Silvae

190. quique tener saevis genitorem Scipio Poenis
191. abstulit et Lydi pietas temeraria Lausi.
192. ergo et Thessalici coniunx pensare mariti
193. funus et immitem potuit Styga vincere supplex
194. Thracius? hoc quanto melius pro patre liceret!
195. non totus rapiere tamen, nec funera mittam
196. longius; hic manes, hic intra tecta tenebo:
197. tu custos dominusque laris, tibi cuncta tuorum
198. parebunt; ego rite minor semperque secundus
199. assiduas libabo dapes et pocula sacris
200. manibus effigiesque colam; te lucida saxa,
201. te similem doctae referet mihi linea cerae,
202. nunc ebur et fulvum vultus mutabitur aurum,
203. inde viam morum longaeque examina vitae
204. adfatusque pios monituraque somnia poscam.’
205. Talia dicentem genitor dulcedine laeta
206. audit et immites lente descendit ad umbras
207. verbaque dilectae fert narraturus Etruscae.
208. Salve supremum, senior mitissime patrum,
209. supremumque vale, qui numquam sospite nato
210. triste chaos maestique situs patiere sepulcri.
211. semper odoratis spirabunt floribus arae,
212. semper et Assyrios felix bibet urna liquores
213. et lacrimas, qui maior honos, hic sacra litabit
214. manibus eque tua tumulum tellure levabit,
215. nostra quoque exemplo meritus tibi carmina sancit
216. hoc etiam gaudens cinerem donasse sepulcro.

1. Ite, comae, facilemque precor transcurrite pontum,
2. ite coronato recubantes molliter auro;
3. ite, dabit cursus mitis Cytherea secundos
4. placabitque notos, fors et de puppe timenda
5. transferet inque sua ducet super aequora concha.
6. accipe laudatos, iuvenis Phoebeie, crines,
7. quos tibi Caesarem donat puer, accipe laetus
8. intonsoque ostende patri, sine dulce nitentes
9. comparet atque diu fratris putet esse Lyaei.
10. forsan et ipse comae numquam labentis honorem
11. praemetet atque alio clusum tibi ponet in auro.
12. Pergame, pinifera multum felicior Ida!
[*](EARINI Pol.: IERINI M. )
13. illa licet sacrae placeat sibi nube [*]() rapinae
14. —nempe dedit superis illum, quem turbida semper
15. Iuno videt refugitque manum nectarque recusat—,
16. at tu grata deis pulchroque insignis alumno
17. misisti Latio, placida quem fronte ministrum
18. Iuppiter Ausonius pariter Romanaque Iuno
19. aspiciunt et uterque probant, nec tanta potenti
20. terrarum domino divum sine mente voluptas.
21. Dicitur Idalios Erycis de vertice lucos
22. dum petit et molles agitat Venus aurea cygnos,
23. Pergameas intrasse domos, ubi maximus aegris
24. auxiliator adest et festinantia sistens
25. fata salutifero mitis deus incubat angui.
26. hic puerum egregiae praeclarum sidere formae
27. ipsius ante dei ludentem conspicit aras.
28. ac primum subita paulum decepta figura
29. natorum de plebe putat; sed non erat illi
30. arcus et ex umeris nullae fulgentibus umbrae.
31. miratur puerile decus vultumque comasque
32. aspiciens tune Ausonias ait ‘ibis ad arces,
33. neglectus Veneri? tu sordida tecta iugumque
34. servitii vulgare feres? procul absit: ego isti,
35. quem meruit, formae dominum dabo. vade age mecum,
36. vade, puer: ducam volucri per sidera curru
37. donum immane duci; nec te plebeia manebunt
38. iura: Palatino famulus deberis amori, nil ego,
39. nil, fateor, toto tam dulce sub orbe aut vidi
40. aut genui, cedet tibi Latmius [*]() ultro
[*](nube M: laude Markland: pube Koestlin. )[*](Latmius Dom.: lamus M. )
41. Sangariusque puer quemque irrita fontis imago
42. et sterilis consumpsit amor. te caerula Nais
43. mallet et adprensa traxisset fortius urna.
44. tu, puer, ante omnis; solus formosior ille,
45. cui daberis.’ sic orsa leves secum ipsa per auras
46. tollit olorinaque iubet considere biga.
47. nec mora. iam Latii montes veterisque penates
48. Evandri, quos mole nova pater inclitus orbis
49. excolit et summis aequat Germanicus astris.
50. tunc propior iam cura deae, quae forma capillis
51. optima, quae vestis roseos accendere vultus
52. apta, quod in digitis, collo quod dignius aurum.
53. norat caelestis oculos ducis ipsaque taedas
54. iunxerat et plena dederat conubia dextra:
55. sic ornat crines, Tyrios sic fundit amictus,
56. dat radios ignemque suum. cessere priores
57. deliciae famulumque greges; hic pocula magno
58. prima duci murrasque graves crystallaque portat
59. candidiore manu: crescit nova gratia Baccho.
60. Care puer superis, qui praelibare verendum
61. nectar et ingentem totiens contingere dextram
62. electus, quam nosse Getae, quam tangere Persae
63. Armeniique Indique petunt! o sidere dextro
64. edite, multa tibi divum indulgentia favit!
65. olim etiam, ne prima genas lanugo nitentes
66. carperet et pulchrae fuscaret gratia formae,
67. ipse deus patriae celsam trans aequora liquit
68. Pergamon. haud ulli puerum mollire potestas
69. credita, sed tacita iuvenis Phoebeius arte
70. leniter haud ullo concussum vulnere corpus [*]()
71. de sexu transire iubet, tamen anxia curis
72. mordetur puerique timet Cytherea dolores,
73. nondum pulchra ducis clementia coeperat ortu
74. intactos servare mares; nunc frangere sexum
75. atque hominem mutare nefas, gavisaque solos
76. quos genuit natura videt, nec lege sinistra
77. ferre timent famulae natorum pondera matres.
78. Tu quoque nunc iuvenis, genitus si tardius esses,
79. umbratusque genas et adultos fortior artus,
80. non unum gaudens Phoebea ad limina munus
81. misisses; patrias nunc solus crinis ad oras
82. naviget. hunc multo Paphie saturabat amomo,
83. hunc nova tergemina pectebat Gratia dextra;
84. huic et purpurei cedet coma saucia Nisi,
85. et quam Sperchio tumidus servabat Achilles.
86. ipsi, cum primum niveam praecerpere frontem
87. decretum est umerosque manu nudare nitentes,
88. adcurrunt teneri Paphia cum matre volucres
89. expediuntque comas et Serica pectore ponunt
90. pallia, tunc iunctis crinem incidere sagittis
91. atque auro gemmisque locant, rapit ipsa cadentem
92. mater et arcanos iterat Cytherea liquores.[*]()
93. tunc puer e turba, manibus qui forte supinis
94. nobile gemmato speculum portaverat auro,
95. ‘hoc quoque demus," ait; " patriis nec gratius ullum
96. munus erit templis ipsoque potentius auro.
[*](corpus s: corpeus M, and Pol. (from P), whence Phillimore suspects corpus cum vulnere carpens. )[*](arcanos liquores M: arcano saturat liquore Schrader. )
97. tu modo fige aciem et vultus hic usque relinque.’
98. sic ait et speculum reclusit imagine rapta.
99. At puer egregius tendens ad sidera palmas,
100. ‘his mihi pro donis, hominum mitissime custos,
101. si merui, longa dominum renovare iuventa
102. atque orbi servare velis! hoc sidera mecum,
103. hoc undae terraeque rogant, eat, oro, per annos
104. Iliacos Pyliosque simul, propriosque penates
105. gaudeat et secum Tarpeia senescere templa.’
106. sic ait et motas miratur Pergamos aras.

1. Quid mihi maesta dic, sociis quid noctibus, uxor,
2. anxia pervigil! ducis suspiria cura?
3. non metuo ne laesa fides aut pectore in isto
4. alter amor; nullis in te datur ire sagittis
5. —audiat infesto licet hoc Rhamnusia vultu—,non
6. datur, et si egomet patrio de litore raptus
7. quattuor emeritis per bella, per aequora lustris
8. errarem, tu mille procos intacta fugares,
9. non intersectas commenta retexere telas,
10. sed sine fraude palam, thalamosque armata negasses.
11. dic tamen, unde alta [*]() mihi fronte et nubila vultus?
12. anne quod Euboicos fessus remeare penates
13. auguror et patria senium componere terra?
[*](ECLOGA AD UXOREM s: VIA DOMITIANA M: AD CLAUDIAM s Ed. Prin. )[*](alta M: alia Aldine. )
14. cur hoc triste tibi? certe lascivia corde [*]()
15. nulla nec aut rapidi mulcent te proelia Circi
16. aut intrat sensus clamosi turba theatri;
17. sed probitas et opaca quies et sordida numquam gaudia.
18. Quas autem comitem te rapto per undas?
19. quamquam et si gelidas irem mansurus ad Arctos
20. vel super Hesperiae vada caligantia Thyles
21. aut septemgemini caput haud penetrabile Nili,
22. hortarere vias. etenim tua—nempe benigna
23. quam mihi sorte Venus iunctam florentibus annis
24. servat et in senium—, tua, quae me vulnere primo
25. intactum thalamis et adhuc iuvenile vagantem
26. fixisti, tua frena libens docilisque recepi,
27. et semel insertas non mutaturus habenas
28. usque premo, tu me nitidis Albana ferentem
29. dona comis sancteque indutum Caesaris auro
30. visceribus complexa tuis sertisque dedisti
31. oscula anhela meis; tu, cum Capitolia nostrae
32. infitiata lyrae, saevum ingratumque dolebas [*]()
33. mecum victa Iovem; tu procurrentia primis
34. carmina nostra sonis totasque in murmure noctes
35. aure rapis vigili; longi tu sola laboris
36. conscia, cumque tuis crevit mea Thebais annis,
37. qualem te nuper Stygias prope raptus ad umbras,
38. cum iam Lethaeos audirem comminus amnes,
39. aspexi, tenuique oculos iam morte cadentes,
40. scilicet exhausti Lachesis mihi tempora fati
[*](corde M: cordi Dom. )[*](dolebas Dom.: doleres M: dolere Krohn. in music and poetry, at one of which Statius was victorious. It was a great disappointment that he failed at )
41. te tantum miserata dedit, superique potentes
42. invidiam timuere tuam. post ista propinquum
43. nunc iter optandosque sinus comes ire moraris?
44. heu ubi nota fides totque explorata per usus,
45. qua veteres Latias Graias heroidas aequas?
46. isset ad Iliacas—quid enim deferret amantes?—
47. Penelope gavisa domos, si passus Ulixes:
48. questa est Aegiale, questa est Meliboea relinqui,
49. et quam—quam saevi!—[*]() fecerunt maenada planctus.
50. nec minor his tu nosse Iidem vitamque maritis
51. dedere, sic certe cineres umbramque priorem
52. quaeris adhuc, sic exsequias amplexa canori
53. coniugis ingentes iterasti pectore planctus,
54. iam mea. nec pietas alia est tibi curaque natae,
55. sic et mater amas, sic numquam corde recedit
56. nata tuo, fixamque animi penetralibus imis
57. nocte dieque tenes, non sic Trachinia [*]() nidos
58. Alcyone, vernos non sic Philomela penates
59. circuit amplectens animamque in pignora transfert.
60. te [*]() nunc illa tenet, viduo quod sola cubili
61. otia iam pulchrae terit infecunda iuventae.
62. sed venient, plenis venient conubia taedis.
63. sic certe formaeque bonis animique meretur;
64. sive chelyn complexa petit seu voce paterna
[*](quamquam saevi M: quam—quam saevi—Pol. )[*](Trachinia s: intracia M. )[*](te Phillimore: et M, heu Dom. )
65. discendum Musis sonat et mea carmina flectit,
66. candida seu molli diducit brachia motu:
67. ingenium probitas artemque modestia vincit,
68. nonne leves pueros, non te, Cytherea, pudebit
69. hoc cessare decus? nec tantum Roma iugales
70. conciliare toros festasque accendere taedas
71. fertilis: et nostra generi tellure dabuntur,
72. non adeo Vesuvinus apex et flammea diri
73. montis hiems trepidas exhausit civibus urbes:
74. stant populisque vigent, hinc auspice condita Phoebo
75. tecta Dicarchei portusque et litora mundi
76. hospita: at hinc magnae tractus imitantia Romae
77. quae Capys advectis implevit moenia Teucris,
78. nostra quoque et propriis tenuis nec rara colonis
79. Parthenope, cui mite solum trans aequora vectae
80. ipse Dionaea [*]() monstravit Apollo columba.
81. Has ego te sedes—nam nec mihi barbara Thrace
82. nec Libye natale solum—transferre laboro,
83. quas et mollis hiems et frigida temperat aestas,
84. quas imbelle fretum torpentibus adluit undis,
85. pax secura locis et desidis otia vitae
86. et numquam turbata quies somnique peracti.
87. nulla foro rabies aut strictae in iurgia leges:
88. morum iura viris solum et sine fascibus aequum,
89. quid nunc magnificas species cultusque locorum
90. templaque et innumeris spatia interstincta columnis,
91. et geminam molem nudi tectique theatri
[*](Dionea columba Pol.: Dioneae columbae .M. )
92. et Capitolinis quinquennia proxima lustris,
93. quid laudem litus [*]() libertatemque Menandri,
94. quam Romanus honos et Graia licentia miscent?
95. nec desunt variae circa oblectamina vitae:
96. sive vaporiferas blandissima litora, Baias,
97. enthea fatidicae seu visere tecta Sibyllae
98. dulce sit Iliacoque iugum memorabile remo,
99. seu tibi Bacchei vineta madentia Gauri
100. Teleboumque domos, trepidis ubi dulcia nautis
101. lumina noctivagae tollit Pharus aemula lunae,
102. caraque non molli iuga Surrentina Lyaeo,
103. quae meus ante alios habitator Pollius auget,
104. Aenarumque [*]() lacus medicos Stabiasque renatas:
105. mille tibi nostrae referam telluris amores?
106. sed satis, hoc, coniunx, satis est dixisse: creavit
107. me tibi. me socium longos adstrinxit in annos,
108. nonne haec amborum genetrix altrixque videri
109. digna? sed ingratus qui plura adnecto tuisque
110. moribus indubito: venies, carissima coniunx.
111. praeveniesque etiam; sine me tibi ductor aquarum
112. Thybris et armiferi sordebunt tecta Quirini.
[*](litus M: lusus, risus, lites, ritus edd. )[*](Aenarumque Vollmer: Denarumque .V: Aenariaeque Dom.: Inarimesque Unger. )

Inveni librum. Marcelle carissime, quem pietati tuae dedicarem. Reor equidem aliter quam invocato numine maximi imperatoris nullum opusculum meum coepisse: sed hic liber tres habet . . [*]() se quam quod quarta ad honorem tuum pertinet. Primo autem septimum decimum Germanici nostri consulatum adoravi: secundo gratias egi sacratissimis eius epulis honoratus: tertio viam Domitianam miratus sum, qua gravissimam harenarum moram exemit. Cuius beneficio tu quoque maturius epistolam meam accipies, quam tibi in hoc libro a Neapoli scribo. Proximum est lyricum carmen ad Septimium Severum, iuvenem, uti scis. inter ornatissimos secundi ordinis, tuum quidem et condiscipulum, sed mihi citra [*]() hoc quoque ius artissime carum. Nam Vindicis nostri Herculem Epitrapezion secundum honorem, quem de me et de ipsis studiis meretur. [*](Lacuna recognized by Hahn. though none in MSS.: se quam quod M Pot. (from P): sequitur s. inserting quae after quarta: nisi quod quarta etc. s. sed nec hic aliter res habet se quam quod etc. Phillimore. Vollmer would fili the lacuna thas: (libellos in honorem eius. tum demum secuntur eelogae ad amicos: vides igitur te magis honorari non (potuis)se) quam quod etc.) [*]( citra Nohl: contra M.)

1. Laeta bis octonis accedit purpura factis
2. Caesaris insignemque aperit Germanicus annum
3. atque oritur eum sole novo, cum grandibus astris
4. clarius ipse nitens et primo maior Eoo.
5. exsultent leges Latiae. gaudete curules,
6. et septemgemino iactantior aethera pulset
7. Roma iugo. plusque ante alias Evandrius arces
8. collis ovet: subiere novi Palatia fasces,
9. et requiem bissenus [*]() honos precibusque receptis
10. curia Caesareum gaudet vicisse pudorem.
11. ipse etiam immensi reparator maximus aevi
12. attollit vultus et utroque a limine grates
13. Ianus agit, quem tu vicina Pace ligatum
[*](defendes, et, si videtur etc., M: defendes; haec, si videtur etc. conj. Phillimore: sed, si videtur etc. Vollmer, who transposes hunc defendes to between hactenus and sin minus. )[*](bissenus Stangius: bissextus M. )
14. omnia iussisti componere bella novique
15. in leges iurare fori, levat ecce supinas
16. hinc atque inde manus geminaque haec voce profatur:
17. ‘Salve, magne parens mundi, qui saecula mecum
18. instaurare paras, talem te cernere semper
19. mense meo tua Roma cupit; sic tempora nasci,
20. sic annos intrare decet, da gaudia fastis
21. continua: hos umeros multo sinus ambiat ostro
22. et properata tuae manibus praetexta Minervae,
23. aspicis ut templis alius nitor, altior aris [*]()
24. ignis et ipsa meae tepeant tibi sidera brumae?
25. moribus atque tuis gaudent turmaeque tribusque
26. purpureique patres, lucemque a consule ducit
27. omnis honos? quid tale. precor, prior annus habebat:
28. dic age, Roma potens, et mecum, longa Vetustas,
29. dinumera fastos nec parva exempla recense,
30. sed quae sola meus dignetur vincere Caesar.
31. ter Latio deciesque tulit labentibus annis
32. Augustus fasces, sed coepit sero mereri:
33. tu iuvenis praegressus avos. et quanta recusas,
34. quanta vetas! flectere tamen precibusque senatus
35. promittes hunc saepe diem. manet insuper ordo
36. longior, et totidem felix tibi Roma curules
37. terque quaterque dabit, mecum altera saecula condes,
38. et tibi longaevi renovabitur ara parentis 2:
39. mille tropaea feres, tantum permitte [*]() triumphos:
[*](aris M: astris Ml in marg. Pol. notes that P has both readings. )[*](parentis M: Tarenti Turnebus. )[*](permitte s: promitte M. )
40. restat Baetra novis, restat Babylona tributis
41. frenari; nondum gremio Iovis Indica laurus,
42. nondum Arabes Seresque rogant, nondum omnis honorem
43. annus habet, cupiuntque decem tua nomina menses.’
44. Sic Ianus clausoque libens se poste recepit,
45. tune omnes patuere dei laetoque dederunt
46. signa polo. longamque tibi. dux [*]() magne, iuventam
47. annuit atque suos promisit Iuppiter annos.

1. Regia Sidoniae convivia laudat Elissac.
2. qui magnum Aenean Laurentibus intulit arvis,
3. Alcinoique dapes mansuro carmine monstrat,
4. aequore qui multo reducem consumpsit Ulixem:
5. ast ego. cui sacrae Caesar nova gaudia cenae
6. nunc primum dominoque dedit consurgere mensa,
7. qua celebrem mea vota lyra. quas solvere grates
8. sufficiam? non, si pariter mihi vertice Iacto
9. nectat odoratas et Smyrna et Mantua lauros,
10. digna loquar, mediis videor discumbere in astris
[*](dux Markland: rex M. triumphs that he might have celebrated, cf. iv. 3. 159. the title of Germanicus, and later on. probably in 86, had the months September and October called Germanicus and Domitianus (Suet. Dom. 13). )
11. cum Iove et Iliaca porrectum sumere dextra
12. immortale merum! steriles transmisimus annos:
13. haec aevi mihi prima dies, hic limina vitae,
14. tene ego. regnator terrarum orbisque subacti
15. magne parens, te. spes hominum, te, cura deorum,
16. cerno iacens? datur haec iuxta, datur ora tueri
17. vina inter mensaeque et non adsurgere fas est?
18. Tectum augustum, ingens, non centum insigne columnis,
19. sed quantae superos caelumque Atlante remisso
20. sustentare queant. stupet hoc vicina Tonantis
21. regia, teque pari laetantur sede locatum