Institutio Oratoria

quibusdam ne placuit quidem omnino subtilis haec et ad morem dialecticorum formata conclusio, ut rei disputationibus potius arguta [*]( arguta, Zumpt : argumenta, AG. ) verborum cavillatrix quam rei oratoris officio multum adlatura momenti. licet enim valeat rei sermone tantum, ut constrictum vinculis suis eum qui responsurus est vel tacere vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri, non eadem est tamen eius rei causis utilitas.

persuadendum enim iudici est, qui etiamsi verbis devinctus est, tamen, nisi ipsi rei accesserit, tacitus dissentiet. agenti vero quae tanta est huius praecisae comprehensionis necessitas? an , si non dixero, homo est animal mortale rationale, non potero, expositis tot corporis animique

quid quod nec uno modo definitur res eadem (ut facit Cicero: quid est enim vulgo? universos ) et latiore varioque tractatu, ut omnes oratores plerumque fecerunt? rarissima enim apud eos reperitur ilia ex consuetudine philosophorum ducta servitus est certa servitus [*](Expunged by Halm.) ad certa se verba adstringendi, idque faciendum rei libris Ciceronis de Oratore vetat M. Antonius.

nam est etiam periculosum, cum, si uno verbo sit erratum, tota causa cecidisse videamur; optimaque est media illa via, qua utitur Cicero pro Caecina, ut res proponatur, verba non periclitentur. etenim , reciperatores, non ea sola vis est quae ad corpus nostrum vitamque pervenit, sed etiam multo maior ea quae periculo mortis iniecto formidine animum perterritum loco saepe et certo statu demovet.

aut , cum finitionem praecedit probatio, ut rei Philippicis Cicero Servium Sulpicium occisum ab Antonio colligit et rei clausula demum ita finit: is enim profecto mortem attulit qui causa mortis fuit. non negaverim tamen haec quoque, ut expediet causae, esse facienda, et si quando firme comprehendi poterit brevi complexu verborum finitio, esse id tum

eius certus ordo est, quid sit, an hoc sit. et rei hoc fere labor maior est, ut finitionem confirmes, quam ut rei rein finitionem applices. in eo, quid sit, duplex opus est. nam et nostra confirmanda est et adversae partis destruenda finitio.