De Locis Santis

XI. DE MONTE ET QVERCV MAMBRE.

Mambre collis mille passibus a monumentis supra descriptis ad boream separatus distat, herbosus ualde et floridus, respiciens Chebron ab Affrico sibi occurrentem. Idem itaque monticellus Mambre nominatus habet in cacumine campestrem planitiem, ubi ad aquilonalem eiusdem cacuminis partem lapidea magna fundata est ecclesia, in cuius dextrali parte inter duos grandis eiusdem basilicae parietes, mirum dictu, quercus Mambre extat in terra radicata, quae et quercus Abraham dicitur, eo quod sub ea quondam angelos hospitio receperit. Quam sanctus [*]( 8 Hegea. IV c. 23 p. 258, 24, cf. Hieron. Onom. p. 112, 5 21 Hieron. Onom. p. 84, 16 et 114, 17, cf. etiam Heges. IV c. 23 p. 258, 30 ) [*]( 1 formatas Y 2 sepulchram uero adam Y 3 lapideae Br 4 aspezit P 5 et ante Rebeccae om. YBr in terra humatarum Z 7 cebron Z et sic semper 10 uniuersarum aegyptias Br 12 de patriarcaram sepulcra sufficiat craxare Br caraxare Z 13 Nunc de manbre colle P, De mambre colle Y ut titulus capiti XI praeponitur. Hinc numeri cap. desuntin Y XI De monte et quercu mambre Br Capitulum ipaum (X Z) incipit: Nunc de mambre colle ZBr 16 ab boream Br, corr. 2. m. et Borea habens Br 17 africo Br 18 caspestrem Br solus 19 aquilonem PBr 20 in duos Br grandes YBr 21 exiatit Z 28 reciperit PYZ, in Z correctum in reciperet quod Br )

Hieronymus alibi narrat ab exordio mundi usque ad Constantini regis imperium permansisse, et fortassis ideo non dixit penitus defecisse, quia eadem aetate, quamuis non tota illa, sicuti prius fuerat, grandissima quercus monstrabatur, tamen aliqua pars eius permansit in suo stabilita loco. Ex qua, ut refert Arculfus, qui eam propriis conspexit oculis, adhuc quoddam truncatum remanet spurium radicatum in terra, sub ecclesiae protectum tegmine, mensuram quasi duum longitudinis uirorum habens; de quo uidelicet conroso spurio et ex omni parte securibus circumciso astellarum ad diuersas orbis prouincias particulae asportantur ob eiusdem quercus uenerationem et recordationem, sub qua, ut superius conmemoratum est, angelorum quondam conuentio ad Abraham patriarcham famosa et praedicabilis fuerat condonata. In circuitu eiusdem ecclesiae, quae ibidem ob loci illius honorificentiam constructa habetur, pauca quaedam religiosarum habitacula fabricata monstrantur. Sed de his ista sufficiant dixisse; ad alia pergamus.

XII. DE ILLO PINETO, EX QVO LIGNA IN CAMELIS AD IGNIS MLNISTERIA IN HIEROSULVMIS PERFICIENDA VEHVNTVR.

Egredientibus de Chebron in campi latitudine sita ad aquilonalem plagam haut procul a margine uiae ad sinistram occurrit pinosus non grandis mons tribus milibus a Chebron distans, a cuius pineto pinea ad Hierosolymam usque in camelis [*]( 1 alibi om. Z 3 quod Z 5 tamen] sed 2. m. superscr. Br remanuitBr in suae stabilitatis loco Y 6 ut refert sanctus artulfus Z ut sanctus . refert arculfus Br propriis tamen Br 7 truncum Z 8 quasi duum om. P duorum Z 9 conso P conruso Br 10 et om. Z aut stellarum Br 1. m„ 2. m. corr. 11 ansportantur P 13 habraham patriarcam Br 15 honorificantiam Br 16 religiosorum Y 17 Bufficiat Br ad alia pergamus om. Y 19 XII = XI Z titulus deest in PYZ 21 Ad alia pergamus incipit Br decebron ZBr aquib lonem plagam Br 22 aut corr. 2. m. Br marginetenę P margine h. uenae Z sinistrum Y 23 escurrit Z acebron P acebron Z 24 pinea] pineta Y hierusolimam Br cameSlis P, una littera 1 eraM )

uehuntur ligna ad focos nutriendos. In camelis inquam, nam in omni Iudaea, ut Arculfus refert, plaustra uel etiam currus raro repperiri possunt.

XIII. DE HIERICHO.

Hiericho urbis, quam Iesus Iordane transmisso subuertit rege illius interfecto, sanctus noster Arculfus conspexit locum, pro qua Oza de Bethel ex tribu Effraim aliam extruxit, quam noster saluator sua praesentia uisitare dignatus est. Quae eodem tempore, quo Hierusalem Romani obpugnantes obsedebant, propter ciuium perfidiam capta et distructa est. Pro qua tertia condita est, quae post multa temporum interualla et ipsa subuersa est, cuius nunc quaedam, ut Arculfus refert, ruinarum uestigia monstrantur. Mirum dictu, sola domus Raab post tres in eodem loco distructas ciuitates remansit, quae duos exploratores, quos Iesu Ben Nun transmisit, in solario eiusdem domus suae lini stipula abscondit, cuius lapidei parietes sine culmine permanent. Locus uero totius urbis ab humana desertus habitatione nullam domum habens commorationis segetes et uineta recipit. Inter locum eiusdem distructae ciuitatis et Iordanen fluuium grandia insunt palmeta, in [*]( 5 Hieron. Onom. p. 131, 31 13 Ios. 2, 1-6 ) [*]( 1 uechuntar Y flcoa Y in camelis om. Br in camelis inquam om. Z inquam om. Y 3 possunt sanctus noster arculfus conspexit Br 4 XIII = XII Z numerus est etwms in I, titulus deest in Z 5 Hierico urbae, littera i erasa Br urbis om. Z quam ex quod 2. m. corr. Br 6 interfecto, posteriores quattuor litterae in rasura sunt, qttas sequitur rasura trium litterarum Br sanctus-locum om. Br 7 Oza] contra Y aliam 1 alicui P 8 nostra salus Br 1. tn.. corr. 2. m. Quae om. Br 9 temporeque eodem Br obpugnantes om. P obpugnantea romani Z 10 propter in Z pallidiore atramento superscriptum est peruidiam P 11 tempora corr. 2. m. Br 13 raab meretricis Br 15 duos, om. Z iosue Br filius nun Y misit Br 16 lapideae P 18 habitatione corr. 2. m: ex -nis Br domus Z, sed corr. eadem manu commemorationis Z, syllaba me erasa est in Br 19 uineas recepit Br destructe corr. 2. m. ex distructe Br 20 Iordanem YZ palmita Br 1, corr. 2. m. )

quorum medio campuli interpositi habentur, in quibus quorundam Cananeae stirpis homuncionum prope innumerae sunt fabricatae habitantium domus.

XIIII. DE GALGALIS.

Arculfus saepe memoratus quandam grandem ecclesiam in Galgalis fundatam uidit eo in loco constructam, in quo filii Israel Iordane transgresso castra metati primam in terra Canaan mansionem habuere.

XV. DE DVODECIM LAPIDIBVS, QVOS FILII ISRAEL TRANSVA- DATO IORDANIS FLVVIO SICCATO DETVLERVNT PROFVNDO.

In qua uidelicet ecclesia idem sanctus Arculfus illos considerauit duodenos lapides, de quibus ad Iosue Dominus post transitum Iordanis locutus est dicens: Elege duodecim uiros, singulos per singulas tribus, et praecipe eis, ut tollant de medio Iordanis alueo, ubi sacerdotum steterunt pedes, duodecim durissimos lapides, quos ponetis in loco castrorum, ubi fixeritis hac nocte tentoria. Hos, inquam, Arculfus uiderat, e quibus senos in dextera ecclesiae parte in pauimento iacentes et alios eiusdem numeri in aquilonali omnes inpolitos et uiles conspexit; quorum unumquemque, ut ipse refert Arculfus, huius temporis duo iuuenes uiri fortes uix possunt de terra subleuare. Ex quibus unus, quo casu accidente nescitur, in duas [*]( 13 Ios. 4, 2. 3 ) [*]( Bft 2 channaneae P cannaneae Z caneae corr. eadem m. Br homun- C tionum PBr homuntiorum Z 3 inhab. ZBr 4 XIII Z titulus deest in Z XlIII De Galgalis XV Et de duodecim lapidibus, quos filii israhel transuadato iordanis fluuio siccato detulerunt Br 5 saepe om. Z aepe me- T moratoa P 6 uidit fundatam Y 7 israhel Z iordanne Br 8 channan P chanan Z habere mansionem corr. 2. m. Br mansionem habere P 9 numerus et titulus deest in codicibus 12 dudenoa Y et iosue Y ab iosue Br postransitum Br 13 elige tibi Br 17 deponetis Z 20 numero Br omnesque YBr conspicit Br J, corr. 2. m. huius tempr Br 23 aocedente PZ quo oasu accidente nescitu hoc loco deest in Br )

confractus partes iterum ferro condensatus manu artificis coniunctus est. Galgal itaque, ubi supra memorata fundata est ecclesia, ad orientalem antiquae Hiericho plagam cis Iordanen est in sorte tribus Iuda in quinto miliario ab Hiericho, ubi et tabernaculum fixum multo tempore fuit, in cuius loco, ut traditur, constructa supradicta ecclesia, in qua illi duodeni supra memorati habentur lapides, ab illius regionis mortalibus miro cultu et honorificentia habita honorificatur.

XVI. DE ILLO IORDANIS LOCO, IN QVO DOMINVS AB IOHANNE BAPTIZATVS EST.

Ille sacrosanctus et honorabilis locus, in quo Dominus ab Iohanne baptizatus est, semper aquis fluminis tegitur Iordanis, et sicut Arculfus refert, qui ad eundem peruenerat locum hucque et illuc per eundem transnatauit fluuium, in eodem sacrosancto loco lignea crux summa infixa est, iuxta quam aqua usque ad collum longissimi uenit stantis uiri aut alio in tempore nimiae siccitatis ad mammillas usque; inundatione uero facta maiore illa tota crux aquarum adiectione protegitur. Locus itaque eiusdem crucis, in quo, ut superius dictum est, Dominus baptizatus est, citra alueum fluminis habetur, a quo usque in alteram ripam in parte Arabiae homo fortis iactare lapidem potest funda inpellente. Igitur a loco supra memoratae [*]( 2 Hieron. Onom. p. 126, 21 ss. ) [*]( 1 partes confractus Y ferro om. Br 2 galgalis uero Y est fnndata Y 3 iordanem Z 4 inter in et quinto verba supra omissa: quo casu acoidentc nescitur male inserit Br in q. ab H. m. Y 5 multo fuit tempore Br 6 est constructa Y ecclesia supradicta constrncta P est fundata vel constructa supra dicta ecclesia Br dudeni Y 7 ab] ad P ob Br 8 honorificantia Br honoratur Z honorificaa tur littera n erasa Y honorificantur Br 9 XVI = XV P — XIIII Z titulus deest in Z loco Iordanis Br a Y 10 babtizatus P 11 sanctus Y et om. Z locps corr. 1. m. Z 12 babtizatns P 14 hucque] hnc Z hucnsque Br natanit Y intrauit Z transinit Br 15 iuxta aquam quae Y 17 mamillas Y usque ad mamellas Br 19 in quo superius dictu est dominus Z 20 babtiiatus P cytra P 22 memorato Br )

crucis pons lapideus arcibus fultus ad aridam usque porrigitur, per quem ipsam adeuntes crucem per cliuum homines descendunt, ad aridam reuersi ascendunt. In extremitate uero fluminis quaedam habetur parua quadrata ecclesia in eo, sicut traditur, fundata loco, ubi dominica uestimenta hora illa custodita sunt, qua baptizatus est Dominus. Haec quatuor lapideis suffulta cancris stat super aquas inhabitabilis, quia sub ipsam hinc et inde subintrant aquae. Haec desuper coctili protegitur creta, inferius uero, ut dictum est, cancris et arcibus sustentata. Haec talis ecclesia in locis inferioribus illius uallis extat, per quam influit Iordanis fluuius, in superioribus uero locis quoddam inest grande monachorum monasterium, quod supra discriptae supereminet ecclesiae in supercilio monticuli e regione constructum; ibidemque et ecclesia in honorem sancti baptizatoris Iohannis fundata eodem monasterii circumdatur muro quadratis constructo lapidibus.