Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. balnea, et e terris occurrit dulcis amaro
  2. nympha mari. levis hic Phorci chorus udaque crines
  3. Cymodoce viridisque cupit Galatea lavari.
  4. ante domum tumidae moderator caerulus undae
  5. excubat, innocui custos laris: huius amico
  6. spumant templa salo. felicia rura tuetur
  7. Alcides; gaudet gemino sub numine portus:
  8. hic servat terras, hic saevis fluctibus obstat.
  9. mira quies pelagi: ponunt hic lassa furorem
  10. aequora, et insani spirant clementius austri,
  11. hic praeceps minus audet hiems, nulloque tumultu
  12. stagna modesta iacent dominique imitantia mores.
  13. Inde per obliquas erepit porticus arces,
  14. urbis opus, longoque domat saxa aspera dorso,
  15. qua prius obscuro permixti pulvere soles
  16. et feritas inamoena viae, nunc ire voluptas:
  17. qualis, si subeas Ephyres Baccheidos altum
  18. culmen, ab Inoo fert semita tecta Lechaeo. [*]()
    19. [*](unum M (Krohn; cf. Suet. Tib. 40): udum, imum, uncum edd. )[*](Lechaeo Dom.: lyceo M: Lyaeo s. the Bacchiadae, ancient rulers of Corinth. gulf, associated with the worship of Ino and Palaemon )
  19. Non, mihi si cunctos Helicon indulgeat amnes
  20. et superet Pimplea sitim largeque volantis
  21. ungula sedet equi reseretque arcana pudicos
  22. Phemonoe fontes vel quos meus auspice Phoebo
  23. altius immersa turbavit Pollius urna,
  24. innumeras valeam species cultusque locorum
  25. Pieriis aequare modis, vix ordine longo
  26. suffecere oculi, vix, dum per singula ducor,
  27. suffecere gradus, quae rerum turba! locine
  28. ingenium an domini mirer prius? haec domus ortus
  29. aspicit et Phoebi tenerum iubar; illa cadentem
  30. detinet exactamque negat dimittere lucem,
  31. cum iam fessa dies et in aequora montis opaci
  32. umbra cadit vitreoque natant praetoria ponto,
  33. haec pelagi clamore fremunt, haec tecta sonoros
  34. ignorant fluctus terraeque silentia malunt.
  35. his favit natura locis, hic victa colenti
  36. cessit et ignotos docilis mansuevit in usus.
  37. mons erat hic, ubi plana vides; et lustra fuerunt,
  38. quae nunc tecta subis; ubi nunc nemora ardua cernis,
  39. hic nec terra fuit: domuit possessor, et illum
  40. formantem rupes expugnantemque secuta
  41. gaudet humus, nunc cerne iugum discentia saxa
  42. intrantesque domos iussumque recedere montem,
  43. iam Methymnaei vatis manus et chelys una
  44. Thebais et Getici cedat tibi gloria plectri:
  45. et tu saxa moves, et te nemora alta sequuntur.
  46. Quid referam veteres ceraeque aerisque figuras,
  47. si quid Apellei gaudent animasse colores,
  48. si quid adhuc vacua, tamen admirabile, Pisa
  49. Phidiacae rasere manus, quod ab arte Myronis
  50. aut Polycliteo iussum est quod vivere caelo,
  51. aeraque ab Isthmiacis auro potiora favillis,
  52. ora ducum ac vatum sapientumque ora priorum,
  53. quos tibi cura sequi, quos toto pectore sentis,
  54. expers curarum atque animum virtute quieta
  55. compositus semperque tuus? quid mille revolvam
  56. culmina visendique vices? sua cuique voluptas
  57. atque omni proprium thalamo mare, transque iacentem
  58. Nerea diversis servit sua terra fenestris:
  59. haec videt Inarimen, illinc Prochyta aspera paret;
  60. armiger hac magni patet Hectoris, inde malignum
  61. aera respirat pelago circumflua Nesis;
  62. inde vagis omen felix Euploea carinis
  63. quaeque ferit curvos exserta Megalia fluctus,
  64. angitur et domino contra recubante proculque
  65. Surrentina tuus spectat praetoria Limon.
  66. una tamen cunctis, procul eminet una diaetis,
  67. quae tibi Parthenopen derecto limite ponti
  68. ingerit: hic Grais penitus delecta metallis
  69. saxa; quod Eoae respergit vena Syenes,
  70. Synnade quod maesta Phrygiae fodere secures
  71. per Cybeles lugentis agros, ubi marmore picto
  72. candida purpureo distinguitur area gyro;
  73. hic et Amyclaei caesum de monte Lycurgi
  74. quod viret et molles imitatur rupibus herbas,
  75. hic Nomadum lucent flaventia saxa Thasosque
  76. et Chios et gaudens fluctus spectare Carystos:
  77. omnia Chalcidicas turres obversa salutant,
  78. macte animo, quod Graia probas, quod Graia [*]() frequentas
  79. arva: nec invideant quae te genuere Dicarchi
  80. moenia! nos docto melius potiemur alumno.
  81. Quid nunc ruris opes pontoque novalia dicam
  82. iniecta et madidas Baccheo nectare rupes?
  83. saepe per autumnum iam pubescente Lyaeo
  84. conscendit scopulos noctisque occulta sub umbra
  85. palmite maturo rorantia lumina tersit
  86. Nereis et dulces rapuit de collibus uvas.
  87. saepe et vicino sparsa est vindemia fluctu,
  88. et Satyri cecidere vadis, nudamque per undas
  89. Dorida montani cupierunt prendere Panes.
  90. Sis felix, tellus, dominis ambobus in annos
  91. Mygdonii Pyliique senis nec nobile mutes
  92. servitium, nec te cultu Tirynthia vincat
  93. aula Dicarcheique sinus, nec saepius isti
  94. blanda Therapnaei placent [*]() vineta Galaesi.
  95. hic ubi Pierias exercet Pollius artes,
  96. seu volvit monitus, quos dat Gargettius auctor,
    97. [*](Graia . Graia Gevart: grata . grata M. )[*](isti . . placent M: istis . . placeant s. )
  97. seu nostram quatit ille chelyn seu dissona nectit
  98. carmina sive minax ultorem stringit iambon:
  99. hinc levis e scopulis meliora ad carmina Siren
  100. advolat, hinc motis audit Tritonia cristis.
  101. tune rapidi ponunt flatus, maria ipsa vetantur
  102. obstrepere, emergunt pelago doctamque trahuntur
  103. ad chelyn et blandi scopulis delphines aderrant.
  104. Vive, Midae gazis et Lydo ditior auro,
  105. Troica et Euphratae supra diademata felix,
  106. quem non ambigui fasces, non mobile vulgus,
  107. non leges, non castra ferent, qui pectore magno
  108. spemque metumque domas voto [*]() sublimior omni,
  109. exemptus fatis indignantemque refellens
  110. Fortunam; dubio quem non in turbine rerum
  111. deprendet suprema dies, sed abire paratum
  112. ac plenum vita. nos. vilis turba, caducis
  113. deservire bonis semperque optare parati,
  114. spargimur in casus: celsa tu mentis ab arce
  115. despicis errantes humanaque gaudia rides,
  116. tempus erat. eum te geminae suffragia terrae
  117. diriperent celsusque duas veherere per urbes,
  118. inde Dicarcheis multum venerande colonis,
  119. hine adscite meis, pariterque his largus et illis
  120. ac iuvenile calens plectrique errore superbus,
  121. at nunc discussa rerum caligine verum
  122. aspicis—illo alii rursus iactantur in alto—,
  123. et tua securos portus placidamque quietem
  124. intravit non quassa ratis, sic perge nec umquam
    125. [*](voto Waller: tuto M: vitio, motu, titulo edd. )
  125. emeritam in nostras puppem dimitte procellas.
  126. tuque, nurus inter longe praedocta Latinas
  127. parque viro mentem, cui non [*]() praecordia curae,
  128. non frontem vertere [*]() minae, sed candida semper
  129. gaudia et in vultu curarum ignara voluptas;
  130. non tibi sepositas infelix strangulat arca
  131. divitias avidique animum dispendia torquent
  132. fenoris: expositi census et docta fruendi
  133. temperies. non ulla deo meliore cohaerent
  134. pectora, non alias docuit [*]() Concordia mentes.
  135. discite securi, quorum de pectore mixtae
  136. in longum coiere faces sanetusque pudicae
  137. servat amicitiae leges amor. ite per annos
  138. saeculaque et priscae titulos praecedite famae.
  1. Stat, quae perspicuas nitidi Melioris opacet
  2. arbor aquas complexa lacus, quae robore ab imo
  3. incurvata vadis redit inde cacumine recto
  4. ardua, ceu mediis iterum nascatur ab undis
  5. atque habitet vitreum tacitis radicibus amnem.
    6. [*](praedocta cui non W. R. Hardie, C.R. xviii. p. 158. )[*](vertere Pol. (from P): vescere M. )[*](docuit .V: decuit s. )
  6. quid Phoebum tam parva rogem? vos dicite causas,
  7. Naides. et faciles, satis est, date carmina Fauni.
  8. Nympharum tenerae fugiebant Pana catervae;
  9. ille quidem it, cunctas tamquam velit, et tamen [*]() unam
  10. in Pholoen. silvis haec [*]() fluminibusque sequentis
  11. nunc hirtos gressus, nunc improba cornua vitat,
  12. iamque et belligerum Iani nemus atraque Caci
  13. rura Quirinalesque fuga suspensa per agros
  14. Caelica tesca subit; ibi demum victa labore,
  15. fessa metu, qua nunc placidi Melioris aperti
  16. stant sine fraude lares, flavos collegit amictus
  17. artius et niveae [*]() posuit se margine ripae,
  18. insequitur velox pecorum deus et sua credit
  19. conubia; ardenti ianuam suspiria librat
  20. pectore, iam praedae levis imminet, ecce citatos
  21. advertit Diana gradus, dum per iuga septem
  22. errat Aventinaeque legit vestigia cervae.
  23. paenituit vidisse deam. conversaque fidas
  24. ad comites: ‘numquamne avidis arcebo rapinis
  25. hoc petulans foedumque pecus, semperque pudici
  26. decrescet mihi turba chori?’ sic deinde locuta
  27. depromit pharetra telum breve, quod neque flexis
  28. cornibus aut solito torquet stridore, sed una
  29. emisit contenta manu laevamque soporae [*]()
  30. Naidos aversa fertur tetigisse sagitta.
  31. illa diem pariter surgens hostemque protervum
  32. vidit et in fontem, niveos ne panderet artus,
    33. [*](et tamen M: it tamen s. )[*](haec m Pol. (from P): et M: sed Krohn. )[*](niveae M: viridi Markland: curvae, nitidae edd.: vivae Slater, niveae is certainly doubtful, though lie may be thinking of flowers. )[*](soporae Krohn: soporem M. )
  33. sic tota cum veste ruit. stagnisque sub altis
  34. Pana sequi credens ima latus implicat alga.
  35. quid faceret subito deceptus praedo? nec altis
  36. credere corpus aquis hirtae sibi conscius audet
  37. pellis et a tenero nandi rudis: omnia questus,
  38. immitem Bromium,[*]() stagna invida et invida tela,
  39. primaevam visu platanum, cui longa propago
  40. innumeraeque manus et iturus in aethera vertex,
  41. deposuit iuxta vivamque adgessit harenam
  42. optatisque aspergit aquis et talia mandat:
  43. ‘vive diu nostri pignus memorabile voti,
  44. arbor, et haec durae latebrosa cubilia nymphae
  45. tu saltem declinis ama, preme frondibus undam.
  46. illa quidem meruit, sed ne, precor, igne superno
  47. aestuet aut dura feriatur grandine; tantum
  48. spargere tu laticem et foliis turbare memento.
  49. tunc ego teque diu recolam dominamque benignae
  50. sedis et inlaesa tutabor utramque senecta,
  51. ut Iovis, ut Phoebi frondes, ut discolor umbra
  52. populus et nostrae stupeant tua germina pinus.’
  53. sic ait. illa dei veteres animata calores
  54. uberibus stagnis obliquo pendula trunco
  55. incubat atque umbris scrutatur amantibus undas,
  56. sperat et amplexus, sed aquarum spiritus arcet
  57. nec patitur tactus, tandem eluctata sub auras
  58. libratur fundo rursusque enode cacumen
  59. ingeniosa levat, veluti descendat in imos
  60. stirpe lacus alia. iam nec Phoebeia Nais
  61. odit et exclusos invitat gurgite ramos
  62. Haec tibi parva quidem genitali luce paramus
    63. [*](Bromium M: Brimo Scaliger: Bormum Ellis. Satyrs and Sileni, owed allegiance and therefore trusted for help. b Oak and bay. )
  63. dona, sed ingenti forsan victura sub aevo.
  64. tu, cuius placido posuere in pectore sedem
  65. blandus honos hilarisque tamen cum pondere virtus,
  66. cui nec pigra quies nec iniqua potentia nec spes
  67. improba, sed medius per honesta et dulcia limes,
  68. incorrupte fidem nullosque experte tumultus
  69. et secrete, palam quom [*]() digeris ordine vitam,
  70. idem auri facilis contemptor et optimus idem
  71. comere divitias opibusque immittere lucem:
  72. hac longum florens animi morumque iuventa
  73. Iliacos aequare senes et vincere persta,
  74. quos pater Elysium, genetrix quos detulit annos:
  75. hoc illi duras exoravere sorores,
  76. hoc, quae te sub teste situm fugitura tacentem
  77. ardua magnanimi revirescet gloria Blaesi.
  1. Psittace, dux volucrum, domini facunda voluptas,
  2. humanae sollers imitator, psittace, linguae,
  3. quis tua tam subito praeclusit murmura fato?
  4. hesternas, miserande, dapes moriturus inisti
  5. nobiscum, et gratae carpentem munera mensae
  6. errantemque toris mediae plus tempore noctis
  7. vidimus, adfatus etiam meditataque verba
    8. [*](quom Vollmer: quod M: quo Baehrens: qui Doni. Vopiscus and Pollius. cultivated an elegant leisure. )
  8. reddideras. at nunc aeterna silentia Lethes
  9. ille canorus habes, cedat Phaethontia vulgi
  10. fabula: non soli celebrant sua funera cygni.
  11. At tibi quanta domus rutila testudine fulgens,
  12. conexusque ebori virgarum argenteus ordo,
  13. argutumque tuo stridentia limina cornu,
  14. et, querulae iam sponte, fores! vacat ille beatus
  15. carcer et augusti [*]() nusquam convicia tecti!
  16. Huc doctae stipentur aves, quis nobile fandi
  17. ius Natura dedit: plangat Phoebeius ales
  18. auditasque memor penitus dimittere voces
  19. sturnus et Aonio versae certamine picae,
  20. quique refert iungens iterata vocabula perdix,
  21. et quae Bistonio queritur soror orba cubili:
  22. ferte simul gemitus cognataque ducite flammis
  23. funera et hoc cunctae miserandum addiscite carmen:
  24. ‘Occidit aeriae celeberrima gloria gentis
  25. psittacus, ille plagae viridis regnator Eoae;
  26. quem non gemmata volucris Iunonia cauda
  27. vinceret aspectu, gelidi non Phasidis ales,
  28. nec quas umenti Numidae rapuere sub austro,
  29. ille salutator regum nomenque locutus
  30. Caesareum et queruli quondam vice functus amici,
  31. nunc conviva levis monstrataque reddere verba
  32. tam facilis! quo tu, Melior dilecte, recluso
  33. numquam solus eras. at non inglorius umbris
  34. mittitur: Assyrio cineres adolentur amomo
    35. [*](augusti M: angusti s. into magpies. into a nightingale; according to Pliny (loc cit.) these birds could be taught both Latin and Greek. )
  35. et tenues Arabum respirant gramine plumae
  36. Sicaniisque crocis; senio nec fessus inerti
  37. scandet odoratos Phoenix felicior ignes.’
  1. Quid tibi nunc strata [*]() mansuescere profuit ira?
  2. quid scelus humanasque animo dediscere caedes
  3. imperiumque pati et domino parere minori?
  4. quid? quod abire domo rursusque in claustra reverti
  5. suetus et a capta iam sponte recedere praeda
  6. insertasque manus laxo dimittere morsu?
  7. occidis, altarum vastator docte ferarum,
  8. non grege Massylo curvaque indagine clausus,
  9. non formidato supra venabula saltu
  10. incitus aut caeco foveae deceptus hiatu,
  11. sed victus fugiente fera. stat cardine aperto
  12. infelix cavea et clausas circum undique portas
  13. hoc licuisse nefas placidi tumuere [*]() leones,
  14. tum cunctis cecidere iubae, puduitque relatum
  15. aspicere, et totas duxere in lumina frontes.
  16. at non te primo fusum novus obruit ictu
  17. ille pudor: mansere animi, virtusque cadenti
  18. a media iam morte redit, nec protinus omnes
  19. terga dedere minae, sicut sibi conscius alti
  20. vulneris adversum moriens it miles in hostem
    21. [*](nunc strata Postgate: monstrata M: constrata s: deposita Clark, who considers monstrata due to iv. 31 above. )[*](tumuere Baehrens: timuere .M. )
  21. attollitque manum et ferro labente minatur:
  22. sic piger ille gradu solitoque exutus honore
  23. firmat hians oculos animamque hostemque requirit.
  24. Magna tamen subiti tecum solacia leti,
  25. victe. feres, quod te maesti populusque patresque,
  26. ceu notus caderes tristi gladiator harena,
  27. ingemuere mori; magni quod Caesaris ora
  28. inter tot Scythicas Libycasque, et [*]() litore Rheni
  29. et Pharia de gente feras, quas perdere vile est,
  30. unius amissi tetigit iactura leonis.
  1. Saeve nimis, lacrimis quisquis discrimina ponis
  2. lugendique modos, miserum est primaeva parenti
  3. pignora surgentesque—nefas!—accendere natos;
  4. durum et deserti praerepta coniuge partem
  5. conclamare tori, maesta et lamenta sororum
  6. et fratrum gemitus: alte tamen ac [*]() procul intrat
  7. altius in sensus maioraque vulnera vincit
  8. plaga minor, famulum—quia rerum nomina caeca
  9. sic miscet Fortuna manu nec pectora novit—,
  10. sed famulum gemis, Urse, pium, sed amore fideque
    11. [*](et Aldus: in M: ab Baehrens: a Phillimon. )[*](alte tamen ac Markland: ad te tamen at M: alte et tamen at Vollmer: alter Phillimon (alterius next line). )
  11. has meritum lacrimas, cui maior stemmate iuncto
  12. libertas ex mente fuit. ne comprime fletus,
  13. ne pudeat; rumpat frenos dolor iste diesque,[*]()
  14. si tam dura placent—hominem [*]() gemis—heu mihi! subdo
  15. ipse faces—, hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti
  16. servitium, cui triste nihil, qui sponte sibique
  17. imperiosus erat. quisnam haec in funera missos
  18. castiget luctus? gemit inter bella peremptum
  19. Parthus equum, fidosque canes flevere Molossi,
  20. et volucres habuere rogum cervusque Maronem.
  21. quid, si nec famulus? vidi ipse habitusque notavi
  22. te tantum cupientis erum; sed maior in ore
  23. spiritus et tenero manifesti in sanguine mores.
  24. optarent multum Graiae cuperentque Latinae
  25. sic peperisse nurus, non talem Cressa superbum
  26. callida sollicito revocavit Thesea filo,
  27. nec Paris Oebalios talis visurus amores
  28. rusticus invitas deiecit in aequora pinus.
  29. non fallo aut cantus adsueta licentia ducit:
  30. vidi et adhuc video, qualem nec bella canentem
  31. litore virgineo Thetis occultavit Achillen,
  32. nec circum saevi fugientem moenia Phoebi