Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. si merui luctusque tui consortia sensi,
  2. iam lenis patiare precor, me fulmine in ipso
  3. audivere patres, ego iuxta busta profusis
  4. matribus atque piis cecini solacia natis
  5. et mihi, cum proprios gemerem defectus ad ignes—
  6. quem, Natura!—patrem, nec te lugere severus
  7. arceo, sed confer gemitus pariterque fleamus.
  8. Iamdudum dignos aditus laudumque tuarum,
  9. o merito dilecte puer, primordia quaerens
  10. distrahor. hinc anni stantes in limine vitae,
  11. hinc me forma rapit, rapit inde modestia praecox
  12. et pudor et tenero probitas maturior aevo.
  13. o ubi purpureo suffusus sanguine candor
  14. sidereique orbes radiataque lumina caelo
  15. et castigatae collecta modestia frontis
    16. [*](carmina in ipso ore M: carmine in ipso ora Friedrich. )[*](sed tu Vollmer: et diu M, at diri s, at dici Slater. )
  16. ingenuique super crines mediisque decorae
  17. margo comae? blandis ubinam ora arguta querelis
  18. osculaque impliciti vernos redolentia flores
  19. et mixtae risu lacrimae penitusque loquentis
  20. Hyblaeis vox mixta favis? cui sibila serpens
  21. poneret et saevae vellent servire novercae.
  22. nil veris adfingo bonis, heu lactea colla!
  23. brachia, quo [*]() numquam domini sine pondere cervix!
  24. o ubi venturae spes non longinqua iuventae
  25. atque genis optatus honos iurataque multum
  26. barba tibi? cuncta in cineres gravis intulit hora
  27. hostilisque dies: nobis meminisse relictum.
  28. quis tua colloquiis hilaris mulcebit amatis pectora?
  29. quis curas mentisque arcana remittet?
  30. accensum quis bile fera famulisque tumentem [*]()
  31. leniet ardentique in se deflectet ab ira?
  32. inceptas quis ab ore dapes libataque vina
  33. auferet et dulci turbabit cuncta rapina?
  34. quis matutinos abrumpet murmure somnos
  35. impositus stratis abitusque morabitur artis
  36. nexibus atque ipso revocabit ad oscula poste 3?
  37. obvius intranti rursus quis in ora manusque
  38. prosiliet brevibusque umeros circumdabit ulnis?
  39. muta domus, fateor, desolatique penates,
  40. et situs in thalamis et maesta silentia mensis!
  41. Quid mirum, tanto si te pius altor honorat
  42. funere? tu domino requies portusque senectae,
    43. [*](brachia, quo Saftien: brachiaque M. )[*](tumentem Pol.(from P): timentem M. )[*](ipso poste s: ipsos postes M. )
  43. tu modo deliciae, dulces modo pectore curae,
  44. non te barbaricae versabat turbo catastae,
  45. nec mixtus Phariis venalis mercibus infans
  46. compositosque sales meditataque verba locutus
  47. quaesisti lascivus enim tardeque parasti.
  48. hic domus, hinc ortus, dominique penatibus olim
  49. carus uterque parens atque in tua gaudia liber,
  50. ne quererere genus, raptum sed protinus alvo
  51. sustulit exsultans ac prima lucida voce
  52. astra salutantem dominus sibi mente dicavit,
  53. amplexusqne sinu tulit et genuisse putavit,
  54. fas mihi sanctorum venia dixisse parentum,
  55. tuque, oro, Natura, sinas, cui prima per orbem
  56. iura animis sancire datum: non omnia sanguis
  57. proximus aut serie generis demissa propago
  58. alligat; interius nova saepe adscitaque serpunt
  59. pignora conexis. natos genuisse necesse est,
  60. elegisse iuvat, tenero sic blandus Achilli
  61. semifer Haemonium vincebat Pelea Chiron,
  62. nec senior Peleus natum comitatus in arma
  63. Troica, sed claro Phoenix haerebat alumno.
  64. optabat longe reditus Pallantis ovantis
  65. Evander, fidus pugnas spectabat Acoetes.
  66. cumque procul nitidis genitor cessaret ab astris,
  67. fluctivagus volucrem comebat Persea Dictys.
  68. quid referam altricum victas pietate parentes?
  69. quid te post cineres deceptaque funera matris
  70. tutius Inoo reptantem pectore, Baeche?
  71. iam secura patris Tuscis regnabat in undis
  72. Ilia. portantem lassabat Romulus Accam.
  73. vidi ego transertos alieno in robore ramos
  74. altius ire suis. et te iam fecerat illi
  75. mens animusque patrem, necdum moresve decorve:
  76. tu tamen et iunctas [*]() etiam nunc murmure voces
  77. vagitumque rudem fletusque infantis amabas.
  78. Ille, velut primos exspiraturus ad austros
  79. mollibus in pratis alte flos improbus exstat,
  80. sic tener ante diem vultu gressuque superbo
  81. vicerat aequales multumque reliquerat annos,
  82. sive catenatis curvatus membra palaestris
  83. staret: Amyclaea conceptum matre putares,
  84. Oebaliden illo praeceps mutaret Apollo,
  85. Alcides pensaret Hylan: seu Graius [*]() amictu
  86. Attica facundi decurreret orsa Menandri:
  87. laudaret gavisa sonum crinemque decorum
  88. fregisset rosea lasciva Thalia corona;
  89. Maeonium sive ille senem Troiaeque labores
  90. diceret aut casus tarde remeantis Ulixis:
  91. ipse pater sensus, ipsi stupuere magistri,
  92. scilicet infausta Lachesis cunabula dextra
  93. attigit, et gremio puerum complexa fovebat
  94. Invidia: illa genas et adultum comere crinem,
  95. haec monstrare artes et verba infigere, quae nunc
  96. plangimus. Herculeos annis aequare labores
    97. [*](iunctas M2: vinctas M: truncas Bachrens. )[*]( Graius s: gratus M. her father Amulius, but became the wife of the river-god. Acca was the nurse of Romulus. )
  97. coeperat adsurgens, sed adhuc infantia iuxta;
  98. iam tamen et validi gressus mensuraque maior
  99. cultibus et visae puero decrescere vestes,
  100. cum tibi quas vestes, quae non gestamina mitis
  101. festinabat erus! brevibus non stringere [*]() laenis
  102. pectora et angustante alas [*]() artare lacerna;
  103. enormes non ille sinus, sed semper ad annos
  104. texta legens modo puniceo velabat amictu,
  105. nunc herbas imitante sinu, nunc dulce rubenti
  106. murice, nunc vivis digitos incendere gemmis
  107. gaudebat: non turba comes, non munera cessant:
  108. sola verecundo deerat praetexta decori.
  109. Haec fortuna domus, subitas inimica levavit
  110. Parca manus, quo, diva, feros gravis exseris ungues?
  111. non te forma movet, non te lacrimabilis aetas?
  112. hunc nec saeva viro potuisset carpere Procne,
  113. nec fera crudeles Colchis durasset in iras,
  114. editus Aeolia nec si foret iste Creusa:
  115. torvus ab hoc Athamas insanos flecteret arcus,
  116. hunc quamquam Hectoreos cineres Troiamque perosus
  117. turribus e Phrygiis flesset missurus Ulixes
  118. septima lux, et iam frigentia lumina torpent,
  119. iam complexa manu crinem tenet infera Iuno.
    120. [*](non stringere Postgate: constringere M. )[*](angustante alas Postgate: angusta telas M. )
  120. ille tamen, Parcis fragiles urgentibus annos,
  121. te vultu moriente videt linguaque cadente
  122. murmurat: in te omnes vacui iam pectoris efflat
  123. reliquias., solum meminit solumque vocantem
  124. exaudit tibique ora movet, tibi verba relinquit
  125. et prohibet gemitus consolaturque dolentem.
  126. gratum est, Fata. tamen, quod non mors lenta iacentis
  127. exedit puerile decus, manesque subivit
  128. integer et nullo temeratus corpora damno,
  129. qualis erat.Quid ego exsequias et prodiga flammis
  130. dona loquar maestoque ardentia funera luxu?
  131. quod tibi purpureo tristis rogus aggere crevit.
  132. quod Cilicum flores, quod munera graminis Indi,
  133. quodque Arabes Phariique Palaestinique [*]() liquores
  134. arsuram lavere comam? cupit omnia ferre
  135. prodigus et totos Melior succendere census,
  136. desertas exosus opes: sed non capit ignis
  137. invidus, atque artae desunt in munera flammae.
  138. horror habet sensus, qualem te funere summo
  139. atque rogum iuxta, Melior placidissime quondam,
  140. extimui! tune ille hilaris comisque videri?
  141. unde animi saevaeque manus et barbarus horror,
  142. dum modo fusus humi lucem aversaris iniquam,
  143. nunc torvus pariter vestes et pectora rumpis
  144. dilectosque premis visus et frigida lambis
  145. oscula? erant illic genitor materque iacentis
  146. maesta, sed attoniti te spectavere parentes.
  147. quid mirum .' plebs cuncta nefas et praevia flerunt
  148. agmina, Flaminio quae limite Molvius agger
    149. [*](Palaestinique Selden: palam est vidique M. )
  149. transvehit, immeritus flammis dum tristibus infans
  150. traditur, et gemitum formaque aevoque [*]() meretur:
  151. talis in Isthmiaeos probatus ab aequore portus
  152. naufragus imposita iacuit sub matre Palaemon;
  153. sic et in anguiferae ludentem gramine Lernae
  154. rescissum squamis avidus bibit ignis [*]() Ophelten.
  155. Pone metus Letique minas desiste vereri:
  156. illum nec temo latrabit Cerberus ore,
  157. nulla soror flammis, nulla adsurgentibus hydris
  158. terrebit; quin ipse avidae trux navita cumbae
  159. interius steriles ripas et adusta subibit
  160. litora, ne puero dura ascendisse facultas.
  161. Quid mihi gaudenti proles Cyllenia virga
  162. nuntiat? estne aliquid tam saevo in tempore laetum?
  163. noverat effigies generosique ardua Blaesi
  164. ora puer, dum saepe domi nova serta ligantem
  165. te videt et similes tergentem pectore ceras,
  166. hunc ubi Lethaei lustrantem gurgitis oras
  167. Ausonios inter proceres seriemque Quirini
  168. adgnovit, timide primum vestigia iungit
  169. accessu tacito summosque lacessit amictus,
  170. inde magis sequitur; neque enim magis ille trahentem
  171. spernit et ignota credit de stirpe nepotum.
  172. mox ubi delicias et rari pignus amici
  173. sensit et amissi puerum solacia Blaesi,
  174. tollit humo magnaque ligat cervice diuque
    175. [*](aevoque Gulielmus: ac voce M. )[*](ignis Koestlin: anguis M. )
  175. ipse manu gaudens vehit et, quae munera mollis
  176. Elysii, steriles ramos mutasque volucres
  177. porgit et obtunso pallentes germine flores.
  178. nec prohibet meminisse tui, sed pectora blandus
  179. miscet et alternum pueri partitur amorem.
  180. Hic finis rapto, quin tu iam vulnera sedas
  181. et tollis mersum luctu caput? omnia functa
  182. aut moritura vides: obeunt noctesque diesque
  183. astraque, nec solidis prodest sua machina terris,
  184. nam populus mortale genus plebisque caducae
  185. quis fleat interitus? hos bella, hos aequora poscunt;
  186. his amor exitio, furor his et saeva cupido,
  187. ut sileain morbos; hos ora rigentia Brumae,
  188. illos implacido letalis Sirius igni,
  189. hos manet imbrifero pallens Autumnus hiatu.
  190. quicquid init ortus, finem timet, ibimus omnes,
  191. ibimus: immensis urnam quatit Aeacus umbris,
  192. ast hic quem gemimus. felix hominesque deosque
  193. et dubius casus et caecae lubrica vitae
  194. effugit, immunis fatis, non ille rogavit,
  195. non timuit meruitve [*]() mori: nos anxia plebes,
  196. nos miseri, quibus unde dies suprema, quis aevi
  197. exitus, incertum, quibus instet fulmen ab astris,
  198. quae nubes fatale sonet, nil flecteris istis?
  199. sed flectere libens, ades huc emissus ab atro
  200. limine, cui soli cuncta impetrare facultas.
  201. Glaucia 2—insontes animas nec portitor arcet
  202. nec durae comes ille ferae—: tu pectora mulce,
    203. [*](meruitve M: renuitve Heinsius. )[*](Glaucia M: Glaucia si Macnaghten. Glaucia nam s. = Hydra, as in Virg. Aen. vi. 287: Vollmer makes Cerberus the beast, and the comrade a figure found on a wall-painting by the side of Cerberus, and described Lucan, Phars. vi. 702; cf. Sil. It. Pun. xiii. 587. )
  203. tu prohibe manare genas noctesque beatas
  204. dulcibus alloquiis et vivis vultibus imple,
  205. et periisse nega. desolatamque sororem,
  206. qui potes, et miseros perge insinuare parentes.
  1. Est inter notos Sirenum nomine muros
  2. saxaque Tyrrhenae templis onerata Minervae
  3. celsa Dicarchei speculatrix villa profundi,
  4. qua Bromio dilectus ager. collesque per altos
  5. uritur et prelis non invidet uva Falernis.
  6. huc me post patrii laetum quinquennia lustri,
  7. cum stadio iam pigra quies canusque sederet
  8. pulvis ad Ambracias conversa gymnade frondes,
  9. trans gentile fretum placidi facundia Polli
  10. detulit et nitidae iuvenilis gratia Pollae.
  11. flectere iam cupidum gressus, qua limite noto
  12. Appia longarum teritur regina viarum.
  13. Sed iuvere morae, placido lunata recessi!
  14. hinc atque hinc curvas perrumpunt aequora rupes,
  15. dat natura locum montique intervenit unum [*]()
  16. litus et in terras scopulis pendentibus exit.
  17. gratia prima loci, gemina testudine fumant
  18. balnea, et e terris occurrit dulcis amaro
  19. nympha mari. levis hic Phorci chorus udaque crines
  20. Cymodoce viridisque cupit Galatea lavari.
  21. ante domum tumidae moderator caerulus undae
  22. excubat, innocui custos laris: huius amico
  23. spumant templa salo. felicia rura tuetur
  24. Alcides; gaudet gemino sub numine portus:
  25. hic servat terras, hic saevis fluctibus obstat.
  26. mira quies pelagi: ponunt hic lassa furorem
  27. aequora, et insani spirant clementius austri,
  28. hic praeceps minus audet hiems, nulloque tumultu
  29. stagna modesta iacent dominique imitantia mores.
  30. Inde per obliquas erepit porticus arces,
  31. urbis opus, longoque domat saxa aspera dorso,
  32. qua prius obscuro permixti pulvere soles
  33. et feritas inamoena viae, nunc ire voluptas:
  34. qualis, si subeas Ephyres Baccheidos altum
  35. culmen, ab Inoo fert semita tecta Lechaeo. [*]()
    36. [*](unum M (Krohn; cf. Suet. Tib. 40): udum, imum, uncum edd. )[*](Lechaeo Dom.: lyceo M: Lyaeo s. the Bacchiadae, ancient rulers of Corinth. gulf, associated with the worship of Ino and Palaemon )
  36. Non, mihi si cunctos Helicon indulgeat amnes
  37. et superet Pimplea sitim largeque volantis
  38. ungula sedet equi reseretque arcana pudicos
  39. Phemonoe fontes vel quos meus auspice Phoebo
  40. altius immersa turbavit Pollius urna,
  41. innumeras valeam species cultusque locorum
  42. Pieriis aequare modis, vix ordine longo
  43. suffecere oculi, vix, dum per singula ducor,
  44. suffecere gradus, quae rerum turba! locine
  45. ingenium an domini mirer prius? haec domus ortus
  46. aspicit et Phoebi tenerum iubar; illa cadentem
  47. detinet exactamque negat dimittere lucem,
  48. cum iam fessa dies et in aequora montis opaci
  49. umbra cadit vitreoque natant praetoria ponto,
  50. haec pelagi clamore fremunt, haec tecta sonoros
  51. ignorant fluctus terraeque silentia malunt.
  52. his favit natura locis, hic victa colenti
  53. cessit et ignotos docilis mansuevit in usus.
  54. mons erat hic, ubi plana vides; et lustra fuerunt,
  55. quae nunc tecta subis; ubi nunc nemora ardua cernis,
  56. hic nec terra fuit: domuit possessor, et illum
  57. formantem rupes expugnantemque secuta
  58. gaudet humus, nunc cerne iugum discentia saxa
  59. intrantesque domos iussumque recedere montem,
  60. iam Methymnaei vatis manus et chelys una
  61. Thebais et Getici cedat tibi gloria plectri:
  62. et tu saxa moves, et te nemora alta sequuntur.
  63. Quid referam veteres ceraeque aerisque figuras,
  64. si quid Apellei gaudent animasse colores,
  65. si quid adhuc vacua, tamen admirabile, Pisa
  66. Phidiacae rasere manus, quod ab arte Myronis
  67. aut Polycliteo iussum est quod vivere caelo,
  68. aeraque ab Isthmiacis auro potiora favillis,
  69. ora ducum ac vatum sapientumque ora priorum,
  70. quos tibi cura sequi, quos toto pectore sentis,
  71. expers curarum atque animum virtute quieta
  72. compositus semperque tuus? quid mille revolvam
  73. culmina visendique vices? sua cuique voluptas
  74. atque omni proprium thalamo mare, transque iacentem
  75. Nerea diversis servit sua terra fenestris:
  76. haec videt Inarimen, illinc Prochyta aspera paret;
  77. armiger hac magni patet Hectoris, inde malignum
  78. aera respirat pelago circumflua Nesis;
  79. inde vagis omen felix Euploea carinis
  80. quaeque ferit curvos exserta Megalia fluctus,
  81. angitur et domino contra recubante proculque
  82. Surrentina tuus spectat praetoria Limon.
  83. una tamen cunctis, procul eminet una diaetis,
  84. quae tibi Parthenopen derecto limite ponti
  85. ingerit: hic Grais penitus delecta metallis
  86. saxa; quod Eoae respergit vena Syenes,
  87. Synnade quod maesta Phrygiae fodere secures
  88. per Cybeles lugentis agros, ubi marmore picto
  89. candida purpureo distinguitur area gyro;
  90. hic et Amyclaei caesum de monte Lycurgi
  91. quod viret et molles imitatur rupibus herbas,
  92. hic Nomadum lucent flaventia saxa Thasosque
  93. et Chios et gaudens fluctus spectare Carystos:
  94. omnia Chalcidicas turres obversa salutant,
  95. macte animo, quod Graia probas, quod Graia [*]() frequentas
  96. arva: nec invideant quae te genuere Dicarchi
  97. moenia! nos docto melius potiemur alumno.
  98. Quid nunc ruris opes pontoque novalia dicam
  99. iniecta et madidas Baccheo nectare rupes?
  100. saepe per autumnum iam pubescente Lyaeo
  101. conscendit scopulos noctisque occulta sub umbra
  102. palmite maturo rorantia lumina tersit
  103. Nereis et dulces rapuit de collibus uvas.
  104. saepe et vicino sparsa est vindemia fluctu,
  105. et Satyri cecidere vadis, nudamque per undas
  106. Dorida montani cupierunt prendere Panes.
  107. Sis felix, tellus, dominis ambobus in annos
  108. Mygdonii Pyliique senis nec nobile mutes
  109. servitium, nec te cultu Tirynthia vincat
  110. aula Dicarcheique sinus, nec saepius isti
  111. blanda Therapnaei placent [*]() vineta Galaesi.
  112. hic ubi Pierias exercet Pollius artes,
  113. seu volvit monitus, quos dat Gargettius auctor,
    114. [*](Graia . Graia Gevart: grata . grata M. )[*](isti . . placent M: istis . . placeant s. )
  114. seu nostram quatit ille chelyn seu dissona nectit
  115. carmina sive minax ultorem stringit iambon:
  116. hinc levis e scopulis meliora ad carmina Siren
  117. advolat, hinc motis audit Tritonia cristis.
  118. tune rapidi ponunt flatus, maria ipsa vetantur
  119. obstrepere, emergunt pelago doctamque trahuntur
  120. ad chelyn et blandi scopulis delphines aderrant.
  121. Vive, Midae gazis et Lydo ditior auro,
  122. Troica et Euphratae supra diademata felix,
  123. quem non ambigui fasces, non mobile vulgus,
  124. non leges, non castra ferent, qui pectore magno
  125. spemque metumque domas voto [*]() sublimior omni,
  126. exemptus fatis indignantemque refellens
  127. Fortunam; dubio quem non in turbine rerum
  128. deprendet suprema dies, sed abire paratum
  129. ac plenum vita. nos. vilis turba, caducis
  130. deservire bonis semperque optare parati,
  131. spargimur in casus: celsa tu mentis ab arce
  132. despicis errantes humanaque gaudia rides,
  133. tempus erat. eum te geminae suffragia terrae
  134. diriperent celsusque duas veherere per urbes,
  135. inde Dicarcheis multum venerande colonis,
  136. hine adscite meis, pariterque his largus et illis
  137. ac iuvenile calens plectrique errore superbus,
  138. at nunc discussa rerum caligine verum
  139. aspicis—illo alii rursus iactantur in alto—,
  140. et tua securos portus placidamque quietem
  141. intravit non quassa ratis, sic perge nec umquam
    142. [*](voto Waller: tuto M: vitio, motu, titulo edd. )
  142. emeritam in nostras puppem dimitte procellas.
  143. tuque, nurus inter longe praedocta Latinas
  144. parque viro mentem, cui non [*]() praecordia curae,
  145. non frontem vertere [*]() minae, sed candida semper
  146. gaudia et in vultu curarum ignara voluptas;
  147. non tibi sepositas infelix strangulat arca
  148. divitias avidique animum dispendia torquent
  149. fenoris: expositi census et docta fruendi
  150. temperies. non ulla deo meliore cohaerent
  151. pectora, non alias docuit [*]() Concordia mentes.
  152. discite securi, quorum de pectore mixtae
  153. in longum coiere faces sanetusque pudicae
  154. servat amicitiae leges amor. ite per annos
  155. saeculaque et priscae titulos praecedite famae.
  1. Stat, quae perspicuas nitidi Melioris opacet
  2. arbor aquas complexa lacus, quae robore ab imo
  3. incurvata vadis redit inde cacumine recto
  4. ardua, ceu mediis iterum nascatur ab undis
  5. atque habitet vitreum tacitis radicibus amnem.
    6. [*](praedocta cui non W. R. Hardie, C.R. xviii. p. 158. )[*](vertere Pol. (from P): vescere M. )[*](docuit .V: decuit s. )
  6. quid Phoebum tam parva rogem? vos dicite causas,
  7. Naides. et faciles, satis est, date carmina Fauni.
  8. Nympharum tenerae fugiebant Pana catervae;
  9. ille quidem it, cunctas tamquam velit, et tamen [*]() unam
  10. in Pholoen. silvis haec [*]() fluminibusque sequentis
  11. nunc hirtos gressus, nunc improba cornua vitat,
  12. iamque et belligerum Iani nemus atraque Caci
  13. rura Quirinalesque fuga suspensa per agros
  14. Caelica tesca subit; ibi demum victa labore,
  15. fessa metu, qua nunc placidi Melioris aperti
  16. stant sine fraude lares, flavos collegit amictus
  17. artius et niveae [*]() posuit se margine ripae,
  18. insequitur velox pecorum deus et sua credit
  19. conubia; ardenti ianuam suspiria librat
  20. pectore, iam praedae levis imminet, ecce citatos
  21. advertit Diana gradus, dum per iuga septem
  22. errat Aventinaeque legit vestigia cervae.
  23. paenituit vidisse deam. conversaque fidas
  24. ad comites: ‘numquamne avidis arcebo rapinis