Institutio Oratoria

Quintilian

Quintilian. Institutio Oratoria, Volume 1-4. Butler, Harold Edgeworth, editor. Cambridge, Mass; London: Harvard University Press, William Heinemann Ltd., 1920-1922.

amplior est semper infinite, inde enim finita descendit. quod ut exemplo pateat, infinita est, an uxor ducenda? finita, an Catoni ducenda? ideoque esse suasoria potest. sed etiam remotae personis propriis ad aliquid referri solent. est enim simplex, an respublica administranda? refertur ad aliquid, an in tyrannide administranda?

sed hic quoque; subest velut latens persona:; tyrannus enim geminat quaestionem, subestque et temporis et qualitatis tacita vis; nondum tamen hoc proprie dixeris causam. hae autem, quas infinitas voco, et generales appellantur; quod si est verum, finitae speciales erunt. in omni autem speciali utique inest generalis, ut quae sit prior.

ac nescio an in causis quoque, quidquid in quaestionem venit

v1-3 p.402

qualitatis, generale sit. Milo Clodium occidit, iure occidit insidiatorem; nonne hoc quaeritur, an sit ius insidiatorem occidendi? quid in coniecturis? non illa generalia, an causa sceleris odium? cupiditas? an tormentis credendum? testibus an argumentis maior fides habenda? nam finitione quidem comprehendi nihil non in universum certum erit.

quidam putant etiam eas thesis posse aliquando nominari, quae personis causisque contineantur, aliter tantummodo positas: ut causa sit, cum Orestes accusatur: thesis, an Orestes recte sit absolutus; cuius generis est, an Cato recte Marciam Hortensio tradiderit. hi thesin a causa sic distinguunt, ut illa sit spectativae partis, haec activae; illic enim veritatis tantum gratia disputari, hic negotium agi.