Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. erroresque feros nemorum et reticenda deorum
  2. crimina? vix lucis spatio, vix noctis abactae
    3. [*](exsaturabile P: also D, with exsatiabile written over: exsuperabile ω. )[*](imposta manet Pω: infausta, infesta, etc., edd: movet B Guyet: manet D with movet written over. the dragon's teeth. crimes committed by or against the gods. The latter mean- )
    v.1.p.358
  3. enumerare queam mores gentemque profanam.
  4. scandere quin etiam thalamos hic impius heres
  5. patris et immeritae gremium incestare parentis
  6. appetiit, proprios—monstrum 1!—revolutus in ortus,
  7. ille tamen superis aeterna piacula solvit
  8. proiecitque diem, nec iam amplius aethere nostro
  9. vescitur; at nati—facinus sine more!—cadentes
  10. calcavere oculos, iam, iam rata vota tulisti,
  11. dire senex! meruere tuae, meruere tenebrae
  12. ultorem sperare Iovem, nova sontibus arma
  13. iniciam regnis, totumque a stirpe revellam
  14. exitiale genus, belli mihi semina sunto
  15. Adrastus socer et superis adiuncta sinistris
  16. conubia, hanc etiam poenis incessere gentem
  17. decretum; neque enim arcano de pectore fallax
  18. Tantalus et saevae periit iniuria mensae.’
  19. Sic pater omnipotens, ast illi saucia dictis
  20. flammato versans inopinum corde dolorem
  21. talia Iuno refert: ‘mene, o iustissime divum,
  22. me bello certare iubes? scis, semper ut arces
  23. Cyclopum magnique Phoroneos inclyta fama
  24. sceptra viris opibusque iuveni, licet improbus illic
  25. custodem Phariae somno letoque iuvencae
  26. exstinguas, saeptis et turribus aureus intres.
  27. mentitis ignosco toris: illam odimus urbem.
    28. [*](monstrum D Scaliger: monstro Pω. )
    v.1.p.360
  28. quam vultu confessus adis, ubi conscia magni
  29. signa tori tonitrus agis et mea fulmina torques,
  30. facta luant Thebae: cur hostes eligis Argos?
  31. quin age. si tanta est thalami discordia sancti,
  32. et Samon et veteres armis exscinde Mycenas.
  33. verte solo Sparten, cur usquam sanguine festo
  34. coniugis ara tuae, cumulo cur turis Eoi
  35. laeta calet? melius votis Mareotica fumant
  36. Coptos et acrisoni lugentia flumina Nili.
  37. quod si prisca luunt auctorum crimina gentes
  38. subvenitque tuis sera haec sententia curis,
  39. percensere aevi senium, quo tempore tandem
  40. terrarum furias abolere et saecula retro
  41. emendare sat est: iamdudum ab sedibus illis
  42. incipe, fluctivaga qua praeterlabitur unda
  43. Sicanios longe relegens Alpheos amores.
  44. Arcades hic tua—nec pudor est—delubra nefastis
  45. imposuere locis, illic Mavortius axis
  46. Oenomai Geticoque pecus stabulare sub Haemo
  47. dignius, abruptis etiamnum inhumata procorum
  48. reliquiis trunca ora rigent, tamen hic tibi templi
  49. gratus honos, placet Ida nocens mentitaque manes
  50. Creta tuos. me Tantaleis consistere terris,[*]()
    51. [*](terris Q: tectis P: regnis D: considere regnis Heinsius. )
    v.1.p.362
  51. quae tandem invidia est? belli deflecte tumultus
  52. et generis miseresce tui. sunt impia late
  53. regna tibi, melius generos passura nocentes.’
  54. Finierat precibus miscens convicia Iuno.
  55. at non ille gravis dictis, quamquam aspera motu,
  56. reddidit haec: ‘equidem haud rebar te mente secunda
  57. laturam, quodcumque tuos, licet aequus, in Argos
  58. consulerem, neque me, si detur copia, fallit
  59. multa super Thebis Bacchum ausuramque Dionen
  60. dicere, sed nostri reverentia ponderis obstat,
  61. horrendos etenim latices, Stygia aequora fratris
  62. obtestor, mansurum atque inrevocabile verbum.[*]()
  63. nil fore, quod dictis flectar! quare impiger alis [*]()
  64. portantes praecede notos. Cyllenia proles,
  65. aera per liquidum regnisque inlapsus opacis
  66. dic patruo: superas senior se adtollat ad auras
  67. Laius, exstinctum nati quem vulnere nondum
  68. ulterior Lethes accepit ripa profundi
  69. lege Erebi; ferat hic diro mea iussa nepoti:
  70. germanum exsilio fretum Argolicisque tumentem
  71. hospitiis, quod sponte cupit, procul impius aula
  72. arceat, alternum regni infitiatus honorem,
  73. hinc causae irarum, certo reliqua ordine ducam.’
  74. Paret Atlantiades dictis genitoris et inde
  75. summa pedum propere plantaribus inligat alis,
  76. obnubitque comas et temperat astra galero.
    77. [*](verbum Scriverius: verum Pω. )[*](alis Gruter: ales Pω. )
    v.1.p.364
  77. tum dextrae virgam inseruit, qua pellere dulces
  78. aut suadere iterum somnos, qua nigra subire
  79. Tartara et exsanguis animare adsueverat umbras,
  80. desiluit, tenuique exceptus inhorruit [*]() aura.
  81. nec mora, sublimis raptim per inane volatus
  82. carpit et ingenti designat nubila gyro.
  83. Interea patriis olim vagus exsul ab oris
  84. Oedipodionides furto deserta pererrat
  85. Aoniae, iamiamque animi [*]() male debita regna
  86. concipit, et longum signis cunctantibus annum
  87. stare gemit, tenet una dies noctesque recursans
  88. cura virum, si quando humilem decedere regno
  89. germanum et semet Thebis opibusque potitum
  90. cerneret; hac aevum cupiat pro luce [*]() pacisci,
  91. nunc queritur ceu tarda fugae dispendia, sed mox
  92. attollit flatus ducis et sedisse superbus
  93. deiecto iam fratre putat: spes anxia mentem
  94. extrahit et longo consumit gaudia voto.
  95. tune sedet Inachias urbes Danaeiaque arva
  96. et caligantes abrupto sole Mycenas
  97. ferre iter impavidum, seu praevia ducit Erinys,
  98. seu fors illa viae. sive hae immota vocabat
  99. Atropos. Ogygiis ululata furoribus antra
  100. deserit et pingues Baccheo sanguine colles,
  101. inde plagam, qua molle sedens in plana Cithaeron
  102. porrigitur lassumque inclinat ad aequora montem,
    103. [*](inhorruit in D has " perstrepit " written above it. )[*](animi Mueller: animis Pω: animus Q Baehrens. )[*](luce Pω: laude Q (luce above). )
    v.1.p.366
  103. praeterit, hinc arte scopuloso in limite pendens
  104. infames Scirone petras Scyllaeaque rura
  105. purpureo regnata seni mitemque Corinthon
  106. linquit et in mediis audit duo litora campis
  107. Iamque per emeriti surgens confinia Phoebi
  108. Titanis late, mundo subvecta silenti,
  109. rorifera gelidum tenuaverat aera biga:
  110. iam pecudes volucresque tacent, iam Somnus avaris
  111. inrepsit curis pronusque ex aethere nutat,
  112. grata laboratae referens oblivia vitae,
  113. sed nec puniceo rediturum nubila caelo
  114. promisere iubar, nec rarescentibus umbris
  115. longa repercusso nituere crepuscula Phoebo:
  116. densior a terris et nulli pervia flammae
  117. subtexit nox atra polos, iam claustra rigentis
  118. Aeoliae percussa sonant, venturaque rauco
  119. ore minatur hiemps, venti transversa frementes
  120. confligunt axemque emoto cardine vellunt,
  121. dum caelum sibi quisque rapit; sed plurimus Auster
  122. inglomerat noctem, tenebrosa volumina torquens,
  123. defunditque imbres, sicco quos asper hiatu
  124. praesolidat Boreas; nec non abrupta tremiscunt
  125. fulgura, et attritus subita face rumpitur aether,
  126. iam Nemea,[*]() iam Taenariis contermina lucis
  127. Arcadiae capita alta madent; ruit agmine magno
  128. Inachus et gelidas surgens Erasmus in undas.[*]()
    129. [*](Nemea ω: Nemeae P. )[*](gelidas surgens E. in undas gelidas ω: vergens P: in undas P: ad arctos Pcω: surgens BD: gelida s. E. in unda Mueller. )
    v.1.p.368
  129. pulverulenta prius ealeataque flumina nullae
  130. aggeribus tenuere morae, stagnoque refusa est
  131. funditus et veteri spumavit Lerna veneno.
  132. frangitur omne nemus, rapiunt antiqua procellae
  133. bracchia silvarum, nullisque aspecta per aevum
  134. solibus umbrosi patuere aestiva Lycaei.
  135. ille tamen, modo saxa iugis fugientia ruptis
  136. miratus, modo nubigenas e montibus amnes
  137. aure [*]() pavens passimque insano turbine raptas
  138. pastorum pecorumque domos, non segnius amens
  139. incertusque viae per nigra silentia vastum
  140. haurit iter; pulsat metus undique et undique frater,
  141. ac velut hiberno deprensus navita ponto,
  142. cui neque Temo piger neque amico sidere monstrat
  143. Luna vias, medio caeli pelagique tumultu
  144. stat rationis inops, iamiamque aut saxa malignis
  145. exspectat submersa vadis aut vertice acuto
  146. spumantes scopulos erectae incurrere prorae:
  147. talis opaca legens nemorum Cadmeius heros
  148. adcelerat, vasto metuenda umbone ferarum
  149. excutiens stabula, et prono virgulta refringit
  150. pectore; dat stimulos animo vis maesta timoris,
  151. donec ab Inachiis victa caligine tectis
  152. emicuit lucem devexa in moenia fundens
  153. Larisaeus apex. illo spe concitus omni
  154. evolat, hinc celsae Iunonia templa Prosymnae
  155. laevus habens, hinc Herculeo signata vapore
  156. Lernaei stagna atra vadi, tandemque reclusis
    157. [*](aure Pω: ire Lachmann. )
    v.1.p.370
  157. infertur portis, actutum regia cernit
  158. vestibula: hic artus imbri ventoque rigentes
  159. proicit ignotaeque adclinis postibus aulae
  160. invitat tenues ad dura cubilia somnos.
  161. Rex ibi tranquille, medio de limite vitae
  162. in senium vergens, populos Adrastus habebat,
  163. dives avis et utroque Iovem de sanguine ducens,
  164. hic sexus melioris inops, sed prole virebat
  165. feminea, gemino natarum pignore fultus.
  166. cui Phoebus generos—monstrum exitiabile dictu!
  167. mox adaperta fides—fato [*]() ducente canebat
  168. saetigerumque suem et fulvum adventare leonem,
  169. id volvens non ipse pater, non docte futuri
  170. Amphiarae vides, etenim vetat auctor Apollo,
  171. tantum in corde sedens aegrescit cura parenti.
  172. Ecce autem antiquam fato Calydona relinquens
  173. Olenius [*]() Tydeus—fraterni sanguinis illum
  174. conscius horror agit—eadem sub nocte sopora
  175. lustra terit, similesque notos dequestus et imbres,
  176. infusam tergo glaciem et liquentia nimbis
  177. ora comasque gerens subit uno tegmine, cuius
  178. fusus humo gelida partem prior hospes habebat,
  179. hic vero ambobus rabiem fortuna cruentam
  180. adtulit: haud passi sociis defendere noctem
  181. culminibus, paulum alternis in verba minasque
  182. cunctantur; mox ut iactis sermonibus irae
  183. intumuere satis, tum vero erectus uterque
  184. exsertare umeros undamque lacessere pugnam,
  185. celsior ille gradu procera in membra simulque
    186. [*](fato P: aevo ω. )[*](Olenius Pω: Oenius D: Oeneus Heinsius. )
    v.1.p.372
  186. integer annorum, sed [*]() non et viribus infra
  187. Tydea fert animus, totosque infusa per artus
  188. maior in exiguo regnabat corpore virtus,
  189. iam crebros ictus ora et cava tempora circum
  190. obnixi ingeminant, telorum aut grandinis instar
  191. Riphaeae, flexoque genu vacua ilia fundunt.
  192. non aliter quam Pisaeo sua lustra Tonanti
  193. cum redeunt crudisque virum sudoribus ardet
  194. pulvis; at hinc teneros caveae dissensus ephebos
  195. concitat, exclusaeque exspectant praemia matres:
  196. sic alacres odio nullaque cupidine laudis
  197. accensi incurrunt, scrutatur et intima vultus
  198. unca manus penitusque oculis cedentibus intrat.[*]()
  199. forsan et accinctos lateri—sic ira ferebat—
  200. nudassent enses, meliusque hostilibus armis
  201. lugendus fratri, iuvenis Thebane, iaceres,
  202. ni rex, insolitum clamorem et pectore ab alto
  203. stridentes gemitus noctis miratus in umbris,
  204. movisset gressus, magnis cui sobria curis
  205. pendebat somno iam deteriore senectus,
  206. isque ubi progrediens numerosa luce per alta
  207. atria dimotis adverso limine claustris
  208. terribilem dictu faciem, lacera ora putresque
  209. sanguineo videt imbre genas: ‘quae causa furoris,
  210. externi iuvenes—neque enim meus audeat istas
  211. civis in usque manus—, quisnam implacabilis ardor
  212. exturbare odiis tranquilla silentia noctis?
  213. usque adeone angusta dies et triste, parumper
  214. pacem animo somnumque pati? sed prodite tandem,
  215. unde orti, quo fertis iter, quae iurgia? nam vos
    216. [*](sed Pω: nec Priscian.)[*]( intrat P: instat ω. ἀλλὰ μαχητής (of Tydeus, Il. v. 801). )
    v.1.p.374
  216. haud humiles tanta ira docet, generisque superbi
  217. magna per effusum clarescunt signa cruorem.’
  218. Vix ea, cum mixto clamore obliqua tuentes
  219. incipiunt una: ‘rex o mitissime Achivum,
  220. quid verbis opus? ipse undantis sanguine vultus
  221. aspicis?’ haec passim turbatis vocis amarae
  222. confudere sonis: inde orsus in ordine Tydeus
  223. continuat: ‘maesti cupiens solacia casus
  224. monstriferae Calydonis opes Acheloiaque arva
  225. deserui; vestris haec me ecce in finibus ingens
  226. nox operit, tecto caelum prohibere quis iste
  227. arcuit? an quoniam prior haec ad limina forte
  228. molitus gressus? pariter stabulare bimembres
  229. Centauros unaque ferunt Cyclopas in Aetna