Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. destituunt. ne perge queri casusque priorum
  2. adnumerare tibi: nostro quoque sanguine multum
  3. erravit pietas, nec culpa nepotibus obstat.
  4. tu modo dissimilis rebus mereare secundis
  5. excusare tuos. et iam temone supino
  6. languet Hyperboreae glacialis portitor Ursae.
  7. fundite vina focis, servatoremque parentum
  8. Letoiden votis iterumque iterumque canamus.
    9. v.1.p.392
  9. Phoebe parens, seu te Lyciae Patarea nivosis
  10. exercent dumeta iugis, seu rore pudico
  11. Castaliae flavos amor est tibi mergere crines,
  12. seu Troiam Thymbraeus habes, ubi fama volentem
  13. ingratis Phrygios umeris subiisse molares,
  14. seu iuvat Aegaeum feriens Latonius umbra
  15. Cynthus et adsiduam pelago non quaerere Delon:
  16. tela tibi longeque feros lentandus in hostes
  17. arcus, et aetherii dono cessere parentes
  18. aeternum florere genas, tu doctus iniquas
  19. Parcarum praenosse manus fatumque quod ultrast
  20. et summo placitura Iovi, quis letifer annus,
  21. bella quibus populis, quae mutent sceptra cometae,
  22. tu Phryga submittis citharae, tu matris honori
  23. terrigenam Tityon Stygiis extendis harenis;
  24. te viridis Python Thebanaque mater ovantem
  25. horruit in pharetris, ultrix tibi torva Megaera
  26. iciunum Phlegyan subter cava saxa iacentem
  27. aeterno premit accubitu dapibusque profanis
  28. instimulat, sed mixta famem fastidia vincunt:
  29. adsis, o memor hospitii, Iunoniaque arva
  30. dexter ames, seu te roseum Titana vocari
  31. gentis Achaemeniae ritu, seu praestat Osirin
  32. frugiferum, seu Persei sub rupibus antri
  33. indignata sequi torquentem cornua Mithram.’
    v.1.p.394
  1. Interea gelidis Maiā satus aliger umbris
  2. iussa gerens magni remeat Iovis; undique pigrae
  3. ire vetant nubes et turbidus implicat aer.
  4. nec zephyri rapuere gradum, sed foeda silentis
  5. aura poli. Styx inde novem circumflua campis,[*]()
  6. hinc obiecta vias torrentum incendia cludunt.
  7. pone senex trepida succedit Laius umbra
  8. vulnere tardus adhuc; capulo nam largius illi
  9. transabiit animam [*]() cognatis ictibus ensis
  10. impius, et primas Furiarum pertulit iras;
  11. it tamen et medica firmat vestigia virga,
  12. tum steriles luci possessaque manibus arva
  13. et ferrugineum nemus adstupet, ipsaque Tellus
  14. miratur patuisse retro, nec livida tabes
  15. invidiae functis quamquam et iam lumine cassis
  16. defuit, unus ibi ante alios, cui laeva voluntas
  17. semper et ad superos—hinc et gravis exitus aevi—
  18. insultare malis rebusque aegrescere laetis,
  19. ‘vade " ait, " o felix, quoscumque vocaris in usus,
  20. seu Iovis imperio, seu maior adegit Erinys
  21. ire diem contra, seu te furiata sacerdos
  22. Thessalis arcano iubet emigrare sepulcro,
  23. heu dulces visure polos solemque relictum
    24. [*](campis Pω: ripis Bentley. )[*](animam P: costas ω. )
    v.1.p.396
  24. et virides terras et puros fontibus amnes,
  25. tristior has iterum tamen intrature tenebras.’
  26. illos ut caeco recubans in limine sensit
  27. Cerberus atque omnes [*]() capitum subrexit hiatus
  28. saevus et intranti populo; iam nigra tumebat
  29. colla minax, iam sparsa solo turbaverat ossa,
  30. ni deus horrentem Lethaeo vimine mulcens
  31. ferrea tergemino domuisset lumina somno.
  32. Est locus—Inachiae dixerunt Taenara gentes—,
  33. qua formidatum Maleae spumantis in auras
  34. it caput et nullos admittit culmine visus,
  35. stat sublimis apex ventosque imbresque serenus
  36. despicit et tantum fessis insiditur astris.
  37. illic exhausti posuere cubilia venti,
  38. fulminibusque iter est 2; medium cava nubila montis
  39. insumpsere latus, summos nec praepetis alae
  40. plausus adit colles, nec rauca tonitrua pulsant.[*]()
  41. ast ubi prona dies, longos super aequora fines
  42. exigit atque ingens medio natat umbra profundo,
  43. interiore sinu frangentia litora curvat
  44. Taenaros, expositos non audax scandere [*]() fluctus,
  45. illic Aegaeo Neptunus gurgite fessos
  46. in portum deducit equos, prior haurit harenas
  47. ungula, postremi solvuntur in aequora pisces,
  48. hoc, ut fama, loco pallentes devius umbras
  49. trames agit nigrique Iovis vacua atria ditat
  50. mortibus. Arcadii perhibent si vera coloni,
    51. [*](atque omnes Pω: aeque Unger, alte Lachmann: anguicomus Koch. )[*](iter est Pω: quies conj. Postgate. )[*](ll. 37-40 omitted by Pω though Inserted In the margin by another hand In PBQ. Elsewhere in Statius tonitrus is masculine. )[*](frangentia scandere Pω: scandentia frangere Koestlin (cf. Prop. iv. 1. 125): scindere Kohlmann (but cf. Ach. i. 449). )
    v.1.p.398
  51. stridor ibi et gemitus poenarum, atroque tumultu
  52. fervet ager; saepe Eumenidum vocesque manusque
  53. in medium sonuere diem, Letique [*]() triformis
  54. ianitor agricolas campis auditus abegit.
  55. Hac et tunc fusca volucer deus obsitus umbra
  56. exsilit ad superos, infernaque nubila vultu
  57. discutit et vivis adflatibus ora serenat.
  58. inde per Arcturum mediaeque silentia Lunae
  59. arva super populosque meat. Sopor obvius illi
  60. Noctis agebat equos, trepidusque adsurgit honori
  61. numinis et recto decedit limite caeli,
  62. inferior volat umbra deo, praereptaque noscit
  63. sidera principiumque sui; iamque ardua Cirrhae
  64. pollutamque suo despectat Phocida busto.
  65. ventum erat ad Thebas; gemuit prope limina nati
  66. Laius et notos cunctatus inire penates,
  67. ut vero et celsis suamet [*]() iuga nixa columnis
  68. vidit et infectos etiamnum sanguine currus,
  69. paene retro turbatus abit: nec summa Tonantis
  70. iussa nec Arcadiae retinent spiramina virgae.
  71. Et tunc forte dies noto signata Tonantis
  72. fulmine, praerupti cum te, tener Euhie, partus
  73. transmisere patri. Tyriis ea causa colonis
  74. insomnem ludo certatim educere noctem
  75. suaserat; effusi passim per tecta, per agros,
  76. serta inter vacuosque mero crateras anhelum
  77. proflabant sub luce deum; tunc plurima buxus
    78. [*](Letique Pω: Lethesque Friesemann. )[*](suamet Pω: sedem et L. by the lightning of Jove, and lodged in his father's thigh till he was ripe for birth. )
    v.1.p.400
  78. aeraque taurinos sonitu vincentia pulsus.[*]()
  79. ipse etiam gaudens nemorosa per avia sanas
  80. impulerat matres Baccho meliore Cithaeron;
  81. qualia per Rhodopen rabido convivia coetu
  82. Bistones aut mediae ponunt convallibus Ossae.
  83. illis semianimum pecus excussaeque leonum
  84. ore dapes, et lacte novo domuisse furorem [*]()
  85. luxus: at Ogygii si quando adflavit Iacchi
  86. saevus odor, tunc saxa manu, tunc pocula pulchrum
  87. spargere et immerito sociorum sanguine fuso
  88. instaurare diem festasque reponere mensas.
  89. Nox ea, cum tacita volucer Cyllenius aura
  90. regis Echionii stratis adlapsus, ubi ingens
  91. fuderat Assyriis exstructa tapetibus alto
  92. membra toro. pro gnara nihil mortalia fati
  93. corda sui! capit ille dapes, habet ille soporem,
  94. tunc senior quae iussus agit, neu falsa videri
  95. noctis imago queat, longaevi vatis opacos
  96. Tiresiae vultus vocemque et vellera nota
  97. induitur, mansere comae propexaque mento
  98. canities pallorque suus, sed falsa cucurrit
  99. infula per crines, glaucaeque innexus olivae
  100. vittarum provenit honos: dehinc tangere ramo
  101. pectora et has visus fatorum expromere voces:
  102. ‘non somni tibi tempus, iners, qui nocte sub alta,
  103. germani secure, iaces, ingentia dudum
  104. acta vocant rerumque graves, ignave, paratus,
  105. tu, veluti magnum si [*]() iam tollentibus austris
    106. [*](taurinos sonitu vincentia pulsus Pω (ducentia AT with vincentia written over): Tyrrhenos sonitus vincentia pulsu Laehmann. )[*]( furorem P: cruorem ω.)[*]( si ω: se P. the Assyrian, proverbial for luxury (Juv. x. 362). )
    v.1.p.402
  106. Ionium nigra iaceat sub nube magister
  107. immemor armorum versantisque aequora clavi,
  108. cunctaris. iamque ille novis—scit Fama—superbit
  109. conubiis viresque parat, quis regna capessat,
  110. quis neget, inque tua senium sibi destinat aula.
  111. dant animos socer augurio fatalis Adrastus
  112. dotalesque Argi, nec non in foedera vitae
  113. pollutus placuit fraterno sanguine Tydeus.
  114. hinc tumor, et longus fratri promittens exsul,
  115. ipse deum genitor tibi me miseratus ab alto
  116. mittit: habe Thebas, caecumque cupidine regni
  117. ausurumque eadem germanum expelle, nec ultra
  118. fraternos inhiantem obitus sine fidere coeptis
  119. fraudibus aut Cadmo dominas inferre Mycenas.’
  120. Dixit, et accedens—etenim iam pallida turbant
  121. sidera lucis equi—ramos ac vellera fronti
  122. deripuit, confessus avum, dirique nepotis
  123. incubuit stratis, iugulum mox caede patentem
  124. nudat et undanti perfundit vulnere somnum,
  125. illi rupta quies, attollit membra foroque
  126. eripitur [*]() plenus monstris, vanumque cruorem
  127. excutiens simul horret avum fratremque requirit,
  128. qualis ubi audito venantum murmure tigris
  129. horruit in maculas somnosque excussit inertes;
  130. bella cupit laxatque genas et temperat ungues,
  131. mox ruit in turmas natisque alimenta cruentis
    132. [*](eripitur P: erigitur ω. )
    v.1.p.404
  132. spirantem fert ore virum: sic excitus ira
  133. ductor in absentem consumit proelia fratrem.
  134. Et iam Mygdoniis elata cubilibus alto
  135. dispulerat [*]() caelo gelidas Aurora tenebras,
  136. rorantes excussa comas multumque sequenti
  137. sole rubens; illi roseus per nubila seras
  138. advertit flammas alienumque aethera tardo
  139. Lucifer exit equo, donec pater igneus orbem
  140. impleat atque ipsi radios vetet esse sorori:
  141. cum senior Talaionides nec longa morati
  142. Dircaeusque gradum pariterque Acheloius heros
  143. corripuere toris, illos post verbera fessos
  144. exceptamque hiemem cornu perfuderat omni
  145. Somnus; at Inachio tenuis sub pectore regi
  146. tracta quies, dum mente deos inceptaque versat
  147. hospitia, et quae sint generis adscita repertis
  148. fata movet, postquam mediis in sedibus aulae
  149. congressi inque vicem dextras iunxere locumque,
  150. quo serere arcanas aptum atque evolvere curas,
  151. insidunt, prior his dubios compellat Adrastus:
  152. ‘egregii iuvenum, quos non sine numine regnis
  153. invexit nox dextra meis, quibus ipse per imbres
  154. fulminibus mixtos intempestumque Tonantem
  155. has meus usque domos vestigia fecit Apollo,
  156. non equidem obscurum vobis plebique Pelasgae
  157. esse rear, quantis conubia nostra procorum
  158. turba petant studiis; geminae mihi namque, nepotum
  159. laeta Ades, aequo pubescunt sidere natae,
  160. quantus honos quantusque pudor, ne credite patri,
    161. [*](dispulerat Lachmann: impulerat Pio. Phrygia; Mygdonia was a part of Phrygia. at Thebes, Achelous a river in Aetolia. )
    v.1.p.406
  161. et super hesternas licuit cognoscere mensas,
  162. has tumidi solio et late dominantibus armis
  163. optavere viri—longum enumerare Pheraeos
  164. Oebaliosque duces—et Achaea per oppida matres
  165. spem generis, nec plura tuus despexerat Oeneus
  166. foedera Pisaeisque socer metuendus habenis.
  167. sed mihi nec Sparta genitos nec ab Elide missos
  168. iungere fas generos: vobis hic sanguis et aulae
  169. cura meae longo promittitur ordine fati.
  170. di bene, quod tales stirpemque animosque venitis,
  171. ut responsa iuvent: hic durae tempore noctis
  172. partus honos, haec illa venit post verbera merces.’
  173. Audierant, fixosque oculos per mutua paulum
  174. ora tenent, visique inter sese ordine fandi
  175. cedere, sed cunctis Tydeus audentior actis
  176. incipit: ‘o quam te parcum in praeconia famae
  177. mens agitat matura tuae, quantumque ferentem
  178. fortunam virtute domas! cui cedat Adrastus
  179. imperiis? quis te solio Sicyonis avitae
  180. excitum infrenos componere legibus Argos
  181. nesciat? atque utinam his manibus permittere gentis,
  182. Iuppiter aeque, velis, quas Doricus alligat intus [*]()
  183. Isthmos et alterno quas margine submovet infra!
  184. non fugeret diras lux intercisa Mycenas,
  185. saeva nec Eleae gemerent certamina valles,[*]()
  186. Eumenidesque aliis aliae sub regibus, et quae
    187. [*](intus P: undis ω. )[*](After this line Duebner, Mueller, Kohlmann and Postdate recognize a lacuna; it seems sufficient to understand fuissent in 186. to a chariot-race, and slew them when they lost. )
    v.1.p.408
  187. tu potior, Thebane, queri: nos vero volentes
  188. expositique animis.’ sic interfatus et alter
  189. subicit: ‘anne aliquis soceros accedere tales
  190. abnuat? exsulibus quamquam patriaque fugatis
  191. nondum laeta Venus, tamen omnis corde resedit
  192. tristitia, adfixique animo cessere dolores.
  193. nec minus haec laeti trahimus solacia, quam si
  194. praecipiti convulsa noto prospectet amicam
  195. puppis humum, iuvat ingressos felicia regni