Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. seu Iovis imperio, seu maior adegit Erinys
  2. ire diem contra, seu te furiata sacerdos
  3. Thessalis arcano iubet emigrare sepulcro,
  4. heu dulces visure polos solemque relictum
    5. [*](campis Pω: ripis Bentley. )[*](animam P: costas ω. )
    v.1.p.396
  5. et virides terras et puros fontibus amnes,
  6. tristior has iterum tamen intrature tenebras.’
  7. illos ut caeco recubans in limine sensit
  8. Cerberus atque omnes [*]() capitum subrexit hiatus
  9. saevus et intranti populo; iam nigra tumebat
  10. colla minax, iam sparsa solo turbaverat ossa,
  11. ni deus horrentem Lethaeo vimine mulcens
  12. ferrea tergemino domuisset lumina somno.
  13. Est locus—Inachiae dixerunt Taenara gentes—,
  14. qua formidatum Maleae spumantis in auras
  15. it caput et nullos admittit culmine visus,
  16. stat sublimis apex ventosque imbresque serenus
  17. despicit et tantum fessis insiditur astris.
  18. illic exhausti posuere cubilia venti,
  19. fulminibusque iter est 2; medium cava nubila montis
  20. insumpsere latus, summos nec praepetis alae
  21. plausus adit colles, nec rauca tonitrua pulsant.[*]()
  22. ast ubi prona dies, longos super aequora fines
  23. exigit atque ingens medio natat umbra profundo,
  24. interiore sinu frangentia litora curvat
  25. Taenaros, expositos non audax scandere [*]() fluctus,
  26. illic Aegaeo Neptunus gurgite fessos
  27. in portum deducit equos, prior haurit harenas
  28. ungula, postremi solvuntur in aequora pisces,
  29. hoc, ut fama, loco pallentes devius umbras
  30. trames agit nigrique Iovis vacua atria ditat
  31. mortibus. Arcadii perhibent si vera coloni,
    32. [*](atque omnes Pω: aeque Unger, alte Lachmann: anguicomus Koch. )[*](iter est Pω: quies conj. Postgate. )[*](ll. 37-40 omitted by Pω though Inserted In the margin by another hand In PBQ. Elsewhere in Statius tonitrus is masculine. )[*](frangentia scandere Pω: scandentia frangere Koestlin (cf. Prop. iv. 1. 125): scindere Kohlmann (but cf. Ach. i. 449). )
    v.1.p.398
  32. stridor ibi et gemitus poenarum, atroque tumultu
  33. fervet ager; saepe Eumenidum vocesque manusque
  34. in medium sonuere diem, Letique [*]() triformis
  35. ianitor agricolas campis auditus abegit.
  36. Hac et tunc fusca volucer deus obsitus umbra
  37. exsilit ad superos, infernaque nubila vultu
  38. discutit et vivis adflatibus ora serenat.
  39. inde per Arcturum mediaeque silentia Lunae
  40. arva super populosque meat. Sopor obvius illi
  41. Noctis agebat equos, trepidusque adsurgit honori
  42. numinis et recto decedit limite caeli,
  43. inferior volat umbra deo, praereptaque noscit
  44. sidera principiumque sui; iamque ardua Cirrhae
  45. pollutamque suo despectat Phocida busto.
  46. ventum erat ad Thebas; gemuit prope limina nati
  47. Laius et notos cunctatus inire penates,
  48. ut vero et celsis suamet [*]() iuga nixa columnis
  49. vidit et infectos etiamnum sanguine currus,
  50. paene retro turbatus abit: nec summa Tonantis
  51. iussa nec Arcadiae retinent spiramina virgae.
  52. Et tunc forte dies noto signata Tonantis
  53. fulmine, praerupti cum te, tener Euhie, partus
  54. transmisere patri. Tyriis ea causa colonis
  55. insomnem ludo certatim educere noctem
  56. suaserat; effusi passim per tecta, per agros,
  57. serta inter vacuosque mero crateras anhelum
  58. proflabant sub luce deum; tunc plurima buxus
    59. [*](Letique Pω: Lethesque Friesemann. )[*](suamet Pω: sedem et L. by the lightning of Jove, and lodged in his father's thigh till he was ripe for birth. )
    v.1.p.400
  59. aeraque taurinos sonitu vincentia pulsus.[*]()
  60. ipse etiam gaudens nemorosa per avia sanas
  61. impulerat matres Baccho meliore Cithaeron;
  62. qualia per Rhodopen rabido convivia coetu
  63. Bistones aut mediae ponunt convallibus Ossae.
  64. illis semianimum pecus excussaeque leonum
  65. ore dapes, et lacte novo domuisse furorem [*]()
  66. luxus: at Ogygii si quando adflavit Iacchi
  67. saevus odor, tunc saxa manu, tunc pocula pulchrum
  68. spargere et immerito sociorum sanguine fuso
  69. instaurare diem festasque reponere mensas.
  70. Nox ea, cum tacita volucer Cyllenius aura
  71. regis Echionii stratis adlapsus, ubi ingens
  72. fuderat Assyriis exstructa tapetibus alto
  73. membra toro. pro gnara nihil mortalia fati
  74. corda sui! capit ille dapes, habet ille soporem,
  75. tunc senior quae iussus agit, neu falsa videri
  76. noctis imago queat, longaevi vatis opacos
  77. Tiresiae vultus vocemque et vellera nota
  78. induitur, mansere comae propexaque mento
  79. canities pallorque suus, sed falsa cucurrit
  80. infula per crines, glaucaeque innexus olivae
  81. vittarum provenit honos: dehinc tangere ramo
  82. pectora et has visus fatorum expromere voces:
  83. ‘non somni tibi tempus, iners, qui nocte sub alta,
  84. germani secure, iaces, ingentia dudum
  85. acta vocant rerumque graves, ignave, paratus,
  86. tu, veluti magnum si [*]() iam tollentibus austris
    87. [*](taurinos sonitu vincentia pulsus Pω (ducentia AT with vincentia written over): Tyrrhenos sonitus vincentia pulsu Laehmann. )[*]( furorem P: cruorem ω.)[*]( si ω: se P. the Assyrian, proverbial for luxury (Juv. x. 362). )
    v.1.p.402
  87. Ionium nigra iaceat sub nube magister
  88. immemor armorum versantisque aequora clavi,
  89. cunctaris. iamque ille novis—scit Fama—superbit
  90. conubiis viresque parat, quis regna capessat,
  91. quis neget, inque tua senium sibi destinat aula.
  92. dant animos socer augurio fatalis Adrastus
  93. dotalesque Argi, nec non in foedera vitae
  94. pollutus placuit fraterno sanguine Tydeus.
  95. hinc tumor, et longus fratri promittens exsul,
  96. ipse deum genitor tibi me miseratus ab alto
  97. mittit: habe Thebas, caecumque cupidine regni
  98. ausurumque eadem germanum expelle, nec ultra
  99. fraternos inhiantem obitus sine fidere coeptis
  100. fraudibus aut Cadmo dominas inferre Mycenas.’
  101. Dixit, et accedens—etenim iam pallida turbant
  102. sidera lucis equi—ramos ac vellera fronti
  103. deripuit, confessus avum, dirique nepotis
  104. incubuit stratis, iugulum mox caede patentem
  105. nudat et undanti perfundit vulnere somnum,
  106. illi rupta quies, attollit membra foroque
  107. eripitur [*]() plenus monstris, vanumque cruorem
  108. excutiens simul horret avum fratremque requirit,
  109. qualis ubi audito venantum murmure tigris
  110. horruit in maculas somnosque excussit inertes;
  111. bella cupit laxatque genas et temperat ungues,
  112. mox ruit in turmas natisque alimenta cruentis
    113. [*](eripitur P: erigitur ω. )
    v.1.p.404
  113. spirantem fert ore virum: sic excitus ira
  114. ductor in absentem consumit proelia fratrem.
  115. Et iam Mygdoniis elata cubilibus alto
  116. dispulerat [*]() caelo gelidas Aurora tenebras,
  117. rorantes excussa comas multumque sequenti
  118. sole rubens; illi roseus per nubila seras
  119. advertit flammas alienumque aethera tardo
  120. Lucifer exit equo, donec pater igneus orbem
  121. impleat atque ipsi radios vetet esse sorori:
  122. cum senior Talaionides nec longa morati
  123. Dircaeusque gradum pariterque Acheloius heros
  124. corripuere toris, illos post verbera fessos
  125. exceptamque hiemem cornu perfuderat omni
  126. Somnus; at Inachio tenuis sub pectore regi
  127. tracta quies, dum mente deos inceptaque versat
  128. hospitia, et quae sint generis adscita repertis
  129. fata movet, postquam mediis in sedibus aulae
  130. congressi inque vicem dextras iunxere locumque,
  131. quo serere arcanas aptum atque evolvere curas,
  132. insidunt, prior his dubios compellat Adrastus:
  133. ‘egregii iuvenum, quos non sine numine regnis
  134. invexit nox dextra meis, quibus ipse per imbres
  135. fulminibus mixtos intempestumque Tonantem
  136. has meus usque domos vestigia fecit Apollo,
  137. non equidem obscurum vobis plebique Pelasgae
  138. esse rear, quantis conubia nostra procorum
  139. turba petant studiis; geminae mihi namque, nepotum
  140. laeta Ades, aequo pubescunt sidere natae,
  141. quantus honos quantusque pudor, ne credite patri,
    142. [*](dispulerat Lachmann: impulerat Pio. Phrygia; Mygdonia was a part of Phrygia. at Thebes, Achelous a river in Aetolia. )
    v.1.p.406
  142. et super hesternas licuit cognoscere mensas,
  143. has tumidi solio et late dominantibus armis
  144. optavere viri—longum enumerare Pheraeos
  145. Oebaliosque duces—et Achaea per oppida matres
  146. spem generis, nec plura tuus despexerat Oeneus
  147. foedera Pisaeisque socer metuendus habenis.
  148. sed mihi nec Sparta genitos nec ab Elide missos
  149. iungere fas generos: vobis hic sanguis et aulae
  150. cura meae longo promittitur ordine fati.
  151. di bene, quod tales stirpemque animosque venitis,
  152. ut responsa iuvent: hic durae tempore noctis
  153. partus honos, haec illa venit post verbera merces.’
  154. Audierant, fixosque oculos per mutua paulum
  155. ora tenent, visique inter sese ordine fandi
  156. cedere, sed cunctis Tydeus audentior actis
  157. incipit: ‘o quam te parcum in praeconia famae
  158. mens agitat matura tuae, quantumque ferentem
  159. fortunam virtute domas! cui cedat Adrastus
  160. imperiis? quis te solio Sicyonis avitae
  161. excitum infrenos componere legibus Argos
  162. nesciat? atque utinam his manibus permittere gentis,
  163. Iuppiter aeque, velis, quas Doricus alligat intus [*]()
  164. Isthmos et alterno quas margine submovet infra!
  165. non fugeret diras lux intercisa Mycenas,
  166. saeva nec Eleae gemerent certamina valles,[*]()
  167. Eumenidesque aliis aliae sub regibus, et quae
    168. [*](intus P: undis ω. )[*](After this line Duebner, Mueller, Kohlmann and Postdate recognize a lacuna; it seems sufficient to understand fuissent in 186. to a chariot-race, and slew them when they lost. )
    v.1.p.408
  168. tu potior, Thebane, queri: nos vero volentes
  169. expositique animis.’ sic interfatus et alter
  170. subicit: ‘anne aliquis soceros accedere tales
  171. abnuat? exsulibus quamquam patriaque fugatis
  172. nondum laeta Venus, tamen omnis corde resedit
  173. tristitia, adfixique animo cessere dolores.
  174. nec minus haec laeti trahimus solacia, quam si
  175. praecipiti convulsa noto prospectet amicam
  176. puppis humum, iuvat ingressos felicia regni
  177. omina, quod superest fati vitaeque laborum
  178. fortuna transire tua.’ nec plura morati
  179. consurgunt, dictis impensius aggerat omne
  180. promissum Inachius pater, auxilioque futurum
  181. et patriis spondet reduces inducere regnis.
  182. Ergo alacres Argi, fuso rumore per urbem
  183. advenisse duci generos primisque hymenaeis
  184. egregiam Argian nec formae laude secundam
  185. Deipylen tumida iam virginitate iugari,
  186. gaudia mente parant; socias it Fama per urbes,
  187. finitimisque agitatur agris procul usque Lycaeos
  188. Partheniosque super saltus Ephyraeaque rura
  189. nec minus Ogygias eadem dea turbida Thebas
  190. insilit, haec totis perfundit moenia pinnis
  191. Labdaciumque ducem praemissae consona nocti
  192. territat; hospitia et thalamos et foedera regni
  193. permixtumque genus—quae tanta licentia monstro,
  194. quis furor?—et iam [*]() bella canit.
    195. [*](furor? et iam Lachmann: furor est iam Pω. )
    v.1.p.410
  195. Diffuderat Argos exspectata dies: laeto regalia coetu
  196. atria complentur, species est cernere avorum
  197. comminus et vivis certantia vultibus aera.
  198. tantum ausae perferre manus! pater ipse bicornis
  199. in laevum prona nixus sedet Inachus urna;
  200. hunc tegit Iasiusque senex placidusque Phoroneus,
  201. et bellator Abas' indignatusque Tonantem
  202. Acrisius nudoque ferens caput ense Coroebus,
  203. torvaque iam Danai facinus meditantis imago;
  204. exin mille duces, foribus tum [*]() immissa superbis
  205. unda fremit volgi, procerum manus omnis et alto
  206. quis propior de rege gradus, stant ordine primi.
  207. interior sacris calet et sonat aula tumultu
  208. femineo; casta matrem [*]() cinxere corona
  209. Argolides, pars virginibus circum undique fusae
  210. foedera conciliant nova solanturque timorem,
  211. ibant insignes vultuque habituque verendo
  212. candida purpureum fusae super ora pudorem
  213. deiectaeque genas; tacite subit ille supremus
  214. virginitatis amor, primaeque modestia culpae
  215. confundit vultus; tunc ora rigantur honestis
  216. imbribus, et teneros lacrimae iuvere parentes.
  217. non secus ac supero pariter si cardine lapsae
  218. Pallas et asperior Phoebi soror, utraque telis,
  219. utraque torva genis flavoque in vertice nodo,
  220. illa suas Cyntho comites agat, haec Aracyntho;
    221. [*](tum Baehrens: cum Pω.)[*]( matrem PKQ: matrum ω. )
    v.1.p.412
  221. tunc, si fas oculis, non umquam longa tuendo
  222. expedias, cui maior honos, cui gratior, aut plus
  223. de Iove. mutatosque velint transumere cultus,
  224. et Pallas deceat pharetras et Delia cristas.
  225. Certant laetitia superosque in vota fatigant
  226. Inachidae, quae cuique domus sacrique facultas.
  227. hi fibris animaque litant. hi caespite nudo.
  228. nec minus auditi, si mens accepta, merentur [*]()
  229. ture deos, fractisque obtendunt limina silvis,
  230. ecce metu subito—Lachesis sic dura iubebat—
  231. impulsae mentes, excussaque gaudia patri,
  232. et turbata' dies. innuptam limine [*]() adibant
  233. Pallada, Monychiis cui non Argiva per urbes
  234. posthabita est Larissa iugis: hic more parentum
  235. Iasides. thalamis ubi casta adolesceret aetas,
  236. virgineas libare comas primosque solebant
  237. excusare toros, celsam subeuntibus arcem
  238. in gradibus summi delapsus culmine templi,
  239. Arcados Euhippi spolium, cadit aereus orbis,
  240. praemissasque faces, festum nubentibus ignem,
  241. obruit, eque adytis simul exaudita remotis
  242. nondum ausos firmare gradum tuba terruit ingens,
  243. in regem conversi omnes formidine prima,
  244. mox audisse negant; cunctos tamen omina rerum
  245. dira movent, variisque metum sermonibus augent.
  246. nec mirum: nam tum infaustos donante marito
    247. [*](merentur P: meretur ω. )[*](innuptam limine Pω: innupto in limine Garrod conj. )
    v.1.p.414
  247. ornatus, Argia, geris dirumque monile
  248. Harmoniae. longa est series, sed [*]() nota malorum
  249. persequar, unde novis tam saeva potentia donis.
  250. Lemnius haec, ut prisca fides, Mavortia longum
  251. furta dolens, capto postquam nil obstat amori
  252. poena nec ultrices castigavere catenae,
  253. Harmoniae dotale decus sub luce iugali
  254. struxerat. hoc, docti quamquam maiora, laborant
  255. Cyclopes, notique operum Telchines amica
  256. certatim iuvere manu; sed plurimus ipsi
  257. sudor, ibi arcano florentis igne zmaragdos
  258. cingit et infaustas percussum adamanta figuras
  259. Gorgoneosque orbes Siculaque incude relictos
  260. fulminis extremi cineres viridumque draconum
  261. lucentes a fronte iubas; hic flebile germen
  262. Hesperidum et dirum Phrixei velleris aurum;
  263. tum varias pestes raptumque interplicat atro
  264. Tisiphones de crine ducem, et quae pessima ceston
  265. vis probat; haec circum spumis lunaribus ungit
  266. callidus atque hilari perfundit cuncta veneno.
  267. non hoc Pasithea blandarum prima sororum,
  268. non Decor Idaliusque puer, sed Luctus et Irae
    269. [*](sed Pω: et Baehrens, who with most edd. punctuates after malorum, whence Lachmann condemned 268. contrived. It was fitted with chains which closed upon Venus and Mars as they lay together on the bed. (See Horn. Od. viii. 266 f.) Harmonia was the daughter of Venus and Mars. sun when turned into poplars, but he calls them Hesperides (as being in the west) instead of Heliades. )
    v.1.p.416
  269. et Dolor et tota pressit Discordia dextra.
  270. prima fides operi. Cadmum comitata iacentem
  271. Harmonia versis in sibila dira querellis
  272. Illyricos longo suleavit pectore campos.
  273. improba mox Semele vix dona nocentia collo
  274. induit, et fallax intravit limina Iuno.
  275. teque etiam, infelix, perhibent, locasta. decorum
  276. possedisse nefas; vultus hac laude [*]() colebat,
  277. heu quibus, heu placitura toris! post longior ordo.
  278. tunc donis Argia nitet vilisque sororis
  279. ornatus sacro praeculta supervenit auro.
  280. viderat hoc coniunx perituri vatis et aras
  281. ante omnis epulasque trucem secreta coquebat
  282. invidiam, saevis detur si quando potiri
  283. cultibus. heu nihil auguriis adiuta propinquis.
  284. quos optat gemitus, quantas cupit impia clades!
  285. digna quidem, sed quid miseri decepta mariti
  286. arma, quid insontes nati meruere furores?
  287. Postquam regales epulas et gaudia vulgi
  288. bisseni clusere dies. Ismenius heros
  289. respicere ad Thebas iamque et sua quaerere regna,
  290. quippe animum subit illa dies. qua, sorte benigna
  291. fratris, Echionia steterat privatus in aula,
  292. respiciens descisse [*]() deos trepidoque tumultu
  293. dilapsos comites, nudum latus omne fugamque
    294. [*](laude Pω: fraude Garrod, luce Baehrens. )[*](descisse ω: discsse P (ci from ce, i.e. discess(iss)e). )
    v.1.p.418
  294. fortunae, namque una soror producere tristis
  295. exsulis ausa vias; etiam hanc in limine primo
  296. liquerat et magna lacrimas incluserat ira.
  297. tunc quos excedens hilares, quis cultus iniqui
  298. praecipuus ducis, et profugo quos ipse notarat
  299. ingemuisse sibi, per noctem ae luce sub omni
  300. digerit: exedere animum dolor iraque demens
  301. et, qua non gravior mortalibus addita curis,
  302. spes, ubi longa venit, talem sub pectore nubem
  303. consilii volvens Dircen Cadmique negatas
  304. adparat ire domos, veluti dux taurus amata
  305. valle carens. pulsum solito quem gramine vietor
  306. iussit ab erepta longe mugire iuvenca,
  307. cum profugo placuere tori cervixque recepto
  308. sanguine magna redit fractaeque in pectora quercus,[*]()
  309. bella cupit pastusque et capta armenta reposcit
  310. iam pede, iam cornu melior—pavet ipse reversum
  311. victor, et attoniti vix agnovere magistri—:
  312. non alias tacita iuvenis Teumesius iras
  313. mente acuit, sed fida vias arcanaque coniunx
  314. senserat; utque toris primo complexa iacebat
  315. aurorae pallore virum, ‘quos, callide, motus
  316. quamve fugam moliris?’ ait ‘nil transit amantes.
  317. sentio, pervigiles acuunt suspiria questus,
  318. numquam in pace sopor, quotiens haec ora natare
  319. fletibus et magnas latrantia [*]() pectora curas
    320. [*](in pectora quercus PB (with vires written over): in pectore ω, vires DKS. vires Q (with quercus written over). )[*](latrantia PES: iactantia ω. )
    v.1.p.420
  320. admota deprendo manu? nil foedere rupto
  321. conubiisve super moveor viduaque iuventa,
  322. etsi crudus amor necdum post flammea toti
  323. intepuere tori: tua me, properabo fateri.
  324. angit, [*]() amate, [*]() salus, tune incomitatus, inermis
  325. regna petes poterisque tuis decedere Thebis,
  326. si neget? atque illum sollers deprendere semper
  327. fama duces tumidum narrat raptoque superbum
  328. difficilemque tibi: necdum consumpserat [*]() annum,
  329. me quoque nunc vates, nunc exta minantia divos
  330. aut avium lapsus aut turbida noctis imago
  331. terret, et a! memini, numquam mihi falsa per umbras
  332. Iuno venit, quo tendis iter? ni conscius ardor
  333. ducit et ad Thebas melior socer.’ hic breve tandem
  334. risit Echionius iuvenis tenerumque dolorem
  335. coniugis amplexu solatus et oscula maestis
  336. tempestiva genis posuit lacrimasque repressit;
  337. ‘solve metus animo, dabitur, mihi crede, merentum
  338. consiliis tranquilla dies; te fortior annis
  339. nondum cura decet, sciat haec Saturnius olim
  340. fata parens, oculosque polo demittere si quos
  341. Iustitia et rectum terris defendere curat:
  342. fors aderit lux illa tibi, qua moenia cernes
  343. coniugis et geminas ibis regina per urbes.’
  344. Sic ait, et caro raptim se limine profert.
  345. Tydea iam socium coeptis, iam pectore fido
    346. [*](angit Pω: tangit Bentley. )[*](amate KC: amata Pω. )[*](consumpserat Pω: consumpserit Heinsius. )
    v.1.p.422
  346. aequantem ruras—tantus post iurgia mentes
  347. vinxit amor—socerumque adfatur tristis Adrastum.
  348. fit mora consilio, cum multa moventibus una
  349. iam potior cunctis sedit sententia, fratris
  350. pertemptare fidem tutosque in regna precando
  351. explorare aditus, audax ea munera Tydeus
  352. sponte subit: nec non et te, fortissime gentis
  353. Aetolum, multum lacrimis conata morari
  354. Deipyle. sed iussa patris tutique regressus
  355. legato iustaeque preces vicere sororis.
  356. Iamque emensus iter silvis ac litore durum,
  357. qua Lernaea palus ambustaque sontibus alte
  358. intepet hydra vadis, et qua vix carmine raro
  359. longa sonat Nemee nondum pastoribus ausis,
  360. qua latus Eoos Ephyres quod vergit ad curos
  361. Sisyphiique sedent portus irataque terrae
  362. curva Palaemonio secluditur unda Lechaeo.[*]()
  363. hinc praeterveetus Nisum et te, mitis Eleusin,
  364. laevus abit,[*]() iamque arva gradu Teumesia et arces
  365. intrat Agenoreas; ibi durum Eteoclea cernit
  366. sublimem solio saeptumque horrentibus armis.
  367. iura ferus populo trans legem ac tempora regni
  368. iam fratris de parte dabat: sedet omne paratus
  369. in facinus queriturque fidem tam sero reposci.
  370. Constitit in mediis—ramus manifestat olivae
  371. legatum—causasque viae nomenque rogatus
    372. [*](Lechaeo PDN: liceo ω: cf. Silv. ii. 2. 35. )[*](abit PB: habet (i orer e) Q: habet ω. )
    v.1.p.424
  372. edidit: utque rudis fandi pronusque calori
  373. semper erat, iustis miscens tamen aspera coepit:
  374. ‘si tibi plana fides et dicti cura maneret
  375. foederis, ad fratrem completo iustius anno
  376. legatos hinc ire fuit teque ordine certo
  377. fortunam exuere et laetum descendere regno,
  378. ut vagus ille diu passusque haud digna per urbes
  379. ignotas pactae tandem succederet aulae.
  380. sed quia dulcis amor regni blandumque potestas.
  381. posceris: astriferum iam velox circulus orbem
  382. torsit et amissae redierunt montibus umbrae,
  383. ex quo frater inops ignota per oppida tristes
  384. exsul agit casus; et te iam tempus aperto
  385. sub Iove ferre dies terrenaque frigora membris
  386. ducere et externos submissum ambire penates.
  387. pone modum laetis; satis ostro dives et auro
  388. conspicuus tenuem germani pauperis annum
  389. risisti; moneo, regnorum gaudia temet
  390. dedoceas patiensque fugae mereare reverti.’
  391. Dixerat, ast illi tacito sub pectore dudum
  392. ignea corda fremunt, iacto velut aspera saxo
  393. comminus erigitur serpens, cui subter inanes
  394. longa sitis latebras totumque agitata per artus
  395. convocat in fauces et squamea colla venenum:
  396. ‘cognita si dubiis fratris mihi iurgia signis
  397. ante forent nec clara odiorum arcana paterent,
  398. sufficeret vel sola fides, qua [*]() torvus et [*]() illum
  399. mente gerens.[*]() ceu saepta novus iam moenia laxet
    400. [*](qua Klotz: quam Pω: quod Postgate. )[*](torvus et ω: servo sed P. )[*](gerens Pω: geris DN. )
    v.1.p.426
  400. fossor et hostiles inimicent classica turmas,
  401. praefuris. in medios si comminus orsa tulisses
  402. Bistonas aut refugo pallentes sole Gelonos,
  403. parcior eloquio et medii reverentior aequi
  404. inciperes. neque te furibundae crimine mentis
  405. arguerim: mandata refers, nunc omnia quando
  406. plena minis, nec sceptra fide nec pace sequestra
  407. poscitis, et propior capulo manus, haec mea regi
  408. rgolico, nondum aequa tuis, vice dicta reporta:
  409. quae sors iusta mihi, quae non indebitus annis
  410. sceptra dicavit honos, teneo longumque tenebo,
  411. te penes Inachiac dotalis regia dono
  412. coniugis, et Danaae—quid enim maioribus actis [*]()
  413. invideam?—cumulentur opes, felicibus Argos
  414. auspiciis Lernamque regas; nos horrida Dirces
  415. pascua et Euboicis artatas fluctibus oras,
  416. non indignati miserum dixisse parentem
  417. Oedipoden: tibi larga—Pelops et Tantalus auctor!—
  418. nobilitas, propiorque fluat de sanguine iuncto
  419. Iuppiter, anne feret luxu consueta paterno
  420. hunc regina larem? nostrae cui iure sorores
  421. anxia pensa trahant, longo quam sordida luctu
  422. mater et ex imis auditus forte tenebris
  423. offendat sacer ille senex! iam pectora volgi
  424. adsuevere iugo: pudet heu! plebisque patrumque,
  425. ne totiens incerta ferant mutentque gementes
    426. [*](actis Pω: aulis Madvig. Jove than that of Oedipus. )
    v.1.p.428
  426. imperia et dubio pigeat parere tyranno.
  427. non parcit populis regnum breve; respice, quantus
  428. horror et attoniti nostro in discrimine cives!
  429. hosne ego, quis certa est sub te duce poena, relinquam?
  430. iratus, germane, venis, fac velle: nec ipsi,
  431. si modo notus amor meritique est gratia, patres
  432. reddere regna sinent.’ non ultra passus et orsa
  433. iniecit mediis sermonibus obvia: ‘reddes,"
  434. ingeminat, " reddes: non si te ferreus agger
  435. ambiat aut triplices alio tibi carmine muros
  436. Amphion auditus agat, nil tela nec ignes
  437. obstiterint, quin ausa luas nostrisque sub armis
  438. captivo moribundus humum diademate pulses,
  439. tu merito; ast horum miseret, quos sanguine viles
  440. coniugibus natisque infanda ad proelia raptos
  441. proicis excidio, bone rex. o quanta Cithaeron
  442. funera sanguineusque vadis, Ismene, rotabis!
  443. haec pietas, haec magna fides! nec crimina gentis
  444. mira equidem duco: sic primus sanguinis auctor
  445. incestique patrum thalami; sed fallit origo:
  446. Oedipodis [*]() tu solus eras,[*]() haec praemia morum
  447. ac sceleris, vidente, feres! nos poscimus annum;
  448. sed moror.’ haec audax etiamnum in limine retro [*]()
  449. vociferans iam tunc impulsa per agmina praeceps
  450. evolat. Oeneae vindex sic ille Dianae
  451. erectus saetis et aduncae fulmine malae,
    452. [*](Oedipodis Jortin: Oedipodes Pω. )[*](eras P: eris Deipser. )[*](retro ω: regis P. )
    v.1.p.430
  452. cum premeret Pelopea phalanx, saxa obvia volvens
  453. fractaque perfossis arbusta Acheloia ripis,
  454. iam Telamona solo, iam stratum Ixiona linquens
  455. te, Meleagre, subit: ibi [*]() demum cuspide lata
  456. haesit et obnixo ferrum laxavit [*]() in armo.
  457. talis adhuc trepidum linquit Calydonius heros
  458. concilium infrendens. ipsi ceu regna negentur,
  459. festinatque vias ramumque precantia olivae
  460. abicit, attonitae tectorum e limine summo
  461. aspectant matres, saevoque infanda precantur
  462. Oenidae tacitoque simul sub pectore regi.
  463. Nec piger ingenio scelerum fraudisque nefandae
  464. rector eget. iuvenum fidos, lectissima bello
  465. corpora, nunc pretio, nunc ille hortantibus ardens
  466. sollicitat dictis, nocturnaque proelia saevus
  467. instruit, et sanctum populis per saecula nomen
  468. legatum insidiis tacitoque invadere ferro—
  469. quid regnis non vile?—cupit, quas quaereret artes,
  470. si fratrem, Fortuna, dares! o caeca nocentum
  471. consilia! o semper timidum scelus! exit in unum
  472. plebs ferro iurata caput; ceu castra subire
  473. apparet aut celsum crebri arietis ictibus [*]() urbis
  474. inclinare latus: densi sic agmine facto
  475. quinquaginta altis funduntur in ordine portis,
  476. macte animi, tantis dignus qui credens armis!
  477. Fert via per dumos propior, qua calle latenti
  478. praecelerant densaeque legunt compendia silvae.
    479. [*](ibi ω: tibi P. )[*](laxavit P: lassavit Madvig. )[*](crebri arietis ictibus Unger: crebris arietibus Pω. )
    v.1.p.432
  479. lecta dolis sedes: gemini procul urbe malignis
  480. faucibus urgentur colles, quos umbra superni [*]()
  481. montis et incurvis claudunt iuga frondea silvis—
  482. insidias natura loco caecamque latendi
  483. struxit opem—mediasque arte secat aspera rupes
  484. semita, quam subter campi devexaque latis
  485. arva iacent spatiis, contra importuna crepido,
  486. Oedipodioniae domus alitis; hic fera quondam
  487. pallentes erecta genas suffusaque tabo
  488. lumina, concretis infando sanguine plumis
  489. relliquias amplexa virum semesaque nudis
  490. pectoribus stetit ossa premens visuque tremendo [*]()
  491. conlustrat campos, si quis concurrere dictis
  492. hospes inexplicitis aut comminus ire viator
  493. audeat et dirae commercia iungere linguae;
  494. nec mora, quin acuens exsertos protinus ungues
  495. liventesque manus strictosque [*]() in vulnera [*]() dentes
  496. terribili adplausu circum hospita surgeret ora;
  497. et latuere doli, donec de rupe cruenta
  498. heu! simili deprensa viro, cessantibus alis,
  499. tristis inexpletam scopulis adfligeret alvum,
  500. monstrat silva nefas: horrent vicina iuvenci
  501. gramina, damnatis avidum pecus abstinet herbis;
  502. non Dryadum placet umbra choris, non commoda sacris
  503. Faunorum, diraeque etiam fugere volucres
  504. prodigiale nemus. tacitis huc gressibus acti
    505. [*](quos superni Pω: quas superne Mueller: quos superne Garrod. )[*](tremendo Mueller: frementi P: trementi ω. )[*](strictosque Housman: fractosque Pω. )[*](in vulnera PN: in vulnere ω. xi. 522 sq., but Statius has made it obscure and difficult: " colles urgentur faucibus " seems to be merely an inversion )
    v.1.p.434
  505. deveniunt peritura cohors, hostemque superbum
  506. adnixi iaculis et humi posita arma tenentes
  507. exspectant densaque nemus statione coronant.
  508. Coeperat umenti Phoebum subtexere palla
  509. Nox et caeruleam terris infuderat umbram,
  510. ille propinquabat silvis et ab aggere celso
  511. scuta virum galeasque videt rutilare comantis.
  512. qua laxant rami nemus adversaque sub umbra
  513. flammeus aeratis lunae tremor errat in armis,
  514. obstipuit visis, ibat tamen; horrida tantum
  515. spicula et inclusum capulo tenus admovet ensem,
  516. ac prior unde, viri, quidve occultata in armis?
  517. non humili terrore rogat, nec reddita [*]() contra
  518. vox. fidamque negant suspecta silentia pacem,
  519. ecce autem vasto Chthonii contorta lacerto.
  520. quo duce freta cohors, fuscas intervolat auras
  521. hasta; sed audenti deus et fortuna recessit.
  522. per tamen Olenii tegimen suis atraque saetis
  523. terga super laevos umeros vicina emori
  524. effugit et viduo iugulum ferit inrita ligno,
  525. tunc horrere comae sanguisque in corda gelari.
  526. huc ferus atque illuc animum pallentiaque ira
  527. ora ferens—nec tanta putat sibi bella parari—:
  528. ‘ferte gradum contra campoque erumpite aperto!
  529. quis timor audendi. quae tanta ignavia? solus,
  530. solus in arma voco.’ neque in his mora: quos ubi plures.
  531. quam ratus, innumeris videt excursare latebris,
  532. hos prodire [*]() iugis, illos e vallibus imis
  533. crescere, nec paucos campo, totumque sub armis
  534. conlucere iter, ut clausas indagine profert
  535. in medium vox prima feras, quae sola medendi
    536. [*](reddita ω: credita P. )[*](prodire ω: deire P: cf. vi. 519. )
    v.1.p.436
  536. turbata ratione via est, petit ardua dirae
  537. Sphingos et abscisis infringens cautibus lineas
  538. exsuperat iuga dira manus, scopuloque potitus,
  539. unde procul tergo metus et via prona nocendi,
  540. saxum ingens, quod vix plena cervice gementes
  541. vertere humo valeant murisque [*]() inferre iuvenci,
  542. rupibus evellit; dein toto sanguine nixus
  543. sustinet, immanem quaerens librare ruinam,
  544. qualis in adversos Lapithas erexit inanem
  545. magnanimus cratera Pholus. stupet obvia leto
  546. turba superstantem atque emissi turbine montis
  547. obruitur; simul ora virum, simul arma manusque
  548. fractaque commixto sederunt pectora ferro,
  549. quattuor hic adeo disiecti mole sub una
  550. congemuere, fuga tremefactum protinus agmen
  551. excutitur coeptis, neque enim temnenda iacebant
  552. funera: fulmineus Dorylas, quem regibus ardens
  553. aequabat virtus, Martisque e semine Theron
  554. terrigenas confisus avos, nec vertere cuiquam
  555. frena secundus Halys, sed tune pedes occubat arvis,
  556. Pentheumque trahens nondum te Phaedimus aequo,
  557. Bacche, genus, quorum ut subitis exterrita fatis
  558. agmina turbatam vidit laxare catervam,
  559. quae duo sola manu gestans adelinia monti
  560. fixerat, intorquet iacula et fugientibus addit,
  561. mox in plana libens, nudo ne in pectore tela
  562. inciderent, saltu praeceps defertur et orbem,
  563. quem procul oppresso vidit Therone volutum,
  564. corripuit, tergoque et vertice tegmina nota
    565. [*](valeant murisque Kooten: murisque valent Pω. )
    v.1.p.438
  565. saeptus et hostili propugnans pectora parma
  566. constitit, inde iterum densi glomerantur in unum
  567. Ogygidae firmantque gradum; trahit ocius ensem
  568. Bistonium Tydeus, Mavortia munera magni
  569. Oeneos, et partes pariter divisus in omnes
  570. hos obit atque illos ferroque micantia tela
  571. decutit; impediant numero seque ipsa vicissim .
  572. arma premunt, nec vis conatibus ulla, sed ipsae
  573. in socios errare manus et corpora turba
  574. involvi prolapsa sua; manet ille ruentes
  575. angustus telis et inexpugnabilis obstat,
  576. non aliter—Getieae si fas est credere Phlegrae—
  577. armatum immensus Briarcus stetit aethera contra,
  578. hinc Phoebi pharetras, hinc torvae Pallados anguis,
  579. inde Pelethroniam praefixa cuspide pinum
  580. Martis, at hinc lasso mutata [*]() Pyracmone temnens
  581. fulmina, cum toto nequiquam obsessus Olympo
  582. tot queritur cessare manus: non segnior ardet
  583. huc illuc clipeum obiectam, seque ipse recedens
  584. circuit, interdum trepidis occurrit et instat
  585. spicula devellens, clipeo quae plurima toto
  586. fixa tremunt armantque virum saepe aspera passum
  587. volnera, sed nullum vitae in secreta receptum
  588. nee mortem sperare valet.[*]() rotat ipse furentem
  589. Deilochum, comitemque illi iubet ire sub umbras
  590. Phegea sublata minitantem bella securi
  591. Dircaeumque Gyan et Echionium Lycophontem.
    592. [*](mutata Pω: motata Lachmann. )[*](valet Pω: valens, iubet, vacat edd. )
    v.1.p.440
  592. iam trepidi sese quaerunt numerantque, nec idem
  593. caedis amor, tantamque dolent rarescere turbam.
  594. Ecce Chromis Tyrii demissus origine Cadmi—
  595. hunc utero quondam Dryope Phoenissa gravato
  596. rapta repente choris onerisque oblita ferebat,
  597. dumque trahit prensis taurum tibi cornibus, Euhan,
  598. procidit impulsus nimiis conatibus infans—
  599. tunc audax iaculis et capti pelle leonis
  600. pinea nodosae quassabat robora clavae
  601. increpitans: ‘unusne, viri, tot caedibus unus
  602. ibit ovans Argos? vix credet fama reverso!
  603. heus socii, nullaene manus, nulla arma valebunt?
  604. haec regi promissa, Cydon, haec, Lampe, dabamus?’
  605. dum clamat, subit ore cavo Teumesia coruus,
  606. nec prohibent fauces; atque illi voce repleta
  607. intercepta natat prompto in sanguine lingua.
  608. stabat adhuc, donec transmissa morte per artus
  609. labitur immorsaque cadens obmutuit hasta.
  610. vos quoque, Thespiadae, cur infitiatus honora
  611. arcuerim [*]() fama? fratris moribunda levabat
  612. membra solo Periphas—nil indole clarius illa
  613. nec pietate fuit—, laeva marcentia colla
  614. sustentans dextraque latus; singultibus artum
  615. exhaurit thoraca dolor, nec vincla coercent
  616. undantem fletu galeam, eum multa gementi
  617. pone gravis curvas perfringit lancea costas.
    618. [*](arcuerim K: arguerim Pω. )
    v.1.p.442
  618. exit et in fratrem, cognataque pectora telo [*]()
  619. conserit; ille oculos etiamnum [*]() in luce natantes
  620. sistit et aspecta germani morte resolvit.
  621. at cui vita recens et adhuc in vulnere vires
  622. hos tibi complexus, haec dent ait oscula nati.
  623. procubuere pares fatis, miserabile votum
  624. mortis, et alterna clauserunt lumina dextra.
  625. Protinus idem ultro iaculo parmaque Menoeten
  626. proterrebat agens trepidis vestigia retro
  627. passibus urgentem. donec defecit iniqua
  628. lapsus humo, pariterque manus distraetus in ambas
  629. orat et a iugulo nitentem sustinet hastam:
  630. ‘parce per has stellis interlabentibus umbras,
  631. per superos noctemque tuam; sine, tristia Thebis
  632. nuntius acta feram vulgique per ora paventis
  633. contempto te rege canam: sic inrita nobis
  634. tela cadant, nullique tuum penetrabile ferro
  635. pectus, et optanti victor reveharis amico.’
  636. dixerat, ille nihil vultu mutatus ‘inanes
  637. perdis’ ait ‘lacrimas, et tu, ni fallor, iniquo
  638. pollicitus mea colla duci: nunc arma diemque
  639. proice; quid timidae sequeris compendia vitae?
  640. bella manent.’ simul haec, et crassum sanguine telum
  641. iam redit; ille super dictis infensus amaris
  642. prosequitur victos: ‘non haec trieterica vobis
  643. nox patrio de more venit, non orgia Cadmi
  644. cernitis aut avidas Bacchum scelerare parentes,
  645. nebridas et fragiles thyrsos portare putastis
    646. [*](telo Pω: ferro Schol. iii. 152: leto Nauke. )[*](etiamnum ω: et adhuc P: tenui iam Garrod, who cp. Sil. Il. ii. 122. )
    v.1.p.444
  646. imbellem ad sonitum maribusque incognita veris
  647. foeda Celaenaea committere proelia buxo?
  648. hic aliae caedes, alius furor: ite sub umbras,
  649. o timidi paucique!’ haec intonat; ast tamen illi
  650. membra negant, lassusque ferit praecordia sanguis,
  651. iam sublata manus cassos defertur in ictus,
  652. tardatique gradus, clipeum nec sustinet umbo
  653. mutatum [*]() spoliis,[*]() gelidus cadit imber anhelo
  654. pectore, tum crines ardentiaque ora cruentis
  655. roribus et taetra morientum aspargine manant:
  656. ut leo, qui campis longe custode fugato
  657. Massylas depastus oves, ubi sanguine multo
  658. luxuriata fames cervixque et tabe gravatae
  659. consedere iubae, mediis in caedibus adstat
  660. aeger, hians victusque cibis; nec iam amplius irae
  661. crudescunt: tantum vacuis ferit aera malis
  662. molliaque eiecta delambit vellera lingua.
  663. Ille etiam Thebas spoliis et sanguine plenus
  664. isset et attonitis sese populoque ducique
  665. ostentasset ovans, ni tu, Tritonia virgo,
  666. flagrantem multaque operis caligine plenum
  667. consilio dignata virum: ‘sate gente superbi
  668. Oeneos, absentes cui dudum vincere Thebas
  669. adnuimus, iam pone modum nimiumque secundis
  670. parce deis: huic una fides optanda labori,
  671. fortuna satis usus abi.’ restabat acerbis
  672. funeribus socioque gregi non sponte superstes
    673. [*](mutatum Pω: nutantem Lachmann. )[*](spoliis Pω: spiclis conj. Alton. suggests spiclis for spoliis. The spoils are apparently regarded as carried on the shield, spiclis (darts) would refer to the missiles sticking in the shield, flung by his enemies. )
    v.1.p.446
  673. Haemonides—ille haec praeviderat. omina doctus
  674. aeris [*]() et nulla deceptus ab alite—Maeon,
  675. nec veritus prohibere ducem, sed fata monentem
  676. privavere fide. vita miserandus inerti
  677. damnatur; trepido Tydeus immitia mandat:
  678. ‘quisquis es Aonidum, quem crastina munere nostro
  679. manibus exemptum mediis Aurora videbit,
  680. haec iubeo perferre duci: cinge aggere portas,
  681. tela nova, fragiles aevo circum inspice muros,
  682. praecipue stipare viros densasque memento
  683. multiplicare acies! fumantem hunc aspice late
  684. ense meo campum: tales in bella venimus.’
  685. Haec ait, et meritae pulchrum tibi. Pallas, honorem
  686. sanguinea de strage parat, praedamque iacentem
  687. comportat gaudens ingentiaque acta recenset.
  688. quercus erat tenerae iam longum oblita iuventae
  689. aggere camporum medio, quam plurimus ambit
  690. frondibus incurvis et crudo robore cortex.
  691. huic leves galeas perfossaque vulnere crebro
  692. inserit arma ferens, huic truncos ictibus enses
  693. subligat et tractas membris spirantibus hastas,
  694. corpora tunc atque arma simul cumulata superstans
  695. incipit—oranti nox et iuga longa resultant—:
  696. ‘diva ferox, magni decus ingeniumque parentis,
  697. bellipotens, cui torva genis horrore decoro
  698. cassis et asperso crudescit sanguine Gorgon,
  699. nec magis ardentes Mavors hastataque pugnae
  700. impulerit Bellona tubas, huic adnue sacro,
  701. seu Pandionio nostras invisere noctes [*]()
    702. [*](aeris P: aeros PBN: heros DQ (aeris written over in Q). )[*](noctes Postdate: voces P: caedes P in margin, and ω. )
    v.1.p.448
  702. monte venis, sive Aonia devertis [*]() Itone
  703. laeta choris, seu tu Libyco Tritone repexas
  704. lota comas, qua te biiugo temone frementem
  705. intemeratarum volucer rapit axis equarum:
  706. nunc tibi fracta virum spolia informisque dicamus
  707. exuvias, at si patriis Parthaonis arvis
  708. inferar et reduci pateat mihi Martia Pleuron,
  709. aurea tunc mediis urbis tibi templa dicabo
  710. collibus, Ionias qua despectare procellas
  711. dulce sit, et flavo tollens ubi vertice pontum
  712. turbidus obiectas Achelous Echinadas exit.
  713. hic ego maiorum pugnas vultusque tremendos
  714. magnanimum effingam regum, figamque superbis
  715. arma tholis, quaeque ipse meo quaesita revexi
  716. sanguine, quaeque dabis captis, Tritonia, Thebis
  717. centum ibi virgineis votae Calydonides aris
  718. Actaeas tibi rite faces et ab arbore casta
  719. nectent purpureas niveo discrimine vittas,
  720. pervigilemque focis ignem longaeva sacerdos
  721. nutriet, arcanum numquam spretura [*]() pudorem.
  722. tu bellis, tu pace feres de more frequentes
  723. primitias operum, non indignante Diana.’
  724. dixerat, et dulces iter instaurabat ad Argos.
    725. [*](devertis Pω: divertis DN: de vertice conj. Garrod. )[*](spretura P: inspectura ω. of Athena. Aonian seems here to mean haunt of Muses, from its usual meaning, Boeotian: the Muses were connected with Thessaly also. )
    v.1.p.450
  1. At non Aoniae moderator perfidus aulae [*]()
  2. nocte sub ancipiti, quamvis umentibus astris
  3. longus ad auroram superet labor, otia somni
  4. accipit: invigilant animo sedensque parati
  5. supplicium exercent curae; tum plurima versat
  6. pessimum in dubiis augur timor. " ei mihi " clamat,
  7. unde morae?—nam prona ratus facilemque tot armis
  8. Tydea, nec numero virtutem animumque rependit—
  9. ‘num regio diversa viae? num missus ab Argis
  10. subsidio globus? an sceleris data fama per urbes
  11. finitimas? paucosne, pater Gradive, manuve
  12. legimus indecores? at enim fortissimus illic
  13. et Chromis et Dorylas et nostris turribus aequi
  14. Thespiadae totos raperent mihi funditus Argos,
  15. nec tamen ille meis, reor, impenetrabilis armis
  16. aere gerens solidoque satos [*]() adamante lacertos
  17. venerat; heu segnes, quorum labor haeret in uno,
  18. si conserta manus.’ vario sic turbidus aestu
  19. angitur ac sese culpat super omnia, qui non
  20. orantem in mediis legatum coetibus ense
  21. perculerit foedasque palam satiaverit iras.
  22. iam pudet incepti, iam paenitet, ac velut ille
    23. [*](aulae ω: orae P. )[*](satos Heinsius: datos Pω. )
    v.1.p.452
  23. fluctibus Ioniis Calabrae datus arbiter alno—
  24. nec rudis undarum, portus sed linquere amicos
  25. purior Olenii frustra gradus impulit astri—,