Institutio Oratoria

Quintilian

Quintilian. Institutio Oratoria, Volume 1-4. Butler, Harold Edgeworth, editor. Cambridge, Mass; London: Harvard University Press, William Heinemann Ltd., 1920-1922.

maximus autem usus rei approbando refellendoque fine propriorum ac differentium, nonnunquam etiam etymologiae. quae tamen omnia, sicut rei ceteris, confirmat aequitas, nonnunquam et coniectura mentis. etymologia maxime rare est: quid enim est aliud tumultus, nisi perturbatio tanta, ut maior timor oriatur? unde etiam nomen ductum est tumultus.

circa propria ac differentia magna subtilitas, ut cum

v7-9 p.98

quaeritur an addictus, quem lex servire, donec solverit, iubet, servus sit. altera pars finit ita, servus est, qui est iure rei servitute; altera, qui rei seruitute est eo iure, quo servus, aut, ut antiqui dixerunt, qui servitutem servit. quae finitio, etiamsi distat aliquo, nisi tamen propriis et differentibus adiuvatur, inanis est.

dicet enim adversarius, servire eum servitutem aut eo iure quo servum. videamus ergo propria et differentia, quae libro quinto leviter rei transitu attigeram. servus , cum manumittitur, fit libertinus, addictus recepta libertate ingenuus; servus invito domino libertatem non consequetur, addictus soluendo citra voluntatem domini consequetur: [*]( addictus consequetur, added by Regius. ) ad servum nulla lex pertinet, addictus legem habet. propria liberi, quod nemo habet nisi liber, praenomen, nomen, cognomen, tribum; habet haec addictus.

excusso quid sit, prope peracta est quaestio, an hoc sit. id enim agimus ut sit causae nostrae conveniens finitio. potentissima est autem rei ea qualitas, an amor insania. huc pertinebunt probationes, quas

v7-9 p.100

Cicero dicit proprias esse finitionis, ex antecedentibus, consequentibus, adiunctis, repugnantibus, causis, effectis, similibus; de quorum argumentorum natura dictum est.