De Interpellatione Iob et David

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

Multi quidem deplorauerunt infirmitatem fragilitatis humanae, [*]( 637 DE ) . excellentius tamen ceteris sanctus Iob et sanctus Dauid. ille superior directus uehemens acer et quasi grauibus exasperatus doloribus maiore coturno : hic blandus et placidus atque mansuetus, mitiore affectu, ut uere quem imitandum sibi proposuit cerui imitaretur affectum. nec te moueat, si tantum prophetam ferae similitudine uidear praedicare, cum legeris ad apostolos [*]( F ) dictum: estote astuti sicut serpentes, simplices sicut columbae.

sed tamen quamuis istiusmodi similitudines piis adstruantur exemplis sitque innocens et mitis natura ceruorum, illum ceruum ad imitationem prophetae propositum hoc loco arbitror, de quo Solomon paternae mentis adsertor in Prouerbiis dixit: ceruus amicitiae et pullus gratiarum confabuletur tibi. uerus enim dei filius in semet [*]( 2 Psalm. LXXII 28 13 Psalm. XXXXI 2 15 Matth. 10, 16 20 Prouerb 5, 19 ) [*]( 2 semper reformidat semper B 4 et gloria B 5 se«culorum P EXPLICIT TRACTUS (TRACTATUS C) SCI AMBROSI DE INTER- PELLATIONE SCORUM ET DAUID (i ex u P). INCIPIT TRAC- TATUS EIUSDEM DE APOLOGIA PROFETAE DAUID AD THEO- DOSIUM AUGUSTUM PC EXPLICIT TRACTATUS SCI AMBROSII DE INTERPELLATIONE SCORUM IOB ET DAUID. INCIPIT DE INTERPELLATIONE DAUID ET IOB DP EXPLICIT TRACTATUS SCI AMBROSII EPI DE INTERPELLATIONE IOB ET DAUID. IN- CIPIT EIUSDEM DE TOBIA B 9 excelentius P 10 et acer B grauidus (in mg. m2 grauibus) B 11 placitus DP\' 12 mitiori DPC 14 uidear similitudine DP\' 15 et simplices DP\' 18 propositum P (po 8. u.) 19 solomon P salomon cet. mentes P )

268
ipso naturam, quam animantibus ipse donauit, expressit, qui [*]( 638 D ) in hunc mundum tamquam ceruus aduenit et cum iis se mira simplicitate iungebat a quibus ei parabantur insidiae. fertur enim huiusmodi ceruorum esse simplicitas, ut cum se exagitari uiderint, iis sese equitibus adnectant, qui ministerio fraudis adpositi specie fugae ac simulatione societatis inductos ad retia usque deducant. ita ergo dominus tamquam ignarus periculi atque inprouidus Iudaeis dolum sibi struentibus admiscebatur et societatem sibi Iudae proditoris adsciuit, [*]( E ) cuius simulatione funesta usque ad crucis laqueos et retia passionis accessit. unde conuersus ad eum dixit: Iuda, osculo filium hominis tradis? et hoc quidem modo uenit ad synagogae retia uolensque se induit, sed non implicatus est nec instrictus, qui omnes resoluit.

denique eminebat super retia. et quia sui eum non susceperant, uocabat ecclesiam et ei suam gratiam conferebat, sicut ipsa sacrosancta ecclesia in Canticis protestatur dicens: adiuraui uos, filiae [*]( F ) Hierusalem, in uirtutibus et fortitudinibus agri, si susci taueri tis et resusci taueritis caritatem usquequo uoluerit. petit ergo in odore agri, quem olebat sanctus Iacob, id est illa fide, illa deuotione excitari sponsum suum a filiabus Hierusalem, ut festinet ad sponsam, et excitari in se eius caritatem aut etiam ipsum excitari, quia caritas sponsus est. deus enim caritas est, sicut dixit Iohannes. sed ille non passus se ab aliis excitari, qui sponte properabat, [*]( 9 Mattli. 10, 4 11 Luc. 22, 48 13 et 14 Cant. 2, 9 17 Cant. 2, 7 20 Gen. 27, 27 24 I Ioh. 4, 16 ) [*]( 1 qui (s. u. cum) D cum P\' 6 fraudes P sociatates inductos (os ex U9) P 9 iudae proditoris sibi B 10 passionis retia peruenit B 11 oscolo P 12 uenit om. B 13 uolens se inducit B induxit C implicitus BDP\'C 14 instrictus B instructus cet. 16 suam ei B sancta B 18 agri si DP\' agris P (s a. m.) agri ne BC 19 et ne resuscitaueritis B, et resuscitaueritis om. C 21 iob DP\' sponsam suam B 22 sponsam ed. Rom. sponsum P (s pr. 8. «.) eet. exitari P eius in se B 25 est passus B se om. B, est P aliis] eis B quia B, fort. recte )

269
egressus de thalamo suo exultabat ut gigans ad currendam uiam. uidit eum sponsa et uocem uenientis audiuit subitoque [*]( 639 A ) conuersa ait: ecce hic aduenit saliens super montes, transiliens super colles; maiores enim salit, minores transilit, ne piae festinationis inpedimenta patiatur. similis inquit est consobrinus meus capreolae aut inulo ceruorum super montes Bethel. bonus ceruus, cuius mons domus est dei, in quam tanta celeritate currebat, ut sponsae uota et desideria praeueniret. denique quem de longinquo uenientem uiderat, repente sibi adesse cognouit, unde [*]( B ) et ait: ecce hic post parietem nostrum, prospiciens per fenestras, eminens per retia. respondit consobrinus meus et dixit mihi: exurge, ueni, proxima mea, formonsa mea, columba mea, quia ecce hiems praeteriit, imber abiit; discessit sibi; flores uisi sunt in terra. hiems synagoga est, imber populus Iudaeorum, qui solem uidere non potuit, flores apostoli sunt. et addidit: messis incisionis aduenit, uox turturis audita est in terra nostra. messis illa ecclesiae fides est, uox turturis pudicitia est.

Nec his solis .... sed etiam cerui similitudinem suscepit [*]( c ) Christus, quia ueniens in terras serpentem illum diabolum sine ulla sui offensione protriuit, cui calcaneum suum obtulit, sed eius uenena non sensit. unde dictum est ei: super aspidem et basiliscum ambulabis. simus ergo et nos [*]( 1 Psalm. XVIII 6 3 Cant. 2, 8 5 Cant. 2, 9 8 Gen. 28,17 11 Cant. 2,9-12 18 Cant. 2,12 23 Ioh. 13, 18 Gen. 3,15 24 Psalm. LXXXX 13 ) [*]( 1 egressus P (e alt. s. u.) suo OnJ. B eiultauit B gigans P gigas cet. 4 super onl. B maiores P (e ex i) 6 est inquit B aut inulo P aut hinnulo DP\'C hinuloque B 7 bether P 8 est domns B et (eras.) in P 9 uota sponsae DP\' 11 hic est post B prospiciens P (s pr. s. u.) 14 formonsa P formosa cet. 15 praeteriit imber in ras. P apparuerunt (s. f nisi sunt) D 16 est P (s 8. fl.) 17 flores P (e ex i) 21 lacunam indicaui, quamquam fort. etiam <eo) sufficit; contentus post solis add. in mg. m2 B suscepit DP\' suscipit eel. 23 sui om. DP\')

270
cerui, ut super serpentes ambulare possimus. erimus cerui, si uocem Christi sequamur, quae praeparat ceruos et facit morsus serpentium non timere ac si qui forte fuerint uulnerati, aufert eorum dolorem soluendo delictum. de his ceruis dicit [*](I) ) dominus ad Iob: custodisti partus ceruorum? numerasti autem menses eorum plenos partus, partus autem eorum soluisti uel enutristi filios eorum, ut non timeant? audi quomodo non timeant filii ceruorum talium. doceat te Esaias dicens: et puer paruulus mittet manum in cauernam aspidum, et non illi nocebunt. et ut agnoscas quod ecclesiae filios significare uidetur addidit: partus autem eorum emittes? rumpent filii [*]( E ) eorum et multiplicabuntur in generatione. exibunt et non reuertentur retro. nemo enim mittens manum in aratrum et aspiciens retro habilis est regno dei.

merito ergo ceruus factus est dominus, ut tales sibi ceruos uox domini praepararet, de quibus ait: in nomine meo daemonia eicient, linguis loquentur nouis, serpentes tollent et si mortiferum quid biberint, non illis nocebit. tollebant enim serpentes, cum spiritu oris sui sancti apostoli de latebris corporum eruerent nequitias spiritalis, nec uenena mortifera sentiebant. denique cum exiliens de sarmentis [*]( F ) Paulum uipera momordisset, uidentes barbari pendentem uiperam de manu eius, putabant repente moriturum. at ille [*]( 5 lob 39, 1-8 9 Esai. 11, 8 sq. 12 Iob 39, 3 sq. 14 Luc. 9, 62 17 Marc. 16, 17 sq. 21 Ephes. 6, 12 22 Act. 28, 3=6 ) [*]( 1 possemus P 2 sequamur et quae nos B 3 at B (in mg. m2 at ac) 4 delictum ex dilectum P 7 enutri B (in vig. m2 at enutristi) 9 esgias P 10 manum suam PC non illi C non illis PBD illi non P4; sed fort. illis utpote ex illis u. 19 ortum delendum est; cf. LXX 11 uideretur B 12 disrumpent P\' dirrumpent B 14 manum suam P1 in] ad BC 15 aspiciens P (n 8. u.) respiciens DP\' 16 taletp P (s 8. tp) dominus (om. uox) B 17 praepararet P (ra 8. u. m2) 18 eicient P (e alt. ex u m2) 19 biberint (ex beberent) P illis] eis B 20 sui. P 21 eruerunt P euterent B (in mg. m2 at eruerent) spiritales P (es ex is) cet. 24 ad P ... )

271
stabat intrepidus nec uulnere mouebatur nec ueneno infundebatur. unde uidentes eum non tamquam hominis condicione genitum, sed tamquam dei gratia editum supra homines esse arbitrabantur. uide ceruum uiperas de latebris eruentem spiritu diuino, qui erat in naribus eius, sicut dixit Iob.

[*]( 640 A ) conuersus inquit Paulus in spiritu et respiciens cum dolore ad pythonem ait: praecipio tibi in nomine domini Iesu Christi continuo exire ab ea. et exiuit eadem hora. uide ceruum quando uenit ad baptismum et sacri fontis ablutus inriguo omnia persecutionis uenena reiecit. uide ceruum dominum Iesum, quando uenit ad Iohannem Baptistam et dicenti sibi Iohanni: ego a te debeo baptizari, et tu uenis ad me? respondit: sine modo. et hoc dicto in aquas salutem sitiens publicam tota [*]( B ) auiditate descendit. sed iam satis nobis in exordio tractatus sicut in principio anni more uulgi ceruus adlusit. pergamus ad cetera.