Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
[*]((Xenocrates 29). Diosc. II 29. eupor. I 238. cfr. infra § 104.) Iocineris[*](iocineri B.) doloribus .... scorpio marinus[*](lac. ego indicavi. prosunt D cum U 712. (an utilis post marinus? cfr. 110. XXII 69).) in vino necatus[*](necatur v. a. D.), ut inde bibatur, conchae longae carnes ex
mulso potae cum aquae[*](aquae BS. -ua rv.) pari modo aut, si febres sint[*](funt B.), ex aqua mulsa.—Lateris dolores leniunt hippocampi tosti sumpti tetheaque[*](tetheaque dEG. -eaeque C. -hyaque B ex Aristot. h. a. IV 4 p. 528a. 6 p. 531a. thetea quae B. -teque VR. -teaeque v.) similis[*](similis ll. G. -lia B. cfr. § 99. 117. (151). -liter Verc. -les v.) ostreo in cibo sumpta, ischiadicorum [*](ischiadicorum dv. fchia- B. scia- VR. sciatioco- E.) muria siluri[*](si iuri V. iuri R.) clystere[*](clysteri VRd.) infusa. dantur autem conchae ternis obolis dilutis[*](dilutif BS. -ti VRd. -tae v. om.b.) in vini sextariis[*](sex- tariis duobus Rd(?)v. ??? II BD. ??? V.debnon constat.) II per dies XV.[*](Diosc. II 29. (cfr. Plin. XX 96).—Diosc. II 35.) Alvum[*](dist. ego. cfr. XX 96.) emollit silurus e iure et torpedo in cibo et olus[*](holuf BS D. sed cfr. XXXV 189.) marinum simile sativo—stomacho inimicum alvum facillime purgat, sed propter acrimoniam cum pingui carne[*](carnes VR.) coquitur—et omnium[*](recentium Diosc.) piscium ius. idem et urinas [*](urinā B2.) ciet, e vino maxime. optimum e scorpionibus et iulide[*](iulidae V. elide B. duride v. a. B.) et saxatilibus nec virus resipientibus nec pinguibus[*](nec pinguibus S. nec pinec. nec pinguibuf B.om. rv.). coci[*](coci B(b?)D. co- qui rv.) debent cum aneto[*](anetho Bv. a. S.), apio, coriandro, porro, additis oleo, sale.[*](Diosc. II 7 (cfr. 4. 5). cfr. Plin. IX 125.) purgant[*](de dist. cfr. XXV 54.) et cybia[*](cybia om.V.) vetera privatimque cruditates; pituitas[*](pituitam VRdfH.), bilem[*](bilemque R(?)v. a. S.) trahunt.
Purgant et myaces, quorum natura tota in hoc loco dicetur. acervantur muricum modo vivuntque in algosis, gratissimi[*](gratiffima B.) autumno[*](autemno B1.) et ubi multa[*](multo B1.) dulcis aqua miscetur[*](an misceatur? cfr. § 59.) maria, ob id in Aegypto laudatissimi. procedente[*](procedentef B2.) hieme amaritudinem trahunt coloremque[*](corumque V. eor- R.) rubrum.[*](cfr. Diocles ap. Athen. III 32 p. 86c.) horum ius[*](uif BV.) traditur alvum et vesicas exinanire, interanea[*](interranea V. -er muta B.) destringere, omnia adaperire, renes purgare, sanguinem[*](sanguinem om.V.) adipemque
minuere[*](inuenere d. -nire VR.). itaque utilissimi sunt hydropicis, mulierum purgationibus, morbo regio, articulario[*](articularib. B. -ari v. a. H), inflationibus, item obesis[*](obefif BS. obesse (obsesse R) r. prodesse v.), fellis[*](fell v. a. H.) pituitae[*](pituite V.)quoque[*](quoque ego. que Bbv(S). om. rH. (an vero pituitaeque, fellis?).), pulmonis, iocineris, lien???s[*](lienif BS. plenis Vb. splenis rv) vitiis[*](uitif B1.), rheumatismis[*](reumatifmif B.). fauces tantum vexant vocemque ol???- tundunt.[*](Diosc. II 7.—Scribon. 191. Diosc. de ven. 6 eupor. II 149.) ulcera, quae serpant aut sint purganda, sanant, item[*](dist. U 713 coll. Diosc.) carcinomata[*](carcinomitaf B1. -mite B2.) cremati ut murices; et morsus canum hominumque cum melle, lepras, lentigines. cinis[*](lentiginis cines R.) eorum lotus emendat caligines, scabritias, albugines[*](fca- britiaf albuginef BS.om. rv.), gingivarum et dentium vitia, eruptiones pituitae; et contra dorycnium aut opocarpathum[*](opocarpathum B. -phatum B. oporcarthom VR. opachartum b. opocar- v.) antidoti vicem optinent.[*](Xenocrates 25.—Diosc. II 7.) degenerant[*](degenerat B) in duas species: mitulos[*](mitulvf B2. milutos VR.), qui salem virusque resipiunt, myiscas[*](myiscas VdTB. mui- B1. in ui- B2. muscas Rv. -cis b.) quae rotunditate differunt, minores aliquanto[*](aliquando B.) atque hirtas[*](hirtae & VRD.), tenuioribus testis, carne[*](carnef B.) dulciores[*](duriores v. a. H.). mituli quoque ut murices [*](myrices R. muri b. -ricif B2S.) cinere[*](cineref BS.) causticam vim habent et ad lepras, lentigines, maculas. lavantur[*](de lauantur cfr. XXXIV 168 et Diosc. an potius lauatur?) quoque plumbi modo ad genarum crassitudines [*](craffi- tudinem. fet (fed B2) B.) et oculorum albugines caliginesque atque[*](adq. B.) in aliis[*](alif B1D.) partibus sordida ulcera capitisque pusulas[*](pesu- las V. -lis R. puftulaf B2v. a. H. -luas b.). carnes eorum[*](eorum BS. uero eor- rv(D).) ad canis morsus[*](morfuuf B1D.) inponuntur.[*]((cfr. Xenocrates 29. schol. Nicand. al. 396).) At[*](ad V. et v. a. H.) pelorides emolliunt alvum, item castorea in[*](in BS. ex rv.) aqua mulsa drachmis binis. qui[*](quei B1.) vehementius volunt uti[*](uolunt uti Ev(D). -tati B1. uolunt rH.), addu???
cucumeris[*](cocumerif B1.)[*](duas ll.v.) sativi radicis siccae[*](ficcae BEv. -are VRd. -ate T. -atae (P)H.) drachmam et aphronitri II. tethea[*](tetheae R(?)C. -hya B. thete v. cfr. § 93.) torminibus et inflationibus occurrunt. inveniuntur haec[*](hae v. a. S.) in foliis[*](fcopulis vet. Dal.) maris[*](marif B. -inis rv.) sugentia[*](sugentias VRd. -tes C.), fungorum verius generis quam piscium. eadem[*](eaedem C.) et tenesmum dissolvunt reniumque[*](renumque B2VRdv. a. S.) vitia.[*](cfr. Plin. XXVII 53.—Marc. 28, 2.) nascitur et in maria apsinthium[*](absentium R.), quod aliqui[*](alii VTf. ali R.) seriphum [*](seri- phium G.) vocant, circa Taposirim maxime Aegypti, exilius terrestri. alvum solvit et noxiis[*](noxif B1VD.) animalibus intestina liberat[*](liberant B1.)[*](dist. S.)—solvunt et saepiae—; in cibo datur[*](dantur d(?)v. a. S.) cum oleo et[*](decoctae d(?)v. a. S.) sale et farina coctum.[*](Pl. iun. 46, 8. 9. 51, 4. 5. Marc. 28, 62.—Pl. iun. 47, 13. (Marc. 26, 26).—extr.: Pl. iun. 97, 1. 2.) menae salsae cum felle taurino inlitae umbilico alvum solvunt. piscium ius in patina coctorum cum lactucis tenesmum discutit. cancri fluviatiles [*](& BS. om. rv.) triti et ex aqua poti alvum sistunt, urinam cient in[*](tribus ll. v.) vino albo[*](aluum v. a. S.). ademptis bracchiis[*](ademtif bracchif B.) calculos pellunt III obolis cum murra et[*](murra et J. -rrae & BS. -rre b. myrrae Vdv. -re R. -rrha C.) iride[*](iride J. -def B1. -dif B2S. trite Rb. -tae Vdv. -ti C.) singulis earum[*](eorum d(?)v. a. S.) drachmis, ileos et inflationes castorea cum dauci semine et petroselino[*](petrosileno V. -lino R. -selini v. a. S.) quantum ternis digitis sumatur, ex mulsi calidi cyathis IIII, tormina vero cum aneto ex[*](aceto (om. ex) v. a. H.) vino mixto. erythini in cibo sumpti sistunt alvum. dysentericis[*](dyfenteriof B. des- entericos R.) medentur ranae cum scilla[*](fcillia B.) decoctae[*](decocta VR.) ita, ut pastilli fiant, vel cor earum cum melle tritum, ut tradit Niceratus, morbo regio salsamentum cum pipere ita, ut reliqua carne abstineatur.[*](Pl. iun. 55, 14–16. Marc. 23, 44.—Pl. iun. 61, 15–19. Marc. 26, 90. 84.- Pl. iun. 61, 19–21.) Lieni medetur solea piscis inpositus, item torpedo
,[*](dist. ego. (cfr. XXXIII 109).) item rhombus[*](rhombuf Bdv. ftro- T. ho- V. omnib; R. robur E); vivus dein remittitur in mare. scorpio [*](scorpius Ev. a. H.) marinus necatus in[*](in (pro et) E.) vino vesicae vitia et calculos sanat, lapis, qui invenitur in scorpionis marini cauda, pondore oboli potus, enhydridis iecur, blendiorum[*](blandiorum B1. blenniorum B.) cinis cum ruta. inveniuntur et in[*](in om.E.) bacchi piscis capite ceu lapilli[*](lapilli hy V. -llis y E.); hi poti ex aqua calculosis[*](cauculosis V. calculofif fex BS.) praeclare medentur. aiunt[*](adiunt B1.) et urticam marinam in vino potam prodesse, item pulmonem marinum decoctum in aqua.[*](Marc. 26, 56.—Pl. iun. 103, 15. 61, 21–93. Marc. 26, 25.—Diphilus ap. Athen. III 40 p. 90d.) ova saepiae urinam movent ieniumque pituitas extrahunt. rupta, convolsa cancri fluvatiles triti in asinino maxime lacte sanant, echini vero cum spinis suis contusi et e[*](& e BES. et VRv. in d(?)G) vino poti calculos—modus[*](modos R1E. -dis VR2.) singulis hemina; bibitur[*](bibatur B2. cfr. § 85.), donec prosit—et alias in cillis ad hoc proficiunt. purgatur vesica et pectinum[*](pecten in B2.) cibo. ex iis[*](if B1. his rv.)[*](donacas bB. -nascas VRd. -nicaf B1. onicaf B2. dorcas v.) mares alii[*](ali B1.)δόνακας vocant, alii[*](ali B1.)αὐλούς,[*](auluus VRdED. -los B. aluuf B1. -uū B2. om. v. cfr. §151.), feminas[*](femina B2.)ὄνυχσς.[*](onycaf B.) urinam mares movent. dulciores feminae sunt et unicolores [*](uini coloref B1. -rif B2.). [Saepiae quoque[*](quoque om.VRE.) ova urinam movent et[*](et om.Rdv. a. D.) renes purgant][*](uncos ego posui auctore H. cfr. supra v. 8.).[*](cfr. supra § 93.—cfr. Marc. 31, 41.) Enterocelicis[*](enterocelicif B2dTfH. -lici VR. -li B1b. -lae v.) lepus marinus[*](marinus om.d(?)v. a. S.) inlinitur[*](inlinitus VR.) tritus cum melle. iecur aquaticae colubrae, item hydri tritum potumque calculosis[*](calculosis om.VR.) prodest. ischiadicos[*](hifciaticof B2. isciadi R.) liberant[*](liberent VR.) salsamenta e siluro infusa clysterio[*](clysteri B2. -re v. a. S.), evacuata[*](euacuata dbv. et ua- VR. eua- quata B1. aequ- B2.) prius alvo, sedis[*](sed hif B2.) attritus
cinis e[*](a (pro e) VRd.) capite mugilum et mullorum[*](& multorum B. et mollo- V. mullo- rumque v. a. S.); comburuntur autem in fictili vase, inlini cum melle debent.[*](cfr. infra § 107. Diosc. II 31.—Diosc. II 16. eupor. I 224.—Diosc. II 12. eupor. I 221.) item capitis menarum cinis et ad[*](ad om.B.) rhagadas[*](rhagadiaf B2. ragas R.) et ad condylomata utilis, sicut pelamydum[*](pelamidum B.) salsarum capitum cinis vel cybiorum cum melle. torpedo adposita procidentis[*](procidentef B1. -cedentis VR.) interanei morbum ibi coercet[*](coe- r& B.). cancrorum[*](camporum VR.) fluviatilium cinis ex[*](et VR.) oleo[*](olea VdG.) et cera rimas in eadem parte[*](pariete V.) emendat, idem[*](item Rv. a. S.) et marini cancri pollent[*](pollent BS. -lline rv.).[*](Pl. iun. 79, 17–20. Marc. 32, 15.—Pl. iun. 80, 1–6.) Panos[*](pannof B2.) salsamenta coracinorum[*](coracinorū ego. cfr. § 127. -inofa B. -ini B. -ina r.) discutiunt[*](discu- tient R.), sciaenae interanea[*](interaneae (-terr- V) VR.) et squamae combustae, scorpio in vino decoctus ita, ut foveantur ex illo. at[*](ad BD.) echinorum[*](hechi- norum B2.) testae[*](teftatae B.) contusae et ex aqua inlitae incipientibus panis[*](pannif B2.) resistunt, muricum vel purpurarum cinis utroque modo, sive discutere opus sit incipientes sive concoctos emittere. quidam ita componunt medicamentum: cerae et turis drachmas XX, spumae argenti XXXX, cineris muricum X, olei veteris heminam.[*](Pl. iun. 79, 21. 20.—(cfr. supra § 105). Diosc. II 31. eupor. I 218.) prosunt per se salsamenta cocta, cancri fluviatiles[*](dist. ego coll. Pl. iun.) triti; ad[*](ad (vel contra) ego. om. ll.v.) verendorum pusulas[*](pusuias V. puftulaf B2v. a. H. add. discutiunt v. a. S.) cinis e[*](ex dv. a. S. om.VR.) capite menarum, item carnes decoctae et inpositae, similiter percae[*](percaereae e V. -cera e R.) salsae e capite cinis melle addito[*](additae E.), pelamydum capitis cinis aut squatinae cutis[*](putis E.) combustae[*](combuftae B (sc. cinis). cfr. § 122. 124. 126. 79 al. -ta rv.).[*](Pl. iun. 63, 5–8. Marc. 33, 58.—(cfr. Plin. XXX 72). Pl. iun. 64, 6–8. Marc. 33, 5.) haec est
qua diximus lignum poliri, quoniam et a[*](a BS. e rv.) mari fabr???les[*](9, 40) usus exeunt. prosunt et zmarides[*](zemarides VRdT1. mar- B1. smar- v. a. S.) inlitae, item muricum vel purpurarum testae cinis cum melle, efficacius crenatarum cum carnibus suis. carbunculos verendorum privatim salsamenta cocta cum melle restingunt. testem[*](teftam B2.), si descenderit[*](decenderit B1.), coclearum spuma[*](fpumam B.) inlini volunt.[*]((cfr. Plin. XXX 74). Pl. iun. 62, 13–15. Marc. 26, 122.) Urinae incontinentiam[*](incontinentiae R. -ia V. continentiam B.) hippocampi tosti et in cibo saepius sumpti emendant, ophidion pisciculus congro similis cum lili radice, pisciculi minuti ex ventre eius, qui devoraverit, exempti cremati[*](et cremati d(?)v. a. J.) ita, ut cinis eorum bibatur ex aqua. iubent et cocleas Africanas cum sua care comburi cineremque ex vino Signino[*](signino om.B.) dari.
[*](Pl. iun. 68, 11–14. Marc. 36, 32. Seren. 782.—Pl. iun. 69, 5. Marc. 36, 27.) Podagris articulariisque[*](articularifq. B1D.) morbis utile[*](utileft B.) est oleum, in quo decocta sint ranarum intestina, et rubetae cinis cum adipe vetere. quidam et hordei cinerem adiciunt trium, rerum aequo pondere. iubent et lepore marino recenti podagram fricari, fibrinis[*](fibrini R.) quoque pellibus calceari[*](calciari VRdv. a. H(S). -cari E.), maxime Pontici fibri[*](fimbri R.), item[*](idem BE.) vituli marini, cuius et adips prodest isdem[*](iisdem TS. del. H. item v.), nec non[*](nec non del. v. a. H.) et bryon[*](bryon dTv. brion B. byon V. bion R. biuero b.), de quo diximus, lactucae[*](27,56) simile, rugosioribus foliis, sine caule[*](fiue cauli B2.).[*](Diosc. II 39. eupor. I 181. Pl. iun. 66, 4. Marc. 34, (17, ubi fortasse marinus scibendum erit)15.—Pl. iun. 69, 6–8. Marc. 34, 96.) natura ei[*](ei BS. et VRd. est T???. est ei v.) styptica[*](stiptica R.), inpositumque[*](qui B1.) lenit impetus[*](imp&uuf B1D.) podagrae. item alga, de[*](& BS om. rv.) qua et ipsa[*](ipfa ut B. supra bv. a. H.) dictum est. observatur in ea, ne arida[*](nearide B1. ar- B2.) inponatur.—Perniones emendat pulmo marinus, canori
marini cinis ex oleo, item fluviatiles[*](fluuiatilis VdT.) triti ustique[*](triti uftique BS. tritusque VR. -us eque dT. tritis atque b. triti sicque v.), cinere[*](in cinerem coni. S.) et ex[*](ex om. v. a. S.) oleo subacto[*](subacto ego. -ti & ll.v.), siluri adips.—In articulis morborum impetus sedant ranae subinde recentes inpositae; quidam dissectas iubent inponi.—Corpus auget[*](augen- tiuf B.) ius mitulorum et concharum.[*](Diosc. II 85. eupor. I 18. Pl. iun. 94, 15–17. 17–21.—(cfr. supra § 36. Scribon. 16).) Comitiales, ut diximus, coagulum vituli marini bibunt cum lacte equino asinaeve[*](asineue VR. -ninoue d(?)v. a. S.) aut cum Punici suco[*](suco om.d.), [*](8,111) quidam ex[*](ex om.B.) aceto mulso. nec non aliqui per se pilulas[*](pilulas per se VRd.) devorant.[*](tribus ll.v.) castoreum in aceti mulsi cyathis III ieiunis datur, iis[*](iif B1v(S). hiif B2. his rC.) vero, qui[*](quia V.) saepius corripiantur, clystere[*](clysteri VRd. cluft- B1. clift- B2. an clysterio? cfr. § 104.) infusum mirifice prodest. castorei drachmae[*](duae ll.v.) II esse debebunt, mellis et olei sextarius et aquae tantundem. ad[*](ad om.B.) praesens [*](praesensu VR.) vero correptis olfactu[*](olfactuf (sol- V) BVRd.) subvenit[*](ubi uenit B.) cum aceto. datur et mustelae marinae iocur[*](iocur ego. iec- ll.v.), item muris, vel testudinum sanguis.
[*](Pl. iun. 90, 18. 19–21. 89, 1–3. Seren. 912.) Febrium circuitus tollit iocur[*](iocur B1. iec- rv.) delphini gustatum ante accessiones. hippocampi necantur in rosaceo [*](roseo VdH. cfr. § 77.), ut perunguantur aegri frigidis febribus, et ipsi adalligantur [*](alligantur VTf.) aegris. item ex asello pisce lapilli, qui plena luna inveniuntur in capite, alligantur in linteolo. phagri[*](phagri b (Bin ind.) S. cfr. § 150. fagi B. pagri rv.) fluviatilis[*](quinque ll.v.) longissimus dens capillo adalligatus ita, ut V diebus eum, qui[*](quei B1.) adalligaverit[*](adalligauerat V. alliga- uerit dbv. a. S -rat R.), non cernat aeger, ranae in trivio decoctae oleo abiectis carnibus perunctos[*](oleo decoctis carnibus perunctis R.) liberant
quartanis.[*](Seren. 113.—Pl. iun. 89, 7–9. 90, 21–23.) sunt qui strangulatas[*](iftrangulataf B.) in oleo ipsas clam adalligent oleoque eo perunguant. cor earum adalligatum frigora febrium minuit et oleum, in quo[*](in quo om.VR.) intestina decocta sint. maxime autem quartanis[*](quartanaf B.) liberant ablatis unguibus ranae aeque[*](aeque ego. (de mendo cfr. XXXIV 165). atque ll.TS. om.d(?)G. et v. aquaticae J coll. § 118.) adalligatae et rubeta[*](rubeta vet. Dal. -tae ll.v.), si[*](fi BS. om. rv.) iocur[*](iocur B1. iec- rv.) eius vel cor adalligetur[*](adalligatur v. a. S.) in panno leucophaeo[*](leucophaeo BB. -pho rv.). cancri fluviatiles triti in oleo et aqua[*](et aqua VRdbv. qua & B1. & B2.) perunctis ante accessiones in febribus prosunt; aliqui et piper addunt.[*](Pl. iun. 89, 21. 90, 1. 2.) alii decoctos ad quartas[*](quartanas VRd.) in vino e balineo[*](balneo B2v. a. G.) egressis bibere suadent in quastanis , aliqui vero sinistrum oculum devorare[*](de- uorari VRd. -ri iubent v. a. S.). Magi oculus eorum ante solis ortum adalligatis aegro ita, ut caecos dimittant in aquam[*](aqua B2.), tertianas abigi promittunt.[*]((cfr. Aelian. I 43)—Diosc. eupor. I 14.) eosdem oculos cum carnibus lusciniae in pelle cervina[*](ceruinę R.) inligatos[*](inligatos VRTS. -tae B. adalligatos d(?)bv.) praestare vigiliam somno fugato tradunt. in[*](in Tv.inBspat. vac. om. r.) lethargum[*](letharcum V. latargum R. lethargo B2.) vergentibus[*](uergentef B2.) coagulo[*](coagulo om.R.) ballaenae aut[*](ut R.) vituli marini ad ofactum utuntur. alii sanguinem testudinis[*](testudinum Rd(?)v. a. D. cfr. § 112.) lethargicis inlinunt . tertianis mederi dicitur et[*](et om.B.) spondylus[*](//fphondylif// B2 (f in ras.; fuerat efphondyluf: cfr. v. 1).) percae[*](per se B.) adalligatus , quartanis cocleae fluviatiles in cibo recentes; quidam ob id adservant sale, ut dent tritas[*](dedent trites V.) in potu.[*](Pl. iun. 95, 5–7.—extr. Pl. iun. 95, 7. 8.) Strombi in aceto putrefacti[*](putref facti B.) lethargicos excitant odore. prosunt et cardiacis. cachectis[*](adhaectis VR. cachecti- cis v. a. S.), quorum corpus macie conficitur, tethea[*](ethea Vf. et ea dT. tethya B. cfr. § 93.) utilia sunt cum ruta ac melle.—
Hydropicis medetur adips delphini liquatus[*](quiatus V.) et cum vino pots. gravitati saporis occurritur tactis naribus unguento ant odoribus vel quoquo[*](quo (om. que) VR.) modo opturatis. strombi quoque carnes[*](tribus ll.v.) tritae et in mulsi III heminis pari[*](parfi B1.) modo aquae[*](modo quae VR.) aut, si febres sint, ex aqua mulsa[*](aquae mulsae E.) datae proficiunt, item[*](item om.E.) sucus cancrorum fluviatilium cum melle,[*]((Diosc. eupor. II 73).—Pl. iun. 96, 5–8. 41, 16. 42, 1.) rana quoque aquatica in vino vetere et farre[*](ferre B1. cum farre V.) decocta ac pro cibo sumpta ita, ut bibatur ex eodem vase, vel testudo decisis pedibus, capite, cauda et intestinis exemptis, reliqua carne ita condita, ut citra fastidium sumi possit.—Cancri fluviatiles ex iure[*](ex iure—12 fuuiatilis om.E.) sumpti et phthisicis[*](pthificif B. physi- VR.) prodesse traduntur.[*](Pl. iun. 83, 16. 84, 12–14. 15.—extr.: Pl. iun. 100, 13.) Adusta sanantur cancri marini vel fluviatilis[*](fluuiatileif B1. -les VR.) cinere ex oleo; ichthyocolla, ranarum[*](ac ranarum S e coni. J.) cinere[*](ex—cinere BS. om. ll.v.) ea[*](et dEBrot. et ea v. a. S.), quae[*](que B2.) ferventi aqua combusta sint; haec curatio etiam pilos restituit. item[*](item ego(et dist.). cum ll. v.) cancrorum[*](ranarum R(?)H.) fluviatilium cinere putant[*](putant cera VR. -antque v. a. S.) utendum cum cera et[*](et cū cera R.) adipe ursino. prodest et fibrinarum pellium cinis.—Ignes sacros restingunt[*](restringunt VR.) ranarum viventium ventres inpositi, pedibus posterioribus[*](fuperiori- buf B.) pronas adalligari [*](adalligar B1. -gare VRf.) iubent, ut crebriore anhelitu prosint. utuntur et silurorum[*](filulorū B.) salsamenti[*](salsamenta VR. -tis coni. J. sed cfr. § 127.) capitum cinere ex aceto.—Pruritum scabiemque non hominum modo, sed et quadripedum efficacissime sedat iecur pastinacae decoctum in oleo.
[*](Pl. iun. 72, 19. Marc. 35, 3. cfr. Diosc. II 26. eupor. I 230.) Nervos vel[*](ue B2. om.bv. a. G.) praecisos[*](praeciosos R.) purpurarum callum[*](calium V. callium R. cauum B.), quo se operiunt[*](quos operiunt VR.), tusum glutinat. tetanicos coagulum vituli
adiuvat ex[*](ex—2 tremulos om.b.) vino potum[*](potum Bv. intum VR. sumpt- dT.) oboli pondere, item ichthyocolla, tremulos[*](tremulos iuuat v. a. H.) castoreum[*](caftoreo B. (an recte ad seqq. referendum?). de collocatione verborum cfr. XXXIV 13. 56.), si ex oleo perunguantur. mullos in cibo inutiles nervis invenio[*](inuenio fieri v. a. G.).[*](Pl. iun. 73, 3–5.—Diosc. II 28. eupor. I 209.) Sanguinem fieri[*](fieri VRdEG. cieri vet Dal. (cfr. XXIV 182). om. v. fleri B1. flvere B2D cum U 716. de mendo cfr. XXXIV 103. 122. XXXVII 40. XXIII 115. (conici possit etiam depleri: cfr. XVIII 148).) piscium cibo putant, sisti polypo tuso inlito[*](inlitu E. -toque v. a. D.), de quo et haec traduntur: muriam ipsum ex sese emittere et ideo non debere addi in coquendo, secari harundine, ferro enim[*](enim (aen- V) VRdB(D). om.BS. eminent (-te v) in Ev.) infici[*](infici BG. -igi VR. intingi B.om.Ev.) vitiumque[*](que om.B1.) trahere natura dissidente[*](diffidente BS. desinente rG. de- serente v.). ad sanguinem sistendum[*](sistendim—9 sanguinem om.E.) et ranarum inlinunt cinerem vel sanguinem arefactum.[*](cfr. supra § 75. Isid. XII 6, 58.) quidam ex ea rana, quam Graeci calamiten vocant, quoniam inter harundines fruticesque vivat, minima omnium et viridissima , sanguinem cineremve[*](cineremue dTEH. -rem uel VR. -remque B. -rem (del. sanguinem) v.) fieri iubent, aliqui et nascentium ranarum in aqua, quibus adhuc cauda est, in calice novo[*](nouo om.VR.) combustarum cinerem, si[*](sup R.) per nares fluat, inferciendum [*](inferciendum J coll. XXV 83. (XXXIII 25). inperficiendum (-fiti- E) ll. iniic- C. infic- v.).[*](Seren. 784.) diversus[*](diuersis VR.) hirudinum[*](herudinum V. hirund- BE.), quas sanguisugas vocant, ad extrahendum sanguinem usus est. quippe eadem ratio earum, quae cucurbitarum[*](cucurbitularum VdTH(D). (cfr. Marc. 15, 1. Scribon. 46. 67).) medicinalium, ad corpora levanda sanguine, spiramenta laxanda iudicatur[*](iudicantur E.), sed vitium, quod admissae[*](admississe V. -isisse Rd.) semel desiderium faciunt circa eadem tempora
[*](et p. 91, 1 edentē per era B1.) anni semper eiusdem medicinae. multi podagris[*](podagri VR.) quoque admittendas censuere. decidunt satiatae et pondere ipso sanguinis detractae aut sale adspersae; aliquando tamen relinquunt[*](relinquont B1S. -qunt B3. -ncunt VD.) adfixa capita, quae[*](qua B2.) causa volnera insanabilia facit et multos interemit, sicut Messalinum[*](mesallinum V.) e[*](se VR.) consularibus patriciis, cum ad genu[*](ad genu B2Brot. ad genum B1RdT.om.V. ad genua v. an ad genam?) admisisset, in veneni[*](in ueneni J cum P. inuenit B. -iunt rv. inuehunt B.) virus remedio verso.[*](cfr. infra § 136 et XXIX 62.) maxime rufae[*](rufa B.) ita formidantur; ergo sugere [*](sugentes S e coni. J. -tium Brot. -tia v. lac. indicavit J.) orsas[*](orfaf Littre (D cum U 718). urfaf B1. oras VRdT. ora bv. rvfaf B2S.) forficibus[*](for/////b; R. for- cipibus Brandis p 37. cfr. § 148.) praecidunt, ac velut siphonibus[*](siphonibus d(?)v. fipo- B1E. fepo- B2. fapo- r.) defluit sanguis, paulatimque morientium capita se contrahunt , nec relinquuntur[*](relinquntur B. -qunt V. -ncuntur ESD.). natura earum adversatur cimicibus [*](cimicibus BS. -us et rv(D).), suffitu[*](fufflatu B2. cfr. § 28.) necat eos.—Fibrinarum pellium cum pice liquida combustarum cinis narium[*](ranium R.) profluvia sistit suco porri mollitus.[*](Pl. iun. 87, 19. Marc. 34, 36. Pl. iun. 88, 10. 9.—Diosc. II 29. eupor. I 167. (cfr. Plin. IX 44).) Extrahit[*](extrahunt G.) corpori tela inhaerentia saepiarum testae cinis, item purpurarum testae[*](cinif— teftae BS. om. rv.) ex aqua, salsamentorum carnes[*](carnes om.VR.), cancri fluviatiles triti, siluri fluviatilis, qui et alibi quam[*](fluuiatili/// (-lisB2) quie tabile// (-lisB2) quam (qua B2) B.) in Nilo nascitur, carnes inpositae, recentis[*](re- centi B1. -tes Rdv. a. S. an inpositae siue recentis siue? cfr. § 135.) sive salsi[*](falfi BdTS. -se Vb. -sae R(?)v(D).). eiusdem cinis extrahit, adips et cinis spinae eius vicem spodii praebet[*](proib& B2. obet R.).
[*](Pl. iun. 78, 5.—Diosc. II 12.—Pl. iun. 75, 14–17.) Ulcera, quae serpunt, et quae in iis[*](hiif B2. his VRdfH.) exerescunt
capitis menarum cinis vel siluri coercet, carcinomata per carum capita salsarum, efficacius si[*](si om.VR.) cinere[*](cineri v. a. S.) earum misceatus[*](an misceantur?) sal et cunila capitata[*](capita VRd.) oleoque subigantur. cancri marina cinis usti cum plumbo carcinomata compescit. ad hoc ex fluviatilis[*](fluuiatilef B.) sufficit cum melle lineaque lanugine; aliqui malunt alumen melque misceri[*](mifceri BS. -re rv.) cineri[*](cineri BEv. -re r.). phagedaenae siluro inveterato et cum sandaraca trito, cacoëthe et nomae et putrescentia cybio vetere sanantur; vermes innati ranarum felle tolluntur.[*](Pl. iun. 78, 6–9. 75, 17–19.—Diosc. II 1.—Pl. iun. 82, 21. 86, 22.) fistulae aperiuntur siccanturque salsamentis cum linteolo[*](lentiolo B1. -teolo V.) inmissis, intraque alterum diem callum omnem auferunt et putrescentia ulcerum quaeque serpant[*](serpunt VRdv. a. S.) emplastri modo subacta et inlita. et allex[*](allex J (alex H). hallex B1. -ec B2. halpex dT. -pe v. a. B. alpex VR. alpe ex b. salpe G. -pes B.) purgat ulcera in linteolis[*](linteola B.) concerptis, item echinorum[*](haec inorum V.) testae cinis. carbunculos coracinorum salsamenta inlita[*](inlata Vd.) discutiunt, item mullorum salsamenti cinis—quidam capite tantum[*](tantum om.VR.) utuntur cum[*](dist. J.) melle—vel coracinorum carnes[*](carne v. a. J.). muricum cinis cum oleo tumores[*](tumorem R(?)C.) tollit, cicatrices[*](cicatrices—18 tollit prave iteravitB.) fel scorpionis marini.[*](Pl. iun. 101, 13.—Diosc. II 30. (eupor. I 176).) Verrucas tollit glani iocur[*](iecur VRdv. a. S.) inlitum, capitis menarum cinis cum alio tritus—ad thymia crudis utuntur—, fel scorpionis marini rufi, zmarides[*](smarides R(?)v. a. S (ut semper).) tritae inlitae, allex[*](allex J. ha- B1Vv. a. C. -ec B2. alex rC.) defervefacta[*](deferrefacta B1. de farre f- B2.). unguium scabritiam[*](ungulum (om. scabritiam) B.) cinis[*](cinisque v. a. S. (dist. S)) e capite menarum extenuat.
Mulieribus lactis copiam facit glauciscus e iure sumptus et[*](et om.VR.) zmarides[*](maridef B.) cum tisana sumptae vel cum feniculo
decoctae. mammas ipsas muricum vel purpurae testarum cinis cum melle efficaciter sanat[*](sanat dbv. -ant r.), item[*](item BS. om. rv.) cancri inliti[*](inliti om.VR.) fluviatiles vel marini. pilos in mamma muricum[*](muricum BS. uel mu- rv(D).) carnes inpositae[*](adpositae R(?) v. a. S.) tollunt. squatinae inlitae crescere mammas non patiuntur. delphini adipe linamenta[*](linimenta B2.)inlita[*](inlita CFW Müller p. 27. om. ll. v. (an post adipe inserendum?).) accensa excitant volva[*](uolua B1. uuluae rv.) strangulata[*](strangulata V. -latas b. -lat B2. -latu R(?)v. eftragulat/// B1 (cfr. § 114. 116).) oppressas, item strombi in aceto putrefacti .[*](cfr. Hippocr. morb. mul. II 18 p. 547.) percarum vel menarum capitis cinis sale admixto et cunila oleoque volvae medetur, suffitione quoque secundas detrahit. item vituli marini adips instillatur igni naribus[*](aribus VR.) intermortuarum volvae vitio, coagulo[*](coagulv??? B2J. et cum coagulo v. a. Brot.) eiusdem in vellere inposito[*](inposito TS. -tum ll. J. -tus v. -oni- tur G.). pulmo marinus alligatus purgat egregie profluvia,[*](dist. ego.) echini viventes tusi[*](usi VRd.) et in vino dulci poti sistunt et cancri fluviatiles triti[*](fluuiatile eftriti B1) in vino[*](uini VR.) potique[*](potuque B1.).[*](Hippocr. morb. mul. I 128 p. 519.) item siluri[*](silurus (ortum ex -ur;) VRd.) suffitu, praecipue Africi, faciliores partus[*](partuuf B1D (item v. 17). -tes E.) facere[*](fieri Ev. a. S.) dicuntur, cancri ex aqua poti profluvia sistere, ex hysopo[*](hyf- fopo B.) purgare. et si partus strangulet[*](transgulet VR. stranguletur d(?)v. a. S.), similiter poti auxiliantur. eosdem recentes vel aridos bibunt ad partus continendos. Hippocrates et ad[*](& BD. om. rv.) purgationes mortuosque partus utitur illis, cum quinis[*](quif B2.) lapathi radice[*](radicibus cum ruta v. a. S.) rutaeque et fuligine trita[*](tritis v. a. S.) et in mulso[*](mulsa R.) data[*](dato B. -te E. -tis v. a. S.) potui[*](potui Rv. -tu rS. cfr. nota ad XXIV 148.).[*](Diosc. II 26. (cfr. supra § 28).) iidem[*](idem BVED. item v. a. H.) in iure cocti cum lapatho et apio menstruas purgationes expediunt lactisque ubertatem faciunt, iidem[*](iidem TS. id- ll.D. item d(?)v.) in febri, quae[*](questi V.) sit cum capitis doloribus et oculorum palpitatione, mulieribus in vino austero[*](austeri R. hau- V.) dati[*](dato Vf. poti v. a. S.) prodesse dicuntur. castoreum ex mulso potum pur gationibus prodest contraque volvam olfactum[*](ol- factu V.) cum aceto et pice[*](aut pice VRf.) aut[*](aut—5 panace om.E.) subditum pastillis. ad secundas etiam ut eodem[*](quattuor ll. v.) prodest cum panace in IIII cyathis vini et a frigore laborantibus ternis obolis. sed si castoreum fibrumve[*](fimbriae VR.) supergrediatur gravida, abortum facere dicitur et periclitari partu[*](partus Ev. a. S), si superferatur. mirum est et quod de torpedine invenio, si capiatur, cum luna in libra sit, triduoque adservetur sub diu[*](diuo B2v(S). dio (d?)G. cfr. nota ad XXVII 46.), faciles partus facere postea, quotiens inferatur[*](in- feratur BEv(S). -retur rH.). adiuvare et pastinacae radius adalligatus umbilico existumatur, si viventi ablatus sit, ipsa in mare[*](mare dv. -ri r.) dimissa[*](de- miffa B.cfr. § 92.).[*](Diosc. II 10. (cfr. Xenocr. 28).) invenio apud quosdam ostraceum[*](ostracium VRdv. a. S.) vocari quod aliqui onychen[*](onychen v. -cen B. onechen R. onochen Vd. -ocen b.) vocent[*](uocent BS. -cant rv.); hoc suffitum[*](suffitu VRd.) volvae poenis mire resistere; odorem esse castorei, meliusque cum eo ustum proficere; vetera quoque ulcera et cacoëthe eiusdem cinere sanari[*](fed B1. an sanari, item carbunculos. sed?). nam carbunculos et carcinomata in muliebri[*](muliebri BS. -bris VR. -eres b. -erum d(?)v.) parte praesentissimo remedio sanari tradunt cancro femina cum[*](& (pro cum) R.) salis flore contuso post plenam lunam[*](lunam om.B.) et ex aqua inlito[*](illito R(?)C. -tum b. -ta v. inlitum BdE. -lytum V.).[*](Aelian. XIII 27.—Diosc. II 20. 16. eupor. I 103.) Psilotrum[*](filotrum B.cfr. § 76. psilo- trum //// E (hic desinens).) est thynni[*](thynni et VRb.) sanguis[*](fanguif. anguif B.), fel, iocur, sive recentia sive servata, iocur etiam[*](& ita (pro etiam) B.an ita et?) tritum mixtoque cedrio[*](cedrio S cum B2. -dro BdTbv. caedro V. -drum R. cedria B1.) plumbea pyxide[*](puxide B1.) adservatum. ita pueros mangonicavit[*](mangonicauit (mag- B2) BS. -izauit G. magno necabit VRd necauit (nega- v) mango bv.) Salpe
obstetrix. eadem vis[*](uia VRd. uis est v. a. S.) pulmonis[*](pulmonis v. -ni ll. H.) marini[*](marini Bbv. -no VRdH.), leporis marini[*](marini om.B. -no R.) sanguine [*](fanguine Bv. -nem b. -ni rH.) et felle[*](felli dTH.) vel si in oleo lepus[*](lepus om.Rd(?)HJD.) hic necetur[*](lac. ego indicavi; exciderunt fere item adhibetur.)..... canori, scolopendrae marinae cinis cum oleo, urtica marina trita[*](tritū B.) ex aceto scillite[*](scillite B. -tico B2S. -to rv. cfr. nota ad XXVI 114.), torpedinis cerebrum cum alumine inlitum XVI[*](inlito VI VRH.) luna.[*](Seren. 668 sqq.—Seren. 670 sqq.—Pl. iun. 105, 13.—(cfr. supra § 124).—Pl. iun. 105, 10–12.) ranae parvae, quam in oculorum curatione descripsimus, sanies efficacissimum[*](efficaciffimum BS. -me rv.) psilotrum est, si[*](si om.VR.) recens[*](74) inlinatur, et ipsa arefacta ac tusa[*](tribus Vdbv.), mox decocta III heminis[*](tribus heminis om.R. tribus— decocta om.B.) ad tertias vel in oleo decocta aereis[*](aeris V. ueris R. aeneif B2. cfr. § 41.) vasis. eadem mensura alii ex XV[*](e xv RS. e xxv B2D. cfr. §75.) ranis conficiunt psilotrum[*](filotrum B.), sicut in oculis diximus. sanguisugae quoque tostae in vase fictili[*](75) et[*](et om.VRb.) ex aceto inlitae eundem contra pilos habent effectum. [Hic[*](uncos posui cum U 719. cfr. § 124.)[*](hic ll.S. hic et Brot. et v.)[*](dist. ego.) suffitus urentium eas[*](faf B.) necat cimices]. inuncto[*](inuncto ego. cfr. § 120. inuecta VRdb. -tas v. -tos Brot. inuice B. -cem coni. J1. cfr. XXIX 62. unice S e coni. J2.) castoreo quoque cum melle pro psilotro usi pluribus diebus reperiuntur. in omni autem psilotro[*](psilotro (-thro v) dS. pro (???e R. proae V) psil- ll.) evellendi prius sunt pili.[*](Pl. iun. 28, 19–21. 22.) Infantium gingivis dentitionibusque[*](dentibufq. B2.) plurimum confert delphini cum melle dentium cinis[*](unif B1. unvf B2.) et si ipso dente gingivae tangantur[*](tangentur B1.). adalligatus idem pavores[*](pau// oref B1.) repentinos tollit. idem effectus et caniculae dentis. ulcera vero, quae[*](quae uero VR.) in auribus aut ulla parte corporis fiant, cancrorum fluviatilium sucus cum farina hordeacea sanat.[*](Isid. XII 6, 25. 41.) et ad reliquos[*](repi quof B1.)
morbos[*](firiaf B. -asesque v. a. H. cfr. XXII 59. XXX 135.) triti in oleo perunctis prosunt. siriasim infantium spongea frigida cerebro umefacto rana inversa adalligata efficacissime sanat. aridam[*](arida R. -dvm B2.) inveniri adfirmant.Mullus in vino necatus vel piscis rubellio vel anguillae II, item uva[*](duae ll.v.) marina in vino putrefacta[*](putrefactae B1.) iis[*](hiif B1.), qui inde biberint, taedium vini adfert[*](adfert Bv. -ferat r. an adferūt?).
[*](cfr. Plin. IX 79. Aristot. h. a. II 14 extr.) Venerem inhibet[*](inhibent B2.) echeneis[*](aechineis VR. et cinis bv. a. B. echini B.), hippopotamii[*](hippopotamii BL. -mi rv. cfr. nota ad VIII 95.) frontis[*](fontif B.) e sinistra parte pellis in[*](in del.B2.) agnina adalligata[*](alli- gata VT. -to R.), fel torpedinis[*](torpedif B.) vivae genitalibus inlitum[*](inlitu R.). concitant coclearum fluviatilium carnes sale adservatae et in potu ex vino datae, erythini[*](erythinni V. erith- R.) in cibo sumpti, iocur[*](iocur ego. iec- ll.v.) ranae diopetis[*](diophetis (diup- R) VR. -phitif B.cfr. § 70.) vel[*](et v. a. G.) calamitis[*](galamitis VR.) in pellicula gruis[*](grauis VR.) adalligatum vel dens crocodili maxillaris adnexus bracchio vel hippocampus vel nervi rubetae dextro lacerto adalligati[*](adalligatae B.). amorem finit in pecoris recenti corio rubeta adalligata.
[*](Veget. mulom. V 70, 5.—Isid. XII 6, 59.—Diosc. V 136.) Equorum scabiem ranae decoctae[*](ranaeque coctae B.) in aqua extenuant , done inlini possint[*](pof- fint B2S. -ffunt B1. -ssit rv.). aiunt ita[*](aiunt ita RdT(?)H. -taque ???. -ntque ita v. aiuncta V. nunti& B.an aiunt et?) curatos[*](curato ??? B1. -tos fi B2. an curatos sic?) non reperi postea.—Salpe[*](sal pene (poene R) VRb.) negat canes latrare, quibus in offa rana viva data sit.
Inter aquatilia dici[*](dicei B1.) debet et calamochnus[*](calamocanuf B1. -ocnuf B2.), Latine adarca[*](adarcha VRdv. a. G.) appellata[*](appellatur R.). nascitur circa harundines tenues[*](tenuis bS.) e spuma aquae dulcis ac marinae, ubi se miscent[*](miscentum VR.). vim habot[*](habent B.)
causticam[*](cauticam B. causti cū R.), ideo acopis utilis[*](acepustulis et VRd. acepus utile b. acopis additur v. a. S.) et contra perfrictionum[*](perfrigationum VR.) vitia. tollit et mulierum lentigines in facie.[*](Diosc. I 114. (cfr. Plin. XVI 165. XXIV 86. 87).—Isid. XII 6, 46. cfr. Sext. Empir. Pyrrh. hyp. I 14 p. 10.) et calami simul dici[*](dulci V.) debent: phragmitis radix recens tusa luxatis medetur et spinae doloribus ex aceto inlita, Cyprii[*](cypri BVbv. a. B(D).) vero, qui et donax vocatur, cortex alopeciis[*](alopiciif B2.) medetur ustus[*](uftif B.) et ulceribus veteratis[*](an inueteratis, ut XXVI 147. XXIX 65? (alias uetera XXII 125. XXIV 74. 81. 131. XXVI 145. XXVII 63, ue- tusta XXII 74. XXIII 87. XXIX 31, uetustas XXI 127). ueteratus tantum ap. Scribon. 140.), folia extrahendis quae infixa[*](infixas in V.om.R.) sint corpori[*](cor- pore R. torporae V.) et igni sacro. paniculae flos aures si intravit, exsurdat.Sepiae[*](sepia R.) atramento tanta vis est, ut in lucernam[*](lucernam ego. cfr. XXVI 136. XXXIV 165 et Silligii nota ad XXXII 52. -na ll. v.) addito Aethiopas videri ablato[*](adlato B.) priore lumine[*](uolumine VdT.) Anaxilaus tradat[*](tradit B.).— Rubeta excocta aqua potui data suum morbis medetur vel cuiuscumque[*](cuiusque V(?) dTH.) ranae cinis.—Pulmone marino si confricetur lignum, ardere videtur adeo, ut[*](ui (pro ut) VR.) baculum ita praeluceat .—
[*](Isid. XII 6, 63.) Peractis[*](peractif BdTS. -ta rv.) aquatilium dotibus[*](dote v. a. S.) non alienum videtur indicare per tot maria, tam vasta et tot milibus[*](tot//millibuf B1.) passuum terrae infusa[*](infuta B1. infra B2. an interfusa, ut II 173?) extraque circumdata mensura[*](circumdatam mensuram VRd.), paene ipsius mundi quae intellegatur[*](intellegatur ego (et dist.). -antur ll.v. inueniantur Birt 47.), animalia centum[*](centum om.v.a.B.) quadraginta [*](septuaginta v. a. S.) quattuor[*](quattuor ll.Brot. sex B coll. indice. VII v.) omnino[*](omniv??? B2v. a. G.) generum esse eaque[*](aquae B.) nominatim complecti[*](compl&i B.), quod[*](que que B1. quę //// B2.) in terrestribus volucribusque fieri non
quit[*](et p. 98, 1 non quid V. nequit B2.). neque enim omnis Indiae Aethiopiaeque aut Scythiae desertorumve novimus feras ant volucres, cum hominum [*](homirum B1 nimi- B2.) ipsorum multo plurimae sint[*](funt d(?)Brot. sicut R.) differentiae, quas invenire potuimus. accedat his Taprobane insutaeque[*](infulaeque B1Rbv. -lae quae V. -la ęque (atque D) dD. -lae B2.) aliae atque[*](aliae atque ego. aliaeq, B.om. rv cfr. XXXV 150. II 230. XIII 105. XV 53. XVIII 265 et II 208. IX 2. 168. XXXIV 144. XXXVI 136. XXXVII 131.) aliae oceani fabulose[*](fabu- lofae B.) narratae. profecto convieniet non posse omnia genera in contemplationem universam vocari. at[*](ad BD.), Hercules, in tanto mari oceanoque[*](oceano VRdv. a. S.) qulae[*](quae Bb(B)S. quaeque VRfv. a. C. quaecumque d(?)C.) nascuntur certa sunt, notioraque[*](aliquae B.an aliqua quae?), quod miremur, quae profundo natura mersit.[*](erus δ 436.) Ut a beluis ordiamur, arbores, physeteres, ballaenae, pistrices[*](piftrices ll.v(S). priftes B coll. IX 4. 8. 41.), Tritones[*](tritionef B.), Nereides, elephanti, homines qui marini vocantur, rotae, orcae, arietes, musculi et alii[*](ali B1D.) piscium forma arietes[*](arietes ll.v. cfr. IX 10 et 145. quadripedes Birt 164. an terreftres?), delphini celebresque Homero vituli, luxuriae vero testudines et medicis fibri—quorum generis[*](generif BS. -ra r (om. lutras v). e genere B.) lutras[*](lytras Vd. lit- R.) nusquam mari accepimus mergi, tantum marina dicentes—,[*](Isid. XII 6, 16.—Aristot. h. a. IX 2 init. Isid. XII 6, 9.) iam caniculae, drinones[*](drinonef BbS. dryn- rdfv. a. B. dromo- B. simo- Birt 165 coll. IX 23. an turfiones? cfr. IX 34.), cornutae, gladii, serrae, communesque terrae[*](terra B.), mari, amni hippopotami, crocodili, et amni[*](et amne VRb.) tantum ac mari thynni[*](thunni B1. thinni B2.), thynnides[*](thynnides v. oth- B. thydines V. tid- R. thinide b.), siuri , coracini, percae.
Peculiares autem maris acipenser[*](accipiens et VR.), aurata, asellus, acharne[*](acarne Rv. a. H.), aphye[*](aphyae B1. -ya v. a. S. afię R.), alopex[*](alo- pex BS coll. IX 145. -pia VR. -phia b. -pecias B. -peca v.), anguilla, araneus, boca[*](foca B2. box v. a. S. cfr. Birt 184.), batia[*](batia (bacia R) ll.S. -tis B. -tea v. cfr. § 77.),
bacchus, batrachus, belonae[*](belonae Bbv(S). -ne RdLugd. bel- lone V.), quos aculeatos vocamus, balanus,[*](cfr. Plin. IX 155. Isid. XII 6, 13.—Xenocrates 34. Athen. III 84 p. 116c. 92 p. 121a. Martial. VII 78, 1.) corvus, citharus, rhomborum[*](rhomborum ll.S. e rho- H. chro- v.) generis[*](generif BbS. -ra rv. -re H.) pessimus, chalcis, cobio[*](cobio B. gob- ll.v.), callarias[*](callarias Bex Hesychio. cfr. Birt 178. callyris R. cull- V. coll- BbfJ coll. IX 61. collurus v.), asellorum generis, ni minor esset, coliae[*](coliae Birt 169. -ias B. collia B. colla rv.) sive Parianus sive Sexitanus[*](fexitanuf BdTH. cfr. III 8. sextia- R. sexta- V. saxta- bv. saxita- B.) a patria Baetica[*](baeticae B.), lacertorum minimi[*](minimae B. -ma bv. a. H.), ab iis[*](iis dv. if B1. his rS.) nostrates[*](nostrates ego (i.e. Amyclani: cfr. Athen. III 92 p. 121a). moncrefef B. -renses D. monci (monti R) eeVRd. nonei (mo- b2) esse b. Maeotici B. omo- tarichus Birt 169.), cybium—ita vocatur concisa pelamys[*](pelamuf B.), quae post XL dies a Ponto in Maeotim[*](meothym V. medio- R.) revertitur—, cordyla[*](cordule b. condyla d. -dila VR.)—et haec pelamys pusilla; cum in Pontum a[*](a ll.D. cfr. § 108. e d(?)v.) Maeotide exit[*](exit Bbv. ex r.), hoc nomen habet—, cantharus , callionymus[*](callaonymuf B. callionimus V.) sive uranoscopos[*](uranuscopus V. ranosc- b. orneofcopof B.cfr. § 69.), cinaedi, soli piscium[*](pisci b. pirium Vd. pyr- R.) lutei,[*](Xenocr. 31. 32. 33. 22. (cfr. Athen. III 33 p. 87b). Isid. XII 6, 50. Xenoer. 23.) cnide[*](cnide Bv. conide r.), quam nos urticam vocamus, cancrorum[*](acancrorum B2. -nororum B1.) genera, chemae[*](chamae dTv. a. S (item infra).) striatae[*](fyria- tae B. trachea B ex Athenaeo.), chemae[*](chemaf B.) leves[*](leos B.), chemae peloridum[*](peturi- dum Rd. peter- V. potor- b (-des v. a. B).) generis, varietate distantes et rotunditate, chemae glycymarides[*](glycyamridis (elyc- V. -cia- d) VRd. glyciamaridis b. -merides B.), quae sunt maiores[*](minores Schneider e Xenocr., sed cfr. Birt 167.) quam pelorides[*](quae—pelorides om.B.), coluthia[*](cyletiha R. -thyha V. dilcehia b. coly- cia B. cfr. §84.) sive coryphia[*](coryphia S e Xenocr. -phea B. -thia H. corophia rv. -phya Lugd.), concharum[*](concarum B2. -corum B1) genera, inter quae et margaritiferae, cochhloe[*](cochloe RS. -loae V. -leae. cochroe B.an conchoe? cfr. Hesych. s. v.στρεβλῷ.), quorum generis pentadactyli[*](penta- daftuli VRd. -dactyles v. a. H. spenradactili b.), item[*](item ll. S. om. v.) helices (ab aliis[*](helices ab aliis J cum Schneidero. (de mendo cfr. XVIII 317). -cef ab hif B. -ces aliis S. -cembalis R. -cembasilis V. elicembale b. melicembales v.) actinophoroe [*](actinophore V. -rae RdfH. echino- v.) dicuntur), quibus radii[*](radii BS(D). om. rv(J).);[*](lac. ego indi- cavi. exciderunt fere item oblongae, quibus bucinae modo. cfr. U 720. Birt 167. his D.) .... cantant[*](canthant B.)—ext???a[*](ex B.) haec[*](his B1. has H.) sunt rotundae[*](rotundi (rut- V) VRd.) in oleario usu cocleae[*](coclei e B1. -lea et B2.)—,[*](Isid. XII 6, 42. 17.—extr.: (cfr. Colum.VIII 16, 9).) cucum???s[*](co- cumif B.), cynops[*](cynops bJ cum B2. -pof Bv(S). -pus Ven. cum B1(Brot.). om.rdTH. cynosopa Birt 181.), cammarus[*](cammarus om.VRdTH.), cynosdexia[*](cynosdexia v. -extia b. -extria VRd. -enti B. cync- dontis coni. J. cynes, dentex (vel dentrix) Birt 181.), draco—quidam aliud volunt esse dracunculum; est autem gerriculae[*](gerri- culae BdH. geri- VRTf. garricule b. graculo B.) ampl???e[*](amplae BJ. om. rv.) similis, aculeos[*](aculeos VRdbv(J). cfr. Isid. -leum BS(D).) in branchiis[*](brachiis Vd.) habet ad[*](ad BIsid.v. et r.) caudam spectantes[*](spectantes dIsid. G. -tis bv(J). -tem BS(D). expectantis V. -tes R.); sic ut[*](sic ut Hack. sic et ll. v.) scorpio laedit, dum manu[*](mane VR.) tollitur—erythinus, echenais, echinus[*](echenahis R. -neis v. a. J. cfr. §2.), elephanti locustarum[*](lucuftarum BV. locist- R.) generis nig???i, pedibus[*](duo ll.v.) quaternis bisulcis—praeterea bracchia iis[*](iis ego. om. ll. v. (an vero praeterea—11 den- ticulatis delenda ut glossema ex IX 97?).) II binis articulis singulisque forcipibus[*](for cipibuf BS. cfr. Brandisp.37. forficibus VRdTfH(J). -ficulis bv.) denticulatis—, fabri[*](fabri ll.v(J). -ber G.) sive zaei[*](zaei ego. zaes VRdbJ. zaif B zaeus S coll. Hesych. s. v. zeus B coll. IX 68. cfr. Birt 177. glaucifcuf BdS (-isci B). gau- VR. -isci v. ganeiscis b.), glauciscus, glanis, gonger[*](conges Bv. a. B. ganger R.), gerres[*](gerres B e Martial. III 77, 7. XII 32, 15 girres ll.J. gyres v.), galeos, garos, hippos[*](hippus dv. a. S. hyppus V.), hippuros, hirundo, halipleumon[*](alipleumon), hippocampos, hepar[*](geraar B. hepatos Birt 174.), ictinus[*](icti- nuf BS coll. IX 81. cat- R. cot- V. cotinos bv. helacathenes C cum B.), iulis[*](iulis S e coni. J. iuliif B. siue VR. sunt bv.), lacertorum genera, lolligo volitans, locustae, lucerna[*](lucernae v.a.J(D).), lelepris[*](lelepris J ex Hesych. elepris RdTb. elaep- V. elepaf B. lepas S. lepris Brot.(D). liparis v.), lamirus[*](la- miruf B2VRD. -riis b. -muruf B1. -myrus d(?)v. larinus Sex Hesych. cfr. Birt 116. 177.), lepus, leones, quorum bracchia cancris[*](cancri R.) similia sunt—reliqua pars locustae—, mullus[*](mulus R.), merula[*](merulae B1.) inter saxatiles laudata, mugil, melanurus, mena[*](moena VR. maena d(?)Lugd.), maeotes[*](maeotes Birt 182 ex Athenaeo VII 88 p. 312a et Aeliani n. a. X 19. -otif BS. metis rv. meryx C cum B.), murena, mys[*](mir R.), mitulus[*](mituluf B2dbG. -ulluf B1. milulus r. myllus B. mylus v.), myiscus[*](myifcuf BdH. muscus r. mis- v. myscus G. -stus B.), murix oculata, ophidion, ostreae[*](ostreaae VR.rea v.a.D. (eotia v.a.B).), otia, orcynus—hic[*](hoc VRd.) est pelamydum generis maximus neque ipse[*](ipfe BS. piae VR.pye dT.om.bv. sospes Birt 167 e Xenocr. (ὑγιής).) redit in Maeotim, similis tritomi[*](tritomi BbS. -tom V. -ton R. -toni v. an tritomo ni? cfr. Xenocr. (πλήν).),[*](Xenocr. 33. (cfr. Plin. IX 48).—Xenocr. 19.) vetustate melior—, orbis, orthagoriscus, phager, phycis saxatilium quaedam[*](quaedam Birt 174. que ll.v. del. B.), pelamys—earum generis maxima apolectum[*](apolectus v.a.S. -tos vet. Dal.) vocatur, durius[*](dyrius Vd. dirius R. durior C.) tritomo[*](tritomo BVbS. -onio Rd. -one. -onv.)—, porcus[*](phorcus v.a.S.), phthir[*](phthir S. pthir B. phtiarum VR. pitiarus bBrot.phita- v. phthita- Dal.), passer, pastinaca, polyporum genera, pectines[*](dist. Birt 168.)—maximi et in his[*](in his BD cum U 721. om rv.) nigerrimi aestate laudatissimi , hi autem[*](hi autem BD. autem rS. om. v.) Mytilenis[*](myti- leus V. miti- R. -teleus b.), Tyndaride, Salonis, Altini, Chia[*](altini chia (in chia J)S. -niciaBVRd. -niacia b. -ni antii B. -natia v.) in[*](in bv (D).om. rS.) insula, Alexandriae in Aegypto[*](aegyptū VR.)—, pectunculi, purpurae , pegrides[*](pegrides (-ri//def B) ll.v(S). perci- B. phragides Birt 179.), pina, pinoteres[*](pinoteres S. pinoet- B. pinat- R. pint- V. pinnot- d.terae v. quinoceres b.), rhine[*](rhyne R. rhina v. a. S.), quem squatum[*](squalum Birt 120 coll. IX 162.) vocamus,[*](cfr. Plin. IX 62.—Xenocr. 34.—28.—8.—34.) rhombus, scarus[*](hiscarus VRd.), principalis hodie, solea[*](solia VRb. caigus VRdb.), sarg is, squilla[*](scilla RdbH. scylla Vv.), sarda—ita vocatur pelamys longa ex ocealo veniens—, scomber, salpa, sorus[*](foruf BS coll. §89. horus VRdv. orus b. sparus B.), scorpaena, scorpio, salax[*](salax Birt 178.folaf BS. sciaycie V. scyaicie d. -ascia v.a.B. scyacye R.scoitie b. scias J. sciadeus B.), sciaena[*](scyaena RdT.), sciadeus[*](fciadedeuf R. scyadeus dT. -dous R.om. v. a. S.), scolopendra, smyrus[*](smyrus B. zmy- BS. myRdv. mirus r.), sepia[*](septa VdTf.), stroiabus , solen[*](solen Bbv. -lem r.) sive[*](fi fiueB1.) aulos[*](auios VRd.) sive donax sive onyx[*](nyx d. nix VRb.) sive dactylls, spondyli[*](spondyli ego. -yly R.ylus v. -yloe S. -dalu r.), smarides[*](smarides B. zma- BS. smaridis VRd. -di b. maris v.), stellae[*](stella VRdv.a.S. stilla b.), spongeae[*](sphongae B. spongia d(?)v.a.S. cfr. § 86.), turdus, inter saxatiles nobilis, thynnis[*](thynnus dTH. ty- v.a.B. tomus B.), thranis, quem alii xiphian vocant thrissa[*](thrissa J ex Hesych. thryffa B. thassa VR), torpedo, tethea[*](TfH. thessa B. stassa bv.), tritomum[*](tritomum BVbS. trimoniū R triton B. triphonon v.) pelamydum[*](pelamy B.) genesis magni, ex quo terna[*](terna BS. uraea T(?)B. ferena rv.) cybia fiunt, veneria[*](ueneria BTbS. -riae VRdH. -ri v. urenae B.), uva, xiphias.[*](Ovid. hal. 94. 102. 104. 110. 111. 112. 113. 126.) His adiciemus[*](adiciemuf Bv. -cimus VR. addic- db.) ab Ovidio posita animalia[*](animalia Birt 46. nomina ll.v. (de ponendi verbo cfr. IV 69. XVIII 214. XXVIII 18. XXX 98. XXXIV 7. 36).), quae apud neminem alium reperiuntur, sed fortassis in Pon o nascentia[*](nafcentia BaS. -tium J cum Hauptio. nascuntur rv.), ubi id volumen supremis suis temporibus inchoavit : bovem[*](bouem BdTbH. uobem a. buem R. bouuam V.om. v.), cercyrum[*](cercyrum H cum Gesnero. pergyrum (-gyr R. -girum ba) ll. bopgyrum v.) in scopulis viventem, orphun[*](orphum v. -phim Bda. morphym VR. morsum b.)
rubentemque erythinum[*](erythinum BBrot. acynum VRdf. acin- b. racinum a.rhacinumque v.), iulum[*](iulum BS. pulum (palū R) r. pullum v. sparulum Brot. (iulis Ovid.). cfr. Bir 56 sqq.) pictas mormyras aureique coloris chrysophryn[*](chrysophrynBrot. cum Gesnero.-phryri B. chryso V. -son v. chryro R.criso ba.), praeterea[*](praeterea om. S.) percam[*](percam Brot. ex Ovid. 112. parumll.S. paruum v. sparum Haupt ex Ovid. 106.), tragum et placentem cauda melanurum[*](cauda melanurum S cum Gesnero. caudam labrū B. cauda labrum (lapr- b) rv.), epodas[*](eporas Rdb. aep- V lepores Birt 118.) lati generis.[*](Ovid. hal. 108. 117. Isid. XII 6, 28. (cfr. Plin. IX 58). Ovid. hal. 101. 121. 96.) praeter hae insignia piseium tradit: channen[*](cannen a. chanem V. canem Rdb.) ex se ipsam[*](ipfam B1. -fa rv.) concipere, glauc-um aestate nunquam[*](nusquam CFW Müller p. 27. sed cfr. Ovid. 117.) apparere, pompilum[*](pom- pilum B. -pium BVRdv. pamp- a. compiem b.), qui semper comitetur[*](cōmit tetur R.) navium[*](nauium BdTaS. -igium VR. -igiorum bv.) cursus, ehromin[*](chrominBv. -mium VRd. crom- b. chormim a.), qui nidificet in aquis. helopem[*](helopem BS.pem quoque rv. anhelopemque?) dicit esse nostris incognitum undis, ex quo apparent falli eos, qui eundem acipenserem existimaverint[*](existimauerint R(ba?)S.runt Vdv. aeftimauerint. B.). helopi palmam saporis inter pisces multi dedere.[*](cfr. Varro 1. L. V 77 p. 31.)Sunt praeterea a nullo auctore nominati. sudis Latine appellatur[*](appellatur BbS. -tus rH(D).-ta v.), Graece[*](gręce BS. -cis VRdH. a grecis b(v).) sphyraena[*](sphyraena B. cfr. Athenaeus VII 122 p. 323 a. Aristot. h. a. IX 2 init. -reni B. -rene S. purem VRd. para b. phyre v.), rostro[*](roftro BB. -rio VR.ria b. ostreae v.) similis nomini[*](nomini J. -nis b. -ne rv. cfr. II 89.), magnitudine inter amplissimos; rarus is et[*](rarus is et D. rarufi fet (fed B2) B. rarus is sed. S. rarus sed rv.) non degenerat[*](degenerate B1 (ut videtur). cfr. §98. -neri B2 (i in ampla ras.). -ner rv. de adiectivi notione aliena cfr. VIII 178. X 8. 10. XI 265. XIV 41. XXXVII 58 al.). appellantur et pernae concharum generis[*](gefferisR), circa Pontias[*](pomitias V. -icias R.) insulas frequentissimae. stant velut[*](uel et V.) suillum[*](suillum ego. uillum B. suillo (suu- V) rv.) crus e[*](cruf e ego. crure ll. v.) longo in
harena[*](hyans b.) defixae hiantesque, qua[*](que qua Bv. quaeque qua VRd. quamque b.) latitudo[*](latitudo BS. lippitudo VRd. limpi- v. lippido b.) est, pedali non minus spatio cibum venantur; dentes circuitu[*](in circuitu v. a. S.) marginum habent pectinatim spissatos; intus spondyli[*](sponduli d. -doli VR. pro spondylo (-dili v) B. spondyli loco U 723. (malim uice, ut XI 159. 171. IX 73. 17 passim; de mendo cfr. XXXIII 12).) grandis caro est. et hyaenam piscem vidi in Aenaria insula captum. —Exeunt[*](exeunt ll. H. caput exerentem v.) praeter[*](prae B1.) haec et purgamenta aliqua relatu[*](relat/// B1.) indigna et algis[*](ulgis R.) potius adnumeranda quam animalibus.[*](cfr. Plin. II 158. XXXV 50. 118. 31. 49. XVI 205.) Metalla nunc ipsaeque opes et rerum pretia dicentur , tellurem intus exquirente[*](exquirenti B.) cura multiplici modo, quippe alibi[*](alibei B1 (etiam infra).) divitiis foditur[*](fodituri B.) quaerente vita aurum, argentum , electrum, aes, alibi deliciis gemmas et parietum lig norumque[*](lignorumque ego. digitorumque ll. v picto- D. (Bergk exerc. Pl. II p. 3: deliciis parietum digitorumque gemmas et pigmenta).) pigmenta, alibi temeritati ferrum[*](ferro VR.), auro etiam gratius inter bella caedesque. persequimur omnes[*](omnes v. -nis ll. S.) eius fibras vivimusque[*](uiui mufque BG. uidi- (quae V) VRd. uidem- hv.) super excavatam[*](excauatam BG.to rd1. -tos montes d2hv.), mirantes[*](miserantes V.) dehiscere aliquando aut intremescere illam, ceu vero non hoc[*](hoc BS. hoc et VRD. hoc etiam dhv.) indignatione sacrae parentis exprimi possit. imus in viscera[*](uiscera eius d2hv.a.S.)
et in sede manium opes quaerimus, tamquam parum benigna fertilique qua[*](qua Bv (J). quaqua rdTG.) calcatur[*](calcatur BG(S). caec- V. cec- Rd. fec- TH. fecetur v.). et inter haec minimum remediorum gratia scrutamur, quoto[*](quoto B1G. quo B2. om. rv.) enim[*](cui enim v. a. G.) cuique fodiendi causa medicina est? quamquam et hoc[*](haec hv. a. S.) summa sui parte tribuit ut fruges, larga[*](frugef larga BS. fugres (fu- VR) iarca (-cha T. earca V2) VRT. frugum parcha d. minime parca hv.) facilisque in omnibus, quaecumque prosunt.[*](cfr. Horat. od. III 3, 49. Seneca ep. XV 2, 56. 57.) illa nos peremunt[*](perimunt B2S. praem- V. prem- Rdhv.), illa nos ad inferos agunt, quae occultavit atque demersit, illa, quae non[*](nonom.R.) nascuntur repente, ut[*](repente ut ego. ut rep- ll.hv(D). rep- dT(P)H.cfr. XXXVII 193. II 89. XXVI 4. XV 25.) mens ad inane evolans reputet, quae deinde futura sit[*](si VR.est hv.a.G.) finis omnibus saeculis exhauriendi earn, quo usque penetratura[*](penetratura VRdTH (J). -tratur BS. -tret v.) avaritia. quam innocens, quam beata[*](qua inbeata B1.), immo vero etiam delicata esset vita, si[*](ee??? R.) nihil aliunde[*](aliunde ll. H. -ud G. -ud de ea hv.) quam supra terras concupisceret, breviterque, nisi[*](haberetque non nisi d(?)hv. a. G(Brot.).) quod secum est!Eruitur aurum et chrysocolla iuxta, ut pretiosior videatur, nomen[*](nomine h. non H.) ex auro custodiens. parum enim[*](ex—enim Bhv (S). om. rH.) erat unam[*](erat unam BG(S). naturam r. -ura. parum erat H, erat naturae unam hv.) vitae invenisse pestem[*](poteftatem B.), nisi in pretio esset auri etiam sanies[*](saniens VR.). quaerebat argentum avaritia; boni consuluit [*](consilii VR.) interim invenisse minium rubentisque terrae excogitavit usum. heu[*](heu Bhv(S). eum r. o Brot.) prodiga[*](pro- digiosa hv. a Brot.) ingenia, quot[*](quod B1VD.) modis auximus pretia rerum! accessit ars picturae, et aurum argentumque[*](quod B1VD.) caelando carius fecimus. didicit[*](dicit VRd.) homo naturam provocare. auxere[*](auxere om.BS.) et artem[*](arte d. (artem = pre- tium artis; cfr. v. 20).) vitiorum inritamenta; in poculis libidines
caelare iuvit[*](celera iuuit (uiuit R) VR. celebrauerunt TBrot.) ac per obscenitates bibere. abiecta deinde sunt haec ac[*](ac ego. abf B. & rv.) sordere[*](forbere BT.) coepere[*](coeperunt dT.om.B.), ut[*](ut ego. et ll.v.) auri argentique[*](et argentique (quae V) VRT.) nimium fuit[*](fuit om.R.). murrina[*](murrinae B1VRd.) ex eadem tellure et crystallina[*](cruftallina B.) effodimus, quibus pretium faceret ipsa fragilitas. hoc argumentum opum, haec vera luxuriae[*](luxoriae (-ia R) VR.) gloria[*](gloria om.VR.) existimata est, habere[*](haber & R.) quod posset statim perire totum. nec hoc fuit satis. turba gemmarum potamus[*](putamus VR.) et[*](ex VRd.) zmaragdis teximus calices, ac temulentiae causa tenere[*](tenereBhv. temere r.) Indiam iuvat. aurum[*](aurum ego. earum B. et aurum rv. ) iam accessio est,[*](Verg. Aen. III 57.—Homerus H 472.) utinamque posset e vita in totum abdicari[*](abdicare B. (an et uita ... abdicare?).)[*](uncos posi cum Müllero emend. V 10.) [sacrum[*](aurum (-ri Brot.)sacra hv.a.S.) fame[*](fame H(J). -mae BS. -ma r. -mes hv.), ut celeberrimi auctores dixere] proscissum[*](proceffum B2. (est add. Brot.).) conviciis ab optimis quibusque et ad perniciem vitae repertum, quanto[*](quanto BS. -tum rv.) feliciore aevo, cum res ipsae[*](ipfa B2.) permutabantur[*](permuta batur B. -buntur V.) inter sese, sicut et Troianis temporibus factitatum Homero credi convenit! ita enim, ut opinor, commercial victus gratia[*](uictuuf B1D. uictus gratia om.VR.) invecta[*](inuecta ll. H. -enta hv(D).).[*](Homerus Z 234 sqq.—cfr. Plin. XVIII 11. Varro r. r. II 1, 9. Festus p. 202, 11 sqq.) alios coriis bourn, alios ferro captivisque res[*](res D e coni. S. reruf B1.(an merces?). rerū B2. rebus rv. merum coni. J. uinum Bergk.) emptitasse[*](emittasse R. aemitt- V. mut- d (?)man. Dal. H.) tradit. Quare,[*](quareego. qua B1. quā B2. om. rv.) quamquam[*](quamquam BS. -quam et rv (D). et quamq- Bergk.) ipse iam[*](iam BS. om. rv.) mirator auri[*](miratus aurum v. a. H.), pecore[*](pecore ego cum Bergkio. pec: B1. punctis del. Et coreectionem supra seripseratB2, sed puncta et corr.. rursus erasitB3. et VRd.om. v.) aestimationes rerum ita fecit, ut C boum arma aurea permutasse Glaucum diceret
cum[*](cum om.VRd.) Diomedis armis VIIII bourn. ex qua consuetudine multa legum antiquarum pecore constat etiam Romae.[*](cfr. Plin. XXXVII 2. Isid. XIX 32, 1.—( cfr. Plato de re p. II p. 359. Cic. de off. III 9, 38).) Pessimum vitae scelus fecit qui[*](qui BfS. qui id rdTH(D). qui anulum hv. cfr. § 13.) primus induit digitis, nec hoc[*](non (pro hoc) R.) quis fecerit traditur. nam de Prometheo omnia fabulosa arbitror, quamquam illi quoque ferreum anulum dedit antiquitas vinculumque id, non gestamen, intellegi voluit. Midae quidem anulum, quo circumacto habentem[*](circum actu mabentem B1.) nemo cerneret, quis non etiam fabulosiorem fateatur?[*](cfr. Plin. XXXV 16.) manus[*](manuuf BD.) et prorsus sinistrae maximam auctoritatem conciliavere auro, non quidem Romanae[*](romaene VR. ani hv. a. G.), quarum[*](quorum hv. a. H.) in[*](in om.hv. a. Brot.) more[*](mere H cum Gron.) ferrei[*](ferrei BS. -rrent r. -rreum dG. -rendum hv.) erant[*](erant ll. S. erat dv. erat id G. id erat Lugd.)ut[*](ut H. et ll. G(S). del. v.) virtutis bellicae insigne. de regibus Romanis non facile dixerim. nullum habet Romuli in Capitolio statua nec praeter[*](praeterea B2.) Numae[*](num & V.) Serviique Tullii alia ac ne Lucii quidem Bruti. hoc in Tarquiniis[*](inter quinis V.) maxime miror, quorum e Graecia[*](egraegia B. egregia Vdh v. a. C.) fuit origo, unde hic anulorum usus venit, quamquam etiam nunc[*](etiam num B1.) Lacedaemone[*](lac//edaemonesB2.) ferreo utuntur.[*](Macrob. Sat. I 6, 8–14. Paul. Diac. p. 36 s. v. bulla area.—Festus p. 375b, 1. Isid. XIX 32, 5.) sed a Prisco Tarquinio omnium primo filium, cum in praetextae annis[*](accidisse V.) occidisset hosted, bulla aurea[*](bullea (om, aurea)R.) donatum constat, unde mos bullae duravit, ut eorum, qui equo[*](qui hec equo commeruifrent B2.) meruissent, filii insigne id haberent, ceteri[*](ceter(-rum V2) illorum VR.) lorum; et ideo miror Tarquinii eius statuam sine anulo esse. quamqmqua et de nomine ipso ambigi[*](ambigitur. id hv. a. G.) video. Graeci a digitis appellavere, apud nos prisci ungulum[*](um gulum V.) vocabant,
postea et Graeci et nostri symbolum.[*](Isid. XIX 32, 3.—cfr. Plin. XXI 6.) longo certe tempore ne senatum quidem Romanum habuisse aureos manifestum est, siquidem iis[*](hiif B2. his C.) tantum, qui legati[*](legiaci R.) ad exteras gentes ituri essent, anuli publice dabantur, credo, quoniam ita exterorum honoratissimi intellegebantur. neque aliis uti mos fuit quam qui[*](quanquā R.) ex ea causa publice accepissent , volgoque sic[*](hic R.) triumphabant et, cum corona ex auro Etrusca sustineretur a tergo, anulus tamen in digito ferreus erat aeque[*](aequi R. aequa fortuna man. Dal. v. a. G(Brot.).) triumphantis[*](trium- phantes Vd.) et servi prae se[*](prae se ego. cfr. VIII 2. fortasse (feria- R) ll. G(S). del. v(Brot.). an potius forte? nam fortasse alienum a dictione Plinii praeferentis semper fortassis: cfr. II 82. XVIII 36. XXV 15. 22.XXVII 102 al.) coronam sustinentis.[*](Isid. XIX 32, 4. Homerus ζ 169. θ 424. 443. 447. η 175. ς 400.) sic triumphavit de lugurtha C.[*](C. B1Rv.del.B2.om.V1d. fa V2.) Marius aureumque non ante tertium consulatum sumpsisse traditur. ii[*](ii v (S). duo (i. e. II) R. hii BV. hi dhC.) quoque, qui ob legationem[*](obligationem VRd.) acceperant aureos, in publico tantum utebantur iis[*](iif B1J. hiif B2. his rH. eis G. om. v. ), intra[*](qui intra B.) domos vero ferreis, quo argumento etiam nunc sponsae muneris vice[*](munerif uice BS. -eri rH.om.hv.) ferreus anulus mittitur, isque[*](hisque V2. -ui V1R.) sine gemma. equidem[*](eo quidem B.cfr.XXXV 17. om.hv.a.H.) nec Iliacis[*](nedicialis R.) temporibus ullos fuisse anulos video. nusquam certe Homerus dicit, cum et codicillos missitatos[*](missitatos dhv.alof B. misitatos VR.) epistularum gratia indicet et conditas arcis[*](argif B2.) vestes[*](uectes R.) ac vasa aurea argenteaque et eas colligatas[*](ea colligata hv. a. S. (an confignatas?).) nodi, non anuli, nota[*](notaf B.). sortiri quoque contra provocationes[*](prouo cationef BS. -nem rv(D).) duces non anulis tradit, fabricae[*](fabricae ll. hv(S). -care dTC. -cam G.) etiam deum fibulas et alia muliebris cultus, sicut inaures, in primordio factitasse, sine mentione anulorum.[*]((cfr. Ateius Capito ap. Macrob. Sat. VII 13, 12. 13).—Homerus P 52.) et quisquis [*](et p. 109, 1 quicquid R. qui v. a. G.) primus instituit, cunctanter id fecit: laevis[*](laeuisque d(?)hv. a. S.) manibus latentibusque[*](latibusque R.) induit, cum, si[*](si om.R.) honos securus fuisset, dextra fuerit ostentandus. quodsi inpedimentum potuit in eo aliquod intellegi, etiam[*](et iam U.) serioris[*](feriorif BdH (J). -or is S. sertoris r. in sertorii hv. consertoris B.) usus[*](usu hv. a. H.) argumentum[*](argentum B.) esset[*](esset ego.eft & BS. est rv.): mains in laeva fuisset[*](fuiff& BS. -isse rv.), qua scutum capitur. est quidem apud eundem Homerum virorum crinibus aurum inplexum [*](crinibuf aurum inplexum Bv. om. r.);[*](annon coni. S.) ideo nescio an prior usus feminis[*](feminif B. a (ae V2) fern- rv. cfr. CFW Müller p. 3.) coeperit.[*](Liv. V 48, 8. 50, 6.) Romae ne fuit quidem aurum[*](aureum VR.) nisi admodum exiguum longo tempore. certe cum a Gallis capta urbe pax emeretur, non plus quam mille pondo effici[*](effici Bhv(S). om. r H.) potuere. nec[*](duo milia v. a. S.) ignoro MM[*](ignoro M. Crassum hv.a.G (Brot.).) pondo auri perisse[*](reperisse dT. rapuisse suo et hv. a. G(Brot.).) Pompeii[*](pompei VS. -peli B1. -pilii B2. -peio D.) III[*](III dT. tertio hv. secundo Brot.) consulatu e[*](consulatu e v(J).cos. e VRdS(D). caf e B1. cafę B2. cfr. Frobeen p. 70. 72.) Capitolini lovis solio a Camillo ibi condita, et ideo a plerisque[*](ii VR. duo d. duo milia v. a. J.) existimari[*](exaestimare R.) MM pondo collata. sed quod accessit, ex[*](ex ll.S. om.dC. est v.) Gallorum praeda fuit detractumque ab iis[*](iif B1S. his rv.) in parte [*](Liv. VII 10, 7. 11.)captae urbis delubris—Gallos[*](gallos autem hv. a. S. (dist. D).) cum auro pugnare[*](purgare B.) solitos Torquatus indicio est—; apparet ergo Gallorum templorumque tantundem nec amplius fuisse. quod quidem[*](equidem dS.) in augurio intellectum est, cum Capitolinus duplum reddidisset . illud quoque obiter indicari[*](indicare fH.) convenit—etiam[*](etiam BU. et iam J. quoniam rv(D). an etenim?) de[*](an ab (pro de)?) anulis[*](ancilis V.) sermonem repetivimus[*](repetimus hv. a. S.)—, aedituum[*](aeditum V.) custodiae eius conprehensum fracta in ore anuli gemma statim expirasse
et indicium ita extinctum. ergo ut maxime MM tantum[*](duo tantum milia hv.a.S.) pondo, cum capta[*](capita R.) est Roma, anno CCCLXIIII fuere, cum[*](eff & B.) iam capitum liberorum censa essent CLII[*](CLIIBD. CLti V1R1d. CLIII V2R2. CLII milia hv.) DLXXIII[*](DLXXVII B1.). in[*](in G. om. ll. v. an ex?) eadem post annos CCCVII quod ex Capitolinae aedis incendio[*](VI marro R.) ceterisque omnibus delubris C. Marius filius Praeneste detulerat[*](an detulerat, erant?), XIIII[*](XIIIIJ. XIIII B. XIIII milia S. XIII r. tredecim milia hv.) pondo, quae[*](quae om. v. a. G.) sub eo titulo in triumpho transtulit[*]([trans]tulit—8 trans[tulerat] om.B.) Sulla et argenti VI.[*](VIJ. VI ll. S. VII (vi H) milia hv.) idem ex reliqua omni victoria pridie transtulerat auri pondo XV, argenti p. CXV.[*](L. Piso ap. Gell. VII 9. Liv. IX 46, 1. 5. Val. Max. II 5, 2.) Frequentior autem usus anulorum non ante Cn. Flavium Anni[*](anni (Ven.)S. annii ll. v. anci U cum Orellio. cfr. Gell.) filium deprehenditur. hic namque publicatis diebus fastis[*](factis VR.), quos populus a paucis principum[*](principium R.) cotidie petebat, tantam gratiam[*](tantum gratia VR.) plebei[*](plebei B1S. -bi VR. -bisB2dhv.) adeptus est—libertino patre alioqui genitus et ipse scriba Appi Caeci[*](appicae ci B1.ap- picē B2.), cuius hortatu exceperat[*](hortatuf exceperat B1. -at uix caeperat (coep- R) VR.) eos dies consultando adsidue sagaci ingenio promulgaratque[*](promulgaueratque VRdhv. a. S(D).)—, ut aedilis curulis crearetur cum Q. Anicio Praenestino, qui[*](quinto B. que Vd.) paucis ante annis hostis fuisset, praeteritis C. Poetilio[*](poetellio VR. petilio hv. a. H. ) et Domitio, quorum patres consules fuerant.[*](Liv. IX 46, 12.) additum Flavio, ut simul et tribunus plebei[*](plebei BS. -bis rv.) esset, quo facto[*](facta Vd.) tanta[*](tanta senatus hv. a. S.) indignatio[*](indignatio BS. -one rv.) exarsit, ut anulos abiectos[*](abiecto B1. ab eo abiectos fuisse hv. a. S.) in antiquissimis reperiatur analibus. fallit plerosque quod tum et equestrem ordinem id fecisse arbitrantur; etenim[*](etenim VRdTfhv(H)D. ut enim BS. at enim J. est enim G.) adiectum
hoc quoque sed et phaleras[*](phraleraf B1. phalera (phalle- V) VRdhv. a. S.) positas[*](pofitasB2S. -ta rv.) propterque[*](propterque (= idque propter) RdhJ. -ter quae BVv (S). -tereaque H. -terea Verc. praeterque CFW Müller p. 27.) nomen equitum adiectum est, anulosque[*](anulosque CFW Müller l. l. -los quoque ll.v.) depositos a nobilitate in annales relatum est, non[*](nam (pro non a) R.) a senatu universe. hoc actum P. Sempronio[*](Sempronio Longo v. a. Brot.) L[*](L.ll.v(D). P. d (?)Brot.). Sulpicio cos.[*](Liv. IX 46, 6.) Flavius vovit[*](nouit R. ouit B1. obit B2.) aedem Concordiae, si populo[*](po- pulof B1. -lvf B2.) reconciliasset ordines, et, cum ad id pecunia publice[*](publica hv. a. S.) non decerneretur, ex multaticia faeneratoribus condemnatis aediculam aeream fecit in Graecostasi, quae tune supra comitium erat, inciditque in tabella[*](tabula hv. a. S.) aerea factam[*](faciam Vd.om.hv. a. S.) eam[*](meam VR.) aedem CCIIII[*](CCIIII H1 (Brot.). CCCIII B. CCCIIII v(H2). CCIII S. c quatuor G.) annis[*](annis om.B.) post Capitolinam dedicatam.[*](Liv. XXIII 12,. Val. Max. VII 2 ext. 16. (cfr. Plin. XXVIII 148. II 199). Liv. epit. LXXI.) id[*](id a.(=== anno) CFW Müller p. 3. ita ll. v.) a. CCCCXXXXVIIII[*](CCCCXLVIII VRhv. a. Brot.) a condita urbe gestum[*](p (pro &) VR.) est et primum anulorum vestigium extat[*](existat V.); promiscui autem[*](primif. Qui autem B.) usus alterum secundo Punico bello, neque enim aliter potuisset[*](potuiff& B1VD. -ent rv.) trimodia[*](tria modia V1.primordia B.) anulorum ilia Carthaginem ab[*](annif(-ni B2)bale B.) Hannibale mitti[*](mitti Bhv. illi r.). inter Caepionem[*](caepionem B1B. seep- VR. Scip- B2dv.) quoque et Drusum ex anulo in auctione venali inimicitiae coepere, unde origo socialis belli et exitia rerum[*](exiti rerum (vel uerum) Madvig adv. crit. II 528.).[*](cfr. Cic. Brut. 29, 112.) ne[*](nie R1.) tune[*](tune BJ. tum dhv. cum r.) quidem omnes senatores habuere[*](habuere BS. -runt rv.), utpote[*](pote V1R.) cum memoria avorum multi praetura quoque functi[*](functi Bdhv. funem r.) in ferreo consenuerint[*](consenierint VR.)— sicut Calpurnium et Manilium[*](manliumB2.), qui legatus C. Marii fuerit[*](fuerat Rdhv. a. S.) Iugurthino bello, Fenestella[*](pheneftella B.) tradit, et multi L. Fufidium[*](fuffidium R. fufi- C.) ilium, ad quem Scaurus[*](fcaurof B.) de vita sua scripsit—, in Quintiorum vero familia aurum ne feminas quidem habere mos fuerit, nullosque omnino[*](omnino anulos hv. a. S.) maior pars gentium hominumque , etiam qui sub imperio nostro degunt[*](defunt B.), hodieque[*](hodiae V. -ie Rhv. a. G.) habeat[*](habet G. -ent C.). non signat[*](fignat BC. -net Vv. -nemt R.) oriens aut Aegyptus etiam nunc litteris contenta solis.Multis hoc modis, ut cetera omnia, luxuria variavit[*](uarit B1. uerit B2.) gemmas addendo exquisiti fulgoris censuque opimo digitos onerando[*](oneranda R.), sicut dicemus[*](dicimus VR.cfr. § 28.) in gemmarum volumine[*](37,2 sqq.) mox et effigies varias caelando, ut alibi[*](alibei(bis)B1.) ars, alibi materia esset[*](esse V.) in pretio. alias dein[*](dein BS. -nde rv.) gemmas violari nefas putavit ac, ne quis signandi causam in anulis esse intellegeret, solidas induit.[*](extr.: Petron. sat. 32. 58 extr.—Lucret. VI 1043. Isid. XIX 32, 5.) quasdam vero neque ab ea parte, qua[*](qua B1S e cod. Colb. quae rv(J).) digito occultantur[*](occultanturBRdColb. S. -atur Vhv(J).), auro clusit aurumque millis[*](millis J coll. XXXVI 98 et Festo s. v. millib. B1Lugd. milibus rv (S). micis Gron. uilibus coni. U.) lapillorum vilius fecit. contra vero multi nullas admittunt gemmas auroque ipso signant. id Claudii Caesaris principatu repertum . nec non et servitia iam ferrum auro cingunt— alia per sese mero auro decorant—, cuius licentiae[*](licentiam R.) origo nomine ipso in Samothrace[*](samothra haec (om. id) V.) id institutum declarat.
[*]((Isid. XIX 32, 4). Ateius Capito ap. Macrob. Sat. VII 13, 14. 15. Gellius X 10.)Singulis[*](gerimus V.) primo digitis geri mos fuerat, qui sunt minimis proximi. sic in[*](in ego. om. ll. v. cfr. XXXIV 8.) Numae et Servi Tullii statuis videmus . postea pollici proximo induere, etiam in deorum simulacris, dein iuvit et minimo dare. Galliae Brittanniaeque medio dicuntur usae. hic nunc solus excipitur, ceteri
omnes onerantur[*](onorantur B2.), atque etiam privatim articuli[*](articulisB2.) minoribus aliis.[*]((Petron. sat. 71).—Eratosth. ap. Plutarch. Demosth. 30 p. 860.) sunt qui uni[*](tres uni hv. a. S.) tantum[*](tan- tum BJ. om. rv.) minimo congerant, alii vero et huic tantum unum, quo signantem signent. conditus ille[*](ufu B2.), ut res rara et iniuria usus indigna, velut e sacrario promitur, ut[*](ut & B. et rv.) et unum in minimo digito habuisse pretiosioris in recondite supellectilis[*](superlectulis V.) ostentatio sit[*](sit ego. est ll. v.). iam[*](iam om.VR.) alii pondera eorum[*](orum V.ho- dT.) ostentant. aliis plures quam unum gestare labor est, alii bratteas infercire[*](infercire B1S. -farcire G. -ferci VR. -ferre B2.ferunt hv.) leviore materia propter casum tutius[*](tutiuf BG. totius r. totam hv.) gemmarum sollicitudini[*](sollicitu- dinem hv. a. G.) putant, alii sub gemmis [*](gemmas VR.) venena cludunt, sicut Demosthenes summus Graeciae orator, anulosque mortis gratia habent.[*]((cfr. Cic. ad fam. XVI 26, 2.—Quintil. inst. or. I 4, 26).) denique vel[*](uel Bergk exerc. Pl. II 3. cfr. CFW Müller p. 27. ut ll. v) plurima [*](plurimaBS. -mum rv.) opum scelera anulis fiunt. quae fuit illa vita priscorum , qualis innocentia[*](prifcorum qualif innoocentia Bhv. om. r. priscorum om. S.), in qua nihil signabatur! nunc[*](nunc BS. at nunc dhv(D). at uincti R.adiuncci V1. -cti V2.) cibi quoque ac potus anulo vindicantur a rapina. hoc profecere[*](proficere VR.) mancipiorum legiones, in[*](in BS. et in rv.) domo turba externa ac iam[*](ac iam BS. ac G. acta rv.) servorum quoque causa nomenclator adhibendus. aliter apud antiquos singuli Marcipores Luciporesve dominorum gentiles[*](gentilis R.) omnem victum in promiscuo habebant, nec[*](ne R.) ulla domi a domesticis custodia opus erat.[*](extr.: cfr. Plin. XXXVII 3. 4. Herodot. III 41. 42.) nunc rapiendae conparantur epulae pariterque qui rapiant eas, et[*](ea sed V. eas sed et hv. a. G.) claves quoque ipsas signasse[*](signare hv. a S.) non est satis. gravatis somno[*](grauatus somnus autem V.) aut morientibus anuli detrahuntur, maiorque vitae ratio circa hoc instrumentum esse coepit. incertum a quo tempore, videmur tamen posse in externis[*](externa VRd.) auctoritatem eius rei intellegere circa Polycraten Sami tyrannum[*](policra terra mityrannum V.), cui dilectus ille anulus in mare abiectus capto relatus est pisce[*](pifce & BD.), ipso[*](ipsi R.) circiter ccxxx urbis nostrae annum interfecto. celebratior quidem usus cum faenore coepisse debet. argumento est consuetudo volgi, ad sponsiones etiamnum[*](etiannum B1. etia cū R. an etiam nunc?) anulo exiliente[*](exilenter acta VR. (tracta om.hv. a. G).), tracta ab eo tempore, quo nondum[*](non B.) erat arra[*](arra om.B.) velocior, ut plane adfirmare possimus nummos ante apud nos, mox anulos coepisse.[*](42) de nummis paulo post dicetur[*](dicitur V1R.cfr. § 22.).Anuli distinxere alterum ordinem a plebe, ut semel coeperant esse celebres, sicut tunica ab anulis senatum. quamquam et hoc sero, vulgoque purpura latiore tunicae[*](tunica B2.) usos invenimus etiam praecones, sicut patrem L. Aelii Stilonis Praeconini ob id cognominati. sed anuli plane tertium ordinem mediumque plebei[*](plebi V2Rdhv.a.S. blebi V1. cfr. § 17. 18.) et patribus inseruere[*](inseruire V.), ac[*](ac ll.dThv(S). del.Dal.) quod antea militares equi[*](et qui V.) nomen dederant , hoc nunc pecuniae indices[*](indicesRdhv.a.S.) tribuunt. nec pridem id factum.[*](init.: cfr. Sueton. Aug. 32.) divo Augusto decurias ordinante maior pars iudicum in ferreo[*](ferro V.) anulo fuit iique[*](hiique BV.) non equites sed indices vocabantur. equitum nomen subsistebat in turmis equorum publicorum. iudicum quoque[*](quoque om.dT.an que?) non nisi quattuor decuriae fuere primo[*](pximo R.), vixque singula milia in decuriis inventa [*](decuriis inuenta Bv. -uria rdTf.) sunt, nondum provinciis ad hoc munus admissis[*](admissis om.R.), servatumque in hodiernum[*](hodiernum diem hv.a.G.) est, ne quis e novis civibus in iis[*](hiif B2. his VR.) iudicaret[*](iudicare V.).
decuriae quoque ipsae[*](ipsi R.) pluribus discretae nominibus fuere, tribunorum aeris et selectorum[*](selectorum dh(?)v. fectorum B. setecorum R. -cor V.)
et iudicum. praeter hos etiamnum nongenti vocabantur ex omnibus electi[*](electi BS. sel- rv(D).) ad[*](a V.) custodiendas[*](custodienda VRv.a.G.) suffragiorum cistas[*](scita v.a.G.) in comitiis. et divisus hic quoque ordo erat superba usurpatione nominum, cum alius se nongentum, alius selectum, alius tribunum appellaret.[*](extr.: Sueton. Caes. 33. Horat. epist. I 1, 58. Plin. epist. I 19.) Tiberii demum principatu[*](principatu BJ. -tus rv(D). cfr. CFW Müller grat. p. 553.) nono anno in unitatem venit equester ordo, anulorumque auctoritati forma constituta est C[*](G. pro C. ter deincepsB2, item §33 et passim.). Asinio Pollione C. Antistio Vetere cos. anno urbis conditae DCCLXXV[*](DCCLXXX V.), quod miremur, futtili[*](vtili B2.) paene de causa, cum C. Sulpicius Galba[*](galba Bv(S). galba dum rG(D).), iuvenalem famam apud principem popinarum[*](potinarum VR.) poenis aucupatus[*](aucupatuf BS. -tur G. occu- patur r. aucuparetur occupatusque in his hv.), questus[*](quaeftuf B.) esset in senatu[*](senatum VRd.), volgo institores eius culpae defendi anulis. hac de causa constitutum, ne cui[*](cui tus V1. cuiuf B. cui V2) ius esset[*](effet BdhS. id esset rG(D). eius esset v.) nisi qui[*](qui BS. cui rv.) ingenuus ipse[*](ingenuuf ipfe BS. -nuo ipsi hv. -nuo r. -nuus ipse ingenuo D. cfr. Mommsen(röm. Staatsrecht III p. 452 not.1).), patre[*](patreBS. -ri rv.), avo paterno HS CCCC[*](sestertia cccc VRdhv.a.S.) census fuisset[*](fuiff& & Bv. -ssent et h. -ssent e r.) et lege Iulia theatrali[*](fediff& BS. sedendi (red- V) rv.) in quattuordecim ordinibus sedisset. postea gregatim insigne id adpeti coeptum.[*](init.: Sueton. Calig. 16.) propter[*](propterque hv. a. S.) haec discrimina C. princeps decuriam quintam adiecit, tantumque enatum[*](enatum BdTS. nat- rv.) est fastus[*](fastushC. faftif B2V. fartif B1. fortis r.), ut, quae sub divo Augusto impleri non potuerant [*](potuerunt V.), decuriae non capiant eum ordinem, passimque ad ornamenta ea etiam servitute liberati transiliant, quod antea numquam erat factum, quoniam[*](quoniam ego.qm in ll. v. cfr. II 177. VIII 8. X 40. XI 87. XXV 48. XXVII 16. 63. XXVIII 23. XXXVII 86. 87. 148; aliter XXXI 12. XXXIII 15. XXXVI 98. XXI 56. XVII 42. X 83 al.) ferreo anulo
et[*](et om.dhv. a. S.) equites iudicesque intellegebantur. adeoque id[*](id BJ. in VdT.om.R(?)v.) promiscuum [*](promiscuum id hv. a. J.) esse coepit, ut apud Claudium Caesarem in censura eius unus ex[*](ex d(?)v. om. ll.) equitibus[*](aequi- tibus V. e quirit- B.) Flavius[*](flauis V.) Proculus cccc ex ea causa reos postularet. ita dum separatur ordo ab ingenuis, communicatus est cum servitiis.[*](Varro ap. Nonium p. 454. Vellei. II 6, 2. Tac. ann. XII 60.) iudicum autem appellatione[*](appellationem B1.) separare[*](separari hv. a. S.) eum[*](cum V.) ordinem primi omnium instituere Gracchi discordi popularitate in contumeliam[*](contumelia VR.) senatus, mox debellata auctoritas nominis vario seditionum eventu circa publicanos substitit[*](subsistit V.) et aliquamdiu tertiae sortis viri[*](fortif uiri BS. uire V. uires Rdhv.) publicani fuere. M. Cicero demum stabilivit equestre nomen in consulatu suo Catilinianis[*](catilinianif B1cod. Poll. U. cfr. II 137 et Wölfflin (Archiv I 279. 186). -nanis dH (J). -nariis S(D). cati inanif B2. c???tilianis rT. ei senatum concilians hv (om. rebus).) rebus, ex eo[*](eo se hv. a. s.) ordine profectum [*](fuiref B1) se[*](fe BS esse rv.) celebrans eiusque vires peculiari popularitate quaerens. ab illo tempore plane hoc tertium corpus in re p. factum est, coepitque adici senatui populoque Romano [*](§ BS. Om. rv(D).) et equester[*](aequester V2 -quiter V1. equiter Rd.) ordo. qua de causa et nunc post populum scribitur, quia novissime coeptus[*](coeptum VRd.) est adici.[*](Paul. Diac. p. 55 s. v. celeres. Dion. Hal. II 13.—Gran. Licin. p. 4 Bonn. Varro ap. Serv. ad Aen. IX 603.—Paul. Diac. p. 367 s. v. trossuli. schol. Persii sat. I 81.) Equitum[*](quitum VT.Om.hv. a. H.) quidem etiam[*](quin etiam hv. a. H.) nomen ipsum[*](ipsum equitum v. a. H.) saepe variatum est, in iis[*](iif B1v(S). his rC.) quoque, qui id[*](qui id BTS. quid V. qui Rdhv.) ab equitatu[*](ad equitatum VRdhv. a. S.) trahebant[*](trahebantur Rdhv. a. S.). celeres sub Romulo regibusque sunt appellati, deinde flexuntes[*](flexuntef BS. -umentes r. -umines hv.), postea trossuli[*](trosuli R.), cum oppidum in Tuscis citra
Volsinios[*](uolsinos Vd.)[*](IX. M. R(?)hv. a. S.) p. VIIII sine ullo peditum adiumento cepissent eius vocabuli, idque duravit[*](uocabuli uis durauit hv. a. G.) ultra C. Gracchum. Iunius certe, qui ab amicitia eius Gracchanus[*](graccianus V. grati- R.) appellatus est, scriptum reliquit his verbis: Quod ad equestrem ordinem attinet, antea trossulos[*](trosullos R.tos- V1. consulos V2.) vocabant, nunc equites[*](dist. S.) vocant ideo[*](ideo BVdG(S). -oque R (?)hv(H).), quia non intellegunt trossulos nomen quid valeat, multosque[*](multofque BVdTv (S). -tos R(?)hC) pudet eo[*](eo—9 tamen Bhv(S). om. rH.) nomine appellari. et causam, quae supra indicata est, exponit invitosque etiamnum[*](etiannum B.an etiamtum?) tamen trossulos[*](truffullof B. trosiolos V.) vocari.Sunt adhuc aliquae non omittendae in auro differentiae[*](& Bv. om. r.). auxilia[*](auxiliares hv. a. H.) quippe et externos torquibus aureis donavere, at cives non nisi argenteis, praeterque[*](praeter quę B2.) armillas civibis dedere, quas non dabant[*](dabant BS. habent rv.) externis[*](externi dhv. a. S.).
[*](L. Piso ann. II (Peter hist. Rom. fragm. p. 82).—Val. Max. IV 3, 10.) lidem[*](idem VD.), quo[*](quod hv. a. S.) magis miremur, coronas ex auro dedere[*](& BS. ex r. om.hv.) et civibus. quis primus[*](primuf Bv(S). -um r Brot.) donatus sit ea, non inveni equidem[*](equidem omhv.a. Brot.); quis primus[*](primum dThv. a. Brot.) donaverit, a L. Pisone[*](pisune V. -um R.) traditur [*](de dist. cfr. Bergk exerc. Pl. I 13 et Madvig adv. crit. II 528.): A[*](A.erasum inB.). Postumius dictator apud lacum Regillum castris Latinorum[*](ei hv. a. J.) expugnatis eum, cuius maxime opera capta essent[*](eff& B. (deinde lac. indicavit J, excidisse ratus donauit cum ponders significatione.). hanc coronam ex praeda is[*](is RdTH. his V.om.Bhv (S).) dedit[*](dedit II l. (i. e. librarum) ego. dedit. l. B1. dedit rv. cfr. Bergk l. l.)II l., item L. Lentulus consul Servio Cornelio Merendae Samnitum oppido capto, sed hic[*](hic Bergk l. l. huic ll. H. om.hv.) quinque librarum; trium[*](trium (H)U coll. Val. Max. om. ll. v) Piso Frugi
filium ex privata pecunia donavit eamque coronam testamento ei[*](ei BH. ex r. rei hv.) praelegavit[*](publicae legauit hv. a. H.).