Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
Verum ante omnes claritate[*](clari- tate B e Dic. -tes F2R2v. -tis r) Sicilia, Sicania[*](sichania (sica- v) a R(?)va.G (Brot.)) Thucydidi[*](thucydidi G. -de ll.v(Brot.)) dicta, Trinacria pluribus aut[*](autem F2) Trinacia[*](trinacria a R(?)va. G (Brot.)) a triangula[*](trinatia RE.om.Dic. triquetra va.S) specie, circuitu patens, ut auctor est Agrippa, DCXVIII[*](DXXVIII D coll.§87) p., quondam Bruttio agro cohaerens, mox interfuso mari avulsa, XV[*](XII va.H) in longitudinem freto, in latitudinem autem[*](??? fraeto F. autem freto DEa)
M.D p. iuxta Columnam Regiam. ab hoc dehiscendi[*](dehiscindi Da. dih- F1. decisc- E1. disc- Dic.) argumento Rhegium Graeci nomen dedere oppido in margine Italiae sito.[*](Sol. 5, 2. — (5) Mela II 115. 116. Timosth. ap. Agathem. 1. 1. p. 483. —) in eo freto est[*](est F2E2a2v. et r Dic.) scopulus Scylla[*](scyllae D2UZp. 25. sed cfr. Mela(Sen. ep. 79,1)), item Charybdis mare verticosum, ambae[*](ambae Dic. -bose DR1E1a. -bo rv) clarae saevitia[*](clarae seuitia Dic. -ra saeuitiae DE1a. -ra -tia r(?)v). ipsius triquetrae[*](triquetra F1E1a. -tiae R1. -quadrae Dic.), ut diximus, promunturium Pelorum[*](pelorus F1a2va.S. cfr. Pelorias § 90 (Mela, Sol., M Cap.)) vocatur adversus[*](86) scylam vergens in Italiam, Pachynum in Graeciam, CCCCXL[*](CXL F2. CXLIIII va.H) ab eo distante Peloponneso, Lilybaeum in Africam CLXXX intervallo a Mercuri promunturio et a[*](et a R(?)v. et r) Caralitano Sardiniae CXC[*](CXXM va. H). inter se autem[*](autem haec R(?)va.D2) promunturia ac latera distant[*](distantis R1d. -nt F1R2. -ntia Dic.) his spatiis: terreno itinere a Peloro Pachynum CLXXVI[*](CLXXVI ego e M Cap. -XXXVI ll. H. -XVI v), inde Lilybaeum CC, unde[*](unde DFEa. inde R(?)Dic. v) Pelorum CCXLII[*](CCXLII ego. CXLII ll. D. -LIII M Cap. CLXX F2in ras. v). coloniae ibi V,[*](V Pe M Cap. om.ll.v a.H) urbes aut[*](aut ll.S. ac v(J)) civitates LXIII.[*](M Cap. VI 647. Mela II 117. 119. Sol. 5, 5. —) a Peloro mare Ionium ora spectante[*](??? spectante Fv. expe- r Dic.) oppidum[*](oppidū a3(R?)v. -do r Dic.) Messana civium R., qui Mamertini vocantur, promunturium Drepanum, colonia Tauromenium, quae antea Naxos, flumen Asines, mons Aetna, nocturnis mirus incendiis. crater eius patet ambitu stadia viginti; favilla Tauromenium et Catinam[*](Catanam B (item infra)) usque pervenit fervens, fragor vero ad Maroneum[*](Maronem va. S) et Gemellos colles.[*](Mela II 117. 118. Sol. 5, 14. 5, 8 extr. Mela II 118.) scopuli tres Cyclopum, portus Vlixis, colonia Catina, flumina Symaethum[*](symaethum v. -metum ll), Terias. intus Laestrygoni campi. oppida Leontini, Megaris, amnis Pantagies[*](pantagies F2dv. -gyes R2. -gees E2. -cies F1a. -cyes r D1. cfr. M Pt p. 399b), colonia Syracusae cum fonte Arethusa, quamquam et Temenitis[*](temenitis v e Thuc. VII 3,3. -minitis F2. -nilis r) et Archidemia et Magea et Cyane et Milichie[*](mili- chie B. -cie Ra. -ciae Ddv. -itiae r) fontes in Syracusano potantur[*](ponantur ED) agro, portus Naustathmus, flumen Elorum, promunturium [*](lac. ego indicavi) Pachynum, a quo[*](qua RE2va.D2)... fronte Siciliae flumen Hyrminum[*](hyrminum RD. yr- a. hir- (-nium F2v) rv), oppidum Camarina, fluvius Gelas, oppidum Agragas[*](Acragas G. cfr. nota ad XXXV 62),[*](Mela II 118. 119.) quod Agrigentum nostri dixere, Thermae[*](hermae R1. thermo F1. -rino F2) colonia, amnes[*](dist.va. G(D)) Achates[*](achates H. -tae E. cfr.XXXVII 139. agather a. -thae F. -the rv. Atys B), Mazaara[*](mazara H. mater ll.v. et B. (macer TM Pt p. 395a)), Hypsa[*](hipsa F2. ip- F1a. yp- va.B), Selinuus[*](selinius R. -nus Fva.D), oppidum Lilybaeum, ab eo promunturium, Drepana, mons Eryx, oppida Panhormum , Soluus[*](solus dG), Himera cum fluvio, Cephaloedis, Haluntium[*](haluntium ego coll. XIV 80. alun- G. -nfium d. -untinum (-ut- R. -yt- F2) r), Agathyrnum, Tyndaris colonia, oppidum Mylae et, unde coepimus, Pelorias[*](pelorus a3va.S).[*](Mela II 118.) intus autem[*](autem om.Rd(?)va.D) Latinae condicionis Centuripini, Netini[*](netini R2G. nepi- rv), Segestani, stipendiarii Assorini[*](adsorini F1. arso- D. -oniri Ea), Aetnenses, Agyrini[*](agyrini RB. agryni DFd. -rini E1a. ager- E2v), Acestaei, Acrenses, Bidini, Citarini[*](citarini B e Cic. Verr. III 103. cet- H. citatiarini Rav. cyt- r. (add. Caci- rini B. Cacyr- H. del. D)), Drepanitani, Ergetini, Echetlienses[*](echetlienses (B2) H e St Byz. eche???ti- ll. ece???ti- B1), Erycini, Entellini[*](entellini F2in ras.v e Ptol. -tenetini (-nit- R1) ll. add. etini (net- F2v) edini ll.v. etini G. enini S e Ptol.III 4, 7 (῎ἴνα). del. ego), Egguini[*](enguini dTB), Gelani, Galacteni[*](galacteni (-lect- a) ll. D. -ateni dTv. -atani C. -atini S), Halaesini[*](halesini F2R(?)v. helas- F1dT. lahes- r. cfr. CIL X p. 768), Hennenses, Hyblenses, Herbitenses[*](herbitenses B. hebrit- (ebritt- a) ll.v), Herbessenses[*](herbessenses B. -benses ll.v), Herbulenses[*](halicyenses d(?)B e Cic.Verr. III 13. 91. V 15. -ciaenses R), Halicuenses, Hadranitani, Imacarenses [*](imacarenses B. maga- (imaga- d) ll. maca- v), Ichanenses[*](ichanenses B e St Byz. yppa- a. ipa- r S), Iaetenses[*](iaetenses B. met- a. iet- ll.v(H)), Mutustratini[*](mutustratini B1e Polyb. I 24,11et Diod. XXIII 9, 3. 4. mytistr- (B2)S. mutrustani Fdv. -strani r), Magellini[*](magellini d(?)v. -elini ll), Murgentini, Mutycenses[*](mutycenses d2in marg. H. -tyenses B. -ticenses ll.v. om.d1), Menaini[*](menaini (-ani R) ll. -anini d2v. om.d1. menaeni Cic.Verr. III 55. 102), Naxi, Noini[*](noini (oi- a) ll. D. noaei S. -aeni B. nonii v), Petrini[*](petrini d2inmarg. B. -tini ll.v), Paropini, Phintienses[*](phitinenses F2. phtinthienses H), Semelitani, Scherini[*](scherini B e Ptol. III 4, 7 coll. Cic. Verr. III 103. sesch- v. seschterni FE1. sascht- a. saescht- DR. saeschet-E2), Selinunti[*](selinuntini F2), Symaethii[*](sumaethy F1. sim- F2a), Talarenses[*](talarenses (-rienses B) H. ilar- R1. i. ar- F1. silar- F2R2. lar- r), Tissienses[*](tissienses B. -inenses ll.v. cfr. Cic. Verr. III 86.Ptol. III 4,7), Triocalini, Tyracinenses[*](tyracinenses Brot. e coni. H e St Byz. trirac- R. -cien- ses (-cye- F) rv. tira- G). zanclaei Messeniorum in Siculo freto sunt.[*](MCap. VI 648.)[*](Mela II 120.)[*]((10) Sol. 6, 1.)Insulae[*](dist. ego. punctum pon. post Messeniorum Fav(D2),post freto G. cfr. p. 267, 11 intus et § 76. 151. IV 52. V 41. 128. V 132. 198)in[*](in a3(d?)v. om. ll.D. an ad?) Africam versae Gaulos[*](gaulos F2G. -lo codd. M Cap. caulos r. gauros v), Melita a Camarina[*](cama- rina FM Cap. camer- rv. cfr. Ptol. l.1.)LXXXVII[*](LXXXIIII Eava.H. -VIII M Cap.), a Lilybaeo CXIII, Cossyra[*](cosyra R(?)va.D. cfr. V 42), Hieronnesos[*](hieronnesos B e Polyb. I 60,3. eromnisos ll. laron nesos M Pt p. 410a), Caene, Galata, Lopadusa[*](lopadusa B e St Byz. lep- ll.v(D1)), Aethusa, quam alii Aegusam scripserunt, Bucinna[*](bucinna F2in ras.E2B. -iona E1. -ion rv(D1). cfr. St. Byz.) et a Solunte LXXV Osteodes[*](osteades F2va.B) contraque Paropinos Vstica[*](ustica B. uscita (osc- F2) ll). citra vero Siciliam ex adverso Metauri amnis XXV ferme p. ab Italia septem Aeoliae appellatae, eaedem Liparaeorurn, Hephaestiades[*](hephaestiades C. et aepestiades AD. -dis E. aephaestiadis F. ephest- Ro. -des v. et estiadis a) a Graecis, a nostris Volcaniae[*](uolcaniae DF1dEC(H). -ni AF2v(G). -nia RaT. -nia uel o), Aeoliae[*](eolie a.-ia eo o), quod Aeolus Iliacis temporibus ibi regnavit[*](regnabit F1R1. -bat va. H). [*](init.: Sol. 6, 2.)
Lipara cum civium Romanorum oppido, dicta a Liparo
rege, qui successit Aeolo[*](cui successit aeolus B e Sol.), antea Milogonis[*](milogonis AJ. melog- R2G. imong- R1. milonginis F. mlong- (-nus D1) D. long- rv. -gonis B) vel Meligunis[*](miligunis AD2) vocitata, abest XXV ab Italia, ipsa circuitu paulo minor[*](minor V??? F2in ras. -or V milia AE2D. -orum DE1a. -or Rd(?)H. -ori v) V???. inter hanc[*](hanc om.DR1E1a. ??? F1) et Siciliam altera, antea Therasia appellata, nunc Hiera, quia sacra Volcano est, colle in ea nocturnas evomente flammas.[*](Sol. 6, 3. cfr. Isid. or. XIV 6, 36.—) tertia Strongyle[*](strongyle d(?)v. -gulae A. -gile a. sthrong- F2R2E2. strog- o. sthrog- r), a Lipara VI[*](VI p. D2. m??? passus A. mille pa- rv.VIII p. U 56) p. ad exortum solis vergens, in qua regnavit Aeolus; quae a Lipara liquidiore tantum flamma differt[*](differi D), e[*](e aMCap. G. ex Sol. a AE2oD. om.rv) cuius fumo, quinam flaturi sint venti in triduo[*](triduum (D?)a3B(D1)), praedicere incolae traduntur; unde ventos Aeolo paruisse existimatum. quarta Didyme, minor quam Lipara. quinta Ericusa[*](ericusa B e Strab. VI 275 et schol. Apoll. Rhod. III 41. eriphusa Adv(D). eryth- R. eryph- r. cfr. Sol. et MCap.), sexta phoenicusa, pabulo proximarum relictae[*](relicta dva. J). novissima eademque minima[*](minima AF2E2v. mim F1. minim r) Euonymos. hactenus de primo Europae sinu.[*](M Cap. VI 649. — cfr. Sol. 2, 24. — (18)Mela II 68. — (20) Sol. 2, 10. 23.) A Locris Italiae frons[*](frons p MCap. v. fons ll) incipit, Magna graecia appellata, in tris sinus recedens Ausonii maris, quoniam Ausones tenuere primi. patet LXXXVI, ut auctor est Varro; plerique LXXV fecere. in ea ora flumina innumera, sed memoratu digna a Locris Sagra[*](sagra Tv. agra ll) et vestigia oppidi Caulonis, Mustiae[*](mystiae va. S), Consilinum castrum, Cocynthum[*](cocynthum D. cfr. § 43. -tum A. cocc- r. co- cinthum d(?)B. coccinum a. carci- v), quod esse longissimum Italiae promunturium aliqui existimant. dein sinus et[*](et ll.B(D1). scyl- laceus et v(H). scylacius et S)oppidum[*](oppidum M Pt p. 329b. urbs D1. om. ll.v) Scolacium[*](scolacium ego. cfr. CIL Xp. 12 n. 103. -agium (-aghium DR. -agi???ūF) ll.v(D). stola- J2. del.B), Scylaceum[*](scylaceum AR. -caeum (scil- F) DFG. -cium H. scyllaceum Eapv(J2). -cium B. del. D et ll.v. del.B) et Scylletium[*](scylletium B. -tum v. scyletium ARp. -thium r)
Atheniensibus, cum conderent, dictum, quem locunm occurrens Terinaeus[*](terinaeus dG. -neus v. taerinus A. -nes (t???nnes R1) r) sinus paeninsulam efficit, et in ea portus qui vocatur Castra Hannibalis, nusquam[*](nusquam Av. numq- r) angustiore italia: XL[*](XL AF2Sol. MCap. v(J2). XI (XII D1) r.XXB e Strab. VI p. 255 init.) p. latitudo est; itaque Dionysius maior intercisam eo loco adicere Siciliae voluit.[*]((7) Mela II 68. — Homer. η 244. μ 448. Agrippa fr. 10 R. —) amnes ibi navigabiles carcinus[*](carcinus D. cfr. Mela. -rginus A. -rcines r H), Crotalus, Semirus, Arogas[*](arogas AF2J. -ocas r S. -ocha v), Thagines[*](tha- gines AF2in ras.R2D. thasg- R1. tharg- DE2. targ-E1adv), oppidum intus Petelia[*](petelia ego. cfr. Niss. It. II p. 936 n. 3. -tilia ll.v), mons Clibanus, promunturium Lacinium, cuius ante oram[*](oram Rv. ora r) insula X??? a terra Dioscoron, altera Calypsus , quam Ogygiam appellasse Homerus existimatur, praeterea Tyris[*](tyris ARaG(D). tiris rv(H). (tres sirenussae B)), Eranusa, Meloessa. ipsum a Caulone[*](gaulone F2in ras. cal- a) abesse LXX prodit[*](prodidit d(?)va.D) Agrippa.