Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. dat Nemea comites, et quas in proelia vires
  2. sacra Cleonaei cogunt vineta Molorchi.
  3. gloria nota casae, foribus simulata salignis
  4. hospitis arma dei, parvoque ostenditur arvo,
  5. robur ubi et laxos qua reclinaverit artus
  6. ilice, qua cubiti sedeant vestigia terra.
  7. At pedes et toto despectans vertice bellum
  8. quattuor indomitis Capaneus erepta iuvencis
  9. terga superque rigens iniectu molis aenae
  10. versat onus; squalet triplici ramosa corona
  11. Hydra recens obitu: pars anguibus aspera vivis
  12. argento caelata micat, pars arte reperta [*]()
  13. conditur et fulvo moriens nigrescit [*]() in auro;
  14. circum amnis torpens et ferro caerula Lerna.
    15. [*](famaque Pω: famaeve Baehrens, on the ground that this verb is never found with the ablative. )[*](reperta Pω: reposta Deiter. retorta, repressa, etc., edd. Alton conj. pars aere perempta (i.e. dead as opp. to " dying "). Garrod conj. pars altera reptans. reperta must be corrupt, but no emendation seems convincing. )[*](nigrescit P: ignescit ω, pallescit P. )
    v.1.p.520
  15. at laterum tractus spatiosaque pectora servat
  16. nexilis innumero Chalybum subtemine thorax,
  17. horrendum, non matris, opus; galeaeque corusca
  18. prominet arce gigans; atque uni missilis illi
  19. cuspide praefixa stat frondibus orba cupressus.
  20. huic parere dati, quos fertilis Amphigenia
  21. planaque Messene montosaque nutrit Ithome,
  22. quos Thryon et summis ingestum montibus Aepy,
  23. quos Helos et Pteleon, Getico quos flebile vati
  24. Dorion; hic fretus doctas anteire canendo
  25. Aonidas mutos Thamyris damnatus in annos
  26. ore simul citharaque—quis obvia numina temnat?—
  27. conticuit praeceps, qui non certamina Phoebi
  28. nosset et inlustres Satyro pendente Celaenas.
  29. Iamque et fatidici mens expugnata fatiscit
  30. auguris; ille quidem casus et dira videbat
  31. signa, sed ipsa manu cunctanti iniecerat arma
  32. Atropos obrueratque deum, nec coniugis absunt
  33. insidiae, vetitoque domus iam fulgurat auro.
  34. hoc aurum vati fata exitiale monebant
  35. Argolico; scit et ipsa 1—nefas!—sed perfida coniunx
  36. dona viro mutare velit, spoliisque potentis
  37. imminet Argiae raptoque excellere cultu.
  38. illa libens—nam regum animos et pondera belli
  39. hac nutare videt, pariter ni providus heros
  40. militet—ipsa sacros gremio Polynicis amati
  41. exuerat cultus [*]() haud maesta atque insuper addit:
    42. [*](ipsa Sandstroem: ipse Pω. )[*](exuerat cultus P: deposuit nexus ω. being defeated, was hung up and flayed by him. )
  42. non haec apta mihi nitidis ornatibus inquit,
  43. ‘tempora, nec miserae placeant insignia formae
  44. te sine: sat dubium coetu solante timorem
  45. fallere et incultos aris advertere crines.
  46. scilicet—infandum 1!—. cum tu eludare minanti
  47. casside ferratusque sones. ego divitis aurum
  48. Harmoniae dotale geram? dabit aptior ista
  49. fors deus. Argolicasque habitu praestabo maritas,
  50. cum regis coniunx, cum te mihi sospite templa
  51. votivis implenda choris: nunc induat illa,
  52. quae petit et bellante potest gaudere marito.’
  53. sic Eriphylaeos aurum fatale penates
  54. inrupit scelerumque ingentia semina movit,
  55. et grave Tisiphone risit gavisa futuris.
  56. Taenariis hic celsus equis, quam dispare coetu
  57. Cyllarus ignaro generarat Castore prolem,
  58. quassat humum; vatem cultu Parnassia monstrant
  59. vellera: frondenti crinitur cassis oliva
  60. albaque puniceas interplicat infula cristas,
  61. arma simul pressasque iugo moderatur habenas.
  62. hinc atque inde morae iaculis, et ferrea curru
  63. silva tremit; procul ipse gravi metuendus in hasta
  64. eminet et clipeo victum Pythona coruscat.
  65. huius Apollineae currum comitantur Amyclae,
  66. quos Pylos [*]() et dubiis Malea vitata carinis
  67. plaudentique habiles Caryae resonare Dianae,
  68. quos Pharis volucrumque parens Cythereia Messe,
  69. Taygetique phalanx et oloriferi Eurotae
    70. [*](infandum P: heu superi ω. )[*](Pylos Pω: Helos Kohlmann, who cp. Hom. Il. ii. 584: Pylos has already been mentioned i. 125. )
    v.1.p.524
  70. dura manus, deus ipse viros in pulvere crudo
  71. Arcas alit nudaeque modos virtutis et iras
  72. ingenerat; vigor inde animis et mortis honorae
  73. dulce sacrum, gaudent natorum fata parentes
  74. hortanturque mori, deflent iamque omnis ephebum
  75. turba, coronato contenta est funere mater,
  76. frena tenent duplexque inserto missile nodo,
  77. exserti ingentes umeros, chlamys horrida pendet,
  78. et cono Ledaeus apex. non hi tibi solum,
  79. Amphiarae, merent: auget resupina maniplos
  80. Elis, depressae populus subit incola Pisae,
  81. qui te. flave, natant terris, Aiphee, Sicanis
  82. advena, tam longo non umquam infecte profundo.
  83. curribus innumeris late putria arva lacessunt
  84. et bellis armenta domant: ea gloria genti
  85. infando de more et fractis durat ab usque
  86. axibus Oenomai; strident spumantia morsu
  87. vincula, et effossas niveus rigat imber harenas.
  88. Tu quoque Parrhasias ignara matre catervas—
  89. a rudis armorum, tantum nova gloria suadet!—
  90. Parthenopaee, rapis; saltus tunc forte remotos
  91. torva parens—neque enim haec iuveni foret ire potestas—
  92. pacabat cornu gelidique aversa Lycaei.
  93. pulchrior haud ulli triste ad discrimen ituro
  94. vultus et egregiae tanta indulgentia formae;
  95. nec desunt animi, veniat modo fortior aetas,
  96. quas non ille duces nemorum fluviisque dicata
    97. v.1.p.526
  97. numina, quas magno non abstulit [*]() igne Napaeas?
  98. ipsam. Maenalia puerum cum vidit in umbra,
  99. Dianam, tenero signantem gramina passu,
  100. ignovisse ferunt comiti. Dictaeaque tela
  101. ipsam et Amyciaeas umeris aptasse pharetras
  102. prosilit audaci Martis percussus amore,
  103. arma. tubas audire calens et pulvere belli
  104. flaventem sordere comam captoque referri
  105. hostis equo: taedet nemorum, titulumque nocentem
  106. sanguinis humani pudor est nescire sagittas.
  107. igneus ante omnes auro micat, igneus ostro,
  108. undantemque sinum nodis inrugat Hiberis.
  109. imbelli parma pictus Calydonia matris
  110. proelia: trux laeva sonat arcus, et aspera plumis
  111. terga Cydonea corytos harundine pulsat
  112. electro pallens et iaspide clarus Eoa.
  113. cornipedem trepidos suetum praevertere cervos,
  114. velatum geminae deiecti! lyncis et arma
  115. mirantem gravioris eri. sublimis agebat,
  116. dulce rubens viridique genas spectabilis aevo.
  117. Arcades huic veteres antris lunaque priores,
  118. agmina fida datis, nemorum quos stirpe rigenti
  119. fama satos, cum prima pedum vestigia tellus
  120. admirata tulit; nondum arva domusque nec urbes
  121. conubiisve modus; quercus laurique ferebant
  122. cruda puerperia. ac populos umbrosa creavit
    123. [*](abstulit P: impulit ω. Hor. C. i. 29. 15) fitting tightly upon a full undergarment. Greece, and were supposed to have been born originally from rocks or trees (cf. 1. 340). For the quaint idea of ll. 282 sqq. )
    v.1.p.528
  123. fraxinus, et feta viridis puer excidit orno.
  124. hi lucis stupuisse vices noctisque feruntur
  125. nubila et occiduum longe Titana secuti
  126. desperasse diem. rarescunt alta colonis
  127. Maenala. Parthenium fugitur nemus, agmina bello
  128. Rhipeque et Stratie ventosaque donat Enispe.
  129. non Tegea, non ipsa deo vacat alite felix
  130. Cyllene templumque Aleae nemorale Minervae
  131. et rapidus Clitor et qui tibi, Pythie. Ladon
  132. paene socer, candensque iugis Lampia nivosis
  133. et Pheneos nigro Styga mittere credita Diti.
  134. venit et Idaeis ululatibus aemulus Azan
  135. Parrhasiique duces, et quae risistis, Amores,
  136. grata pharetrato Nonacria rura Tonanti,
  137. dives et Orchomenos pecorum et Cynosura ferarum.
  138. Aepytios idem ardor agros Psophidaque celsam
  139. vastat et Herculeo vulgatos robore montes
  140. monstriferumque Erymanthon et aerisonum Stymphalon.
  141. Arcades hi, gens una viris, sed dissona cultu
  142. scinditur: hi Paphias myrtos a stirpe recurvant
  143. et pastorali meditantur proelia trunco,
  144. his arcus, his tela sudes, his cassida crines
  145. integit, Arcadii morem tenet ille galeri,
  146. ille Lycaoniae rictu caput asperat ursae.
  147. hos belli coetus iurataque pectora Marti
    148. v.1.p.530
  148. milite vicinae nullo iuvere Mycenae;
  149. funereae tunc namque dapes mediique recursus
  150. solis, et hic alii miscebant proelia fratres.
  151. Iamque Atalantaeas implerat nuntius aures,
  152. ire ducem bello totamque impellere natum
  153. Arcadiam: tremuere gradus, elapsaque iuxta
  154. tela: fugit silvas pernicior alite vento
  155. saxa per et plenis obstantia flumina ripis,
  156. qualis erat, correpta sinus et vertice flavum
  157. crinem sparsa noto; raptis velut aspera natis
  158. praedatoris equi sequitur vestigia tigris,
  159. ut stetit adversisque impegit pectora frenis
  160. —ille ad humum [*]() pallens—: ‘unde haec furibunda cupido,
  161. nate, tibi? teneroque unde improba pectore virtus?
  162. tu bellis aptare viros, tu pondera ferre
  163. Martis et ensiferas inter potes ire catervas?
  164. quamquam utinam quires 2! nuper te pallida vidi,
  165. dum premis obnixo venabula comminus apro,
  166. poplite succiduo resupinum ac paene ruentem,
  167. et ni curvato torsissem spicula cornu,
  168. nunc ubi bella tibi? nil te mea tela iuvabunt
  169. nec teretes arcu-, maculis nec discolor atris
  170. hic, cui fidis, equus: magnis conatibus instas,
  171. vix Dryadum thalamis Erymanthiadumque furori
  172. Nympharum mature puer. sunt omina vera:
  173. mirabar, cur templa mihi tremuisse Dianae
  174. nuper et inferior vultu dea visa, sacrisque
  175. exuviae cecidere tholis; hoc segnior arcus
  176. difficilesque manus et nullo in vulnere certae.
    177. [*](ille ad humum Pω: illa ad eum Peyrared. )[*](quires Postgate: vires Pω: vidi Bentley. Atreus and Thyestes. )
    v.1.p.532
  177. exspecta, dum maior honos, dum firmius aevum,
  178. dum roseis venit umbra genis vultusque recedunt
  179. ore mei; tunc bella tibi ferrumque, quod ardes,
  180. ipsa dabo, et nullo matris revocabere fletu,
  181. nunc refer arma domum! vos autem hunc ire sinetis,
  182. Arcades, o saxis nimirum et robore nati?’
  183. plura cupit; fusi circum natusque ducesque
  184. solantur minuuntque metus, et iam horrida clangunt
  185. signa tubae, nequit illa pio dimittere natum
  186. complexu multumque duci commendat Adrasto.
  187. At parte ex alia Cadmi Mavortia plebes,
  188. maesta ducis furiis nec molli territa fama,
  189. quando his vulgatum descendere viribus Argos,
  190. tardius illa quidem regis causaque pudore,
  191. verum bella movet, nulli destringere ferrum
  192. impetus, aut umeros clipeo clausisse paterno
  193. dulce nec alipedum iuga comere, qualia belli
  194. gaudia; deiecti trepidas sine mente, sine ira
  195. promisere manus; hic aegra in sorte parentem
  196. unanimum, hic dulces primaevae coniugis annos
  197. ingemit, et gremio miseros adcrescere natos.
  198. bellator nulli caluit deus; ipsa vetusto
  199. moenia lapsa situ magnaeque Amphionis arces
  200. iam fessum senio nudant latus, et fide sacra
  201. aequatos caelo surdum atque ignobile muros
  202. firmat opus. tamen et Boeotis urbibus ultrix
  203. adspirat ferri rabies, nec regis iniqui
  204. subsidio, quantum socia pro gente moventur.
    205. v.1.p.534
  205. ille velut pecoris lupus expugnator opimi,
  206. pectora tabenti sanie gravis hirtaque saetis
  207. ora cruentata deformis hiantia lana,
  208. decedit stabulis huc illuc turbida versans
  209. lumina, si duri comperta clade sequantur
  210. pastores, magnique fugit non inscius ausi.
  211. Adcumulat crebros turbatrix Fama pavores:
  212. hic iam dispersos errare Asopide ripa
  213. Lernaeos equites; hic te, bacchate Cithaeron.
  214. ille rapi Teumeson ait noctisque per umbras
  215. nuntiat excubiis vigiles arsisse Plataeas.
  216. nam Tyrios sudare lares et sanguine Dircen
  217. inriguam fetusque novos iterumque locutam
  218. Sphinga petris, cui non et scire licentia passim
  219. et vidisse fuit? novus his super anxia turbat
  220. corda metus: sparsis subito correpta canistris
  221. silvestris regina chori decurrit in aequum
  222. vertice ab Ogygio trifidamque huc tristis et illuc
  223. lumine sanguineo pinum disiectat et ardens
  224. erectam attonitis implet clamoribus urbem:
  225. ‘omnipotens Nysaee pater, cui gentis avitae
  226. pridem lapsus amor. tu nunc horrente sub arcto
  227. bellica ferrato rapidus quatis Ismara thyrso
  228. pampineumque iubes nemus inreptare Lycurgo,
  229. aut tumidum Gangen aut claustra novissima Rubrae
  230. Tethyos Eoasque domos flagrante triumpho
  231. perfuris. aut Hermi de fontibus aureus exis:
    232. v.1.p.536
  232. at tua progenies; positis gentilibus armis
  233. quae tibi festa [*]() litant, bellum lacrimasque metumque
  234. cognatumque nefas, iniusti munera regni,
  235. pendimus. aeternis potius me, Bacche, pruinis
  236. trans et Amazoniis ululatum Caucason armis
  237. siste ferens,, quam monstra ducum stirpemque profanam
  238. eloquar, en urges; alium tibi, Bacche, furorem
  239. iuravi: similes video concurrere tauros;
  240. idem ambobus honos unusque ab origine sanguis;
  241. ardua conlatis obnixi cornua miscent
  242. frontibus alternaque truces moriuntur in ira.
  243. tu peior, tu cede,[*]()
  244. nocens qui solus avita
  245. gramina communemque petis defendere montem,
  246. et saltum dux alter habet.’ sic fata gelatis
  247. vultibus et Baccho iam demigrante quievit.
  248. At trepidus monstro et variis terroribus impar
  249. longaevi rex vatis opem tenebrasque sagaces
  250. Tiresiae, qui mos incerta paventibus, aeger
  251. consulit, ille deos non larga caede iuvencum,
  252. non alacri pinna aut verum salientibus [*]() extis,
  253. nec tripode implicito numerisque sequentibus astra,
  254. turea nec supra volitante altaria fumo
  255. tam penitus, durae quam Mortis limite manes
  256. elicitos patuisse refert, Lethaeaque sacra
  257. et mersum Ismeni subter confinia ponto
    258. [*](festa Pω: bella D. )[*](cede Pω: caede Baehrens. )[*](salientibus P: spirantibus ω. was the guardian deity of Thebes. and with " ducem," i.e., Laius; " miscentis " is intrans. )
    v.1.p.538
  258. miscentis parat ante ducem, circumque bidentum
  259. visceribus laceris et odori sulpuris aura
  260. graminibusque novis et longo murmure purgat.
  261. Silva capax aevi validaque incurva senecta,
  262. aeternum intonsae frondis, stat pervia nullis
  263. solibus; haud illam brumae minuere. Notusve
  264. ius habet aut Getica Boreas impactus ab Ursa.
  265. subter operta quies, vacuumque silentia servat
  266. horror et exclusae pallet male lucis imago,
  267. nec caret umbra deo: nemori Latonia cultrix
  268. additur; hanc piceae cedrique et robore in omni
  269. effictam sanctis occubat silva tenebris,
  270. huius inaspectae luco stridere sagittae
  271. nocturnique canum gemitus, ubi limina patrui
  272. effugit inque novae melior redit ora Dianae;
  273. aut ubi fessa iugis, dulcisque altissima somnos
  274. lux movet, hic late iaculis circum undique fixis
  275. effusam pharetra cervicem excepta quiescit,
  276. extra immane patens tellus Mavortia campi,
  277. fetus ager Cadmo. durus qui vomere primo
  278. post consanguineas acies sulcosque nocentes
  279. ausus humum versare et mollia sanguine prata
  280. eruit; ingentes infelix terra tumultus
  281. lucis adhuc medio solaque in nocte per umbras
  282. exspirat, nigri cum vana in proelia surgunt
  283. terrigenae; fugit incepto tremibundus ab arvo
  284. agricola insanique domum rediere iuvene!.
    285. v.1.p.540
  285. Hic senior vates—Stygiis adcommoda quippe
  286. terra sacris, vivoque placent sola pinguia tabo—
  287. velleris obscuri pecudes armentaque sisti
  288. atra monet, quaecumque gregum pulcherrima cervix
  289. ducitur; ingemuit Dirce maestusque Cithaeron,
  290. et nova clamosae stupuere silentia valles,
  291. tum fera caeruleis intexit cornua sertis
  292. ipse manu tractans, notaeque in limite silvae
  293. principio largos noviens tellure cavata
  294. inclinat Bacchi latices et munera verni
  295. lactis et Actaeos imbres suadumque cruorem
  296. manibus; adgeritur, quantum bibit arida tellus,
  297. trunca dehinc nemora advolvunt, maestusque sacerdos
  298. tris Hecatae totidemque satis Acheronte nefasto
  299. virginibus iubet esse focos; tibi, rector Averni,
  300. quamquam infossus humo superat tamen agger in auras
  301. pineus; hunc iuxta cumulo minor ara profundae
  302. erigitur Cereri; frontes atque omne cupressus
  303. intexit plorata latus, iamque ardua ferro
  304. signati capita et frugum libamine puro
  305. in vulnus cecidere greges; tunc innuba Manto
  306. exceptum pateris praelibat sanguen, et omnes
  307. ter circum acta pyras sancti de more parentis
  308. semineces fibras et adhuc spirantia reddit
  309. viscera, nec rapidas cunctatur frondibus atris
  310. subiectare faces, atque ipse sonantia flammis
  311. virgulta et tristes crepuisse ut sensit acervos
  312. Tiresias—illi nam plurimus ardor anhelat
  313. ante genas impletque cavos vapor igneus orbes,—
  314. exclamat—tremuere rogi et vox terruit [*]() ignem:—
    315. [*](terruit P: impulit ω. )
    v.1.p.542
  315. ‘Tartareae sedes et formidabile regnum
  316. Mortis inexpletae, tuque, o saevissime fratrum,
  317. cui servire dati manes aeternaque sontum
  318. supplicia atque imi famulatur regia mundi,
  319. solvite pulsanti loca muta et inane severae
  320. Persephones vulgusque cava sub nocte repostum
  321. elicite. et plena redeat Styga portitor alno.
  322. ferte simul gressus, nec simplex manibus esto
  323. in lucem remeare modus; tu separe coetu
  324. Elysios, Persei.[*]() pios, virgaque potenti
  325. nubilus Arcas agat; contra per crimina functis,
  326. qui plures Erebo pluresque e sanguine Cadmi,
  327. angue ter excusso et flagranti praevia taxo,
  328. Tisiphone, dux pande diem. nec lucis egentes
  329. Cerberus occursu capitum detorqueat umbras.’
  330. Dixerat, et pariter senior Phoebeaque virgo
  331. erexere animos: illi formidine nulla,
  332. quippe in corde deus, solum timor obruit ingens
  333. Oedipodioniden, vatisque horrenda canentis
  334. nunc umeros nunc ille manus et vellera pressat
  335. anxius inceptisque velit desistere sacris,
  336. qualis Gaetulae stabulantem ad confraga silvae
  337. venator longo motum clamore leonem
  338. exspectat firmans animum et sudantia nisu
  339. tela premens; gelat ora pavor gressusque tremiscunt,
    340. [*](Persei Q: persae (-saee) Pω. they obtained sky and sea respectively, while he had to be content with the underworld. )
    v.1.p.544
  340. quis veniat quantusque, sed horrida signa frementis
  341. accipit et caeca metitur murmura cura.
  342. Atque hic Tiresias nondum adventantibus umbris:
  343. ‘testor " ait, " divae, quibus hunc saturavimus ignem
  344. laevaque convulsae dedimus carchesia terrae,
  345. iam nequeo tolerare moram, cassusne sacerdos
  346. audior? an, rabido iubeat si Thessala cantu,
  347. ibitis et Scythicis quotiens medicata [*]() venenis
  348. Colchis aget, trepido pallebunt Tartara motu:
  349. nostri cura minor, si non attollere bustis
  350. corpora nec plenas antiquis ossibus urnas
  351. egerere et mixtos caelique Erebique sub unum
  352. funestare deos libet aut exsanguia ferro
  353. ora sequi atque aegras functorum carpere fibras?
  354. ne tenues annos nubemque hanc frontis opacae
  355. spernite, ne, moneo; et nobis saevire facultas,
  356. novimus et quidquid dici noscique timetis,
  357. et turbare Hecaten, ni te, Thymbraee, vererer
  358. et triplicis mundi summum, quem scire nefastum.
  359. illum—sed taceo: prohibet tranquilla senectus,
  360. iamque ego vos’ —avide subicit Phoebeia Manto:
  361. ‘audiris, genitor, vulgusque exsangue propinquat.
  362. panditur Elysium chaos, et telluris opertae
  363. dissilit umbra capax, silvaeque et nigra patescunt
  364. flumina, liventes Acheron eiectat harenas.
    365. [*](medicata P: armata ω. )
    v.1.p.546
  365. fumidus atra vadis Phlegethon incendia volvit,
  366. et Styx discretis interflua manibus obstat,
  367. ipsum pallentem solio circumque ministras
  368. funestorum operum Eumenidas Stygiaeque severos
  369. Iunonis thalamos et torva cubilia cerno,
  370. in speculis Mors atra sedet dominoque silentes
  371. adnumerat populos: maior superimminet ordo.
  372. arbiter hos dura versat Cortynius urna
  373. vera minis poscens adigitque expromere vitas
  374. usque retro et tandem poenarum lucra fateri,
  375. quid tibi monstra Erebi, Scyllas et inane furentes
  376. Centauros solidoque intorta adamante Gigantum
  377. vincula et angustam centeni Aegaeonis umbram?’
  378. ‘Immo" ait. "o nostrae regimen viresque senectae,
  379. ne volgata mihi. quis enim remeabile saxum
  380. fallentesque lacus Tityonque alimenta volucrum
  381. et caligantem longis lxiona gyris
  382. nesciat? ipse etiam, melior cum sanguis, opertas
  383. inspexi sedes, Hecate ducente, priusquam
  384. obruit ora deus totamque in pectora lucem
  385. detulit. Argolicas magis huc adpelle precando
  386. Thebanasque animas; alias avertere gressus
  387. lacte quater sparsas maestoque excedere luco,
  388. nata, iube; tum qui vultus habitusque, quis ardor
  389. sanguinis adfusi. gens utra superbior adsit.
  390. dic agedum nostramque mone per singula noctem.’
  391. Iussa facit carmenque serit, quo dissipat umbras,
  392. quo reciet sparsas: qualis. si crimina demas.
    393. v.1.p.548
  393. Colchis et Aeaeo simulatrix litore Circe,
  394. tunc his sacrificum dictis adfata parentem:
  395. ‘primus sanguineo submittit inertia Cadmus
  396. ora lacu. iuxtaque virum Cythereia proles
  397. insequitur, geminusque bibit [*]() de vertice serpens.
  398. terrigenae comites illos, gens Martia, cingunt,
  399. quis [*]() aevi mensura dies. manus omnis in armis,
  400. omnis et in capulo; prohibent obstantque ruuntque
  401. spirantum rabie, nec tristi incumbere fossae
  402. cura. sed alternum sitis exhaurire cruorem.
  403. proxima natarum manus est fletique nepotes,
  404. hic orbam Autonoen et anhelam cernimus Ino
  405. respectantem arcus et ad ubera dulce prementem
  406. pignus et oppositis Semelen a ventre lacertis.
  407. Penthea iam fractis genetrix Cadmeia thyrsis
  408. iamque remissa deo pectusque adaperta [*]() cruentum
  409. insequitur planctu; fugit ille avia Lethes
  410. et Stygios super usque lacus, ubi mitior [*]() illum
  411. fiet pater et lacerum componit corpus Echion.
  412. tristem nosco Lycum dextramque in terga reflexum
  413. Aeoliden, umero iactantem funus onusto.
  414. necdum ille aut habitus aut versae crimina formae
  415. mutat Aristaeo genitus: frons aspera cornu,
  416. tela manu, reicitque canes in vulnus hiantes.
    417. [*](insequitur geminusque bibit P: effluit amborum geminus ω. Cf. x. 134, xi. 490. )[*](quis L Nauke: his Pω. )[*](adaperta Gronovius: adoperta Pω. )[*](mitior ω: ianitor P: Garrod conj. inaniter. "disguising" them as beasts). )
    v.1.p.550
  417. ecce autem magna subit invidiosa caterva
  418. Tantalis et tumido percenset funera luctu,
  419. nil deiecta malis; iuvat effugisse deorum
  420. numina et insanae plus iam permittere linguae.’
  421. Talia dum patri canit intemerata sacerdos,
  422. illius elatis tremefacta adsurgere vittis
  423. canities tenuesque impelli sanguine vultus,
  424. nec iam firmanti baculo nec virgine fida
  425. nititur, erectusque solo ‘desiste canendo.
  426. nata’ ait, ‘externae satis est mihi lucis, inertes
  427. discedunt nebulae, et vultum niger exsilit [*]() aer.
  428. umbrisne an supero dimissus Apolline complet
  429. spiritus? en video quaecumque audita, sed ecce
  430. maerent Argolici deiecto lumine manes!
  431. torvus Alias Proctusque nocens mitisque Phoroneus
  432. truncatusque Pelops et saevo pulvere sordens
  433. Oenomaus largis umectant imbribus ora.
  434. auguror hinc Thebis belli meliora. Quid autem
  435. hi grege condenso, quantum arma et vulnera monstrant.
  436. pugnaces animae, nobis in sanguine multo
  437. oraque pectoraque et falso clamore levatas
  438. intendunt sine pace manus? rex, fallor, an hi sunt
  439. quinquaginta illi? cernis Chthoniumque Chrominque
  440. Phegeaque et nostra praesignem Maeona lauro,
  441. ne saevite, duces, nihil hic mortalibus ausum,
  442. credite, consiliis: hos ferrea neverat annos
    443. [*](exsilit Alton: exuit Pω, exserit Lachmann, who cp. Silv. v. 3. 104. father Tantalus as a dish for the gods; they, however, put )
    v.1.p.552
  443. Atropos. existis casus: bella horrida nobis,
  444. atque iterum Tydeus.’ dicit, vittaque ligatis
  445. frondibus instantes abigit monstratque cruorem.
  446. Stabat inops comitum Cocyti in litore maesto
  447. Laius, immiti quem iam deus ales Averno
  448. reddiderat. dirumque tuens obliqua nepotem—
  449. noscit enim vultu—non ille aut sanguinis haustus,
  450. cetera ceu plebes, aliumve accedit ad imbrem,
  451. immortale odium spirans, sed prolicit ultro
  452. Annius vates: ‘Tyriae dux inelyte Thebes.
  453. cuius ab interitu non ulla Amphionis arces
  454. vidit amica dies. o iam satis ulte cruentum
  455. exitium et multum placata minoribus umbra,
  456. quos miseranda fugis: iacet ille in funere longo,
  457. quem fremis. et iunctae sentit confinia mortis.
  458. obsitus exhaustos paedore et sanguine vultus
  459. eiectusque die: sors leto durior omni,
  460. crede mihi! quaenam immeritum vitare nepotem
  461. causa tibi? confer vultum et satiare litanti
  462. sanguine venturasque vices et funera belli
  463. pande vel infensus vel res miserate tuorum,
  464. tunc ego te optata vetitam transmittere Lethen
  465. puppe dabo placidumque pia tellure reponam
  466. et Stygiis mandabo deis.’ mulcetur honoris
  467. muneribus fingitque genas, dein talia reddit:
  468. ‘cur tibi versanti manes, aequaeve sacerdos,
    469. v.1.p.554
  469. lectus ego augurio tantisque potissimum umbris,
  470. qui ventura loquar: satis est meminisse priorum,
  471. nostrane praeclari, pudeat, consulta nepotes
  472. poscitis? illum, illum sacris adhibete nefastis.
  473. qui laeto fodit ense patrem, qui semet in ortus
  474. vertit et indignae regerit sua pignora matri,
  475. et nunc ille deos Furiarumque atra fatigat
  476. concilia et nostros rogat haec in proelia manes,
  477. quodsi adeo placui deflenda in tempora vates.
  478. dicam equidem, quo me Lachesis, quo torva Megaera
  479. usque sinunt: bellum, innumero venit undique bellum
  480. agmine. Lernaeosque trahit fatalis alumnos
  481. Gradivus stimulis; hos terrae monstra deumque
  482. tela manent pulchrique obitus et ab igne supremo
  483. sontes lege morae, certa est victoria Thebis.
  484. ne trepida, nec regna ferox germanus habebit,
  485. sed Furiae geminumque nefas, numerosque per enses,
  486. ei mihi! crudelis vincit pater.’ haec ubi fatum,
  487. labitur et flexa dubios ambage relinquit.
  488. Interea gelidam Nemeen et conscia laudis
  489. Herculeae dumeta vaga legione tenebant
  490. Inaehidae; iam Sidonias avertere praedas,
  491. sternere, ferre domos ardent instantque. quis iras
  492. flexerit, unde morae, medius quis euntibus error,
  493. Phoebe, doce: nos rara manent exordia famae.
    494. v.1.p.556
  494. Marcidus edomito bellum referebat ab Haemo
  495. Liber; ibi armiferos geminae [*]() iam sidera [*]() brumae
  496. orgia ferre Getas canumque virescere dorso
  497. Othryn et Icaria Rhodopen adsueverat umbra,
  498. et iam pampineos materna ad moenia currus
  499. promovet; effrenae dextra laevaque secuntur
  500. lynces, et uda mero lambunt retinacula tigres,
  501. post exsultantes spolia armentalia portant
  502. seminecesque lupos scissasque Mimallones ursas.
  503. nec comitatus iners: sunt illic Ira Furorque
  504. et Metus et Virtus et numquam sobrius Ardor
  505. succiduique gradus et castra simillima regi.
  506. isque ubi pulverea Nemeen effervere nube
  507. conspicit et solem radiis ignescere ferri. [*]()
  508. necdum compositas belli in certamina Thebas,
  509. concussus visis, quamquam ore et pectore marcet,
  510. aeraque tympanaque et biforem reticere tumultum
  511. imperat, attonitas qui circum plurimus aures,
  512. atque ita: ‘me globus iste meamque exscindere gentem
  513. apparat; ex longo recalet furor; hoc mihi saevum
  514. Argos et indomitae bellum ciet ira novercae,
  515. usque adeone parum cineri data mater iniquo
  516. natalesque rogi quaeque ipse micantia sensi
  517. fulgura? relliquias etiam fusa eque sepulcrum
  518. paelicis et residem ferro petit impia Theben.
    519. [*](geminae ω: gelidae P. )[*](sidera P: sidere ω. )[*](solem radiis ignescere ferri Pω: solis ferrum Madvig, silvam Koestlin, frondem Slater, pallescere Garrod (cf. 171), etc. A similar phrase occurs x. 844. Bacchus to cultivate. )
    v.1.p.558
  519. nectam fraude moras; illum, illum tendite campum,
  520. tendite, io, comites.’ Hyrcanae ad signa iugales
  521. intumuere iubas, dicto prius adstitit arvis.
  522. Tempus erat,medii cum solem in culmina mundi
  523. tollit anhela dies. Tibi tardus hiantibus arvis
  524. stat vapor atque omnes admittunt aethera luci.
  525. undarum vocat ille deas mediusque silentum
  526. incipit: ‘agrestes fluviorum numina Nymphae
  527. et nostri pars magna gregis, perferte laborem,
  528. quem damus. Argolicos paulum mihi fontibus amnes
  529. stagnaque et errantes obducite pulvere rivos,
  530. praecipuam Nemeen, qua nostra in moenia bellis
  531. nunc iter. ex alto fugiat liquor; adiuvat ipse
  532. Phoebus adhuc summo, cesset ni vestra voluntas,
  533. limite; vim coeptis indulgent astra, meaeque
  534. aestifer Erigones spumat canis, ite volentes,
  535. ite in operta soli; post vos ego gurgite pleno
  536. eliciam, et quae dona meis amplissima sacris,
  537. vester habebit honos, nocturnaque furta licentum
  538. cornipedum et cupidas Faunorum arcebo rapinas.’
  539. dixerat: ast illis tenuis percurrere visus
  540. ora situs, viridisque comis exhorruit umor.
  541. protinus Inachios haurit sitis ignea campos:
  542. diffugere undae, squalent fontesque lacusque,
  543. et cava ferventi durescunt flumina limo.
  544. aegra solo macies, teucrique in origine culmi
  545. inclinata seges, deceptum margine ripae
    546. v.1.p.560
  546. stat pecus, atque amnes quaerunt armenta natatos.
  547. sic ubi se magnis refluus suppressit in antris
  548. Nilus et Eoae liquentia pabula brumae
  549. ore premit, fumant desertae gurgite valles
  550. et patris undosi sonitus exspectat hiulca
  551. Aegyptus, donec Phariis alimenta rogatus
  552. donet agris magnumque inducat messibus annum.
  553. Aret Lenia nocens, aret Lyrcius et ingens
  554. Inachus advolvensque natantia saxa Charadrus
  555. et numquam in ripis audax Erasinus et aequus
  556. fluctibus Asterion, ille alta per avia notus
  557. audiri et longe pastorum rumpere somnos.[*]()
  558. una tamen tacitas sed iussu numinis undas
  559. haec quoque secreta nutrit Langia sub umbra,
  560. nondum illi raptus dederat lacrimabile nomen
  561. Archemorus, nec fama deae; tamen avia servat
  562. et nemus et fluvium; manet ingens gloria Nympham,
  563. cum tristem Hypsipylen ducibus sudatus Achaeis
  564. ludus et atra sacrum recolet trieteris Ophelten.
  565. Ergo nec ardentes clipeos vectare nec artos
  566. thoracum nexus—tantum sitis horrida torret—
  567. sufficiunt: non ora modo angustisque perusti
  568. faucibus, interior sed vis quatit, aspera pulsu
  569. corda, gelant venae, et siccis cruor aeger adhaeret
  570. visceribus: tunc sole putris, tunc pulvere tellus
  571. exhalat calidam nubem, non spumeus imber
    572. [*](Seven lines, only found in L and regarded as spurious by all edd., are here omitted. )
    v.1.p.562
  572. manat equum: siccis inlidunt ora lupatis,
  573. ora catenatas procul exsertantia linguas;
  574. nec legem dominosve pati, sed perfurit arvis
  575. flammatum pecus, huc illuc impellit Adrastus
  576. exploratores, si stagna Licymnia restent.
  577. si quis Amymones superet liquor: omnia caecis
  578. ignibus hausta sedent, nec spes umentis Olympi.
  579. ceu flavam Libyen desertaque pulveris Afri
  580. conlustrent nullaque umbratam nube Syenen.
  581. Tandem inter silvas—sic Euhius ipse pararat—
  582. errantes subitam pulchro in maerore tuentur
  583. Hypsipyles; illi quamvis et ad ubera Opheltes
  584. non suus. Inachii proles infausta Lycurgi.
  585. dependet—neglecta comam nec dives amictu—
  586. regales tamen ore notae, nec mersus acerbis
  587. exstat honos, tunc haec adeo stupefactus Adrastus:
  588. ‘diva potens nemorum—nam te vultusque pudorque
  589. mortali de stirpe negant—. quae laeta sub isto
  590. igne poli non quaeris aquas, succurre propinquis
  591. gentibus: Arquitenens seu te Latonia casto
  592. de grege transmisit thalamis, seu lapsus ab astris
  593. non humilis fecundat amor—neque enim ipse deorum
  594. arbiter Argolidum thalamis novus—. aspice maesta
  595. agmina. nos ferro meritas exscindere Thebas
  596. mens tulit, imbelli sed nunc sitis aspera fato
  597. submittitque animos et inertia robora carpit
  598. da fessis in rebus opem, seu turbidus amnis,
  599. seu tibi foeda palus; nihil hae in sorte pudendum,
    600. v.1.p.564
  600. nil humile est: tu nunc Ventis pluvioque rogaris
  601. pro Iove, tu refugas vires et pectora bellis
  602. exanimata reple: sic hoc tibi sidere dextro
  603. crescat onus. tantum reduces det flectere gressus
  604. Iuppiter, o quanta belli donabere praeda!
  605. Direaeos tibi, diva, greges numerumque rependam
  606. sanguinis, et [*]() magna lucus signabitur ara.’
  607. dixit, et orantis media inter anhelitus ardens
  608. verba rapit, cursuque animae labat arida lingua;
  609. idem omnes pallorque viros flatusque soluti
  610. oris habet, reddit demisso Lemnia vultu:
  611. ‘diva quidem vobis, etsi caelestis origo est,
  612. unde ego? mortales utinam haud transgressa fuissem
  613. luctibus! altricem mandati cernitis orbam
  614. pignoris; at nostris an quis sinus uberaque ulla,
  615. scit deus, et nobis regnum tamen et pater ingens—
  616. sed quid ego haec, fessosque optatis demoror undis?
  617. mecum age nunc. si forte vado Langia perennes
  618. servat aquas; solet et rabidi sub limite Caneri
  619. semper, et Icarii quamvis iuba fulguret astri,
  620. ire tamen.’ simul haerentem, ne tarda Pelasgis
  621. dux foret, a! miserum vicino caespite alumnum—
  622. sic Parcae volvere—locat ponique negantis [*]()
  623. floribus adgestis et amico murmure dulces
  624. solatur lacrimas: qualis Berecyntia mater,
    625. [*](sanguinis et P: plebis et hic ω. )[*](ponique negantis L Schol. Gronovius Bentley: ponitque negantem Pω. )
    v.1.p.566
  625. dum parvum circa iubet exsultare Tonantem
  626. Curetas trepidos; illi certantia plaudunt
  627. orgia, sed magnis resonat vagitibus Ide.
  628. At puer in gremio veniae [*]() telluris et alto
  629. gramine nunc faciles sternit procursibus herbas
  630. in vultum nitens, caram modo lactis egeno
  631. nutricem plangore ciens iterumque renidens
  632. et teneris meditans verba inluetantia labris
  633. miratur nemorum strepitus aut obvia carpit
  634. aut patulo trahit ore diem nemorique malorum
  635. inscius et vitae multum securus inerrat.
  636. sic tener Odrysia Mavors nive, sic puer ales
  637. vertice Maenalio, talis per litora reptans
  638. improbus Ortygiae latus inclinabat Apollo.
  639. Illi per dumos et opaca virentibus umbris
  640. devia; pars cingunt, pars arta plebe sequuntur
  641. praecelerantque ducem, medium subit illa per agmen
  642. non humili festina modo; iamque amne propinquo
  643. rauca sonat vallis, saxosumque impulit aures
  644. murmur: ibi exsultans conclamat ab agmine primus,
  645. sicut erat levibus tollens vexilla maniplis
  646. Argus aquae! longusque virum super ora cucurrit
  647. clamor aquae! sic Ambracii per litora ponti
  648. nauticus in remis iuvenum monstrante magistro
  649. fit sonus inque vicem contra percussa reclamat
  650. terra, salutatus cum Leucada pandit Apollo,
  651. incubuere vadis passim discrimine nullo
  652. turba simul primique, nequit secernere mixtos
    653. [*](vernae Pω: tenerae conj. Garrod: variae Klotz. )
    v.1.p.568
  653. aequa sitis, frenata suis in curribus intrant
  654. armenta, et pleni dominis armisque feruntur
  655. quadripedes; hos turbo rapax, hos lubrica fallunt
  656. saxa, nec implicitos fluvio reverentia reges
  657. proterere aut mersisse vado clamantis amici
  658. ora. fremunt undae, longusque a fontibus amnis
  659. diripitur, modo lene virens et gurgite puro
  660. perspicuus nunc sordet aquis egestus ab imis
  661. alveus; inde tori [*]() riparum et proruta turbant
  662. gramina; iam crassus caenoque et pulvere sordens,
  663. quamquam expleta sitis, bibitur tamen, agmina bello
  664. decertare putes iustumque in gurgite Martem
  665. perfurere aut captam tolli victoribus urbem.
  666. Atque aliquis regum medio circumfluus amni:
  667. ‘silvarum, Nemea. longe regina virentum,
  668. lecta Rivis sedes, quam tu non Herculis actis
  669. dura magis, rabidi cum colla comantia monstri
  670. augeret et tumidos animam angustaret in artus!
  671. hac saevisse tenus populorum in coepta [*]() tuorum
  672. sufficiat: tuque o cunctis insuete domari
  673. solibus, aeternae largitor corniger undae,
  674. laetus eas, quacumque domo gelida ora resolvis
  675. immortale tumens; neque enim tibi cana repostas
  676. Bruma nives raptasque alio de fonte refundit
  677. Arcus aquas gravidive indulgent nubila Cori.
  678. sed tuus et nulli ruis expugnabilis astro.
    679. [*](tori P: toros eo (se. alveum). )[*](in coepta Schrader: incepta PD, incoepta BQN. )
    v.1.p.570
  679. te nec Apollineus Ladon nec Xanthus uterque
  680. Spercheusque minax Centaureusque Lycormas
  681. praestiterint; tu pace mihi, tu nube sub ipsa
  682. armorum festisque super celebrabere mensas—
  683. accipias fessisque libens iterum hospita pandas
  684. flumina defensasque velis agnoscere turmas.’
    685. v.1.p.572
v.2.p.2
  1. Pulsa sitis fluvio, populataque gurgitis altum [*]()
  2. agmina linquebant ripas amnemque minorem;
  3. acrior et campum sonipes rapit et pedes arva
  4. implet ovans, rediere viris animique minaeque
  5. votaque, sanguineis mixtum ceu fontibus ignem
  6. hausissent belli magnasque in proelia mentes.
  7. dispositi in turmas rursus legemque severi
  8. ordinis, ut cuique ante locus ductorque, monentur
  9. instaurare vias. tellus iam pulvere primo
  10. crescit, et armorum transmittunt fulgura silvae.
  11. qualia trans pontum Phariis deprensa serenis
  12. rauca Paraetonio decedunt agmina Nilo,
  13. quo [*]() fera cogit hiemps: illae clangore fugaci,
  14. umbra fretis arvisque, volant, sonat avius aether.
  15. iam Borean imbresque pati, iam nare solutis
  16. amnibus et nudo iuvat aestivare sub Haemo.
  17. Hic rursus simili procerum vallante corona
  18. dux Talaionides, antiqua ut forte sub orno
    19. [*](altum P: alvum ω (D with alveum written over). )[*](quo Vollmer: cum Pω. )
    v.2.p.4
  19. stabat et admoti nixus Polynicis in hastam:
  20. at tamen, o quaecumque es ait, ‘cui — gloria tanta
  21. — venimus innumera e fato [*]() debere cohortes,
  22. quem non ipse deum sator aspernetur honorem,
  23. dic age, quando tuis alacres absistimus undis,
  24. quae domus aut tellus, animam quibus hauseris astris?
  25. dic, quis et ille pater? neque enim tibi numina longe,
  26. transierit fortuna licet, maiorque per ora
  27. sanguis, et adflicto spirat reverentia vultu.’
  28. Ingemit, et paulum fletu cunctata modesto
  29. Lemnias orsa refert: ‘immania vulnera, rector,
  30. integrare iubes, Furias et Lemnon et artis
  31. arma inserta toris debellatosque pudendo
  32. ense mares; redit ecce nefas et frigida cordi
  33. Eumenis. o miserae, quibus hic furor additus! o nox!
  34. o pater! illa ego nam, pudeat ne forte benignae
  35. hospitis, illa, duces, raptum quae sola parentem
  36. occului. quid longa malis exordia necto?
  37. et vos arma vocant magnique in corde paratus,
  38. hoc memorasse sat est: claro generata Thoante
  39. servitum Hypsipyle vestri fero capta Lycurgi.’
  40. Advertere animos, maiorque et honora videri
  41. parque operi tanto; cunctis tunc noscere casus
  42. ortus amor, pater ante alios hortatur Adrastus:
    43. [*](fato.. at Peterhouse, Camb.: fatum Pω. )
    v.2.p.6
  43. ‘immo age, dum primi longe damus agmina vulgi
  44. — nec facilis Nemee latas evolvere vires,
  45. quippe obtenta comis et ineluetabilis umbra —
  46. pande nefas laudesque tuas gemitusque tuorum,
  47. unde hos advenias regno deiecta labores.’
  48. Dulce loqui miseris veteresque reducere questus,
  49. incipit: ‘Aegaeo premitur circumflua Nereo
  50. Lemnos, ubi ignifera fessus respirat ab Aetna
  51. Mulciber; ingenti tellurem proximus umbra
  52. vestit Athos nemorumque obseurat imagine pontum;
  53. Thraces arant contra, Thracum fatalia nobis
  54. litora, et inde nefas, florebat dives alumnis
  55. terra, nec illa Samo fama Delove sonanti
  56. peior et innumeris quas spumifer adsilit Aegon.
  57. dis visum turbare domos, nec pectora culpa
  58. nostra vacant: nullos Veneri sacravimus ignis,
  59. nulla deae sedes; movet et caelestia quondam
  60. corda dolor lentoque inrepunt agmine Poenae.
  61. illa Paphon veterem centumque altaria linquens
  62. nec vultu nec crine prior solvisse iugalem
  63. ceston et Idalias procul ablegasse volucres
  64. fertur, erant certe, media quae noctis in umbra
  65. divam alios ignes maioraque tela gerentem
  66. Tartareas inter thalamis volitasse sorores
  67. vulgarent, utque implicitis arcana domorum
  68. anguibus et saeva formidine nupta replesset[*]()
  69. limina nec fidi populum miserata mariti.
    70. [*](nupta replesset P: cuncta replevit ω. )
    v.2.p.8
  70. protinus a Lemno teneri fugistis Amores,
  71. mutus Hymen versaeque faces et frigida iusti
  72. cura tori! nullae redeunt in gaudia noctes,
  73. nullus in amplexu sopor est, Odia aspera ubique
  74. et Furor et medio recubat Discordia lecto.
  75. cura viris tumidos adversa Thracas in ora
  76. eruere et saevam bellando frangere gentem,
  77. cumque domus contra stantesque in litore nati,
  78. dulcius Edonas [*]() hiemes Arctonque prementem
  79. excipere, aut tandem tacita post proelia nocte
  80. fractorum subitas torrentum audire ruinas.
  81. illae autem tristes — nam me tunc libera curis
  82. virginitas annique tegunt — sub nocte dieque
  83. adsiduis aegrae in lacrimis solantia miscent
  84. conloquia, aut saevam spectant trans aequora Thracen.
  85. Sol operum medius summo librabat Olympo
  86. lucentes, ceu staret, equos; quater axe sereno
  87. intonuit, quater antra dei fumantis anhelos
  88. exseruere apices, ventisque absentibus Aegon
  89. motus et ingenti percussit litora ponto:
  90. cum subito horrendas aevi matura Polyxo.
  91. tollitur in furias thalamisque insueta relictis
  92. evolat. insano veluti Teumesia thyias
  93. rapta deo, cum sacra vocant Idaeaque suadet
  94. buxus et a summis auditus montibus Euhan:
  95. sic erecta genas aciemque offusa [*]() trementi
  96. sanguine desertam rabidis clamoribus urbem
  97. exagitat, clausasque domos et limina pulsans
    98. [*](Edonas Servius, Schol. on Lucan, edd.: edonias Pco.)[*]( offusa Barth, Heinsius: effusa Pω. )
    v.2.p.10
  98. concilium vocat; infelix comitatus eunti
  99. haerebant nati. atque illae non segnius omnes
  100. erumpunt tectis, summasque ad Pallados arces
  101. impetus: huc propere stipamur et ordine nullo
  102. congestae; stricto mox ense silentia iussit
  103. hortatrix scelerum et medio sic ausa profari:
  104. 'rem summam instinctu superum meritique doloris,
  105. o viduae — Armate animos et pellite sexum! —
  106. Lemniades, sancire paro; si taedet inanes
  107. aeternum servare domos turpemque iuventae
  108. flore situm et longis steriles in luctibus annos,
  109. inveni, promitto, viam — nec numina desunt —
  110. qua renovanda Venus: modo par insumite robur
  111. luctibus, atque adeo primum hoc mihi noscere detur.
  112. tertia canet hiemps; cui conubialia vincla
  113. aut thalami secretus honos? cui coniuge pectus
  114. intepuit? cuius vidit Lucina labores,
  115. dicite, vel iustos cuius pulsantia menses
  116. vota tument? qua pace feras volucresque iugari
  117. mos datus, heu segnes! potuitne ultricia Graius
  118. virginibus dare tela pater laetusque dolorum
  119. sanguine securos iuvenum perfundere somnos:
  120. at nos volgus iners? quodsi propioribus actis
  121. est opus, ecce animos doceat Rhodopeia coniunx,
  122. ulta manu thalamos pariterque epulata marito.
  123. nec vos immunis scelerum securave cogo:
  124. plena mihi domus atque ingens, en cernite, sudor.
    125. v.2.p.12
  125. quattuor hos una, decus et solacia patris,
  126. in gremio, licet amplexu lacrimisque morentur,
  127. transadigam ferro saniemque et vulnera fratrum
  128. miscebo patremque simul spirantibus addam,
  129. ecqua tot in caedes animum promittit? ' Agebat
  130. pluribus; adverso nituerunt vela profundo:
  131. Lcmnia classis erat. rapuit gavisa Polyxo
  132. fortunam atque iterat: 'superisne vocantibus ultro
  133. desumus? ecce rates! deus hos, deus ultor in iras
  134. adportat coeptisque favet, nec imago quietis
  135. vana meae: nudo stabat Venus ense, videri
  136. clara mihi somnosque super quid perditis aevum?
  137. inquit ‘age aversis thalamos purgate maritis,
  138. ipsa faces alias melioraque foedera iungam.’
  139. dixit, et hoc ferrum stratis, hoc, credite, ferrum
  140. imposuit, quin o miserae, dum tempus agi [*]() rem,
  141. consulite; en validis spumant eversa lacertis
  142. aequora, Bistonides veniunt fortasse maritae.'
  143. hinc stimuli ingentes, magnusque advolvitur astris
  144. clamor. Amazonio Scythiam fervere tumultu
  145. lunatumque putes agmen descendere, ubi arma
  146. indulget pater et saevi movet ostia Belli,
  147. nec varius fremor aut studia in contraria rapti
  148. dissensus, ut plebe solet: furor omnibus idem,
  149. idem animus solare domos iuvenumque senumque
    150. [*](agi Heinsius: agit Pω, prob. from Aen. v. 638. )
    v.2.p.14
  150. praecipitare colos plenisque adfrangere parvos
  151. uberibus ferroque omnes exire per annos,
  152. tunc viridi luco 1 — lucus iuga celsa Minervae
  153. propter opacat humum niger ipse, sed insuper ingens
  154. mons premit et gemina pereunt ealigne soles —
  155. hic sanxere fidem, tu Martia testis Enyo
  156. atque inferna Ceres, Stygiaeque Acheronte recluso
  157. ante preces venere deae; sed fallit ubique
  158. mixta venus, venus arma tenet, venus admovet iras.
  159. nec de more cruor: natum Charopeia coniunx
  160. obtulit, accingunt sese et mirantia ferro
  161. pectora congestisque avidae simul undique dextris
  162. perfringunt, ae dulce nefas in sanguine vivo
  163. coniurant, matremque recens circumvolat umbra,
  164. talia cernenti mihi quantus in ossibus horror,
  165. quisve per ora color! qualis cum cerva cruentis
  166. circumventa lupis, nullum cui pectore molli
  167. robur et in volucri tenuis fiducia cursu,
  168. praecipitat suspensa fugam, iamiamque teneri
  169. credit et elusos audit concurrere morsus.
  170. Illi aderant, primis iamque offendere carinae
  171. litoribus, certant saltu contingere terram
  172. praecipites, miseri, quos non aut horrida virtus
  173. Marte sub Odrysio, aut medii inclementia ponti
  174. hauserit! alta etiam superum delubra vaporant
  175. promissasque trahunt pecudes: niger omnibus aris
  176. ignis, et in nullis spirat deus integer extis.
    177. [*](viridi luco P: viridis late ω. )
    v.2.p.16
  177. tardius umenti noctem deiecit Olympo
  178. Iuppiter et versum miti, reor, aethera cura
  179. sustinuit, dum fata vetat, nec longius umquam
  180. cessavcre novae perfecto sole tenebrae.
  181. sera tamen mundo venerunt astra, sed illis
  182. et Paros et nemorosa Thasos crebraeque relucent
  183. Cyelades; una gravi penitus latet obruta caelo
  184. Lemnos, in hanc tristes nebulae,et plagacaeca superne
  185. texitur, una vagis Lemnos non agnita nautis.
  186. iam domibus fusi et nemorum per opaea sacrorum
  187. ditibus indulgent epulis vacuantque profundo
  188. aurum immane mero, dum quae per Strymona pugnae,
  189. quis Rhodope gelidove labor sudatus in Haemo,
  190. enumerare vacat, nec non, manus impia, nuptae
  191. serta inter festasque dapes quo maxima cultu
  192. quaeque iacent; dederat mites Cytherea suprema
  193. nocte viros longoque brevem post tempore pacem
  194. nequiquam et miseros perituro adflaverat igni.
  195. conticuere chori, dapibus ludoque licenti
  196. fit modus et primae decrescunt murmura noctis,
  197. cum consanguinei mixtus caligine Leti
  198. rore madens Stygio morituram amplectitur urbem
  199. Somnus et implacido [*]() fundit gravia otia cornu
  200. secernitque viros, vigilant nuptaeque nurusque
  201. in scelus, atque hilares acuunt fera tela Sorores,
  202. invasere nefas, cuncto sua regnat Erinys
  203. pectore, non aliter Scythicos armenta per agros
  204. Hyrcanae elausere leae, quas exigit ortu
    205. [*](implacido Pω: implicito N. )
    v.2.p.18
  205. prima fames, a vidique implorant ubera nati.
  206. quos tibi nam, dubito, scelerum de mille figuris
  207. expediam casus.[*]() Elymum temeraria Gorge
  208. evinctum ramis altaque in mole tapetum
  209. efflantem somno crescentia vina superstans
  210. vulnera disiecta rimatur veste, sed illum
  211. infelix sopor admota sub morte refugit,
  212. turbidus incertumque oculis vigilantibus hostem
  213. occupat amplexu, nec segnius illa tenentis
  214. pone adigit costas, donec sua pectora ferro
  215. tangeret, is demum sceleri modus; ora supinat
  216. blandus adhuc oculisque tremens et murmure Gorgen
  217. quaerit et indigno non solvit [*]() bracchia collo.
  218. non ego nunc volgi quamquam crudelia pandam
  219. funera, sed propria luctus de stirpe recordor:
  220. quod te, nave Cydon, quod te per colla refusis
  221. intactum, Crenaee, comis, quibus ubera mecum
  222. obliquumque a patre genus, fortemque, timebam
  223. quem desponsa, Gyan vidi lapsare eruentae
  224. vulnere Myrmidones, quodque inter serta torosque
  225. barbara ludentem fodiebat Epopea mater.
  226. fiet super aequaevum soror exarmata Lyeaste
  227. Cydimon, heu similes perituro in corpore vultus
  228. aspiciens floremque genae et quas finxerat auro
  229. ipsa comas, cum saeva parens iam coniuge fuso
  230. adstitit impellitque minis atque ingerit [*]() ensem.
  231. ut fera, quae rabiem placido desueta magistro
    232. [*](Other edd. read (nam dubito) casus? )[*](non solvit Pω: solvit sua V. )[*](ingerit P (in margin): inserit Pω. )
    v.2.p.20
  232. tardius arma movet stimulisque et verbere crebro
  233. in mores negat ire suos, sic illa iacenti
  234. incidit undantemque sinu conlapsa cruorem
  235. excipit et laceros premit in nova vulnera crines.
  236. ut vero Alcimeden etiamnum in murmure truncos
  237. ferre patris vultus et egentem sanguinis ensem
  238. conspexi, riguere comae atque in viscera saevus
  239. horror iit: meus ille Thoas, mea dira videri
  240. dextra mihi! extemplo thalamis turbata paternis
  241. inferor. ille quidem dudum — quis magna tuenti
  242. somnus? — agit versans secum, etsi lata recessit
  243. urbe domus, quinam strepitus, quae murmura noctis,
  244. cur fremibunda quies? trepido scelus ordine pando,
  245. quis dolor, unde animi: 'vis nulla arcere furentes;
  246. hac sequere, o miserande; premunt aderuntque moranti,
  247. et mecum fortasse cades' his motus et artus
  248. erexit stratis, ferimur per devia vastae
  249. urbis et ingentem nocturnae caedis acervum
  250. passim, ut quosque sacris crudelis vespera lucis
  251. straverat, occulta speculamur nube latentes,
  252. hic impressa toris ora exstantesque reclusis
  253. pectoribus capillos magnarum et fragmina trunca
  254. hastarum et ferro laceras per corpora vestes,
  255. crateras pronos epulasque in caede natant.es
  256. cernere erat, iugulisque modo torrentis apertis
  257. sanguine permixto redeuntem in pocula Bacchum,
  258. hic iuvenum manus et nullis violabilis armis
    259. v.2.p.22
  259. turba senes, positique patrum super ora gementum
  260. semineces pueri trepidas in limine vitae
  261. singultant animas, gelida non sacvius Ossa
  262. luxuriant Lapitharum epulae, si quando profundo
  263. Nubigenae caluere mero; vix primus ab ira
  264. pallor, et impulsis surgunt ad proelia mensis.
  265. Tunc primum sese trepidis sub nocte Thyoneus
  266. detexit, nato portans extrema Thoanti
  267. subsidia, et multa subitus cum luce refulsit,
  268. adgnovi: non ille quidem turgentia sertis
  269. tempora nec flava crinem destrinxerat uva:
  270. nubilus indignumque oculis liquentibus imbrem
  271. adloquitur: ‘dum fata dabant tibi, nate, potentem
  272. Lemnon et externis etiam servare timendam
  273. gentibus, haud umquam iusto mea cura labori
  274. destitit: absciderunt tristes crudelia Parcae
  275. stamina, nec dictis, supplex quae plurima fudi
  276. ante Iovem frustra, lacrimisque avertere luctus
  277. contigit; infandum natae concessit honorem,
  278. adcelerate fugam, tuque, o mea digna propago,
  279. hac rege, virgo, patrem, gemini qua bracchia muri
  280. litus eunt: illa, qua rere [*]() silentia, porta
  281. stat funesta Venus ferroque accincta furentes
  282. adiuvat — unde manus, unde haec Mavortia divae
  283. pectora? — : tu lato patrem committe profundo,
  284. succedam curis.’ita fatus in aera rursus
  285. solvitur et nostrum, visus arcentibus umbris,
  286. mitis iter longae claravit limite flammae.
    287. [*](rere P: rara ω. )
    v.2.p.24
  287. qua data signa, sequor; dein curvo robore clausum
  288. dis pelagi ventisque et Cycladas Aegaeoni
  289. amplexo commendo patrem, nec fletibus umquam
  290. fit [*]() modus alternis, ni iam dimittat Eoo
  291. Lucifer astra polo. tunc demum litore rauco
  292. multa metu reputans et vix confisa Lyaeo
  293. dividor, ipsa gradu nitente, sed anxia retro
  294. pectora, nec requies, quin et surgentia caelo
  295. flamina et e cunctis prospectem collibus undas.
  296. exoritur pudibunda dies, caelumque retexens
  297. aversum Lemno iubar et declinia Titan
  298. opposita iuga nube refert, patuere furores
  299. nocturni, lucisque novae formidine cunctis,
  300. quamquam inter similes, subitus[*]() pudor; impia terrae
  301. infodiunt scelera aut festinis ignibus urunt.
  302. iam manus Eumenidum captasque refugerat arces
  303. exsaturata venus; licuit sentire, quid ausae,
  304. et turbare comas et lumina tingere fletu,
  305. insula dives agris opibusque armisque virisque,
  306. nota situ et Getico nuper ditata triumpho,
  307. non maris incursu, non hoste, nec aethere laevo
  308. perdidit una omnes orbata excisaque fundo [*]()
  309. indigenas: non arva viri, non aequora vertunt,
  310. conticuere domus, cruor altus et oblita crasso
  311. cuncta rubent tabo, magnaeque in moenibus urbis
  312. nos tantum et saevi spirant per culmina manes,
  313. ipsa quoque arcanis tecti in penetralibus alto
  314. molior igne pyram, sceptrum super armaque patris
  315. inicio et notas regum velamina vestes,
    316. [*](fit Pω: sit Gronovius. )[*](subitus Bentley: habitus Pω. )[*](fundo Bentley (from a MS.): mundo Pω. )
    v.2.p.26
  316. ac prope maesta rogum confusis ignibus adsto
  317. ense cruentato, fraudemque et inania busta
  318. plango metu, si forte premant, cassumque parenti
  319. omen et hac dubios leti precor ire timores,
  320. his mihi pro meritis, ut falsi criminis astu
  321. parta fides, regna [*]() et solio considere patris
  322. — supplicium! — datur, anne illis obsessa negarem?
  323. accessi, saepe ante deos testata fidemque
  324. immeritasque manus; subeo — pro dira potestas
  325. ! — exsangue imperium et maestam sine culmine Lemnon.
  326. iam magis atque magis vigiles dolor angere sensus,
  327. et gemitus clari, et paulatim invisa Polyxo,
  328. iam meminisse nefas, iam ponere manibus aras
  329. concessum et multum eineres iurare sepultos,
  330. sic ubi duetorem trepidae stabulique maritum,
  331. quem penes et saltus et adultae gloria gentis,
  332. Massylo frangi stupuere sub hoste iuvencae,
  333. it truncum sine honore pecus, regemque peremptum
  334. ipse ager, ipsi amnes et muta armenta queruntur.
  335. Ecce autem aerata dispellens aequora prora
  336. Pelias intacti late subit hospita ponti
  337. pinus; agunt Minyae, geminus fragor ardua canet
  338. per latera, abruptam eredas radicibus ire
  339. Ortygiam aut fractum pelago decurrere montem,
  340. ast ubi suspensis siluerunt aequora tonsis,
  341. mitior et senibus cygnis et pectine Phoebi
    342. [*](regna P: regno ω. )
    v.2.p.28
  342. vox media de puppe venit, maria ipsa carinae
  343. accedunt, post nosse datum est: Oeagrius illic
  344. acclinis malo mediis intersonat Orpheus
  345. remigiis tantosque iubet nescire labores.
  346. illis in Scythicum Borean iter oraque primi
  347. Cyaneis artata maris, nos Thracia visu
  348. bella ratae vario tecta incursare tumultu,
  349. densarum pecudum aut fugientum more volucrum,
  350. heu ubi nunc furiae? portus amplexaque litus
  351. moenia, qua longe pelago despectus aperto,
  352. seandimus et celsas turres; huc saxa sudesque
  353. armaque maesta virum atque infectos caedibus enses
  354. subvectant trepidae; quin et squalentia texta
  355. thoracum et voltu galeas intrare soluto
  356. non pudet; audaces rubuit mirata catervas
  357. Pallas, et averso risit Gradivus in Haemo.
  358. tunc primum ex animis praeceps amentia cessit,
  359. nec ratis illa salo, sed divum sera per aequor
  360. iustitia et poenae scelerum adventare videntur.
  361. iamque aberant terris, quantum Cortynia currunt
  362. spicula, caeruleo gravidam cum Iuppiter imbri
  363. ipsa super nubem ratis armamenta Pelasgae
  364. sistit agens; inde horror aquis, et raptus ab omni
  365. sole dies miscet tenebras, quis protinus unda
  366. concolor; obnixi lacerant cava nubila venti
  367. diripiuntque fretum, nigris redit umida tellus
  368. verticibus, totumque notis certantibus1 aequor
  369. pendet et arquato iamiam prope sidera dorso
  370. frangitur, incertae nec iam prior impetus alno,
    371. [*](certantibus P: portantibus ω, v. i. 293. )
    v.2.p.30
  371. sed labat exstantem rostris modo gurgite in imo,
  372. nune caelo Tritona ferens, nee robora prosunt
  373. semideum heroum, puppemque insana flagellat