De Interpellatione Iob et David

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

Unde quasi uisitatus ab eo dicit: tenuisti manum [*]( 671AB ) dexteram meam et in uoluntate tua deduxisti me et cum gloria adsumpsisti me. sic accepimus et secundum Graecum sic conuenit. dixit enim Graecus: ἐϰράτησας τη̉ς χειός, id est tenuisti manum, τη̃ς δεξιᾱς μου dexteram meam. bene dirigitur cuius dexteram deus manu sua tenet. potest dicere: dominus a dextris meis, ne commouear. Adam si a dextris suis dominum habere uoluisset, non esset [*]( 3 Exod. 4, 10 8 Psalm. XXXV 8 11 Dent. 5, 31 16 Psalm. VIII 5 18 Psalm. LXXII 23 sq. 24 Psalm. XV 8 ) [*]( 1 addidit p. (d tert. ex t) 2 et (in ras.) P, om. DP\' 8 soles P 4 idoneus P (o ex e) 5 uoce B uocem cet. tardiloquus ed. Rom. (tardilocus scripsi) tardilocutus P B tarde locutus cet. 6 ego P 8 de-. Hperet DP\' desperat cet. homines P (e ex i) fecit C 9 deus DP\' qui non DP\' 15 alt. esse om. B 16 enim est D (enim 8. u.) P1 20 suscepisti B accipimus DP\' 21 EkpaTHCaTTHCXipOC libri, corr. Erasmus 22 id ... manum om. C ΤΗΟΔΕξΙCMOy PB et magis corrupta C THO et deinde spatium 10 fere litt. D, om. haec et uerba deiteram meam spatio relicto P\', corr. Gelenius 25 suis om. B habere om. DP\' )

264
a serpente deceptus. sed quia oblitus est mandatum dei et uoluntatem serpentis impleuit, manum eius diabolus tenuit [*]( C ) et ad lignum scientiae mali et boni fecit extendi, ut interdicta decerperet. praeiudicatum est in illo omnibus et coepit uniuersis aduersarius ad dexteram stare. unde et illa in Iudan maledicti forma processit: et diabolus stet a dextris eius. si illud maledictum graue, maxima est ista benedictio, qua maledictionis durae uincla laxantur. ideo dominus Iesus ad dexteram sibi diabolum statuit, sicut in Zacchariae legimus libro; hominis enim causam locumque susceperat. ibi ergo[*]( D ) stetit, ubi Adae stabat hereditas. quasi bonus athleta permisit eum ad dexteram sibi stare, ut eum retrorsum repelleret dicens: uade retro, Satanas. itaque aduersarius loco deiectus recessit; tibi autem ne diabolus staret a dextris, ait: ueni, sequere me. praeuidens igitur Dauid aduentum domini, qui nos a potestate aduersarii liberaturus descendit e caelo, ait: dominus a dextris mihi, ne commouear. cui autem a dextris erat diabolus mouebatur. merito ergo et [*]( E ) hic ait: tenuisti manum dexteram meam, id est: ut iam peccare non possim, ut ille lubrico ante fluctuabundus uestigio fida possim statione consistere. quam bene hoc apostolus dixit, quando turbatum eum dominus uidit et extendens suam dexteram titubare non passus est atque intrepido firmauit incessu. liberatus itaque Petrus quid aliud est locutus nisi hos propheticos uersus: tenuisti manum [*]( 6 Psalm. CVni 6 9 Zach. 3, 1 13 Matth. 4, 10 15 Matth. 19, 21 20 Matth. 14, 30 sq. ) [*]( 2 et manum DP\' 3 boni (bonn B) et mali BC, fort. recte 5 ad dexteram om. DP\' iudam BDP C 6 furma P 8 qua DP\', om. eet. uingla P 9 diabolum P (0 ex u) zachariae BDP\'C libro legimus BDP\'C 11 stabafj stetit B athleta P (e postea add.) 12 eum pr. post sibi transponit P4 sibi om. B 14 a] ad P 16 discendit P 17 dextris est DP\' 19 manu P estj ea P 21 fidei DP\' hic DP\' apostolus hoc B 22 apostolus P (0 alt. ex u) quantum B eum turbatum DP\' uidit dominus DP\' 23 manum (s. dexteram) suam D manum dexteram suam P\' 24 intrepito P aliut P 25 nisi P ni 9. u.) propbeticos hos B manu B )
265
dexteram meam, et in uoluntate tua deduxisti me et cum gloria adsumpsisti me? quae est dextera nisi [*]( F ) actuosa animae uirtus? quae si uoluntate domini dirigatur, nihil aliud desiderat, nil requirit, nullas mundi huius opes, nulla adiumenta deposcit.

Ideo dicit sanctus: quid enim mihi restat in caelo? et a te quid uolui super terram? id est: tu portio [*]( 672 A ) mea es, abundas mihi ad omnia, nihil quaesiui aliud nisi ut te partem haberem, nulli me caelesti, ut gentiles faciunt, subdidi creaturae, nullas saeculi huius diuitias et uoluptatum inlecebras concupiui. nullius egeo, qui. a te adsumptus sum, nec superest in caelestibus quod amplius quaeram. nihil habens omnia habeo, quia Christum habeo, cui pater altissimus non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum; quomodo ergo non cum illo omnia nobis donauit? sicut apostolus dixit; omnia enim in Christo, [*]( B ) per quem omnia et in quo constant omnia. omnia ergo in illo habens aliam non quaero mercedem, quia ipse merces est uniuersorum. ideoque perfecto dixit: tolle crucem tuam et sequere me. qui illum sequitur non praemio ducitur ad perfectionem, sed perfectione consummatur ad praemium. imitatores enim Christi non propter spem boni sunt, sed pro amore uirtutis; Christus enim per naturam bonus, non propter praemii cupiditatem. ideo passus est, quia eum benefacere [*]( C ) delectauit, non quia incrementum gloriae ex sua passione [*]( 6 Psalui. LXXII 25 14 Rom. 8. 31 sq. 16 Coloss. 1, 16 sq. 19 Marc. 8, 34 ) [*]( 1 me P (e 8. u.) 2 suscepisti DP\' nisi P (si 8. u.) 3 actuosa P (u ex o) domini uoluntate DP\' 4 quaerit DP\' 6 enim P (i s. u.) mihi om. B 9 haberern partem B scelesti D et (s pr. eras.) P gentiles P (e alt. ex i) 10 subdidi P (d alt. ex t) huius om. P 11 nullius (u alt. 8. u.) egeo P 15 eum] illum DP\' 16 donabit P dixit PD dicit P\' ait BC 17 quo stant DP\' 18 quia P (a 8. u.) 19 perfecte DP\' 21 perfectionem alt. P (m eras.) 22 imitatores P (i alt. 8. u., e ex i) 24 benefacere P (bene s. u.) benefacere eum DP\' )

266
quaerebat. ideo qui illum imitari cupit non quod sibi, sed quod aliis prosit operatur. unde non inmerito deficit sibi, aliis autem uirtutis incremento ualescit.

et conuenienter dicit: defecit cor meum et caro mea, deus cordis mei. neque enim possunt perpetua succedere, nisi terrena defecerint. deficit ergo caro, quando mortificantur quae sunt carnalia, deficiunt et illi qui mortificationem Iesu Christi in sua carne [*]( D ) circumferunt; mors enim Christi in illis operatur, ut omnis errorum moriatur inlecebra. unde colligitur quia et cor hominis deficit, quando mortificantur cogitationes malae, quae de corde procedunt, ut terrena omnia abscondat obliuio et fiat deus cordis eorum qui beati mundo corde deum uidere mereantur, ut adpropinquent tibi et non se segregent. deus enim adpropians, non repulsor adpropinquantium est; omnibus [*]( E ) enim uult salutis causa esse, non mortis. denique neminem repellit nisi qui se ab eius conspectu putauerit sequestrandum. quoniam ecce inquit qui elongant se a te peribunt.

unusquisque enim operibus suis pietati tuae sese aut iungit aut separat; fugit enim deum qui operatur ea quorum cognitione metuat deprehendi, sicut ille qui tectus parietibus et circumfusus tenebris a domino deo sese existimat non uideri, [*]( F ) uidetur autem, cum dicitur: perdidisti omnes qui fornicantur abs te. sicut enim mulier quae fornicatur non adhaeret uiro nec una caro cum uiro suo nec unus spiritus est, sed diuidit sese ac separat fornicando, ita quaecumque anima non adhaeret deo, sed uanis idolorum cultibus inseruiens fornicatur diuidit se sacrilegii scaeuitate et longe fit a domino, [*]( 4 Psalm. LXXII 26 7 II Cor. 4, 10 12 Matth. 5, 8 18 Iacobus 4, 8 17 Psalm. LXXII 27 20 Sir. 23, 18 (26) 22 Psalm. LXXII 27 24 I Cor. 6, 15 sq. ) [*]( 9 error B 10 cogitationes P (e ex i) 11 de s. u. P 12 mundi BC 13 segregentur DP\' (om. se) 14 appropiantium DP\' adpropinquantum B 15 causa non mortis esse B 18 suae B 19 cognitione B cognitionem P (e in rtw.) C cogitationes DP4 20 sicut P (t 8. u.) 21 non existimat B 22 omng qui fornicatur B 24 cum uiro suo om. B 27 sacrificii B scaeuitate P obscenitate B (ob s. u. m2) scenitate cet. )

267
quae prope esse deberet; perit autem qui separatur a domino.

unde sanctus, qui dei iudicium reformidat, semper adhaerere uult Christo et in eo spem suam ponere, ut laudet dominum, cui est honor, gloria, perpetuitas a saeculis et nunc et semper et in omnia saecula saeculorum. amen.