Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. obruitur; simul ora virum, simul arma manusque
  2. fractaque commixto sederunt pectora ferro,
  3. quattuor hic adeo disiecti mole sub una
  4. congemuere, fuga tremefactum protinus agmen
  5. excutitur coeptis, neque enim temnenda iacebant
  6. funera: fulmineus Dorylas, quem regibus ardens
  7. aequabat virtus, Martisque e semine Theron
  8. terrigenas confisus avos, nec vertere cuiquam
  9. frena secundus Halys, sed tune pedes occubat arvis,
  10. Pentheumque trahens nondum te Phaedimus aequo,
  11. Bacche, genus, quorum ut subitis exterrita fatis
  12. agmina turbatam vidit laxare catervam,
  13. quae duo sola manu gestans adelinia monti
  14. fixerat, intorquet iacula et fugientibus addit,
  15. mox in plana libens, nudo ne in pectore tela
  16. inciderent, saltu praeceps defertur et orbem,
  17. quem procul oppresso vidit Therone volutum,
  18. corripuit, tergoque et vertice tegmina nota
    19. [*](valeant murisque Kooten: murisque valent Pω. )
    v.1.p.438
  19. saeptus et hostili propugnans pectora parma
  20. constitit, inde iterum densi glomerantur in unum
  21. Ogygidae firmantque gradum; trahit ocius ensem
  22. Bistonium Tydeus, Mavortia munera magni
  23. Oeneos, et partes pariter divisus in omnes
  24. hos obit atque illos ferroque micantia tela
  25. decutit; impediant numero seque ipsa vicissim .
  26. arma premunt, nec vis conatibus ulla, sed ipsae
  27. in socios errare manus et corpora turba
  28. involvi prolapsa sua; manet ille ruentes
  29. angustus telis et inexpugnabilis obstat,
  30. non aliter—Getieae si fas est credere Phlegrae—
  31. armatum immensus Briarcus stetit aethera contra,
  32. hinc Phoebi pharetras, hinc torvae Pallados anguis,
  33. inde Pelethroniam praefixa cuspide pinum
  34. Martis, at hinc lasso mutata [*]() Pyracmone temnens
  35. fulmina, cum toto nequiquam obsessus Olympo
  36. tot queritur cessare manus: non segnior ardet
  37. huc illuc clipeum obiectam, seque ipse recedens
  38. circuit, interdum trepidis occurrit et instat
  39. spicula devellens, clipeo quae plurima toto
  40. fixa tremunt armantque virum saepe aspera passum
  41. volnera, sed nullum vitae in secreta receptum
  42. nee mortem sperare valet.[*]() rotat ipse furentem
  43. Deilochum, comitemque illi iubet ire sub umbras
  44. Phegea sublata minitantem bella securi
  45. Dircaeumque Gyan et Echionium Lycophontem.
    46. [*](mutata Pω: motata Lachmann. )[*](valet Pω: valens, iubet, vacat edd. )
    v.1.p.440
  46. iam trepidi sese quaerunt numerantque, nec idem
  47. caedis amor, tantamque dolent rarescere turbam.
  48. Ecce Chromis Tyrii demissus origine Cadmi—
  49. hunc utero quondam Dryope Phoenissa gravato
  50. rapta repente choris onerisque oblita ferebat,
  51. dumque trahit prensis taurum tibi cornibus, Euhan,
  52. procidit impulsus nimiis conatibus infans—
  53. tunc audax iaculis et capti pelle leonis
  54. pinea nodosae quassabat robora clavae
  55. increpitans: ‘unusne, viri, tot caedibus unus
  56. ibit ovans Argos? vix credet fama reverso!
  57. heus socii, nullaene manus, nulla arma valebunt?
  58. haec regi promissa, Cydon, haec, Lampe, dabamus?’
  59. dum clamat, subit ore cavo Teumesia coruus,
  60. nec prohibent fauces; atque illi voce repleta
  61. intercepta natat prompto in sanguine lingua.
  62. stabat adhuc, donec transmissa morte per artus
  63. labitur immorsaque cadens obmutuit hasta.
  64. vos quoque, Thespiadae, cur infitiatus honora
  65. arcuerim [*]() fama? fratris moribunda levabat
  66. membra solo Periphas—nil indole clarius illa
  67. nec pietate fuit—, laeva marcentia colla
  68. sustentans dextraque latus; singultibus artum
  69. exhaurit thoraca dolor, nec vincla coercent
  70. undantem fletu galeam, eum multa gementi
  71. pone gravis curvas perfringit lancea costas.
    72. [*](arcuerim K: arguerim Pω. )
    v.1.p.442
  72. exit et in fratrem, cognataque pectora telo [*]()
  73. conserit; ille oculos etiamnum [*]() in luce natantes
  74. sistit et aspecta germani morte resolvit.
  75. at cui vita recens et adhuc in vulnere vires
  76. hos tibi complexus, haec dent ait oscula nati.
  77. procubuere pares fatis, miserabile votum
  78. mortis, et alterna clauserunt lumina dextra.
  79. Protinus idem ultro iaculo parmaque Menoeten
  80. proterrebat agens trepidis vestigia retro
  81. passibus urgentem. donec defecit iniqua
  82. lapsus humo, pariterque manus distraetus in ambas
  83. orat et a iugulo nitentem sustinet hastam:
  84. ‘parce per has stellis interlabentibus umbras,
  85. per superos noctemque tuam; sine, tristia Thebis
  86. nuntius acta feram vulgique per ora paventis
  87. contempto te rege canam: sic inrita nobis
  88. tela cadant, nullique tuum penetrabile ferro
  89. pectus, et optanti victor reveharis amico.’
  90. dixerat, ille nihil vultu mutatus ‘inanes
  91. perdis’ ait ‘lacrimas, et tu, ni fallor, iniquo
  92. pollicitus mea colla duci: nunc arma diemque
  93. proice; quid timidae sequeris compendia vitae?
  94. bella manent.’ simul haec, et crassum sanguine telum
  95. iam redit; ille super dictis infensus amaris
  96. prosequitur victos: ‘non haec trieterica vobis
  97. nox patrio de more venit, non orgia Cadmi
  98. cernitis aut avidas Bacchum scelerare parentes,
  99. nebridas et fragiles thyrsos portare putastis
    100. [*](telo Pω: ferro Schol. iii. 152: leto Nauke. )[*](etiamnum ω: et adhuc P: tenui iam Garrod, who cp. Sil. Il. ii. 122. )
    v.1.p.444
  100. imbellem ad sonitum maribusque incognita veris
  101. foeda Celaenaea committere proelia buxo?
  102. hic aliae caedes, alius furor: ite sub umbras,
  103. o timidi paucique!’ haec intonat; ast tamen illi
  104. membra negant, lassusque ferit praecordia sanguis,
  105. iam sublata manus cassos defertur in ictus,
  106. tardatique gradus, clipeum nec sustinet umbo
  107. mutatum [*]() spoliis,[*]() gelidus cadit imber anhelo
  108. pectore, tum crines ardentiaque ora cruentis
  109. roribus et taetra morientum aspargine manant:
  110. ut leo, qui campis longe custode fugato
  111. Massylas depastus oves, ubi sanguine multo
  112. luxuriata fames cervixque et tabe gravatae
  113. consedere iubae, mediis in caedibus adstat
  114. aeger, hians victusque cibis; nec iam amplius irae
  115. crudescunt: tantum vacuis ferit aera malis
  116. molliaque eiecta delambit vellera lingua.
  117. Ille etiam Thebas spoliis et sanguine plenus
  118. isset et attonitis sese populoque ducique
  119. ostentasset ovans, ni tu, Tritonia virgo,
  120. flagrantem multaque operis caligine plenum
  121. consilio dignata virum: ‘sate gente superbi
  122. Oeneos, absentes cui dudum vincere Thebas
  123. adnuimus, iam pone modum nimiumque secundis
  124. parce deis: huic una fides optanda labori,
  125. fortuna satis usus abi.’ restabat acerbis
  126. funeribus socioque gregi non sponte superstes
    127. [*](mutatum Pω: nutantem Lachmann. )[*](spoliis Pω: spiclis conj. Alton. suggests spiclis for spoliis. The spoils are apparently regarded as carried on the shield, spiclis (darts) would refer to the missiles sticking in the shield, flung by his enemies. )
    v.1.p.446
  127. Haemonides—ille haec praeviderat. omina doctus
  128. aeris [*]() et nulla deceptus ab alite—Maeon,
  129. nec veritus prohibere ducem, sed fata monentem
  130. privavere fide. vita miserandus inerti
  131. damnatur; trepido Tydeus immitia mandat:
  132. ‘quisquis es Aonidum, quem crastina munere nostro
  133. manibus exemptum mediis Aurora videbit,
  134. haec iubeo perferre duci: cinge aggere portas,
  135. tela nova, fragiles aevo circum inspice muros,
  136. praecipue stipare viros densasque memento
  137. multiplicare acies! fumantem hunc aspice late
  138. ense meo campum: tales in bella venimus.’
  139. Haec ait, et meritae pulchrum tibi. Pallas, honorem
  140. sanguinea de strage parat, praedamque iacentem
  141. comportat gaudens ingentiaque acta recenset.
  142. quercus erat tenerae iam longum oblita iuventae
  143. aggere camporum medio, quam plurimus ambit
  144. frondibus incurvis et crudo robore cortex.
  145. huic leves galeas perfossaque vulnere crebro
  146. inserit arma ferens, huic truncos ictibus enses
  147. subligat et tractas membris spirantibus hastas,
  148. corpora tunc atque arma simul cumulata superstans
  149. incipit—oranti nox et iuga longa resultant—:
  150. ‘diva ferox, magni decus ingeniumque parentis,
  151. bellipotens, cui torva genis horrore decoro
  152. cassis et asperso crudescit sanguine Gorgon,
  153. nec magis ardentes Mavors hastataque pugnae
  154. impulerit Bellona tubas, huic adnue sacro,
  155. seu Pandionio nostras invisere noctes [*]()
    156. [*](aeris P: aeros PBN: heros DQ (aeris written over in Q). )[*](noctes Postdate: voces P: caedes P in margin, and ω. )
    v.1.p.448
  156. monte venis, sive Aonia devertis [*]() Itone
  157. laeta choris, seu tu Libyco Tritone repexas
  158. lota comas, qua te biiugo temone frementem
  159. intemeratarum volucer rapit axis equarum:
  160. nunc tibi fracta virum spolia informisque dicamus
  161. exuvias, at si patriis Parthaonis arvis
  162. inferar et reduci pateat mihi Martia Pleuron,
  163. aurea tunc mediis urbis tibi templa dicabo
  164. collibus, Ionias qua despectare procellas
  165. dulce sit, et flavo tollens ubi vertice pontum
  166. turbidus obiectas Achelous Echinadas exit.
  167. hic ego maiorum pugnas vultusque tremendos
  168. magnanimum effingam regum, figamque superbis
  169. arma tholis, quaeque ipse meo quaesita revexi
  170. sanguine, quaeque dabis captis, Tritonia, Thebis
  171. centum ibi virgineis votae Calydonides aris
  172. Actaeas tibi rite faces et ab arbore casta
  173. nectent purpureas niveo discrimine vittas,
  174. pervigilemque focis ignem longaeva sacerdos
  175. nutriet, arcanum numquam spretura [*]() pudorem.
  176. tu bellis, tu pace feres de more frequentes
  177. primitias operum, non indignante Diana.’
  178. dixerat, et dulces iter instaurabat ad Argos.
    179. [*](devertis Pω: divertis DN: de vertice conj. Garrod. )[*](spretura P: inspectura ω. of Athena. Aonian seems here to mean haunt of Muses, from its usual meaning, Boeotian: the Muses were connected with Thessaly also. )
    v.1.p.450
  1. At non Aoniae moderator perfidus aulae [*]()
  2. nocte sub ancipiti, quamvis umentibus astris
  3. longus ad auroram superet labor, otia somni
  4. accipit: invigilant animo sedensque parati
  5. supplicium exercent curae; tum plurima versat
  6. pessimum in dubiis augur timor. " ei mihi " clamat,
  7. unde morae?—nam prona ratus facilemque tot armis
  8. Tydea, nec numero virtutem animumque rependit—
  9. ‘num regio diversa viae? num missus ab Argis
  10. subsidio globus? an sceleris data fama per urbes
  11. finitimas? paucosne, pater Gradive, manuve
  12. legimus indecores? at enim fortissimus illic
  13. et Chromis et Dorylas et nostris turribus aequi
  14. Thespiadae totos raperent mihi funditus Argos,
  15. nec tamen ille meis, reor, impenetrabilis armis
  16. aere gerens solidoque satos [*]() adamante lacertos
  17. venerat; heu segnes, quorum labor haeret in uno,
  18. si conserta manus.’ vario sic turbidus aestu
  19. angitur ac sese culpat super omnia, qui non
  20. orantem in mediis legatum coetibus ense
  21. perculerit foedasque palam satiaverit iras.
  22. iam pudet incepti, iam paenitet, ac velut ille
    23. [*](aulae ω: orae P. )[*](satos Heinsius: datos Pω. )
    v.1.p.452
  23. fluctibus Ioniis Calabrae datus arbiter alno—
  24. nec rudis undarum, portus sed linquere amicos
  25. purior Olenii frustra gradus impulit astri—,
  26. cum fragor hiberni subitus Iovis, omnia mundi
  27. claustra tonant multusque polos inclinat Orion,
  28. ipse quidem malit terras pugnatque reverti,
  29. fert ingens a puppe notus, tunc arte relicta
  30. ingemit et caecas sequitur iam nescius undas:
  31. talis Agenoreus ductor caeloque morantem
  32. Luciferum et seros maerentibus increpat ortus.
  33. Ecce sub occiduas versae iam Noctis habenas
  34. astrorumque obitus, ubi primum maxima Tethys
  35. impulit Eoo cunctantem Hyperiona ponto,
  36. ima flagellatis, signum lugubre malorum,
  37. ponderibus trepidavit humus, motusque Cithaeron
  38. antiquas dedit ire nives: tunc visa levari
  39. culmina septenaeque iugo concurrere portae,
  40. et prope sunt causae: gelido remeabat Eoo
  41. iratus fatis et tristis morte negata
  42. Haemonides; necdum ora patent, dubiusque notari
  43. signa dabat magnae longe manifesta ruinae
  44. planctuque et gemitu; lacrimas nam protinus omnis
  45. fuderat. haud aliter saltu devertitur orbus
  46. pastor ab agrestum nocturna strage luporum,
  47. cuius erile pecus silvis inopinus abegit [*]()
  48. imber et tabernae ventosa cacumina lunae:
    49. [*](abegit Pω: adegit Ellis. from Aege, daughter of Olenus (from whom the Aetolian town derived its name), who with her sister Helice suckled Zeus in Crete, and as a reward was turned into a goat and given a place in the sky. The rising of Orion was also at the rainy season. " Brings low the poles ": i.e., when the low clouds make the sky seem to touch the earth. )
    v.1.p.454
  49. luce patent caedes; domino perferre recentes
  50. ipse timet casus, haustaque informis harena
  51. questibus implet agros, stabulique silentia magni
  52. odit et amissos longo ciet ordine tauros.
  53. Illum congestae portarum ad limina matres
  54. ut solum videre—nefas!—nulla agmina circum
  55. magnanimosque duces, nil ausae quaerere tollunt
  56. clamorem, qualis bello supremus apertis
  57. urbibus, aut pelago iam descendente [*]() carina,
  58. ut primum invisi cupido data copia regis:
  59. ‘hanc tibi de tanto donat ferus agmine Tydeus
  60. infelicem animam, sive haec sententia divum,
  61. seu fortuna fuit; seu, quod pudet ira fateri,
  62. vis invicta viri. vix credo et nuntius: omnes
  63. procubuere, omnes, noctis vaga lumina testor
  64. et socium manes et te, mala protinus ales,
  65. qua redeo, non hanc lacrimis meruisse nec astu
  66. crudelem veniam atque inhonorae munera lucis,
  67. sed mihi iussa deum placitoque ignara moveri
  68. Atropos atque olim non haec data ianua leti
  69. eripuere necem, iamque ut mihi prodiga vitae
  70. pectora et extremam nihil horrescentia mortem
  71. aspicias: bellum infandum ominibusque negatam
  72. movisti, funeste, aciem; dum pellere leges,
  73. et consanguineo gestis [*]() regnare superbus
  74. exsule, te series orbarum excisa domorum
  75. planctibus adsiduis, te diro horrore volantes
  76. quinquaginta animae circum noctesque diesque
    77. [*](descendente Pω: desidente Heinsius. Klotz cp. Val. Flace, viii. 332. )[*](gestis P: gliscis ω. )
    v.1.p.456
  77. adsilient; neque enim ipse moror.’ iam moverat iras
  78. rex ferus, et tristes ignescunt sanguine vultus,
  79. inde ultro Phlegyas et non cunctator iniqui
  80. Labdacus—hos regni ferrum penes—ire manuque
  81. proturbare parant, sed iam nudaverat ensem
  82. magnanimus vates, et nunc trucis ora tyranni,
  83. nunc ferrum aspectans: ‘numquam tibi sanguinis huius
  84. ius erit aut magno feries imperdita Tydeo
  85. pectora; vado equidem exsultans ereptaque fata
  86. insequor et comites feror exspectatus ad umbras,
  87. te superis fratrique—’ et iam media orsa loquentis
  88. absciderat plenum capulo latus; ille dolori
  89. pugnat et ingentem nisu duplicatus in ictum
  90. conruit, extremisque animae singultibus errans
  91. alternus nunc ore venit, nunc vulnere sanguis,
  92. excussae procerum mentes, turbataque mussant
  93. concilia; ast illum coniunx fidique parentes
  94. servantem vultus et torvum in morte peracta,
  95. non longum reducem laetati, in tecta ferebant.
  96. sed ducis infandi rabidae non hactenus irae
  97. stare queunt; vetat igne rapi. pacemque sepulcri
  98. impius ignaris nequiquam manibus arcet.
  99. Tu tamen egregius fati mentisque nec umquam—
  100. sic dignum est—passure situm, qui comminus ausus
  101. vadere contemptum reges, quaque ampla veniret
  102. libertas, sancire viam: quo carmine dignam,
  103. quo satis ore tuis famam virtutibus addam,
  104. augur amate deis? non te caelestia frustra
    105. v.1.p.458
  105. edocuit lauruque sua dignatus Apollo est,[*]()
  106. et nemorum Dodona parens Cirrhaeaque virgo
  107. gaudebit [*]() tacito populos suspendere Phoebo.
  108. nunc quoque Tartareo multum divisus Averno
  109. Elysias, i, carpe plagas, ubi manibus axis
  110. invitis Ogygiis nec sontis iniqua tyranni
  111. iussa valent; durant habitus et membra cruentis
  112. inviolata feris, nudoque sub axe iacentem
  113. et nemus et tristis volucrum reverentia servat.
  114. At nuptae exanimes puerique aegrique parentes
  115. moenibus effusi per plana, per avia, passim
  116. quisque suas avidi ad lacrimas miserabile currunt
  117. certamen, quos densa gradu comitantur euntes
  118. milia solandi studio: pars visere flagrant
  119. unius acta viri et tantos in nocte labores,
  120. fervet iter gemitu et plangoribus arva reclamant.
  121. ut vero infames scopulos silvamque nefandam
  122. perventum, ceu nulla prius lamenta nec atri
  123. manassent imbres, sic ore miserrimus uno
  124. exoritur fragor, aspectuque accensa cruento
  125. turba furit: stat sanguineo discissus amictu
  126. Luctus atrox caesoque invitat pectore matres,
  127. scrutantur galeas frigentum inventaque monstrant
  128. corpora, prociduae super externosque suosque,
  129. hae pressant in tabe comas, hae lumina signant
  130. vulneraque alta rigant [*]() lacrimis,pars spicula dextra
  131. nequiquam parcente trahunt, pars molliter aptant
  132. bracchia trunca loco et cervicibus ora reponunt.
    133. [*](There is possibly a lacuna after this line. )[*](gaudebit Markland: audebit Pω. )[*](rigant P: replent ω. )
    v.1.p.460
  133. At vaga per dumos vacuique in pulvere campi
  134. magna parens iuvenum, gemini nunc funeris, Ide
  135. squalentem sublata comam liventiaque ora
  136. ungue premens—nec iam infelix miserandaque, verum
  137. terror inest lacrimis—, per et arma et corpora passim
  138. canitiem impexam dira tellure volutans
  139. quaerit inops natos omnique in corpore plangit.
  140. Thessalis haud aliter bello gavisa recenti,
  141. cui gentile nefas hominem renovare canendo.
  142. multifida attollens antiqua lumina cedro
  143. nocte subit campos versatque in sanguine functum
  144. vulgus et explorat manes, cui plurima busto
  145. imperet ad superos: animarum maesta queruntur
  146. concilia, et nigri pater indignatur Averni.
  147. Illi in secessu pariter sub rupe iacebant
  148. felices, quos una dies, manus abstulit una,
  149. pervia vulneribus media trabe pectora nexi.
  150. ut vidit lacrimisque oculi patuere profusis:
  151. ‘hosne ego complexus genetrix, haec oscula, nati,
  152. vestra tuor? sic vos extremo in fine ligavit
  153. ingenium crudele necis? quae vulnera tractem,
  154. quae prius ora premam? vosne illa potentia matris,
  155. vos uteri fortuna mei, qua tangere divos
  156. rebar et Ogygias titulis anteire parentes?
  157. at quanto melius dextraque in sorte iugatae,
  158. quis steriles thalami nulloque ululata dolore
  159. respexit Lucina domum! mihi quippe malorum
    160. v.1.p.462
  160. causa labor; sed nec bellorum in luce patenti
  161. conspicui fatis aeternaque gentibus ausi
  162. quaesistis miserae vulnus memorabile matri,
  163. sed mortem obscuram numerandaque [*]() funera passi,
  164. heu quantus furto cruor et sine laude iacetis!
  165. quin ego non dextras miseris complexibus ausim
  166. dividere et tanti consortia rumpere leti:
  167. ite diu fratres indiscretique supremis
  168. ignibus et caros urna confundite manes!’
  169. Nee minus interea digesta strage suorum
  170. hic Cthonium coniunx, hic mater Penthea clamat
  171. Astyoche, puerique rudes, tua, Phaedime, proles,
  172. amissum didicere patrem, Marpessaque pactum
  173. Phyllea, sanguineumque lavant Acamanta sorores,
  174. tune ferro retegunt silvas collisque propinqui
  175. annosum truncant apicem, qui conscius actis
  176. noctis et inspexit gemitus; ibi grandior aevo
  177. ante rogos, dum quisque suo nequit igne revelli,
  178. concilium infaustum dictis mulcebat Aletes:
  179. ‘saepe quidem infelix varioque exercita ludo
  180. fatorum gens nostra fuit,[*]() Sidonius ex quo
  181. hospes in Aonios iecit sata ferrea sulcos,
  182. unde novi fetus et formidata colonis
  183. arva suis. sed nec veteris cum regia Cadmi
  184. fulmineum in cinerem monitis Iunonis iniquae
  185. consedit, neque funerea cum laude potitus
  186. infelix Athamas trepido de monte veniret,
    187. [*](numeranda ω: numerosa P: numerosa ubi funera Garrod. )[*](fuit P (ruit written over): ruit ω. )
    v.1.p.464
  187. semianimem heu laeto referens clamore Learchum,
  188. hic gemitus Thebis, nec tempore clarius illo
  189. Phoenissae sonuere domus, cum lassa furorem
  190. vicit et ad comitum lacrimas expavit Agave.
  191. una dies similis fato specieque malorum
  192. aequa fuit, qua magniloquos luit impia flatus
  193. Tantalis, innumeris cum circumfusa ruinis
  194. corpora tot raperet terra, tot quaereret ignes.
  195. talis erat vulgi status, et sic urbe relicta
  196. primaevique senesque et longo examine matres
  197. invidiam planxere deis miseroque tumultu
  198. bina per ingentes stipabant funera portas.
  199. meque ipsum memini—necdum apta laboribus aetas—
  200. flesse tamen gemituque meos aequasse parentes.
  201. illa tamen superi, nec quod tibi, Delia, castos
  202. prolapsum fontes specula temerare profana
  203. heu dominum insani nihil agnovere Molossi,
  204. deflerim magis, aut verso quod sanguine fluxit
  205. in subitos regina lacus: sic dura Sororum
  206. pensa dabant visumque Iovi. nunc regis iniqui
  207. ob noxam immeritos patriae tot culmina cives
  208. exuimus, nec adhuc calcati foederis Argos
  209. fama subit, et iam bellorum extrema dolemus.
  210. quantus equis quantusque viris in pulvere crasso
  211. sudor! io quanti crudele rubebitis amnes!
    212. v.1.p.466
  212. viderit haec bello viridis manus: ast ego doner
  213. dum licet igne meo terraque insternar avita!’
  214. haec senior, multumque nefas Eteoclis acervat
  215. crudelem infandumque vocans poenasque daturum,
  216. unde ea libertas? iuxta illi finis et aetas
  217. tota [*]() retro, seraeque decus velit addere morti.
  218. Haec sator astrorum iamdudum e vertice mundi
  219. prospectans primoque imbutas sanguine gentes
  220. Gradivum acciri propere iubet, ille furentes
  221. Bistonas et Geticas populatus caedibus urbes
  222. turbidus aetherias currus urgebat ad arces,
  223. fulmine cristatum galeae iubar armaque in auro
  224. tristia, terrificis monstrorum animata figuris,
  225. incutiens: tonat axe polus clipeique cruenta
  226. lux rubet, et solem longe ferit aemulus orbis,
  227. hunc ubi Sarmaticos etiamnum efflare labores
  228. Iuppiter et tota perfusum pectora belli
  229. tempestate videt: ‘talis mihi, nate, per Argos,
  230. talis abi, sic ense madens, hac nubilus ira.
  231. exturbent resides frenos et cuncta [*]() perosi
  232. te cupiant, tibi praecipites animasque manusque
  233. devoveant, rape cunctantes et foedera turba,
  234. cui dedimus, tibi fas ipsos incendere bello
  235. caelicolas pacemque meam. iam semina pugnae
  236. ipse dedi: remeat portans immania Tydeus
  237. ausa, ducis scelus et, turpis primordia belli,
    238. [*](tota Pω: torta Garrod, from MS. at Peterhouse. )[*](cuncta Pω: vincla Bentley: tuta Garrod. )
    v.1.p.468
  238. insidias fraudesque, suis quas ultus in armis,
  239. adde fidem, vos o superi, meus ordine sanguis,
  240. ne pugnare odiis, neu me temptare precando
  241. certetis; sic Fata mihi nigraeque Sororum
  242. iuravere [*]() colus: manet haec ab origine mundi
  243. fixa dies bello, populique in proelia nati.
  244. quodni me veterum poenas sancire malorum
  245. gentibus et diros sinitis punire nepotes—
  246. arcem hanc aeternam, gentis [*]() sacraria nostrae,
  247. testor et Elvsios, etiam mihi numina, fontes—,
  248. ipse manu Thebas correptaque moenia fundo
  249. excutiam versasque solo super Inacha tecta
  250. effundam turres aut stagna in caerula verram [*]()
  251. imbre superiecto, licet ipsa in turbine rerum
  252. Iuno suos colles templumque amplexa laboret.’
  253. dixit, et attoniti iussis, mortalia credas
  254. pectora, sic cuncti vocemque animosque tenebant.[*]()
  255. non secus ac longa ventorum pace solutum
  256. aequor et imbelli recubant ubi litora somno,
  257. silvarumque comas et abacto flamine nubes
  258. mulcet iners aestas; tunc stagna lacusque sonori
  259. detumuere, tacent exusti solibus amnes.
  260. Gaudet ovans iussis et adhuc temone calenti
  261. fervidus in laevum torsit Gradivus habenas.
  262. iamque iter extremum caelique abrupta tenebat,
    263. [*](iuravere?ω: lustravere Servius ad Aen. viii. 409. )[*](gentis Lachmann, who cp. Silv. v. 1. 240 aeternae qui sacraria genti condidit: mentis Pω, and Garrod, who cp. Silv. ii. 2. 131 celsa tu mentis ab arce. )[*](verram P: vertam ω. )[*](The punctuation is Garrod's: former edd. made mortalia pectora a parenthesis: Lachmann read di for sic. though " celsa tu mentis ab arce " (Silv. ii. 2. 131) is quoted )
    v.1.p.470
  263. cum Venus ante ipsos nulla formidine gressum
  264. figit equos; cessere retro iamiamque rigentes
  265. suppliciter posuere iubas. tune pectora summo
  266. adclinata iugo voltumque obliqua madentem
  267. incipit—-interea dominae vestigia iuxta
  268. spumantem proni mandunt adamanta iugales—:
  269. ‘bella etiam in Thebas, socer o pulcherrime, bella
  270. ipse paras ferroque tuos abolere nepotes?
  271. nec genus Harmoniae nec te conubia caelo
  272. festa nec hae quicquam lacrimae, furibunde, morantur?
  273. criminis haec merces? hoc fama pudorque relictus,
  274. hoc mihi Lemniacae de te meruere catenae?
  275. perge libens; at non eadem Volcania nobis
  276. obsequia, et laesi servit tamen ira mariti!
  277. illum ego perpetuis mihi desudare caminis
  278. si iubeam vigilesque operi transmittere noctes,
  279. gaudeat ornatusque novos ipsique laboret
  280. arma tibi; tu—sed scopulos et aena precando
  281. flectere corda paro; solum hoc tamen anxia, solum
  282. obtestor, quid me Tyrio sociare marito
  283. progeniem caram infaustisque dabas hymenaeis?
  284. dum fore praeclaros armis et vivida rebus
  285. pectora vipereo Tyrios de sanguine iactas
  286. demissumque Iovis serie genus, a! mea quanto
  287. Sithonia mallem nupsisset virgo sub Arcto
  288. trans Borean Thracasque tuos. indigna parumne
  289. pertulimus, divae Veneris quod filia longum
  290. reptat et Illyricas deiectat virus in herbas?
    291. v.1.p.472
  291. nunc gentem immeritam—’ lacrimas non pertulit ultra
  292. Bellipotens, hastam laeva transumit et alto,
  293. haud mora, desiluit curru, clipeoque receptam
  294. laedit in amplexu dictisque ita mulcet amicis:
  295. ‘O mihi bellorum requies et sacra voluptas
  296. unaque pax animo! soli cui tanta potestas
  297. divorumque hominumque meis occurrere telis
  298. impune et media quamvis in caede frementes
  299. hos adsistere equos, hunc ensem avellere dextrae,
  300. nec mihi Sidonii genialia foedera Cadmi
  301. nec tua cara fides—ne falsa incessere gaude!—
  302. exciderunt: prius in patrui deus infera mergar
  303. stagna et pallentes agar exarmatus ad umbras,
  304. sed nunc fatorum monitus mentemque supremi
  305. iussus obire patris—neque enim Vulcania tali
  306. imperio manus apta legi—, quo pectore contra
  307. ire Iovem dictasque parem contemnere leges,
  308. cui modo—pro vires!—terras caelumque fretumque
  309. adtremere oranti tantosque ex ordine vidi
  310. delituisse deos? sed ne mihi corde supremos
  311. concipe, cara, metus! quando haec mutare potestas
  312. nulla datur—cum iam Tyriis sub moenibus ambae
  313. bellabunt gentes, adero et socia arma iuvabo.
  314. tunc me sanguineo late defervere [*]() campo
  315. res super Argolicas haud sic deiecta videbis;
  316. hoc mihi ius, nec fata vetant.’ sic orsus aperto
  317. flagrantes immisit equos, non ocius alti
  318. in terras cadit ira Iovis, si quando nivalem
  319. Othryn et Arctoae gelidum caput institit Ossae
  320. armavitque in nube manum: volat ignea moles
    321. [*](late defervere Pω: bellantem fervere conj. Garrod. )
    v.1.p.474
  321. saeva dei mandata ferens, caelumque trisulca
  322. territat omne coma iamdudum aut ditibus agris
  323. signa dare aut ponto miseros involvere nautas..
  324. Iamque remensus iter fesso Danaeia Tydeus
  325. arva gradu viridisque legit devexa Prosymnae
  326. terribilis visu: stant fulti pulvere crines,
  327. squalidus ex umeris cadit alta in vulnera sudor,
  328. insomnesque oculos rubor excitat, oraque retro
  329. solvit [*]() anhela sitis; mens altum spirat honorem
  330. conscia factorum, sic nota in pascua taurus
  331. bellator redit, adverso cui colla suoque
  332. sanguine proscissisque natant palearibus armi;
  333. tunc quoque lassa tumet virtus multumque superbit
  334. pectore despecto 2; vacua iacet hostis harena
  335. turpe gemens crudosque vetat sentire labores.
  336. talis erat; medias etiam non destitit urbes,
  337. quidquid et Asopon veteresque interiacet Argos,
  338. inflammare odiis, multumque et ubique retexens
  339. legatum sese Graia de gente petendis
  340. isse [*]() super regnis profugi Polynicis, at inde
  341. vim, noctem; scelus, arma, dolos, ea foedera passum
  342. regis Echionii; fratri sua iura negari,
  343. prona fides populis; deus omnia credere suadet
  344. Armipotens, geminatque acceptos fama pavores.
  345. Utque introgressus portas—et forte verendus
  346. concilio pater ipse duces cogebat Adrastus—
    347. [*](solvit P: sorbet ω. )[*](pectore despecto Pω. despecto pecore, at conj. Garrod: despectus Baehrens. )[*](isse PDN: esse ω (cf. i. 475). )
    v.1.p.476
  347. inprovisus adest, iam illinc a postibus aulae
  348. vociferans: ‘arma, arma viri, tuque optime Lernae
  349. ductor, magnanimum si quis tibi sanguis avorum,
  350. arma para! nusquam pietas, non gentibus aequum
  351. fas aut cura [*]() Iovis; melius legatus adissem
  352. Sauromatas rabidos [*]() servatoremque cruentum
  353. Bebrycii nemoris, nec iussa incuso pigetve
  354. officii: iuvat isse, iuvat, Thebasque nocentes
  355. explorasse manu; bello me, credite, bello,
  356. ceu turrem validam aut artam compagibus urbem,
  357. delecti insidiis instructique omnibus armis
  358. nocte doloque viri nudum ignarumque locorum
  359. nequiquam clausere; iacent in sanguine mixti
  360. ante urbem vacuam, nunc o, nunc tempus in hostes,
  361. dum trepidi exsanguesque metu, dum funera portant,
  362. nunc, socer, haec dum non [*]() manus excidit; ipse ego fessus
  363. quinquaginta illis heroum immanibus umbris
  364. vulneraque ista ferens putri insiccata cruore
  365. protinus ire peto!’ trepidi de sedibus adstant
  366. Inachidae, cunctisque prior Cadmeius heros
  367. accurrit vultum deiectus et ‘o ego divis
  368. invisus vitaeque nocens haec vulnera cerno
  369. integer! hosne mihi reditus, germane, parabas?
  370. in me haec tela mei [*]()! pro vitae foeda cupido!
    371. [*](aut cura ω: auctura P: aut iura L and Garrod. )[*](rabidos Wakefield (feroces Schol. of D): avidos Pω. )[*](nunc socer haec dum non P: dum capulo nondum ω (nondum haec conj. Garrod). )[*](mei P: dabas ω. )
    v.1.p.478
  371. infelix, fratri facinus tam grande negavi,
  372. et nunc vestra quidem maneant in pace quieta [*]()
  373. moenia, nec vobis tanti sim causa tumultus
  374. hospes adhuc, scio—nec me adeo res dextra levavit—,
  375. quam durum natis, thalamo quam triste revelli,
  376. quam patria; non me ullius domus anxia culpet
  377. respectentve truces obliquo lumine matres,
  378. ibo libens certusque mori, licet optima coniunx
  379. auditusque iterum revocet socer; hunc ego Thebis,
  380. hunc, germane, tibi iugulum et tibi, maxime Tydeu,
  381. debeo.’ sic variis pertemptat pectora dictis
  382. obliquatque preces, commotae questibus irae
  383. et mixtus lacrimis caluit dolor; omnibus ultro
  384. non iuvenum modo, sed gelidis et inertibus aevo
  385. pectoribus mens una subit, viduare penates,
  386. finitimas adhibere manus, iamque ire. sed altus
  387. consiliis pater imperiique haud flectere molem
  388. inscius: ‘ista quidem superis curaeque medenda [*]()
  389. linquite. quaeso, meae, nec te germanus inulto
  390. sceptra geret, neque nos avidi promittere bellum.
  391. at nunc egregium tantoque in sanguine ovantem
  392. excipite Oeniden, animosaque pectora laxet
  393. sera quies: nobis dolor haud rationis egebit.’
  394. Turbati extemplo comites et pallida coniunx
  395. Tydea circum omnes fessum bellique viaeque
  396. stipantur. laetus mediis in sedibus aulae
  397. constitit, ingentique exceptus terga columna,
  398. vulnera dum lymphis Epidaurius eluit Idmon,
    399. [*](quieta P: serena ω. )[*](medenda ω: medentia P: medenti Garrod. )
    v.1.p.480
  399. nunc velox ferro, nunc ille tepentibus [*]() herbis
  400. mitior, ipse alta seductus mente renarrat
  401. principia irarum, quaeque orsus uterque vicissim,
  402. quis locus insidiis, tacito quae tempora bello,
  403. qui contra quantaque duces, ubi maximus illi
  404. sudor, et indicio servatum Maeona tristi
  405. exponit, cui fida manus proceresque socerque
  406. adstupet oranti, Tyriisque incenditur exsul.
  407. Solverat Hesperii devexo margine ponti
  408. flagrantes Sol pronus equos rutilamque lavabat
  409. Oceani sub fonte comam, cui turba profundi
  410. Nereos et rapidis adcurrunt passibus Horae,
  411. frenaque et auratae textum sublime coronae
  412. deripiunt, laxant calidis [*]() umentia loris
  413. pectora; pars meritos vertunt ad molle iugales
  414. gramen et erecto currum temone supinant.
  415. nox subiit curasque hominum motusque ferarum
  416. composuit nigroque polos involvit amictu,
  417. illa quidem cunctis, sed non tibi mitis, Adraste,
  418. Labdacioque duci: nam Tydea largus habebat
  419. perfusum magna virtutis imagine somnus,
  420. et iam noctivagas inter deus armifer umbras
  421. desuper Arcadiae fines Nemeaeaque rura
  422. Taenariumque cacumen Apollincasque Therapnas
  423. armorum tonitru ferit et trepidantia corda
  424. implet amore sui. comunt Furor Iraque cristas,
  425. frena ministrat equis Pavor armiger, at vigil omni
    426. [*](tepentibus P: potentibus ω. )[*](calidis P: roseis ω. )
    v.1.p.482
  426. Fama sono vanos rerum succincta tumultus
  427. antevolat currum flatuque impulsa gementum
  428. alipedum trepidas denso cum murmure plumas
  429. excutit: urget enim stimulis auriga emeritis
  430. facta, infecta loqui, curruque infestus ab alto
  431. terga comamque deae Scythica pater increpat hasta,
  432. qualis ubi Aeolio dimissos carcere Ventos
  433. dux prae se Neptunus agit magnoque volentes
  434. incitat Aegaeo; tristis comitatus eunti
  435. circum lora fremunt Nimbique Hiemesque profundae
  436. Nubilaque et vulso terrarum sordida fundo
  437. Tempestas: dubiae motis radicibus obstant
  438. Cyclades, ipsa tua Mycono Gyaroque revelli,
  439. Dele, times magnique iidem testaris alumni.
  440. Septima iam nitidum terris Aurora deisque
  441. purpureo vehit ore diem, Perseius heros
  442. cum primum arcana senior sese extulit aula,
  443. multa super bello generisque tumentibus amens
  444. incertusque animi, daret armis iura novosque
  445. gentibus [*]() incuteret stimulos, an frena teneret
  446. irarum et motos capillis adstringeret enses,
  447. hinc pacis tranquilla movent, atque inde pudori
  448. foeda quies, flectique nova dulcedine pugnae
  449. difficiles populi; dubio sententia tandem
  450. sera placet, vatum mentes ac provida veri
  451. sacra movere deum. sollers tibi cura futuri,
    452. [*](gentibus Pω: mentibus K. to Myconos and Gyaros and made stationary, when Leto was about to give birth to Apollo and Artemis on it. )
    v.1.p.484
  452. Amphiarae, datur, iuxtaque Amythaone cretus
  453. iam senior—sed mente viret Phoeboque—Melampus
  454. adsociat passus: dubium, cui pronus [*]() Apollo
  455. oraque Cirrhaca satiavit largius unda.
  456. principio fibris pecudumque in sanguine divos
  457. explorant; iam tunc pavidis maculosa bidentum
  458. corda negant diraque nefas minitantia vena.
  459. ire tamen vacuoque sedet petere omina caelo.
  460. Mons erat audaci seductus in aethera dorso—
  461. nomine Lernaei memorant Aphesanta coloni—,
  462. gentibus Argolicis olim sacer; inde ferebant
  463. nubila suspenso celerem temerasse volatu
  464. Persea, cum raptos pueri perterrita mater
  465. prospexit de rupe gradus ac paene secuta est.
  466. huc gemini vates sanctam canentis olivae
  467. fronde comam et niveis ornati tempora vittis
  468. evadunt pariter, madidos ubi lucidus agros
  469. ortus et algentes laxavit sole pruinas,
  470. ac prior Oeclides solitum prece numen amicat:
  471. ‘Iuppiter omnipotens—nam te pernicibus alis
  472. addere consilium volucresque implere futuri
  473. omniaque et causas caelo deferre latentes
  474. accipimus—, non Cirrha deum promiserit antro
  475. certius, aut frondes lucis quas fama Molossis
  476. Chaonias sonuisse tibi: licet aridus Hammon
  477. invideat Lyciaeque parent contendere sortes
    478. [*](pronus P: dexter ω: pectora Bentley. slew the Gorgon Medusa. )
    v.1.p.486
  478. Niliacumque pecus patrioque aequalis [*]() honori
  479. Branchus, et undosae quem [*]() rusticus accola Pisae
  480. Pana Lycaonia nocturnum exaudit in umbra,
  481. ditior ille animi, cui tu, Dictaee, secundas
  482. impuleris manifestus aves. mirum unde, sed olim [*]()
  483. hic honor alitibus, superae seu conditor aulae
  484. sic dedit effusum chaos in nova semina texens,
  485. seu quia mutatae nostraque ab origine versis
  486. corporibus subiere notos, seu purior axis
  487. amotumque nefas et rarum insistere terris
  488. vera docent; tibi, summe sator terraeque deumque,
  489. scire licet, nos Argolicae primordia pugnae
  490. venturumque sinas caelo praenosse laborem.
  491. si datur et duris sedet haec sententia Parcis
  492. solvere Echionias Lernaea cuspide portas,
  493. signa feras laevusque tones; tunc omnis in astris
  494. consonet arcana volucris bona murmura lingua,
  495. si prohibes, hic necte moras dextrisque profundum
  496. alitibus praetexe diem.’ sic fatus, et alto
  497. membra locat scopulo; tunc plura ignotaque iungit
  498. numina et immensi fruitur caligine mundi.
  499. Postquam rite diu partiti sidera cunctis
  500. perlegere animis oculisque sequacibus auras,
  501. tunc Amythaonius longo post tempore vates:
  502. ‘nonne sub excelso spirantis limite caeli,
  503. Amphiarae, vides, cursus ut nulla serenos
    504. [*](aequalis Pω: aequatus Schol. Theb. viii. 198. )[*](quem Mueller: qui Pω. )[*](olim iω: olims (olis) P: olimst Mueller: olim est Garrod. )
    v.1.p.488
  504. ales agat liquidoque polum complexa meatu
  505. pendeat aut fugiens placabile planxerit omen?
  506. non comes obscurus tripodum, non fulminis ardens
  507. vector adest, flavaeque sonans avis unca Minervae,
  508. non venit auguriis melior; quin [*]() vultur et altis
  509. desuper accipitres exsultavere rapinis,
  510. monstra volant, dirae stridunt in nube volucres,
  511. nocturnaeque gemunt striges et feralia bubo
  512. damna canens, quae prima deum portenta sequamur?
  513. hisne dari. Thymbraee, polum? simul ora recurvo
  514. ungue secant rabidae planctumque imitantibus alis
  515. exagitant zephyros et plumea pectora caedunt.’
  516. ille sub haec: ‘equidem varii, pater, omina Phoebi
  517. saepe tuli: iam tum. prima cum pube virentem
  518. semideos inter pinus me Thessala reges
  519. duceret, hic casus terraeque malisque canentem
  520. obstipuere duces, nec me ventura locuto
  521. saepius in dubiis auditus Iasoni Mopsus.
  522. sed similis non ante metus aut [*]() astra [*]() notavi
  523. prodigiosa magis; quamquam maiora parantur.
  524. huc adverte animum: clara regione profundi
  525. aetheros innumeri statuerunt agmina cygni,
  526. sive hos Strymonia Boreas eiecit ab Arcto,
  527. seu fecunda refert placidi clementia Nili.[*]()
  528. fixerunt cursus: has rere in imagine Thebas;
  529. nam sese immoti gyro atque in pace silentes
  530. ceu muris valloque tenent, sed fortior ecce
    531. [*](quin Bernartius (from a MS.): qui Pω. )[*](aut Pω: tamen D. )[*](astra Pω: monstra Mueller: signa Slater, etc.. but astra = caelum. )[*](Nili ω: caeli P. )
    v.1.p.490
  531. adventat per inane cohors; septem ordine fulvo
  532. armigeras summi Iovis exsultante caterva
  533. intuor: Inachii sint hi tibi, concipe, reges,
  534. invasere globum nivei gregis uncaque pandunt
  535. caedibus ora novis et strictis unguibus instant.
  536. cernis inexperto rorantes sanguine ventos,
  537. et plumis stillare diem? quae saeva repente
  538. victores agitat leto Iovis ira sinistri?
  539. hic excelsa petens subita face solis inarsit
  540. submisitque animos, illum vestigia adortum
  541. maiorum volucrum tenerae deponitis alae.
  542. hic hosti implicitus pariter ruit, hune fuga retro
  543. volvit agens sociae linquentem fata catervae.
  544. hic nimbo glomeratus obit, hic praepete viva
  545. pascitur immoriens; spargit cava nubila sanguis.’
  546. quid furtim inlacrimas? ‘illum, venerande Melampu,
  547. qui cadit, agnosco.’ trepidos sic mole futuri
  548. cunctaque iam rerum certa sub imagine passos
  549. terror habet vates; piget inrupisse volantum
  550. concilia et caelo mentem insertasse vetanti,
  551. auditique odere deos.—unde iste per orbem
  552. primus venturi miseris animantibus aeger
  553. crevit amor? divumne feras hoc munus, an ipsi,
  554. gens avida et parto non umquam stare quieti.
    555. v.1.p.492
  555. eruimus, quae prima dies, ubi terminus aevi,
  556. quid bonus ille deum genitor, quid ferrea Clotho
  557. cogitet? hinc fibrae et volucrum per nubila sermo
  558. astrorumque vices numerataque semina [*]() lunae
  559. Thessalicumque nefas, at non prior aureus ille
  560. sanguis avum scopulisque satae vel robore gentes
  561. mentibus his usae: silvas amor unus humumque
  562. edomuisse manu: quid crastina volveret aetas,
  563. scire nefas homini, nos pravum et flebile vulgus
  564. scrutari penitus superos: hinc pallor et irae,
  565. hinc scelus insidiaeque et nulla modestia voti.
  566. Ergo manu vittas damnataque vertice serta
  567. deripit abiectaque inhonorus fronde sacerdos
  568. inviso de monte redit; iam bella tubaeque
  569. comminus, absentesque fremunt sub pectore Thebae,
  570. ille nec aspectum volgi. nec fida tyranni
  571. conloquia aut coetus procerum perferre, sed atra
  572. sede tegi, et superum clausus negat acta fateri:
  573. te pudor et curae retinent per rura, Melampu.
  574. bissenos premit ora dies populumque ducesque
  575. extrahit incertis, et iam suprema Tonantis
  576. iussa fremunt agrosque viris annosaque vastant
  577. oppida; bellipotens prae se deus agmina passim
  578. mille rapit; liquere domos dilectaque laeti
  579. conubia et primo plorantes limine natos:
  580. tantus in attonitos cecidit deus. arma paternis
  581. postibus et fixos superum ad penetralia currus
    582. [*](semina PL: semita ω. should be read, the calculated path of the moon. have sprung from trees or rocks. )
    v.1.p.494
  582. vellere amor; tunc fessa putri robigine pila
  583. haerentesque situ gladios in saeva recurant [*]()
  584. vulnera et adtrito cogunt iuvenescere saxo.
  585. hi teretes galeas magnorumque aerea suta
  586. thoracum et tunicas chalybum squalore crepantes
  587. pectoribus temptare, alii Cortynia lentant
  588. cornua; iam falces avidis et aratra caminis
  589. rastraque et incurvi saevum rubuere ligones,
  590. caedere nec validas sanctis e stirpibus hastas,
  591. nec pudor emerito clipeum vestisse iuvenco.
  592. inrupere Argos maestique ad limina regis
  593. bella animis, bella ore fremunt; it clamor ad auras,
  594. quantus Tyrrheni gemitus salis, aut ubi temptat
  595. Enceladus mutare latus; super igneus antris
  596. mons tonat, exundant apices fluctusque Pelorus
  597. contrahit, et sperat tellus abrupta reverti.
  598. Atque hic ingenti Capaneus Mavortis amore
  599. excitus et longam pridem indignantia pacem
  600. corda tumens—huic ampla quidem de sanguine prisco
  601. nobilitas: sed enim ipse manu praegressus avorum
  602. facta, diu tuto superum contemptor et aequi
  603. impatiens largusque animae, modo suaserit ira—,
  604. unus ut e silvis Pholoes habitator opacae
  605. inter et Aetnaeos aequus consurgere fratres,
  606. ante fores, ubi turba ducum vulgique frementis,
  607. Amphiarae, tuas " quae tanta ignavia " clamat,
    608. [*](recurant P: recurvant ω: recurunt (with r written over) )
    v.1.p.496
  608. ‘Inachidae vosque o socio de sanguine Achivi?
  609. unius—heu pudeat!—plebeia ad limina civis
  610. tot ferro accinetae gentes animisque paratae
  611. pendemus? non si ipse cavo sub vertice Cirrhae,
  612. quisquis is est. timidis famaeque ita visus, Apollo
  613. mugiat insano penitus seclusus in antro,
  614. exspectare queam, dum pallida virgo tremendas
  615. nuntiet ambages, virtus mihi numen et ensis,
  616. quem teneo! iamque hic timida cum fraude sacerdos
  617. exeat, aut hodie, volucrum quae tanta potestas,
  618. experiar.’ laetum fremit adsensuque furentem
  619. implet Achaea manus, tandem prorumpere adactus
  620. Oeclides: ‘alio curarum agitante tumultu
  621. non equidem effreno iuvenis clamore profani
  622. dictorumque metu. licet hic insana minetur,
  623. elicior tenebris; alio mihi debita fato
  624. summa dies, vetitumque dari mortalibus armis,
  625. sed me vester amor nimbisque arcana profari
  626. Phoebus agit; vobis ventura atque omne. quod ultra est.
  627. pandere maestus eo; nam te. vesane. moueri
  628. ante nefas, unique tacet tibi noster Apollo.
  629. quo, miseri, fatis superisque obstantibus arma,
  630. quo rapitis? quae vos Furiarum verbera caecos
  631. exagitant? adeone animarum taedet? et Argos
  632. exosi? nil dulce domi r nulla omina curae?
  633. quid me Persei secreta ad culmina montis
  634. ire gradu trepido superumque inrumpere coetus
  635. egistis? potui pariter nescire, quis armis
    636. v.1.p.498
  636. casus, ubi atra dies, quae fati exordia cunctis,
  637. quae mihi. consulti testor penetralia mundi
  638. et volucrum adfatus et te, Thymbraee, vocanti
  639. non alias tam saeve mihi, quae signa futuri
  640. pertulerim: vidi ingentis portenta ruinae,
  641. vidi hominum divumque metus [*]() hilaremque Megaeram
  642. et Lachesin putri vacuantem [*]() saecula penso.
  643. proicite arma manu: deus ecce furentibus obstat,
  644. ecce deus! miseri, quid pulchrum sanguine victo
  645. Aoniam et diri saturare navalia Cadmi?
  646. sed quid vana cano. quid fixos arceo casus?
  647. ibimus—’ hic presso gemuit semel ore sacerdos,
  648. illum iterum Capaneus: ‘tuus o furor auguret [*]() uni
  649. ista tibi, ut serves vacuos inglorius annos
  650. et tua non umquam Tyrrhenus tempora circum
  651. clangor eat. quid vota virum meliora moraris?
  652. scilicet ut vanis avibus natoque domoque
  653. et thalamis potiare iacens, sileamus inulti
  654. Tydeos egregii perfossum pectus et arma
  655. foederis abrupti? quodsi bella effera Graios
  656. ferre vetas, i Sidonios legatus ad hostes:
  657. haec pacem tibi serta dabunt, tua prorsus inani
  658. verba polo causas abstrusaque nomina [*]() rerum
  659. eliciunt? miseret superum, si carmina curae
    660. [*](metus P: nefas ω. )[*](vacuantem Pω: laxantem P margin. )[*](auguret Mueller augur et Pω. )[*](nomina P: semina ω, momina Baehrens. )
    v.1.p.500
  660. humanaeque preces! quid inertia pectora ferres?
  661. primus in orbe deos fecit timor! et tibi tuto
  662. nunc eat iste furor; sed prima ad classica cum iam
  663. hostilem Ismeuon galeis Dircenque bibemus,
  664. ne mihi tunc, moneo, lituos atque arma volenti
  665. obvius ire pares venisque aut alite visa
  666. bellorum proferre diem: procul haec tibi mollis
  667. infula terrificique aberit dementia Phoebi:
  668. illic augur ego et mecum quicumque parati
  669. insanire manu.’ rursus fragor intonat ingens
  670. hortantum et vasto subter volat astra tumultu.
  671. ut rapidus torrens, animos cui verna ministrant
  672. flamina et exuti concreto frigore montes,
  673. cum vagus in campos frustra prohibentibus exit
  674. obicibus, resonant permixto turbine tecta,
  675. arva, armenta, viri, donec stetit improbus alto
  676. colle minor magnoque invenit in aggere ripas:
  677. haec alterna ducum nox interfusa diremit.
  678. At gemitus Argia viri non amplius aequo
  679. corde ferens sociumque animo miserata dolorem,
  680. sicut erat laceris pridem turpata capillis
  681. et fletu signata genas, ad celsa verendi
  682. ibat tecta patris, parvumque sub ubere caro
  683. Thessandrum portabat avo iam nocte suprema
  684. ante novos ortus, ubi sola superstate plaustro
  685. Arctos ad oceanum fugientibus invidet astris.
  686. utque fores iniit magnoque adfusa parenti est:
  687. ‘cur tua cum lacrimis maesto sine coniuge supplex
  688. limina nocte petam, cessem licet ipsa profari,
    689. v.1.p.502
  689. scis genitor, sed iura deum genialia testor
  690. teque pater, non ille iubet, sed pervigil angor;
  691. ex quo primus Hymen movitque infausta sinistram
  692. Iuno facem, semper lacrimis gemituque propinquo
  693. exturbata quies, non si mihi tigridis horror
  694. aequoreasque [*]() super rigeant praecordia cautes,
  695. ferre queam; tu solus opem, tu summa medendi
  696. iura tenes; da bella, pater, generique iacentis
  697. aspice res humiles, atque hanc, pater, aspice prolem
  698. exsulis; huic olim generis pudor, o ubi prima
  699. hospitia et iunctae testato [*]() numine dextrae!
  700. hic certe est, quem fata dabant, quem dixit Apollo;
  701. non egomet tacitos Veneris furata calores
  702. culpatamve facem: tua iussa verenda tuosque
  703. dilexi monitus, nunc qua feritate dolentis
  704. despiciam questus? nescis, pater optime, nescis,
  705. quantus amor castae [*]() misero nupsisse marito.
  706. et nunc maesta quidem grave et inlaetabile munus,
  707. ut timeam doleamque, rogo; sed eum oscula rumpet
  708. maesta dies, cum rauca dabunt abeuntibus armis
  709. signa tubae saevoque genas fulgebitis auro,
  710. ei mihi! care pater,[*]() iterum fortasse rogabo.’
  711. Illius umenti carpens pater oscula vultu:
  712. ‘non equidem has umquam culparim, nata, querellas;
  713. pone metus, laudanda rogas nec digna negari,
  714. sed mihi multa dei—nec tu sperare, quod urges,
  715. desine—, multa metus regnique volubile pondus
    716. [*](aequoreas Klotz: aequoreae Pω. )[*](testato ω: funesto P: manifesto Baehrens. )[*](castae P: causae ω. )[*](pater ω: parens P. )
    v.1.p.504
  716. subiciunt animo, veniet, qui debitus istis,
  717. nata. modus, neque te incassum flevisse querens.
  718. tu solare virum, neu sint dispendia iustae
  719. dura morae: magnos cunctamur, nata, paratus.
  720. proficitur bello.’ dicentem talia nascens
  721. lux monet ingentemque iubent adsurgere curae.
    v.1.p.506
  1. Tertius horrentem zephyris laxaverat annum
  2. Phoebus et angustum cogebat limite verno [*]()
  3. longius ire diem, eum fracta impulsaque fatis
  4. consilia et tandem miseri data copia belli,
  5. prima manu rutilam de vertice Larissaco
  6. ostendit Bellona facem dextraque trabalem
  7. hastam intorsit agens, liquido quae stridula caelo
  8. fugit et Aoniae celso stetit aggere Dirces.
  9. mox et castra subit ferroque auroque coruscis
  10. mixta viris turmale fremit; dat euntibus enses,
  11. plaudit equos, vocat ad portas; hortamina fortes
  12. praeveniunt, timidisque etiam brevis addita virtus.
  13. Dicta dies aderat, cadit ingens rite Tonanti
  14. Gradivoque pecus, nullisque secundus in extis
  15. pallet et armatis simulat sperare sacerdos.
  16. iamque suos circum pueri nuptaeque patresque
  17. funduntur mixti summisque a postibus obstant.
  18. nec modus est lacrimis: rorant clipeique iubaeque
  19. triste salutantum, et cunctis dependet ab armis
  20. suspiranda domus; galeis iuvat oscula clusis
    21. [*](angustum verno ω: augusto vernum P. )
    v.1.p.508
  21. inserere amplexuque truces deducere conos.
  22. illi, quis ferrum modo, quis mors ipsa placebat,
  23. dant gemitus fractaque labant singultibus ira.
  24. sic ubi forte viris longum super aequor ituris,
  25. cum iam ad vela noti et scisso redit ancora fundo,
  26. haeret amica manus: certant innectere collo
  27. brachia, manantesque oculos hinc oscula turbant,
  28. hinc magni caligo maris, tandemque relicti
  29. stant in rupe tamen; fugientia carbasa visu
  30. dulce sequi, patriosque dolent crebrescere ventos.
  31. stant tamen, et nota puppim de rupe salutant.[*]()
  32. Nunc mihi. Fama prior mundique arcana Vetustas,
  33. cui meminisse ducum vitasque extendere curae,
  34. pande viros, tuque o nemoris regina seniori.
  35. Calliope, quas ille manus, quae movent arma
  36. Gradivus, quantas populis solaverit urbes,
  37. sublata molire lyra: neque enim altior ulli
  38. mens hausto de fonte venit, rex tristis et aeger
  39. pondere curarum propiorque abeuntibus annis
  40. inter adhortantes vix sponte incedit Adrastus,
  41. contentus ferro cingi latus; arma manipli
  42. pone ferunt, volucres portis auriga sub ipsis
  43. comit equos, et iam inde iugo luctatur Arion.
  44. huic armat Larissa viros, huic celsa Prosymna,
  45. aptior armentis Midea pecorosaque Phlius,
    46. [*](ll. 29, 30 omitted by ω, 31 omitted by P. possibly correctly, " content with a bodyguard," and arma ferunt as march, fully armed. comparing vii. 501 " multoque latus praefulgurat ense," also " ferrum " in i. 148, iv. 145. )
    v.1.p.510
  46. quaeque pavet longa spumantem valle Charadron
  47. Neris, et ingenti turritae mole Cleonae
  48. et Lacedaemonium Thyrea lectura [*]() cruorem,
  49. iunguntur memores transmissi ab origine regis,
  50. qui Drepani scopulos et oliviferae Sicyonis
  51. culta serunt, quos pigra vado Strangilla [*]() taeenti
  52. lambit et anfractu riparum incurvus Elisson.
  53. saevus honos fluvio: Stygias lustrare severis
  54. Eumenidas perhibetur aquis; huc mergere suetae
  55. ora et anhelantes poto Phlegethonte cerastas,
  56. seu Thracum vertere domos, seu tecta Mycenes
  57. impia Cadmeumve larem; fugit ipse natantes
  58. amnis, et innumeris livescunt stagna venenis,
  59. it comes Inoas Ephyre solata querellas
  60. Cenchreaeque manus, vatum qua conscius amnis
  61. Gorgoneo percussus equo, quaque obiacet alto
  62. Isthmos et a terris maria inclinata repellit.
  63. haec manus Adrastum numero ter mille secuti
  64. exsultant; pars gaesa manu. pars robora flammis
  65. indurata diu—non unus namque maniplis
  66. mos neque sanguis—habent, teretes pars vertere [*]() fundas
  67. adsueti vacuoque diem praecingere gyro.
    68. [*](Thyrea lectura Weber: thyla electura P: thyre lectura ω. )[*](Strangilla P: stagilla D: Langia ω (but Langia is near Nemea); various conjectures haec been made. )[*](vertere ω: vertice P. Garrod reads teretis fundae here, and conj. vacuomque. was the subject of constant fighting between Argives and Spartans down to as late as a hundred years after Statius's time. thither from Argos owing to a feud, but subsequently returned to Argos; cf, ii. 179. )
    v.1.p.512
  68. ipse annis sceptrisque subit venerabilis aeque:
  69. ut possessa diu taurus meat arduus inter
  70. pascua iam laxa cervice et inanibus armis,
  71. dux tamen: haud illum bello adtemptare iuvencis
  72. sunt animi; nam trunca vident de vulnere multo
  73. cornua et ingentes plagarum in pectore nodos.
  74. Proxima longaevo profert Dircaeus Adrasto
  75. signa gener, cui bella favent,[*]() cui commodat iras
  76. cuncta cohors: huic et patria de sede volentes
  77. advenere viri, seu quos movet exsul et haesit
  78. tristibus aucta fides, seu quis mutare potentes
  79. praecipuum, multi, melior quos causa querenti
  80. conciliat; dederat nec non ipse regendas
  81. Aegion Arenenque, et quas Theseia Troezen
  82. addit opes, ne rara movens inglorius iret
  83. agmina, neu raptos patriae sentiret honores,
  84. idem habitus, eadem arma viro. quae debitus hospes
  85. hiberna sub nocte tulit: Teumesius implet
  86. terga leo et gemino lucent hastilia ferro,
  87. aspera volnifieo subter latus ense riget Sphinx,
  88. iam regnum matrisque sinus fidasque sorores
  89. spe votisque tenet, tamen et de turre suprema
  90. attonitam totoque exstantem corpore longe
  91. respicit Argian; haec mentem oculosque reducit
  92. coniugis et dulces avertit pectore Thebas.
  93. Ecce inter medios patriae ciet agmina gentis
  94. fulmineus Tydeus, iam laetus et integer artus,
    95. [*](favent Pω: gerit Bentley. whose father Pittheus was king of Troezen. b See i. 482. )
    v.1.p.514
  95. ut primae strepuere tubae: ceu lubricus alta
  96. anguis humo verni blanda ad spiramina solis
  97. erigitur liber senio et squalentibus annis
  98. exutus laetisque minax interviret herbis:
  99. a miser! agrestum si quis per gramen hianti:
  100. obvius et primo fraudaverit [*]() ora veneno.
  101. huic quoque praesentes Aetolis urbibus adfert
  102. belli fama viros: sensit scopulosa Pylene
  103. fletaque cognatis avibus Meleagria Pleuron
  104. et praeceps Calydon, et quae Iove provocat Iden
  105. Olenos, Ioniis et fluctibus hospita portu
  106. Chalcis et Herculea turpatus gymnade vultus
  107. amnis; adhuc imis vix truncam adtollere frontem
  108. ausus aquis glaucoque caput submersus in antro
  109. maeret, anhelantes aegrescunt pulvere ripae,
  110. omnibus aeratae propugnant pectora crates,
  111. pilaque saeva manu, patrius stat casside Mavors,
  112. undique magnanimum pubes delecta coronant
  113. Oeniden. hilarem bello notisque decorum
  114. vulneribus; non ille minis Polynicis et ira
  115. inferior, dubiumque adeo, cui bella gerantur.
  116. Maior at inde novis it Doricus ordo sub armis,
  117. qui ripas, Lyrcie, tuas. tua litora multo
  118. vomere suspendunt, fluviorum ductor Achivum,
  119. Inache—Persea neque enim violentior exit
  120. amnis humo, cum Taurum aut Pleiadas hausit aquosas
    121. [*](fraudaverit P: siccaverit ω. turned them into guinea-fowl, hence called meleagrides. name who was a son of Zeus. The Ida referred to is the mountain in Crete, which boasted of having given birth to Zeus. )
    v.1.p.516
  121. spumeus et genero tumuit Iove—quos celer ambit
  122. Asterion Dryopumque trahens Erasinus aristas,
  123. et qui rura domant Epidauria—dexter Iaccho
  124. collis, at Hennaeae Cereri negat—; avia Dyme
  125. mittit opem densasque Pylos Neleia turmas;
  126. nondum nota Pylos iuvenisque aetate secunda
  127. Nestor, et ire tamen peritura in castra negavit,
  128. hos agitat pulchraeque docet virtutis amorem
  129. arduus Hippomedon; capiti tremit aerea cassis
  130. ter niveum scandente [*]() iuba, latus omne sub armis
  131. ferrea suta terunt, umeros ac pectora late
  132. flammeus orbis habet, perfectaque vivit in auro
  133. nox Danai: sontes Furiarum lampade nigra
  134. quinquaginta ardent thalami; pater ipse cruentis
  135. in foribus laudatque nefas atque inspicit enses.
  136. illum Palladia sonipes Nemeaeus ab arce
  137. devehit arma pavens umbraque immane volanti
  138. implet agros longoque attollit pulvere campum,
  139. non aliter silvas umeris et utroque refringens
  140. pectore montano duplex Hylaeus ab antro
  141. praecipiat: pavet Ossa vias, pecudesque feraeque
  142. procubuere metu; non ipsis fratribus horror
  143. afuit, ingenti donec Peneia saltu
  144. stagna subit magnumque obiectus detinet amnem.
  145. Quis numerum ferri gentisque et robora dictu
  146. aequarit mortale sonans? suus excit in arma
    147. [*](ter niveum scandente Pω: nivea N, candente Heinsius. )
    v.1.p.518
  147. antiquam Tiryntha deus; non fortibus illa
  148. infecunda viris famaque [*]() immanis alumni
  149. degenerat, sed lapsa situ fortuna, neque addunt
  150. robur opes; rarus vacuis habitator in arvis
  151. monstrat Cyclopum ductas sudoribus arces,
  152. dat tamen haec iuvenum tercentum pectora, vulgus
  153. innumerum bello, quibus haud ammenta nec enses
  154. triste micant: flavae capiti tergoque leonum
  155. exuviae gentilis honos, et pineus armat
  156. stipes, inexhaustis artantur tela pharetris.
  157. Herculeum paeana canunt, vastataque monstris
  158. omnia; frondosa longum deus audit ab Oeta