) cet. crimen n (discrimen, dis extra u. m2 G) 11 fobeam (corr. m3) A interpraes A (a del. tn4) CPM\' 13 inuisiuilis A et (eras.) eoperiebat (t s. u. tn3) A; uix cooperiebat scribendum 16 lumen (lum tnl ex s.m) A solis (s alt. s. u. m2) A aquas G 17 creauit C (in mg. ad malum dS non creauerit) G (m2 creauerit) P 18 aduersariis II siui (corr. m4) A 19 generaentur A (a eras., n alt. s. u.) P2F nec A 20 non non enim A mutauilitatis (corr. m4) A 21 ille A ) deflexione uertuntur, istae non ex contrariis in aduersa cariorem, sed ex eiusdem generis uel auctoribus uel causis creatae in similitudinem sui referuntur auctoris.