De Interpellatione Iob et David
Ambrose, Saint, Bishop of Milan
Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.
Haec inquit habens in te noui quia omnia potes, inpossibile autem tibi nihil.
[*]( 633 A ) si enim peccauero, custodies me, ab iniquitate autem inmaculatum me non fecisti. si impius fuero, uae mihi! si sim iustus, non possum me erigere; plenus enim sum [*]( 7 Iob 10, 8-12 19 Psalm. VIII 5 22 Iob 10, 13-16 ) [*]( 1 mentis suae accersiri DP\' 2 impietatis est DP\' 4 lapsus est B conditionis est DP 5 perfidiae est et B est om. DP\' 6 miseratione est B 7 non P non in cet. est om. BDV inquit tuae B plasmauerunt me et fpcerunt me B 8 percussisti DP\' 9 terram B terra P (in quo terra in) cet. 11 corio et carne DP\' 13 autem om. P1 14 protexit] custodiuit B 19 pulcherrima P (r pr. 8. u.) 20 hominis P (i alt. ex e) 22 habens B (ε̌yων LXX) habes cet. 23 tibi B, om. cet. 26 erigere P (i ex e) sum enim B )
et pulchre ait: si lustus sum, me non possum erigere; plenus enim sum confusionis. iustus enim aduertit magis fragilitatem suam quam in .... sapiens agnoscit, non agnoscit insipiens. denique lapsibus suis sapiens conpungitur, insipiens delectatur: iustus [*]( C ) accusator est sui, iniustus adsertor; iustus praeuenire uult accusatorem confessione peccati, iniustus peccatum suum occultare desiderat. ille in principio sermonis occurrit, ut prodat errorem, iste multiloquio sermonis sui somnum accusationis inuoluit, ne prodat errorem.
Iterum adiciens dicit: quare adscripsisti aduersum [*]( D ) me mala et adposuisti mihi adulescentiae peccata? pulchre id aetatis arripuit ad querellam, quae magis ad uitium lubrica esse consueuit. habet enim pueritia innocentiam, senectus prudentiam, ipsa uicina adulescentiae iuuentas bonae [*]( 3 Esai. 43, 26 5 Psalm. L 7 13 Prouerb. 18, 17 19 Iob 13, 26 ) [*]( 3 dic <inquit> tacite Maurini 4 erubescis P (s alt. ex t; e alt. ex i m4) fateri DP\' negare cet. 5 es B est P (t del.) C (in quo est natus) DP\' 6 putas DP\'C 7 acciperis P (corr. m4) 8 erigat P (i ex e) 9 et 21 pulcrhe P 9 non possum me D 10 sum enim B 11 magis aduertit B lacunam indicaui; quam insipiens agnoscit PDP\' quam insipiens. et iniustus lapsus suos (ex soos) agnoscit B quam insipiens. et sapiens agnoscit C. quam in<iustus et lapsus suos> sapiens Gelenim, fort. recte 16 occurrit om. DP\' 17 iste s. u. B sonum Uaticanus 287 somnium lIenricus Schenkl, fort. recte 19 abscripsisti P asscripsisti B ascripsisti C obseripsisti DP\' 20 me mala] mela P mihij aduersum me B 21 querellam P querelam cet. 23 iuuentus DP\' )
Sed iterum ipsum audiamus. mortalis inquit filius mulieris breuis uitae est et plenus iracundiae, qui sicut flos floruit et cecidit, discedit autem ut umbra et non resistit. nonne et ab hoc ratio quaeritur, et hunc fecisti intrare in iudicium sub conspectu tuo? quis autem mundus est a sorde ? sed nemo, etiam si unius diei sit uita eius super 634 [*]( A ) terram. uere miserabilis condicio, ut peccati sui, quod uitare non possit, rationem praestare cogatur, iudicium intrare, in conspectum subire domini omnipotentis conpellitur, edere causas gestorum suorum, quae tot uitae suae aetatibus percurrerit, cum mundus a peccato quiuis esse non possit, ut ab ipsis incunabulis prius obrepat infantiae culpa quam sit ullus sensus erroris. quamque illud miserabile, ut breuis sit uita eius, dulcis inlecebra, multiplex aerumna, iracundia [*]( B ) cottidiana. itaque in exigua delectatione amaritudo perpetua est.
est inquit arbori spes; si enim fuerit excisa, uiridescet et, si in petra mortuus ramus eius [*]( 7 Psalm. XXIIII 7 10 Iob 14, 1-5 26 Iob 14, 7-11 ) [*]( 3 et tam B et iam P et C. om. DP\' 4 ante et add. atque importuoso B uel procelloao et periculoso P4 \'i delictum (m2 ex dilectum) P delicta B ignorantiae meae B 8 memineris dne DP\' 10 ipsum inquit audiamus B 12 descendit B 15 autem] fort. enim (Yop LXX) 17 terra P 19 in om. B omnipotentis dni C 20 percucurrerit B 22 cunabulis BDP\' 24 cuius B 25 perpetua amaritudo B 27 uiridescet B uiridescit cet. et si B et cet. petra P Be terra DP\' ) [*]( XXXII. Ambr. pari 2. ) [*]( 15 )
24 Cum autem dormierit, non resurget usque dum caelum non adsuatur. quod uidetur declarare, donec [*]( D ) caelum nouetur; erit enim caelum nouum et terra noua, sicut scriptum est. quod enim adsuitur uetus est, quod uetus est mutabitur. denique audi dicentem: initio terram tu fundasti, domine, et opera manuum tuarum sunt caeli. ipsi peribunt, tu autem permanes, et omnes sicut uestimentum ueterescent, et sicut opertorium mutabis eos et mutabuntur. possumus etiam illud adtexere, quoniam quod uetus est adsuitur, quod nouum cogitur. a diebus autem Iohannis Baptistae regnum [*]( E ) caelorum cogitur, et cogentes diripiunt illud. adsuebat ergo illud synagoga in paucis, ecclesia cogit in [*]( 13 Iob 14, 12 15 Esai. 65, 17 16 Matth. 9, 16 17 Psalm. CI 26 sq. 23 Matth. 11, 12 ) [*]( 1 ab (d 8. b m2) odorem P ad odorem PC 4 spectauimup P (s pr. ex ex) expectauimus DFC 5 seriem add. Gelenius ac] et B 6 crebrisque P (r pr. 8. «.) quamJ quod B 10 uicibus solet DPx ad P 11 aestuat B 12 miserandis (om. que) B 13 resurget C resurgit cet. 14 non om. B 15 enim om. DP\' nouum celum D terra. noua. P (m bin eras.) 17 est om. DP\' mutabitur B (bi s. fl.) audi dauid dic. DP\' in initio B tu om. B 19 et omnes om. DP\' 20 ueterascent BP\'C opertifl (eras.) opertorium P 21 mutuabuntur P (u alt. s. u.) 24 et gentes DP 25 sinagoga P sinagoga illud B )
deploranti [*]( F ) prophetae miseriam nostrae fragilitatis, quae et in hac uita requiem non haberet et uniuersa subito incursu mortis amitteret, spiritus sanctus infudit tamdiu non resurrecturos homines, donec ueniret qui non adsueret uetera nouis nec uestimentum nouum conmitteret in uestimentum uetus, sed omnia faceret noua, sicut ipse dixit: ecce faciam noua. ipse est enim resurrectio, primogenitus ex mortuis, in quo omnes quidem [*]( 635 A ) praerogatiuam futurae resurrectionis accepimus : solus tamen adhuc resurrectione perpetua resurrecxit.
Audito igitur quid locutus esset in eo deus et cognito per [*]( B ) spiritum sanctum quod filius dei non solum ueniret in terras, sed etiam descensurus esset ad inferos, ut mortuos resuscitaret — quod tunc quidem factum est ad testimonium praesentium et exemplum futurorum — conuersus ad dominum ait: utinam in inferno me conseruares, absconderes autem me, donec desinat ira tua et statuas mihi tempus, in quo memoriam mei facias. si enim mortuus fuerit homo, uiuet consummans dies uitae ipsius. [*]( 2 Uerg. Georg. I 447 3 Apoc. 22, 5 6 Ezech. 13, 18 11 Matth. 9, 16 13 Apoc. 21, 5 Ioh. 11, 25 14 Coloss. 1, 18 Apoc. 1, 5 22 lob 14, 13-17 ) [*]( 3 discolore B discolori DP\' 5 illuminabit dns P\' 6 adsuunt P (u alt. 8. II.) adsumit (J 10 resurrecturos P (o ex corr. tit uidetfir) resurrectionis B 11 uenirit P (i pr. ex e) adsueret P (e alt. ex i) 12 omnia om. (\' 13 noua facio omnia B 14 ipse primogenitus D 16 resurrecxit P resurrexit cet. 17 quod B 18 dei filius B 19 ut] et C resuscitaret P (e alt. ex i) 20 est om. DP\' praesentium B (8 ex d) 22 me om. DP1 conaeruares absconderea P (-es bis ex -is) 25 uiuit DP\' uiuet et C\' ) [*](15* )
simul etiam illud prophetare intellegitur dicendo: statues mihi tempus, in quo memoriam mei facias, quod in passione domini resuscitandus foret, sicut in fine libri istius demonstratur, nec tamen deplorare desinit et quo magis intellegit sibi resurrectionem esse propositam, uitam hanc fugere desiderat, uidens se in manus traditum aduersariorum, [*]( E ) proiectum se in potestatem impiorum, cui etiam amici in inimicos conuersi sint, qui cum debuerint consolari, ruinam supra ruinam inferant. memor tamen conscientiae suae purae et mundae orationis ait: terra non cooperias in sanguine carnis meae, ut oratio eius sicut incensum dirigatur ad dominum, non in terra deuersetur. sancti enim oratio nubes penetrat. peccatoris orationem, sicut a deo Cain dictum est parricidae, aperiens os suum terra in sanguine carnis abscondit. [*]( F ) [*]( 8 Luc. 23, 30 15 Iob 42, 18 22 Iob 16, 18 23 Psalm. CXXXX 2 24 Sir. 32 (35), 21 ) [*]( 6 praeteriui B (u ex corr.) 8 euangelio P (i s. M.) 9 montibus dicere B cacUte P (e eras.?) 12 iracundiae ex iracontiae P 13 illud om. B 16 quo P (0 ex corr.) 17 esse om. B propositam P (pr in ras.) 19 se om. B potestate B in s. u. P, om. C 20 sant DP\' 21 super DP\' 22 non] ne B in (s. u.) sanguinem ṃęụṃ B 23 carnS mei B carnes meas DP\' dirigatur PC dirigetur P et (a 8. e) D dirigeretur B 24 diuersetur P (i ex e) DPC 25 deo ad cain B dicitur (om. est) P\' 26 parricidam P (am eras.) parricidA. B )