Silvae

25. hoc petulans foedumque pecus, semperque pudici
26. decrescet mihi turba chori?’ sic deinde locuta
27. depromit pharetra telum breve, quod neque flexis
28. cornibus aut solito torquet stridore, sed una
29. emisit contenta manu laevamque soporae [*]()
30. Naidos aversa fertur tetigisse sagitta.
31. illa diem pariter surgens hostemque protervum
32. vidit et in fontem, niveos ne panderet artus,
[*](et tamen M: it tamen s. )[*](haec m Pol. (from P): et M: sed Krohn. )[*](niveae M: viridi Markland: curvae, nitidae edd.: vivae Slater, niveae is certainly doubtful, though lie may be thinking of flowers. )[*](soporae Krohn: soporem M. )
33. sic tota cum veste ruit. stagnisque sub altis
34. Pana sequi credens ima latus implicat alga.
35. quid faceret subito deceptus praedo? nec altis
36. credere corpus aquis hirtae sibi conscius audet
37. pellis et a tenero nandi rudis: omnia questus,
38. immitem Bromium,[*]() stagna invida et invida tela,
39. primaevam visu platanum, cui longa propago
40. innumeraeque manus et iturus in aethera vertex,
41. deposuit iuxta vivamque adgessit harenam
42. optatisque aspergit aquis et talia mandat:
43. ‘vive diu nostri pignus memorabile voti,
44. arbor, et haec durae latebrosa cubilia nymphae
45. tu saltem declinis ama, preme frondibus undam.
46. illa quidem meruit, sed ne, precor, igne superno
47. aestuet aut dura feriatur grandine; tantum
48. spargere tu laticem et foliis turbare memento.
49. tunc ego teque diu recolam dominamque benignae
50. sedis et inlaesa tutabor utramque senecta,
51. ut Iovis, ut Phoebi frondes, ut discolor umbra
52. populus et nostrae stupeant tua germina pinus.’
53. sic ait. illa dei veteres animata calores
54. uberibus stagnis obliquo pendula trunco
55. incubat atque umbris scrutatur amantibus undas,
56. sperat et amplexus, sed aquarum spiritus arcet
57. nec patitur tactus, tandem eluctata sub auras
58. libratur fundo rursusque enode cacumen
59. ingeniosa levat, veluti descendat in imos
60. stirpe lacus alia. iam nec Phoebeia Nais
61. odit et exclusos invitat gurgite ramos
62. Haec tibi parva quidem genitali luce paramus
[*](Bromium M: Brimo Scaliger: Bormum Ellis. Satyrs and Sileni, owed allegiance and therefore trusted for help. b Oak and bay. )
63. dona, sed ingenti forsan victura sub aevo.
64. tu, cuius placido posuere in pectore sedem
65. blandus honos hilarisque tamen cum pondere virtus,
66. cui nec pigra quies nec iniqua potentia nec spes
67. improba, sed medius per honesta et dulcia limes,
68. incorrupte fidem nullosque experte tumultus
69. et secrete, palam quom [*]() digeris ordine vitam,
70. idem auri facilis contemptor et optimus idem
71. comere divitias opibusque immittere lucem:
72. hac longum florens animi morumque iuventa
73. Iliacos aequare senes et vincere persta,
74. quos pater Elysium, genetrix quos detulit annos:
75. hoc illi duras exoravere sorores,
76. hoc, quae te sub teste situm fugitura tacentem
77. ardua magnanimi revirescet gloria Blaesi.

1. Psittace, dux volucrum, domini facunda voluptas,
2. humanae sollers imitator, psittace, linguae,
3. quis tua tam subito praeclusit murmura fato?
4. hesternas, miserande, dapes moriturus inisti
5. nobiscum, et gratae carpentem munera mensae
6. errantemque toris mediae plus tempore noctis
7. vidimus, adfatus etiam meditataque verba
[*](quom Vollmer: quod M: quo Baehrens: qui Doni. Vopiscus and Pollius. cultivated an elegant leisure. )
8. reddideras. at nunc aeterna silentia Lethes
9. ille canorus habes, cedat Phaethontia vulgi
10. fabula: non soli celebrant sua funera cygni.
11. At tibi quanta domus rutila testudine fulgens,
12. conexusque ebori virgarum argenteus ordo,
13. argutumque tuo stridentia limina cornu,
14. et, querulae iam sponte, fores! vacat ille beatus
15. carcer et augusti [*]() nusquam convicia tecti!
16. Huc doctae stipentur aves, quis nobile fandi
17. ius Natura dedit: plangat Phoebeius ales
18. auditasque memor penitus dimittere voces
19. sturnus et Aonio versae certamine picae,
20. quique refert iungens iterata vocabula perdix,
21. et quae Bistonio queritur soror orba cubili:
22. ferte simul gemitus cognataque ducite flammis
23. funera et hoc cunctae miserandum addiscite carmen:
24. ‘Occidit aeriae celeberrima gloria gentis
25. psittacus, ille plagae viridis regnator Eoae;
26. quem non gemmata volucris Iunonia cauda
27. vinceret aspectu, gelidi non Phasidis ales,
28. nec quas umenti Numidae rapuere sub austro,
29. ille salutator regum nomenque locutus
30. Caesareum et queruli quondam vice functus amici,
31. nunc conviva levis monstrataque reddere verba
32. tam facilis! quo tu, Melior dilecte, recluso
33. numquam solus eras. at non inglorius umbris
34. mittitur: Assyrio cineres adolentur amomo
[*](augusti M: angusti s. into magpies. into a nightingale; according to Pliny (loc cit.) these birds could be taught both Latin and Greek. )
35. et tenues Arabum respirant gramine plumae
36. Sicaniisque crocis; senio nec fessus inerti
37. scandet odoratos Phoenix felicior ignes.’

1. Quid tibi nunc strata [*]() mansuescere profuit ira?
2. quid scelus humanasque animo dediscere caedes
3. imperiumque pati et domino parere minori?
4. quid? quod abire domo rursusque in claustra reverti
5. suetus et a capta iam sponte recedere praeda
6. insertasque manus laxo dimittere morsu?
7. occidis, altarum vastator docte ferarum,
8. non grege Massylo curvaque indagine clausus,
9. non formidato supra venabula saltu
10. incitus aut caeco foveae deceptus hiatu,
11. sed victus fugiente fera. stat cardine aperto
12. infelix cavea et clausas circum undique portas
13. hoc licuisse nefas placidi tumuere [*]() leones,
14. tum cunctis cecidere iubae, puduitque relatum
15. aspicere, et totas duxere in lumina frontes.
16. at non te primo fusum novus obruit ictu
17. ille pudor: mansere animi, virtusque cadenti
18. a media iam morte redit, nec protinus omnes
19. terga dedere minae, sicut sibi conscius alti
20. vulneris adversum moriens it miles in hostem
[*](nunc strata Postgate: monstrata M: constrata s: deposita Clark, who considers monstrata due to iv. 31 above. )[*](tumuere Baehrens: timuere .M. )
21. attollitque manum et ferro labente minatur:
22. sic piger ille gradu solitoque exutus honore
23. firmat hians oculos animamque hostemque requirit.
24. Magna tamen subiti tecum solacia leti,
25. victe. feres, quod te maesti populusque patresque,
26. ceu notus caderes tristi gladiator harena,
27. ingemuere mori; magni quod Caesaris ora
28. inter tot Scythicas Libycasque, et [*]() litore Rheni
29. et Pharia de gente feras, quas perdere vile est,
30. unius amissi tetigit iactura leonis.

1. Saeve nimis, lacrimis quisquis discrimina ponis
2. lugendique modos, miserum est primaeva parenti
3. pignora surgentesque—nefas!—accendere natos;
4. durum et deserti praerepta coniuge partem
5. conclamare tori, maesta et lamenta sororum
6. et fratrum gemitus: alte tamen ac [*]() procul intrat
7. altius in sensus maioraque vulnera vincit
8. plaga minor, famulum—quia rerum nomina caeca
9. sic miscet Fortuna manu nec pectora novit—,
10. sed famulum gemis, Urse, pium, sed amore fideque
[*](et Aldus: in M: ab Baehrens: a Phillimon. )[*](alte tamen ac Markland: ad te tamen at M: alte et tamen at Vollmer: alter Phillimon (alterius next line). )
11. has meritum lacrimas, cui maior stemmate iuncto
12. libertas ex mente fuit. ne comprime fletus,
13. ne pudeat; rumpat frenos dolor iste diesque,[*]()
14. si tam dura placent—hominem [*]() gemis—heu mihi! subdo
15. ipse faces—, hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti
16. servitium, cui triste nihil, qui sponte sibique
17. imperiosus erat. quisnam haec in funera missos
18. castiget luctus? gemit inter bella peremptum
19. Parthus equum, fidosque canes flevere Molossi,
20. et volucres habuere rogum cervusque Maronem.
21. quid, si nec famulus? vidi ipse habitusque notavi
22. te tantum cupientis erum; sed maior in ore
23. spiritus et tenero manifesti in sanguine mores.
24. optarent multum Graiae cuperentque Latinae
25. sic peperisse nurus, non talem Cressa superbum
26. callida sollicito revocavit Thesea filo,
27. nec Paris Oebalios talis visurus amores
28. rusticus invitas deiecit in aequora pinus.
29. non fallo aut cantus adsueta licentia ducit:
30. vidi et adhuc video, qualem nec bella canentem
31. litore virgineo Thetis occultavit Achillen,
32. nec circum saevi fugientem moenia Phoebi
33. Troilon Haemoniae deprendit lancea dextrae.
34. qualis eras! procul en cunctis puerisque virisque
35. pulchrior et tantum domino minor! illius unus
36. ante decor, quantum praecedit clara minores
37. luna faces quantumque alios premit. Hesperos ignes.
[*](diesque M: decusque Peyrared: deisque Dom. )[*](hominem M: homo enim Macnaghten. by Pliny (N.II. x. 122) as being given a fine funeral. The stag is that of Silvia (Aen. xii. 475). )
38. non tibi femineum vultu decus oraque supra
39. mollis honos, quales dubiae post crimina formae
40. de sexu transire iubent, torvoque virilis
41. gratia; nec petulans acies blandique severo
42. igne oculi, qualis, bellus iam casside, visu [*]()
43. Parthenopaeus erat; simplexque horrore decoro
44. crinis, et obsessae nondum primoque micantes
45. flore genae: talem Ledaeo gurgite pubem
46. educat Eurotas, teneri sic integer aevi
47. Elin adit primosque Iovi puer adprobat annos,
48. nam pudor unde novae menti [*]() tranquillaque morum
49. temperies teneroque animus maturior aevo,
50. carmine quo repetisse [*]() queam? saepe ille volentem
51. castigabat enim studioque altisque iuvabat
52. consiliis; tecum tristisque hilarisque nec umquam
53. ille suus vultumque tuo sumebat ab ore:
54. dignus et Haemonium Pyladen praecedere fama
55. Cecropiamque fidem, sed laudum terminus esto,
56. quem fortuna sinit: non mente fidelior aegra
57. speravit tardi reditus Eumaeus Ulixis.
58. Quis deus aut quisnam tam tristia vulnera casus
59. eligit? unde manus Fatis tam certa nocendi?
60. o quam divitiis censuque exutus opinio
[*](bellus iam casside visu Krohn: bellis i. c. v. M: casside missa Pol.: demissa casside visu Slater. )[*](novae Skutsch: notae M: menti M2: mentis M: unde notem, ingenuae edd. )[*](repetisse Postqate: potasse M; par esse Saftien: pensasse s etc. manhood. Others take "crimina dubiae formae " as " the crime that causes ambiguous appearance " (crime, because forbidden by Domitian, cf. iii. 4. 73, iv. 3. 13). )
61. fortior, Urse, fores! si vel fumante ruina
62. ructassent dites Vesuvina incendia Locroe
63. seu Pollentinos mersissent flumina saltus
64. seu Lucanus Acir [*]() seu Thybridis impetus altas
65. in dextrum torsisset aquas, paterere serena
66. fronte deos; sive alma fidem messesque negasset
67. Cretaque Cyreneque et qua tibi cumque beato
68. larga redit Fortuna sinu. sed gnara dolorum
69. Invidia infelix animi vitalia vidit
70. laedendique vias. vitae modo cardine [*]() adultae
71. nectere temptabat iuvenum pulcherrimus ille
72. cum tribus Eleis unam trieterida lustris.
73. attendit torvo tristis Rhamnusia vultu,
74. ac primum implevitque toros oculisque nitorem
75. addidit ac solito sublimius ora levavit,
76. heu! misero letale favens. seseque videndo
77. torsit et invidia [*]() mortemque amplexa iacenti
78. iniecit nexu [*]() carpsitque immitis adunca
79. ora verenda manu. quinto vix Phosphoros ortu [*]()
80. rorantem sternebat equum: iam litora duri
81. saeva. Philete. senis, durumque Acheronta videbas,
82. quo domini clamate sono! non saevius atros
83. nigrasset planctu genetrix tibi salva [*]() lacertos,
84. nec pater; et certe qui vidit funera frater
[*](Acir Madcig: ager M. )[*](cardine Gronovius: carmen M, defended by Ellis, J. Ph. 13. )[*](invidia M: invidiam Heinsius: invidit Ellis. )[*](nexu Schwartz: nexus M. )[*](quinto ortu Schrader: quinta hora M. )[*](salva Polster: saeva M. destroyed by an eruption (not, of course, of Vesuvius). )
85. erubuit vinci, sed nec servilis adempto
86. ignis: odoriferos exhausit flamma Sabaeos
87. et Cilicum messes, Phariaeque exempta volucri
88. cinnama et Assyrio manantes gramine sucos
89. et domini fletus: hos tantum hausere favillae,
90. hos bibit usque rogus; nec quod tibi Setia canos
91. restinxit cineres, gremio nec lubricus ossa
92. quod vallavit onyx, miseris acceptius umbris
93. quam gemitus, sed et ipse iuvat 1? quid terga dolori,
94. Urse, damus? quid damna foves et pectore iniquo
95. vulnus amas? ubi nota reis facundia raptis?
96. quid caram crucias tam saevis luctibus umbram?
97. eximius licet ille animi meritusque doleri:
98. solvisti, subit ille pios carpitque quietem
99. Elysiam clarosque illic fortasse parentes
100. invenit; aut illi per amoena silentia Lethes
101. forsan Avernales adludunt undique mixtae
102. Naides, obliquoque notat Proserpina vultu.
103. pone, precor, questus; alium tibi Fata Phileton,
104. forsan et ipse dabit moresque habitusque decoros
105. monstrabit gaudens similemque docebit amorem.[*]()
[*](iuvat M: iubet, vetat edd. )[*](amorem s: amori M: amari s. )

1. Lucani proprium diem frequentet,
2. quisquis collibus Isthmiae Diones
3. docto pectora concitatus oestro
4. pendentis bibit ungulae liquorem.
5. ipsi, quos penes est honor canendi,
6. vocalis citharae repertor Arcas
7. et tu Bassaridum rotator Euhan
8. et Paean et Hyantiae sorores,
9. laetae purpureas novate vittas,
10. crinem comite, candidamque vestem
11. perfundant hederae recentiores.
12. docti largius evagentur amnes,
13. et plus Aoniae virete silvae,
14. et, si qua patet aut [*]() diem recepit,
15. sertis mollibus expleatur umbra.
16. centum Thespiacis odora lucis
17. stent altaria victimaeque centum,
18. quas Dirce lavat aut alit Cithaeron:
19. Lucanum canimus, favete linguis,
20. vestra est ista dies, favete, Musae,
21. dum qui vos geminas tulit per artes,
22. et vinctae pede vocis et solutae.
23. Romani colitur chori sacerdos.
[*](patet aut m: pater aut L: patera ut M: patulam Markland.: Patareus noni. Verrall. Pegasus, which Statius here places on the Isthmus; he seems to confuse it with Pirene, the spring at Corinth (cf. Tlteb. iv. 60). Pirene was also connected with the Pegasus story, see Pindar. Ol. 13. 60. It is not clear what Dione (Venus) has to do with the Isthmus. )
24. Felix—heu nimis!—et beata tellus,
25. quae pronos Hyperionis meatus
26. summis Oceani vides in undis
27. stridoremque rotae cadentis audis,
28. quae Tritonidi [*]() fertiles Athenas
29. unctis, Baetica, provocas trapetis:
30. Lucanum potes imputare terris!
31. hoc plus quam Senecam dedisse mundo
32. aut dulcem generasse Gallionem.
33. attollat refluos in astra fontes
34. Graio nobilior Melcte Baetis 2;
35. Baetim, Mantua, provocare noli.
36. Natum protinus atque humum per ipsam
37. primo murmure dulce vagientem
38. blando Calliope sinu recepit,
39. tum primum posito remissa luctu
40. longos Orpheos exuit dolores
41. et dixit: ‘puer o dicate Musis,
42. longaevos cito transiture vates,
43. non tu flumina nec greges ferarum
44. nec plectro Getieas movebis ornos,
45. sed septem iuga Martiumque Thybrim
46. et doctos equites et eloquente
47. cantu purpureum trabes senatum,
48. nocturnas alii Phrygum ruinas
49. et tardi reducis vias Ulixis
50. et puppem temerariam Minervae,
51. trita vatibus orbita, sequantur:
52. tu carus Latio memorque gentis
53. carmen fortior exseris togatum.
54. ac primum teneris adhuc in annis
[*](Tritonidi Bentley: tritonide M. )[*](Melcte Petis M: m & eleb & is L. )
55. hides [*]() Hectora Thessalosque currus
56. et supplex Priami potentis aurum,
57. et sedes reserabis inferorum,
58. ingratus Nero dulcibus theatris
59. et noster tibi proferetur Orpheus.
60. dices culminibus Remi vagantis
61. infandos domini nocentis ignes.
62. hinc castae titulum decusque Pollae-
63. iocunda dabis adlocutione.
64. mox coepta generosior iuventa
65. albos ossibus Italis Philippos
66. et Pharsalica bella detonabis,
67. convulsum [*]() ducis inter arma divi,
68. libertate gravem pia Catonem
69. et gratum popularitate Magnum.
70. tu Pelusiaci scelus Canopi
71. deflebis pius et Pharo cruenta
72. Pompeio dabis altius sepulcrum.
73. haec primo iuvenis canes sub aevo,
74. ante annos Culicis Maroniani.
75. cedet Musa rudis ferocis Enni
76. et docti furor arduus Lucreti,
77. et qui per freta duxit Argonautas,
78. et qui corpora prima transfigurat.
79. quid maius loquar? ipsa te Latinis
80. Aeneis venerabitur canentem.
81. nec solum dabo carminum nitorem,
[*](ludes L: laudes M1: laudas m. )[*](convulsum Slater: quo fulmen LM, et Dom., quod Markland. Troy, (ii.) A Catachthonion, or Journey to the Underworld, (iii.) A Praise of Nero, (iv.) The Story of Orpheus, (v.) a de- )
82. sed taedis genialibus dicabo
83. doctam atque ingenio tuo decoram,
84. qualem blanda Venus daretque Iuno
85. forma, simplicitate, comitate,
86. censu, sanguine, gratia, decore,
87. et vestros hymenaeon ante postes
88. festis cantibus ipsa personabo.
89. o saevae nimium gravesque Parcae!
90. o numquam data longa fata summis!
91. cur plus, ardua, casibus patetis?
92. cur saeva vice magna non senescunt?
93. sic natum Nasamonii Tonantis
94. post ortus obitusque fulminatos
95. angusto Babylon premit sepulcro.
96. sic fixum Paridis manu frementis [*]()
97. Peliden Thetis horruit cadentem.
98. sic ripis ego murmurantis Hebri
99. non mutum caput Orpheos sequebar.
100. sic et tu—rabidi nefas tyranni!—iussus
101. praecipitem subire Lethen,
102. dum pugnas canis arduaque voce
103. das solacia grandibus sepulcris,
104. —o dirum scelus! o scelus!—tacebis.’
105. sic fata est leviterque decidentes
106. abrasit lacrimas nitente plectro.
107. At tu, seu rapidum poli per axem
108. Famae curribus arduis levatus,
109. qua surgunt animae potentiores,
[*](frementis s: prementis LM. neque te decora neque tuis virtutibus. of the Libyan god Ammon (= Jupiter). )
110. terras despicis et sepulcra rides;
111. seu pacis merito nemus reclusi
112. felix Elysii tenes in oris,
113. quo Pharsalica turba congregatio,
114. et te nobile carmen insonantem
115. Pompei comitantur et Catones,
116. seu [*]() magna sacer et superbus umbra
117. noscis [*]() Tartaron et procul noeentum
118. audis verbera pallidumque visa
119. matris lampade respicis Neronem,
120. adsis lucidus et vocante Polla
121. unum, quaeso, diem deos silentum
122. exores: solet hoc patere limen
123. ad nuptas redeuntibus maritis.
124. haec te non thiasis procax dolosis
125. falsi numinis induit figura,
126. ipsum sed colit et frequentat ipsum
127. imis altius insitum medullis,
128. ac solacia vana [*]() subministrat
129. vultus, qui simili notatus auro
130. stratis praenitet incubatque somno
131. securae. procul hinc abite, Mortes:
132. haec vitae genialis est origo.
133. cedat luctus atrox genisque manent
134. iam dulces lacrimae dolorque festus,
135. quicquid fleverat ante, nunc adoret.
[*](seu Heinsius: tu LM: dum Bursian. )[*](noscis Haupt: nescis LM. )[*](vana L M: vera Baehrens. Protesilaus, who was allowed to return to his wife for one day. Laodamia venerated her husband in the form of )

Tibi certe, Polli dulcissime et hac cui tam fideliter inhaeres quiete dignissime. non habeo diu probandam libellorum istorum temeritatem, cum scias multos ex illis in sinu tuo subito natos et hanc audaciam stili nostri frequenter expaveris, quotiens in illius facundiae tuae penetrali seductus altius litteras intro et in omnes a te studiorum sinus ducor. Securus itaque tertius hic silvarum nostrarum liber ad te mittitur. Habuerat quidem te secundus testem sed hic habet auctorem. Nam primum limen eius Hercules Surrentinus aperit, quem in litore tuo consecratum, statim ut videram, his versibus adoravi. Sequitur libellus, quo splendidissimum et mihi iucundissimum iuvenem, Maecium Celerem, a sacratissimo imperatore missum ad legionem Syriacam, quia sequi non poteram, sic prosecutus sum. Merebatur et Claudi Etrusci mei pietas aliquod ex studiis nostris solacium, cum lugeret veris—quod iam

1. Intermissa tibi renovat, Tirynthie, sacra
2. Pollius et causas designat desidis anni,
3. quod coleris maiore tholo, nec litora pauper
4. nuda tenes tectumque vagis habitabile nautis,
5. sed nitidos postes Graisque effulta metallis
6. culmina, ceu taedis iterum lustratus honesti
7. ignis ab Oetaea conscendens aethera flamma,
8. vix oculis animoque fides, tune ille reclusi
[*](iam rarissimum Baehrens: amarissimum M: rarissimum )[*](scis Vollmer: scit M. )
9. liminis et parvae custos inglorius arae?
10. unde haec aula recens fulgorque inopinus agresti
11. Alcidae? sunt fata deum, sunt fata locorum!
12. o velox pietas! steriles hic nuper harenas,
13. adsparsum pelago montis latus hirtaque dumis
14. saxa nec ulla pati faciles vestigia terras
15. cernere erat. quaenam subito fortuna rigentes
16. ditavit scopulos? Tyrione haec moenia plectro
17. an Getica venere lyra? stupet ipse labores
18. annus, et angusti bisseno limite menses
19. longaevum mirantur opus. deus attulit arces
20. erexitque suas atque obluctantia saxa
21. summovit nitens et magno pectore montem
22. reppulit: immitem credas iussisse novercam.
23. Ergo age. seu patrios liber iam legibus Argos
24. incolis et mersum tumulis Eurysthea calcas,
25. sive tui solium Iovis et virtute parata