Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Diosc. III 102.—§ 130: (cfr. Plin. XXV 45). Th. H. IX 9, 5. Marc. 20, 13. (115). 30, 43. 17, 11. 25, 17. 39. Cels. IV 13.) Chamaedrys herba est, quae Latine trixago[*](trixago ll.TfVen.(H). trisa- XVerc. trissa- C.) dicitur. aliqui[*](aliqui—appellauere om.Vd.) eam chamaeropem[*](chamaeropem Ev (H). cfr. index et Marc. 30, 43. -acropen X. -aedropem B e Diosc. sic etiam Marc. 20, 13 (ib. 115 potius chamaedryos scribendum erit).), alii Teucriam appellavere. folia

habet magnitudine mentae, colore et divisura quercus[*](quercuus V1D.) — alii[*](dist. ego.) serrata[*](serrata ego. -tā ll.v. cfr. XXV 33. (66). 84. XX 159.) et ab eo[*](eo X. ea ll.v.) serram inventam esse dixerunt—, flore paene[*](pene X. ne Vd.) purpureo[*](purporeo Vd.). carpitur[*](capitur VdTfS. cfr. XXII 25; contra XX 61. XII 48.) praegnans suco in petrosis, adversus serpentium venena potu inlituque efficacissima, item stomacho, tussi vetustae, pituitae[*](pituita (E?) Brot.) in gula cohaerescenti[*](cohaerescenti (coher- X) Xv. -te dEBrot. choherescente V.), ruptis, convulsis, lateris[*](et lateris dT.) doloribus.[*](Th. H. IX 9, 5.) lienem consumit[*](con- sumpsit Vd.), urinam et menses ciet, ob id[*](id om.Vd.) incipientibus hydropicis efficax, manualibus[*](tribus ll.v.) scopis eius in II heminis aquae decoctis usque ad tertias. faciunt et pastillos terentes eam ex aqua ad supra dicta[*](dicti V.). sanat et vomicas et vetera ulcera vel sordida cum melle. fit et vinum ex ea pectoris vitiis. foliorum sucus cum oleo caligines[*](caligines VTfS. -nem d(?)EXv(J). cfr. § 19. 134. 146. XXV 143. XXIX 128. XXI 150. XX 61. 135.) oculorum discutit, ad splenem ex aceto sumitur. excalfacit[*](excal- facit et VdTfD.) perunctione[*](perunctiones EXVen.).

[*](Diosc. IV 147.) Chamaedaphne[*](camedafne V.) unico ramulo est, cubitali[*](cubitale Vd.) ferme[*](fere EXv.a.S.) ; folia[*](folio Xv.a. H.) tenuiora[*](tenuiora VdTH. tenui in (ut X) EX. tenui v.) lauro[*](lauro dTD. -ro (-ru E) folia rS (cum signo lac.) lauri folia (-io H) XH. -ri simili- tudine v.) ; semen rubens adnexum[*](adnexum (ann- dT) VdTBrot. adnixum (ann- X) EXH. admixtum v.) foliis. inlinitur capitis doloribus[*](ardoribus E.) recens, ardores refrigerat[*](perfrigerat d.), ad tormina cum vino bibitur. menses sucus eius et urinam ciet potu partusque difficiles in lana adpositus[*](adpositu Vd. (-tū X).).

[*](Diosc. IV 169. Scribon. 136. Marc. 30, 4. (18).) Chamelaea[*](chameleę X. camelea V.) similitudinem foliorum oleae habet[*](habet v. -ent ll.X.) — sunt>[*](dist. ego. cfr. § 134. 137.) autem amara, odorata—, in petrosis, palmum altitudine

non excedente.[*](—p. 98, 1 palmi altitudinem non excedentes (-dens v) Xv.a.G.) alvum purgat, detrahit pituitam, bilem foliis in II absinthii[*](algentii Vd.) partibus[*](dua- bus ll.v.)[*](paribus V.) decoctis, suco eo cum melle poto[*](poto dXv. -tu r.). foliis inpositis et ulcera purgantur. aiunt, si quis ante solis ortum eam capiat dicatque[*](dicato Vd.) ad albugines oculorum se capere, adalligata discuti id vitium, quoquo modo vero collectam[*](collecta V.) iumentorum pecorumque oculis salutarem [*](salutare V.) esse[*](esse om.V.).

[*](Diosc. IV 167.) Chamaesyce[*](chamaesyce B e Diosc. -mesici V. -chi EX. -cus d. -cen v.) lentis folia habet nihil se adtollentia, in aridis, petrosis[*](petrosisque nascens v. a.S.), claritati oculorum et contra subfusiones utilis sucoad[*](utilis suco ad ego. -issimē et ll.XJ (cum signo lac.). -ma et v.) cicatrices, caligines, nubeculas[*](muriculas EX. -las nubeculas v.a.B. (an nubic-, ut XX 61?).) inuncto[*](inuncto X. -ta E. -tus J. iniunctus V(d?). in uino cocta inuncta v.). vulvae dolores sedat adposita in linteolo. tollit et verrucas omnium generum inlita. prodest et orthopnoicis.

[*](Diosc. IV 124.—Diosc.III 116. (cfr. Plin. XXVI 30).) Chamaecissos spicata est tritici modo, ramulis quinis fere, foliosa—cum floret[*](cum floret Vdv. cum fere E.om.X.), existimari[*](ut estimari X.) potest alba viola—, radice[*](dist. ego. fortasse radice tenui post foliosa transponenda.) tenui. bibunt ischiadici[*](sciadici V. cyatici X.) folia III obolis in vini cyathis II septenis[*](III .. II septenis ego. tribus ..duobus septem ll.Xv.) diebus, admodum amara[*](eam amara V.) potione.

Chamaeleucen apud nos farfarum[*](farfarum H ex ind. farranin X. -num v. farrari E. farfar rT.) sive farfugium[*](siue farfu- gium Xv. fugium ll.T.) vocant. nascitur secundum[*](secus H Brot.) fluvios, folio populi, sed ampliore . radix eius inponitur carbonibus cupressi, atque is[*](his V.) nidor per infundibulum[*](infundibulum VdTfB(S). infurni- EXv(G).) bibitur[*](imbibitur T(?) v.a.D.) inveteratae[*](inueteratae VTfS. cfr. XXIII 35 et ibid. 86. XXVI 147. XXIX 65. in uetere d(?)EXv.) tussi.

[*](Diosc. IV 125.—Diosc. II 179.—(Diosc. III 110).) Chamaepeuce[*](chamaepeuce—2 propria est om.V.)[*](chameleuce X.), larici[*](larici Lugd. -cis dEXv(Brot.).) folio[*](folis v.a.Brot.) similis, lumborum et spinae doloribus propria[*](propria d(?)G. cfr. XXXII 33. -pitia (-picia X) EXv. (cfr. XXVIII 25).) est.—Chamaecyparissos[*](chamaecypariffos v. -ifto dE. -mecypharifto V. -parifton X.) herba ex vino pota contra venena serpentium omnium scorpionumque pollet[*](pellet V.).—Ampeloprason[*](ampeloprason v e Diosc. -assos V. -assus d. -asos J. ampheloprasson X. -sso E.) in vinetis[*](uineis Vd.) nascitur, foliis porri[*](porro V.), ructu gravis, contra serpentium ictus efficax. urinam et menses ciet, eruptiones sanguinis per genitale inhibet potum inpositumque. datur et a partu mulieribus et contra canis morsus.—Ea quoque, quae stachys[*](stachis X. -cis V.) vocatur , porri similitudinem habet, longioribus foliis pluribusque et odoris iucundi colorisque in luteum inclinati. pellit[*](inclinat inpellit V.) menstrua.

[*](Diosc. III 99.) Clinopodium alii cleopiceton[*](cleopiceton ll.J. -pyzeton X. cleonicion B. -con S. cfr. Diosc. linopicton v.), alii zopyrontion[*](zopyrontion J. -nhion E. zopirontion d. -nthion V. -nion X. zopyron B e Diosc. -rocheron v.), alii[*](athi VE.) ocimoides[*](cimoides E. -oydos X.) appellant, serpyllo similem, surculosam, palmi altitudine, in petrosis[*](nascitur in petrosis v.a.Brot.), orbiculato foliorum[*](florum B e Diosc.) ambitu[*](ambitus V.) speciem lecti pedum praebentem[*](praebentem dEXBrot. -ti Vf. -te man. Dal. D. -ns v.). bibitur ad[*](ad om.Vd.) convulsa, rupta, strangurias , serpentium ictus, item decoctae[*](decoctae (-te X) EXv. -ta et rfS.) sucus[*](an ius (= iusus)? cfr. Diosc. Et § 146.).

[*](Diosc. III 122. cfr. Plin. XXVII 88.) Nunc subtexemus herbas mirabiles quidem, sed minus claras, nobilibus in sequentia volumina dilatis[*](dilatis TH. italis Vd. -li EX. dilatis. Itali v.).

Centunculum[*](cen- tumculum V. -tuculam dT.) vocant nostri[*](rostratis v.a.H.), foliis ad similitudinem capitis [*](capiti VdX.) paenularum, iacentem in arvis, Graeci[*](graeci om.VdT.) clematidem[*](clematide VdT.),

egregii[*](egregii dTfEH. graegii V. est ei X. est eius egregius v.) effects ad sistendam alvum[*](uuluam EX.) in vino austero. idem[*](idem dEv(D). item V(?)H.) sanguinem sistit tritus oxymelitis aut aquae calidae cyathis v[*](quinque ll.v.) denarii unius pondere, sic et ad secundas mulierum efficax.— Sed[*](sed dEXv(J). si V. est S (ad antecedd. referens).) Graeci clematidas[*](cle- matidas (clemot- V) et alias Vdv. crematidas et E. clema- tiden X.) et alias habent, unam[*](una V.) quam aliqui aetiten[*](aetiten ED. teti- d. eti- V. ethi- X. echi- v. nomen adhuc incertum. an epigetin? cfr. Diosc. IV 7 extr.) vocant, alii laginen[*](laginen Ev. laci- X. largi- r. iasinen Salm. cfr. XXII 82. XXI 105.), nonnulli 5 tenuem scamoniam[*](scamoniam E(?)v. -ia rX.). ramos habet pedales[*](pedales dTEX. et ped- v. biped- H. pepedalis V.), foliosos, non dissimiles scamoniae, nisi quod nigriora minoraque sunt folia. invenitur in[*](est in (estur v) usu ut Xv.a. Verc.) vineis arvisque. estur ut olus cum oleo ac sale; alvum ciet. eadem dysintericis cum lini semine ex vino austero sorbetur. folia epiphoris inponuntur cum polenta subposito udo linteolo. strumas inposita ad suppurationem perducunt, deinde axungia adiecta percurant [*](percurant dv. -rrant V. -rrunt EX.) ; item haemorrhoida[*](haemorrhoida D. cfr. XXIII 137. das v. -rroida (em- X) E. -dam d. hemoroidam V.) cum oleo viridi, phthisicos[*](ptisicos VX.) iuvant cum melle. lactis quoque ubertatem faciunt in cibis et infantibus inlita capillum alunt, ex aceto edentium[*](edentium ll. H. dentium dolores sedant Xv.) venerem stimulant[*](stimulari V.).[*](Diosc. IV 7.—§ 142: Th. H. VII 12, 2.) — Est alia clematis Aegyptia cognomine , quae ab aliis daphnoides, ab aliis polygonoides[*](poly- gonoides v e Diosc. -gonitis T. -contis (pylo- V) Vd. -cyonis E. -chronis X.) vocatur , folio lauri, longa tenuisque[*](longo tenuique Xv.a.B.), adversus serpentes et privatim aspidas[*](aspides Xv.a.H. -dis E.) ex aceto pota efficax.

Aegyptus[*](aegyptum V.) hanc maxime gignit, quae[*](quae ll. G. est Xv.) et aron[*](aron (haron V2) de V2Xv. harondo V1. -rundo E. -dinem de d.), de qua[*](quae E.) inter bulbos diximus, magnae cum dracontio litis;[*](19,96)

quidam enim eandem esse dixere[*](dixerunt EXv.a.S.). Glaucias[*](glauciam as X. claucias V.) satu discrevit [*](discreui EX.), dracontium[*](dracontium (-cunt- Xv) C. -tion d. ha- contium V. ac- E.cfr. § 150. XXVIII 151.) silvestrem aron[*](aron ego. arin X. arum Ev. harum r.) pronuntiando. aliqui radicem aron[*](aron v. ha- dX. arum (V?)J. ha- E.) appellarunt[*](appellauerunt dXv.a.H.), caulem vero dracontium, in totum alium[*](alium om.Vd.), si modo hic est qui apud nos dracunculus vocatur. namque aros[*](haros X. -on d.) radicem nigram in latitudinem[*](latitudine dX.) rotundam habet multoque maiorem et qua[*](ut qua D.) manus inpleatur, dracunculus[*](dracunculus uocatur dracunculus EX.) subrutilam et draconis convoluti modo, unde et nomen.[*](Diosc. II 196. (195. 197).) quin et ipsi[*](quin et ipsi EXv(D). et qui ipsis rS.) Graeci inmensam posuere differentiam[*](dist. ego.) : semen dracunculi fervens mordaxque tradendo tantumque et[*](et ll. ei TH. ei inesse X. inesse ei v.) virus, ut[*](ut dTXv. et r) olfactum gravidis abortum inferret[*](inferret V1EJ. -ert V2. -erat dXv.), aron[*](haron dX.) miris laudibus tulere[*](tulere ES. tere V. terce d. extulere Xv.), primum in cibis[*](primus in cibus V.) feminam[*](feminarum v.a.G.) praeferentes , quoniam mas durior[*](dulcior EXv.a. G.) esset et[*](et dv. sed rX.) in coquendo[*](cogendo E. quoquendo V.) lentior; pectoris[*](pectorisque Xv.a.G.) vitia purgare[*](pur- garet Xv.a. G. -re et EG.), aridum[*](aridium d.) potioni[*](potioni S cum vet. Dal. -ne VEXC (praem. in). -nem d. impositione v.) inspersum aut ecligmate [*](elig- mate VdVerc.D. elim- X.) urinam et menses ciere[*](cieret v.a.G.), sic et in oxymelite potum. stomacho[*](dist. D.) interaneisque exulceratis ex lacte ovillo bibendum , ad tussim in cinere coctum dedere ex oleo. alii coxere[*](et V.) in lacte, ut decoctum biberetur[*](bibere V2.). epiphoris elixum[*](elixum om.VdT.) inposuere, item suggillatis, tonsillis[*](ton- sillis. Glaucias ego. tonsillas ll. -llis (tonxi- X) Xv.).[*](cfr. Marc. 9, 45. Diosc. II 196. 195.)Glaucias ex oleo haemorrhoidum vitio infudit[*](in- fudit V. -undit dXS. -udere E(?)v(D). -udit Cleophantus J e coni. S.), lentigines[*](lentigines dEXv. -ne V. -ni D.) ex melle inlinens[*](inlinens ll. S. illiniens X. -nentes v(D).).

laudavit[*](laudauit ll.XJ. add. Cleophan- tus v. lac. ante indicavit D.) et pro antidoto contra venena, pleuriticis[*](pleureticis VXv. a. G(D).), peripneumonicis [*](peri- pleumonicis VJ. ppleumonocis X.) quo tussientibus[*](quotus sitientibus V.) modo. semen intritum cum oleo aut rosaceo[*](pro saceo V1. pro ros- V2.) infudit[*](infudit coni. J. -unditur VEXS. -tur et dT. -undens v.) aurium dolori. Dieuches tussientibus [*](dieucestus sitientibus V.) aut[*](aut dEXv. et VD. del. S. (an ac?)) suspiriosis et orthopnoicis et pura[*](purulenta Xv.a.H.) excreantibus farinae[*](farinae VTfS. -na rXv.) permixtum pane cocto dedit, Diodotus[*](Diodorus Ven. (Reinesius coll. XX 120. XXIX 142).) phthisicis e[*](e om.Vd.) mnelle ecligmate[*](eligmate VVerc. D. elyg- X.) et pulmonis vitiis, ossibus etiam fractis inposuit.[*](cfr. Marc. 20, 115. Diosc. II 195. 196. Marc. 10, 63. 58.) partus omnium animalium extrahit naturae circumlitum. sucus radicis[*](radix Vd.) cum melle Attico oculorum caligines, stomachi vitia discutit, tussim decocti[*](decoctilus V. -ctum X.) ius cum melle. ulcera omnium generum, sive phagedaenae sint sive carcinomata sive serpant sive polypi in[*](in om.EX.) naribus, sucus mire sanat.[*](Diosc. II 197.) folia ambustis prosunt ex vino et[*](et om.E.) oleo cocta. alvum inaniunt[*](inanium V.) ex[*](ex EXv. in rTf.) sale et aceto sumpta et luxatis cum melle cocta prosunt[*](prosunt om.d.), item articulis podagricis cum sale recentia vel sicca. Hippocrates utralibet[*](utralibet VdTfH. libet EX. quaslibet v.) ad[*](ad om.EX.) collectiones cum melle inposuit. ad menses trahendos[*](trahendas d.) seminis [*](duae et duobus ll.v.) vel radicis drachmae II in vini cyathis II sufficiunt. eadem potio, si a part[*](aperto d.) non purgentur[*](purgantur EXv.a.S.), et secundas trahit. Hippocrates et radicem ipsam adposuit.[*](Diosc. II 195. 196.) dicunt et in pestilentia salutarem esse in cibis[*](in cibis EXv. cibis r.). ebrietatem discutit. serpentes nidore, cum crematur, privatim[*](priuatim VdTXS. -imque E(?)v(D).) aspidas[*](aspides Xv.a.H.), fugat aut inebriat ita, ut torpentes inveniantur. perunctos quoque

aro[*](aro (haro V) e 11. G. areo X. aro ut C. areo aut v.) e laureo oleo fugiunt. ideo et contra ictus dari potui[*](potui EX. -tu v(D). om. rS. cfr. § 187. XIII 131. XX 178. XXI 136. XXII 26. 49. XXIII (23). 156. 162. XXV 104. XXVII 12. 136. XXVIII 156. XXIX 50. XXX 32. 34. 95. 105. XXXII 131. 141 al.) in vino nigro putant utile. in foliis ari caseus[*](hari caseus V. aricas (ha- X) EX.) optime servari traditur.

[*]((Diosc. II 195). Geop. XIII 8, 7.—Marc. 9, 45.) Dracunculus[*](draconculus d. draculus E.), quem dixi, hordeo maturescente effoditur [*](adeo ll.TJ. ideo Xv.an in aceto?) luna crescente[*](effoditur luna cre- scente om.EX.). omnino habentem serpentes fugiunt.[*](142) adeo[*](dist. J.) percussis prodesse potum[*](potum VdTS. -to EX. in potu v.) aiunt[*](alunt V.) ; maiorem[*](ma- iore ui J.) vim esse[*](uim esse D. ut messes V1. ut (in J. ut et v) menses rv. ad meses X.), si ferro non attingatur[*](attingatur sistat v.a.J.). sucus eius et aurium dolori prodest . id autem, quod Graeci dracontion[*](dracontion Xv. -ium D. -onium Vd. -oetium E.cfr. XXVIII 151.) vocant, triplici effigie demonstratum mihi est: foliis betae, non sine thyrso, flore purpureo; hoc est simile aro. alii radice longa veluti signata articulosaque monstravere, ternis[*](ternis ego. tribus ll.Xv.) omnino cauliculis [*](dist. ego. (an potius cauliculi foliis?).), foliis[*](foliis ll.S. -lia eius Xv. -lia J. -liisque D.), decoqui[*](ex aceto decoqui Xv.a.S.) ex aceto contra serpentium ictus iubentes. tertia demonstratio fuit folio maiore quam cornus [*](cornis X. -nu Vd.), radicis[*](ra- dicis Vfman. Dal. S. -ci X. -ces d. -ce Ev(D).) harundineae[*](harundineae dman. Dal. S. -nae V. -nea Ev(D). arundine X.), totidem, ut adfirmabant, geniculatae [*](ge- niculatae (-te X) VdXman. Dal. S. -ta Ev.) nodis, quot haberet annos, totidemque[*](quod V.. totidemque Xv(S). -em quae V. -em rH.) esse folia; hi[*](hi ll.S. hii X. hi ea v. dantur Xman. Dal.) ex vino vel aqua contra serpentes dabant.

[*](Diosc. II 198.) Est et[*](et aris Verc. cum B2. et aeris EX. et eris (vel heris) v. echaris d. haec haris V. et ari- saros S cum B1e Diosc.) aris, quae in eadem Aegypto nascitur, similis aro[*](haro dX. -ra V.), minor tantum minoribusque foliis et utique

radice, quae tamen olivae grandis magnitudinem inpleat[*](implet EXv.a.S.), alba geminum[*](gemina Vd. gemmam X.) caulem[*](caulem om.X.), altera unum[*](altera unum v. -ram 11. -ra caulem X.) tantum emittens. medetur utraque ulceribus manantibus, item ambustis[*](ambustis VTfS. comb- d(?)EXv.) ac fistulis[*](dist. H.) collyrio inmisso[*](ui misso V1. ui inm- V2. immixta Xv.a.G. cfr. XXVIII 205. 241. XXVII 71.). nomas[*](onoma X. et nomas v.a.G.) sistunt inlitu[*](inlitu ego e Diosc. om. ll.Xv. cfr. § 167 (aspersu) et XXVIII 37.) decoctarum[*](decoctarum dEXv(J). -torum V. -to earum D. -ta earum H. -ta folia earum S cum vet. Dal.) in aqua et postea[*](posta V. posca D. sed cfr. § 166.) tritarum rosaceo addito. sed[*](an est (pro sed)?) unum miraculum ingens, contacto genitali cuiusque feminini sexus animal in perniciem agi.

[*](Diosc. IV 113. Seren. 813. Pl. inn. 60, 17–19. Marc 26, 27. 16, 34. Pl. iun. 38, 1. 27, 11. Marc. 12, 7. 22. 53.—) Myriophyllon[*](myriopillon d. myrophi- X. mirophillum E.), quod nostri milifolium[*](milifolium VdJ. millif- E. milef- Marc. millef- XPl. iun. v. cfr. § 176. XXV 42. XXVI 78 et centifolia XXI 17, milipeda (centipeda, multi- peda) XXIX 136. XXX 35. 40. 68. (IX 145), centipellio XXVIII 150, centigranius XVIII 95.) vocant, caulis est teneri[*](tener dEXv.a.S.), similis feniculo, plurimis foliis, unde et nomen accepit[*](dist. J cum H e Diosc. cfr. tamen Pl. iun.). nascitur in palustribus, magnifici usus ad vulnera cum aceto. bibitur ad difficultates urinae et vesicae aut suspiria praecipitatisque ex alto. eadem efficacissima ad dentium dolores. Etruria hoc nomine appellat herbam in pratis tenuem, a lateribus[*](alteribus V.) capillamenti modo foliosam, eximii[*](suo mores V.) usus ad vulnera, boum nervos[*](nerbos V.) abscisos[*](abscisos XG. -iso V. -issos rv(Dal.). cfr. XXIX 99.) vomere solidari [*](folidari Xv. folia dari ll.) ea rursusque[*](rususque VS.) iungi addita axungia adfirmans.

[*](Diosc. IV 123.) Pseudobunion[*](pseudobunion B e Diosc. -ounion (pseod- V) ll.Xv.) napi[*](api V1. apii V2d.) folia habet, fruticans palmi altitudine , laudatissima in Creta. contra tormina, stranguriam[*](stranguria Vd. -uiria X. atque stranguriam v.a.S.),

laterum praecordiorumque dolores bibuntur rami eius quini senive.

[*]((cfr. XXVI 108). Diosc. IV 114.) Myrris[*](myrris VdTD. miris X. myrrhis v. murris S.), quam alii myrrizan[*](myrrizan v(J). myrizam (mir- V) VdTS. -zan D. smyrrhizjan E. -zam B. smiryzan X.), alii myrran[*](myrran D. myran dX. -am VT. miran E. myr- rham v. murram S.) vocant[*](uocant om.E.), simillima est cicutae[*](cicuta V.) caule foliisque et flore, minor tantum et exilior, cibo non insuavis. ciet menstrua et partus cum vino. aiunt eandem potam in pestilentia[*](pesti- lentiam V.) salutarem esse. subvenit et phthisicis[*](ptisicis V. ti- X.) in sorbitione data[*](data om.EXv.a.S.). aviditatem cibi facit, phalangiorum[*](phalangiorum—9 facie om.E. phal—restinguit om.XVen.) morsus restinguit[*](restinguit VdfS. restri- T. -git v.). ulcera quoque [*](quoque om.XVen.) in facie aut capite sucus eius in aqua triduo maceratae sanat.

[*](Diosc. III 160.) Oenobreches[*](oenobreches J. cfr. ind. -ces V. enobrices d. onobreches X. -ces E. -rychis v e Diosc.) folia lentis habet, longiora paulo, florem rubentem[*](habent Vd.), radicem exiguam et gracilem. nascitur circa fontes. siccata in farinae[*](farina V.) modum et inspersa vino albo strangurias finit, alvum sistit. sucus eius perunctis cum oleo sudores movet.

In promisso[*](promiscuo X.) herbarum mirabilium occurrit aliqua dicere et de magicis. quae enim mirabiliores[*](mirabiliora (-res v) sunt Xv.a.S.) ? primi eas in nostro orbe celebravere Pythagoras[*](pythagora satu V.) atque Democritus , consectati[*](consecta V. -cuti X.) Magos.

Coracesia[*](cora- cesia H (J). -esta ll.XS. coriacesia C. -am v.) et calicia[*](calicia VXS. calycia (dE?) Brot. callicia C. -am v.) Pythagoras aquam[*](quam d. qua aquam v.a.c.) glaciari tradit, quarum mentionem apud alios non reperio[*](repperio VD.), nec apud eum alia de his.[*]((cfr. Plin. XXI 54. 152. 153).) idem Minyada[*](minyada EH (J). myniadam X. minsada rTS. menaidem v.) appellat et nomine alio

Corinthiam[*](corinthiam VdTS. -hadem v. corisidiam X. corys- EH.), cuius decocto[*](decoctae dT.) in aqua suco protinus sanari ictus serpentium, si foveantur, dicit. eundem[*](eundem v. ean- ll.XS.) effusum[*](effusum v. -sam ll.XS.) in herba[*](herbam VS. sed cfr. XX 90.) qui vestigio contigerint aut forte respersos insanabili [*](insanabili VdTfVerc.(H). -le EX. -les v.) leto[*](leto om.EXv. a. H. lethe f. laeto Verc.) perire[*](perire Tv. -iere Vd. operiere EX.), monstrifica prorsus natura veneni praeterquam contra venena. ab eodem Pythagora aproxis appellatur herba, cuius radix e longinquo concipiat[*](conspiciat Vd.) ignes, ut naphtha[*](naptha V.), de qua in terrae miraculis diximus. idem[*](item Vd.)[*](2,235) tradit, si[*](si Xv. om. ll.J.) qui morbi[*](morbis d.) humano corpori inciderint[*](incident E. acciderint X.v.a.S.) florente brassica[*](brassica ll.TfBrot. ap- proxica X. aproxi v. cfr. XX 78. 101.), quamvis sanatos admonitionem eorum sentire, quotiens floreat[*](floreat; item si ego. om. ll.v. lac. detexit J. ea herba floreat, qui D.) ; item si florente[*](florente EJ. -nte brassica quamuis sanatos V.om.dTS. florem X. -rere eam v.) acciderint[*](tetigerint X. contigerit v.a.S.) aut[*](aut (ter) ll.S. et (ter) Xv.) frumento aut[*](frumentum (flu- X) . cicutam . . uiolam EXv.a.S.) cicuta aut viola, similem conditionem habere. nec me fallit hoc volumen eius a[*](a om.V.) quibusdam Cleemporo medico adscribi, verum[*](uerum dTS. uero VEJ. om.Xv.) Pythagorae[*](pythagorae (-tagore X) uero esse Xman. Dal. v. a. G.) pertinax fama antiquitasque vindicant, et id ipsum auctoritatem[*](auctoritate Vd.) voluminum adfert, si quis alius curae suae opus illo viro dignum iudicavit[*](iudicauerit Xv.a.G.), quod fecisse[*](fe fecisse Vd.) Cleemporum[*](cleemporum v. temp- Vd. emp- E. -porium X.), cum alia suo[*](et alia suo (ex suo X. suo ex v) TXv. a. G.) et nomine ederet, quis credat[*](credet Xv.a.G.) ?

[*](cfr. Colum. VII 5, 17. Vitruv. IX 3, 14.—med.: Aelian. nat. an. XIV 27. (Diosc. III 147. Plin. XXV 29).—) Democriti certe chirocmeta[*](chirocmeta Brot. cum Salm. -cineta Xv. et (om.dET) hirocmeta ll.T.) esse constat. at[*](at om.d.) in his ille post Pythagoram Magorum[*](magoram magorum V. magorumque E.) studiosissimus quanto

portentosiora tradit! ut[*](ut ego. N Vd.om.EXv.) aglaophotim[*](aglaophotim S. -photin B. -po- tim (glao- E) ll. -potin v. Flaopotin X.) herbam, quae admiratione [*](admiratione E(?)v. -nem r. ob adm- Xman. Dal.) hominum propter eximium colorem acceperit nomen , in marmoribus Arabiae nascentem Persico latere, qua de causa et marmaritim[*](marmaritim VS. -tin G. -tiden man. Dal. v. maritim E. marmoritim dT. -tin Brot. -iditen X.) vocari; hac[*](hac S. ac V. hoc dT.om.EXv.) Magos uti[*](uti ea X. utique ea uti v.a.S.), cum velint deos[*](eos E.) evocare[*](se uocare V.).[*](cfr. Plin. XXVI 18.) —Achaemenida[*](achimenidon (-haem- v) Xv.a. H.), colore[*](colore est Xv.a.G.) electri, sine folio nascentem[*](nasscentem ego. -cens in ll. v. nasci in G.) Taradastilis[*](taradastilis EVerc.(Brot.)D. terad- X. trad- (-les d) rfS. tard- v. tardist- Lugd.) Indiae, qua[*](qua D. quae ll.x. cuius radice (-ix v.a.Bas.) in pastillos digesta in dieque v.) pota in vino noxii[*](noxi VXD. -ia d.) per cruciatus confiteantur[*](conficiantur d. -itentur X. nocte con- fiteantur v.a.D.) omnia per varias numrinum imaginationes ; eandem hippophobada[*](hippophobada TH. -ouada G. -orbada f. -dQ Vd. -oruadem v. ippoporbada E.) appellat, quoniam equae[*](eque X. -ui dT. aeque VVen.) praecipue caveant eam.—Theombrotion[*](theombrotion v. cfr. § 166. theonb- Brot. theob- VdS. -brocion X. -bronthion E.) xxx schoenis[*](scaenis V. scenis X.) a Choaspe[*](choasse E. -sce X.) nasci, pavonis[*](nasci pauonis EXv (-num J). aspi ca- uonis (-num V) r. pauonum S.) picturis similem, odore eximio; hanc a regibus Persarum bibi[*](bibi VdVerc. D. bibi— corporum om.EX. comedi aut bibi v.) contra omnia corporum in- [*](dist. ego.) commoda[*](incommoda om.X.) ; a[*](a ego. inmota D. ad coni. S. om. ll.Xv.) stabilitate[*](stabilitate dD. -tem (siab- V) VE. -temque Ven. insta- bilitatemque Xv. -tem S.) [mentis et iustitiae[*](mentis et iustitiae (-icie X) EXVen.D. om.Vd. mentis v. uncos ego posui.) ], eandem[*](tandem EX. uocari eandem Ven.) semnion[*](semnion dv. seminion rX.) a potentiae[*](po- tentiae et iustitiae man. Dal.) maiestate appellari.—Aliam deinde adamantida [*](adamantida X. -dem v.a.G. admanantida Vd.), Armeniae Cappadociaeque alumnam; hac admota leones resupinari cum hiatu[*](hiacu Vd.) lasso[*](laxo v.a.S.). nominis causam esse quod

conteri nequeat.—Arianida[*](arianidā X. -dem v. a. S.) in Arianis gigni[*](igni V.), igneam colore ; colligi, cum sol in leone sit. huius tactu[*](tacta E.) peruncta oleo ligna accendi.[*](cfr. Plin. XXV 113.—Plin. XXVI 18. XXVII 11.) —Therionarca[*](the- rionarca B. thero- D. therocarna (-rio- v) VEv. -charna dX.cfr. ind. et XXV 113.) in Cappadocia et Mysia nascente omnes feras torpescere[*](turpescere V.) nec nisi hyaenae urina[*](urina dS. -nam r. -nae (-ne X) Xv.) adspersa[*](adspersu Xv.a.S. mero V.) recreari. Aethiopida in Meroe nasci, ob id et Meroida[*](meroida X. -dem v.a.H.) appellari, folio lactucae, hydropicis utilissimam e mulso potam; ophiusam in Elephantine[*](elephantice EX.) eiusdem Aethiopiae , lividam difficilemque aspectu, qua pota terrorem minasque serpentium obversari ita[*](obuersarit ita ue V.), ut mortem sibi eo metu consciscant; ob id cogi sacrilegos illam bibere[*](libere Vd.). adversari ei[*](ei om.Vd.) palmeum vinum.—Thalassaeglen[*](thalassaeglen S cum Gesnero. -sseglen Xv. -lem ll.) circa Indum amnem[*](induam rem V.) inveniri, quae ob id nomine alio potamaugis[*](po- tamaugis S cum Gesnero. -aucis VdBrot. -autis v. -antis H. po- tanmaucis E. -cidis X.) appellatur ; hac[*](haec Vd. hec X.) pota lymphari[*](lympari V.) homines obversantibus[*](ubuersantibus V. sub- d.) miraculis .—Theangelida in Libano Syriae, Dicte[*](dictae V. -aeo v.a.G.) Cretae montibus et Babylone et Susis[*](suis Vd.) Persidis nasci, qua pota Magi divinent; gelotophyllida in Bactris et circa Borysthenen. haec si bibatur cum murra et vino, varias obversari[*](obseruari V.) species ridendique finem non fieri nisi[*](ni EXv.a.H.) potis nucleis pineae nucis cum pipere et melle in vino palmeo.—Hestiaterida[*](hestiaterida J. -torida H cum Gron. hestitaterida dfE. haesti- V. hesiti X. syssitieterida v.) a convictu nominari in Perside, quoniam hilarentur illa, eandem protomediam[*](potomediam E. -ta media in X.), qua[*](qua EXv(D). quae f. quia rTS.) primatum apud reges obtineant[*](obtineant E(?)v(D). -neat (-niat V1) rTfXS.) ; casigneten[*](casigneten (cassi- X) fEXv. -tem d. -gen- tem V.), quoniam secum ipsa nascatur nec cum aliis

ullis herbis, eandem dionysonymphadem[*](dionysonymphadem G. duonysio- (dio- v)Ev. dionisio- r.), quoniam vino mira conveniat.—Helianthes[*](helianthes EH. -tes f. -then v. hellanthesi r. -tidem X.) vocat[*](uocant EXv.a. G.) in Themiscyrena regione et Ciliciae[*](galatiae dT.) montibus maritimis, folio[*](folium (-io d) hyrti Vd.) myrti. hac cum adipe leonino decocta, addito croco et palmeo vino, perungui Magos et Persarum reges, ut fiat corpus aspectu iucundum; ideo eandem heliocallida nominari.[*](cfr. Plin. XXVI 19.) —Hermesias [*](hermesia d.) ab eodem vocatur ad liberos generandos pulchros bonosque non herba, sed conpositio[*](compositio de d. -tione V.) e nucleis pineae nucis tritis cum melle, murra, croco, vino palmeo, postea admixto theombrotio[*](theon- brotio Brot. theob- S coll. § 162.) et lacte. bibere generaturos iubet et a conceptu, puerperas[*](dist. J. et puerperas coni. Dal.) partum nutrientes; ita fieri excellentes [*](excellentis dS. (an excellentem?).) animi et formae bonis[*](animo et forma atque bonos Xv.a.S.). atque[*](atque quae E.om.Xv.a.S.) harum[*](harumque X. -rum v.a.S.) omnium magica quoque vocabula ponit.

[*](Diosc. IV 116. (cfr. Plin. XXVI 111).) Adiecit his Apollodorus[*](apollodotus Vd.) adsectator eius herbam aeschynomenen[*](aeschynomenen (escy- dX. aesci- V2. aeses- V1. -ene X) VdXv. ex quo nomen E.), quoniam adpropinquante manu folia contraheret [*](contraherent d.), aliam[*](aliam dv. liam X. aha r.) crocida[*](crocidem v.a.H.), cuius tactu phalangia morerentur[*](morarentur V.), Crateuas onothurin[*](ono- thurin J (-im) coll. Diosc. et Galeni simpl. 8 et Aegin. 7. -rin in T. -rim in d. -riden in E. -thorin in V. -riden in X. oeno- theridem v. -rin D.), cuius aspersu[*](aspersu—) e vino feritas omnium animalium mitigaretur, anacampseroten[*](ana- campseroten X. -tem v. -te d. -mserote V.) celeber arte[*](celeber arte Xv. -brante d. -bante V.) grammatica paulo ante[*](paulante V. (Apion videtur intellegi).), cuius[*](cuius om.E.) omnino tactu redirent amores vel cum[*](cum alio EX.) odio depositi[*](deposita EXv.a.B.). et abunde sit hactenus attigisse insignia Magorum in herbis[*](in his (iis v.a. C) herbis EXv.a.S.) alia[*](alio EXv.a.S.) de his aptiore dicturis[*](dicturi dTfX. -rus v.a.G.) loco.

[*]((cfr. Diosc. II 192).) Eriphiam[*](eripiam Vd. heriphyan X.) multi prodidere. scarabaeum[*](scarabeum Xv.a.Lugd.-ra- pheum Vd.) haec in avena habet sursum[*](susum VS.) deorsum decurrentem cum sono haedi[*](ei (pro et) V.), unde et nomen accepit. hac ad vocem nihil praestantius esse tradunt.

Herba lanaria ovibus ieiunis data lactis abundantiam facit.—Aeque nota lactoris[*](iactoris (ba- V2) V. -turis d.) vulgo est, plena lactis quod degustatum vomitiones concitat[*](concitant V.). eandem hanc aliqui esse dicunt, alii similem illi, quam militarem vocant , quoniam vulnus ferro factum nullum non intra dies v[*](quinque ll. v.) sanet[*](sanet T. -nat ll. v. cfr. § 59.) ex oleo inposita.

[*](Diosc. IV 100.) Celebratur autem et a Graecis stratiotes[*](stratiotes (-aci- v) VdTfB (H). -tis EXG. cfr. Diosc.), sed ea[*](sed ea VdG.ee dea E. est et ea X. est ea v.) in Aegypto tantum et inundatione Nili[*](inuedatione nihil V.) nascitur[*](nascens dT.), aizoo[*](aizo E. ayzo X.) similis, ni maiora haberet folia. refrigerat[*](refrigerant V.) mire et vulnera sanat ex aceto inlita, item ignes sacros et[*](ac (pro et) E(?) v.a.S,) suppurationes. sanguinem quoque, qui defluit a renibus, pota cum ture masculo mirifice sistit.

[*](Pl. iun. 11, 14–17. Marc. 2, 20.—Pl. iun. 90, 7–11. —cfr. Plin. XXV 133.) Herba in capite statuae nata, collecta in vestis alicuius pannum[*](panno XPl. iun. v.a.S.) et inligata lino[*](lino S cum man. Dal. et Pl. iun. in lino ll.Xv(J). cfr. XXVIII 98. 114. XXXIII 122. (XXVI 135. XXVIII 203).) rufo, capitis dolorem [*](dolorem EXPl. iun. v. -res adposita rTfS.) confestim sedare traditur.— Herba quaecumque e[*](e (in V2) ll.Xv(S). a C.) rivis aut fluminibus ante solis ortum collecta ita[*](ita om.EX.), ut nemo[*](colligentem nemo d.) colligentem videat, adalligata[*](adalligata H. contra (eo E) ter- tianas (terci-X) adalligata ll.Xv.) laevo bracchio ita, ut aeger quid sit illud ignoret, tertianas arcere traditur, — Lingua herba nascitur circa fontes. radix eius

conbusta et trita cum adipe suis—adiciunt ut nigra sit[*](fit dEv. fiat X. fuit V.) et sterilis—alopecias emendat unguentium in sole.— [*](Pl. iun. 30, 20. (cfr. Plin. XXX 35).) Cribro in limite abiecto[*](abiecto man. Dal. v(S). adi- ll.XLugd.) herbae intus extantes decerptae [*](deceptae E.) adalligataeque gravidis partus adcelerant.— 110) Herba, quae gignitur super[*](super VdfS. -pra EXv.) fimeta ruris, contra anginas efficacissime pollet ex aqua pota.— Herba, iuxta quam canes urinam fundunt, evulsa ne ferro attingatur , luxatis celerrime[*](celeberrime d.) medetur.

Rumpotinum arborem demonstravimus inter arbusta . iuxta hanc viduam[*](uidua d.) vite nascitur herba, quam[*](14,12) Galli rodarum[*](rodaram X. rhodoram E(?)v.a.S.) vocant. caulem habet[*](habent Vd.) virgae ficulneae[*](aefficulneae V.) modo geniculatum, folia urticae in medio exalbida[*](albida d.), eadem procedente tempore tota rubentia, florem argenteum, praecipua contra tumores fervoresque et collectiones cum axungia vetere[*](uetere H. -ri Ven.(G). uero uetere (-ri EXv) ll.fXv.) tusa ita, ut ferro non attingatur. qui perunctus est, despuit[*](despuat Xman. Dal. si desp- v.a.G.) ad suam dexteram terna[*](terna EJ coll. XXVIII 36. terra Vd. ter. Nam X. ter. Iam man. Dal. ter v.). efficacius remedium esse aiunt, si tres trium[*](tres trium EXS. terrestr- r. tres quoque trium v.) nationum homines[*](ho- minum E.) perungant dextrorsus.

Herba impia vocatur incana, roris marini aspect[*](ronis mari aspecto V.), thyrsi modo[*](modo in X. -dum V. in modum dSJ.) vestita atque capitata. inde alii ramuli exsurgunt sua capitula gerentes; ob id impiam appellavere, quoniam liberi super parentem excellant. alii potius ita appellatam[*](qmEX. quod v.a.D.), quoniam nullum[*](nulla E.) animal eam attingat, existimavere . haec inter duos lapides trita fervet praecipuo adversus anginas suco, lacte[*](lactae V. -ti d.) et vino admixto. mirum traditur , numquam eo[*](eo XJ. e Vd. ab eo E(?)v.) morbo temptari qui gustaverint; itaque

et subus[*](subus ES. -biis X. subtus r. suibus v. cfr. § 176.) dari, quaeque[*](quaeque Ev. quoque X. quae V. qui d.) medicamentum id noluerint haurire, eo morbo interimi. sunt qui avium nidis[*](autumnidis E. nidis X.) inseri aliquid ex ea putent atque ita non strangulari pullos avidius devorantes .

Veneris pectinem appellant a similitudine pecti- 5 num, cuius radix cum malva tusa omnia corpori infixa extrahit.— Veterno liberat quae exedum vocatur, —Notia[*](notia S ex ind. nodia ll.Xv.) herba[*](herba nota d.) coriariorum officinis familiaris[*](familiaris J. eam (tam X) hilaris VEX. etiam (in ea S) hilaris Ven.S. ea uillaris dT. nota, ea mularis v.) est aliis[*](aliis om.Xv.a.H.) aliisve[*](aliisque v.a. H.) nominibus[*](nominibus ll.XVerc. J. om. Ven. -ni- bus, nomas curat v.) ; efficacissimam[*](efficacissimam X. -mas Vd. -mamque E (?)v.) adversus scorpionem esse potam e[*](potam e S. -tam X. -tae V. -tas d. -tam in v(E?). repperio VXD.) vino aut posca reperio.

[*](cfr. Plin. XXVII 32. Diosc. III 94. Isid. XVII 9, 66. —cfr. Plin. XXI 104. (XXVI 105)) Philanthropon herbam Graeci appellant nasute[*](nasute ll.TS. -the X. -tem v. hirsutam B coll. XXVII 32.), quoniam vestibus adhaerescat. ex hac corona inposita[*](inpositis V.) capitis dolores[*](dolorem dT.) sedat.—Nam quae canaria[*](ca- rania d.) appellatur lappa, cum plantagine et[*](et uini E.) milifolio[*](millefolio EXv.a. J. cfr. § 152.) trita ex vino carcinomata sanat, ternis diebus soluta. medetur et subus[*](subus VfS. subiis X. suibus rv. item infra v. 18. cfr. § 174.), effossa sine ferro, addita[*](et addita EXv.a.S.) in colluviem poturis vel ex lacte ac vino. quidam adiciunt effodientem[*](et fodientem EXv.a.S.) dicere oportere: haec est herba argemon, quam Minerva repperit subus remedium , quae[*](quae fS. que V. qui rXv. cfr. § 174.) de illa gustaverint[*](gustauerit d.).

[*](Diosc. III 56.) Tordylon[*](tordylon EH. -len v. fordilon X. tordin rf.) alii semen silis[*](silis dEXv. ilis V. seselis B e Diosc. sesilis D. sed cfr. XX 36. XXII 79. XII 128. XXVI 42.) esse dixerunt, alii

herbam per se, quam et syreon[*](sireon X. -eum V.) vocaverunt. neque aliud de[*](dea d.) ea proditum[*](prodictum V.) invenio quam in montibus nasci, conbustam potu ciere menses et pectoris excreationes, efficaciore etiamnum radice; suco eius ternis[*](tenuis (pro ternis) V.) obolis hausto renes sanari; addi radicem eius et in malagmata.

[*](Diosc. IV 30. 32.) Gramen ipsum inter herbas vulgatissimum geniculatis serpit internodiis crebroque ab his et ex[*](ex om.VdT.) cacumine novas radices spargit. folia eius in reliquo orbe in exilitatem fastigantur[*](fastigiantur C.), in Parnaso tantum hederacia[*](hede- racii (ed- X) EX.) specie[*](speciae V.) densius quam usquam fruticant[*](fruticant E(?)G. -ti rX. -te v. an fruticantia?), flore odorato candidoque. iumentis herba non alia gratior, sive viridis sive in feno[*](fenum coni. Dal.) siccata et[*](siccata et ego. -tae Vd. -ta EXv.), cum detur[*](cum detur VEG. tunditur Xv. cond- T. -dantur d.), adspersa aqua. sucum quoque[*](quoque EXv. que VdfS. om.T.) eius in Parnaso excipi tradunt propter ubertatem; dulcis hie est. in vicem eius in reliqua parte terrarum succedit decoctum ad vulnera conglutinanda, quod et ipsa herba tusa praestat tueturque[*](tuetur praestatque Vd.) ab[*](et ab v.a.G.) inflammationibus[*](inflationibus VdTf.) plagas[*](plagas E(?)G(J). placat VXv. pacat dT. praeligata S.). adicitur[*](adicitur decoctu V. decocto adicitur Xv.a.S.) decocto vinum ac mel, ab aliquis et turis, piperis, murrae[*](murrae S. -rra et V. -rraeque X. myrre d. -rraeque Ev.) tertiae portiones, rursusque coquitur[*](cogitur E. co- quuntur d.) in aereo vase ad dentium dolores[*](dolores et Xv.a.S,),[*](Diosc. IV 30 Marc. 26, 66.) epiphoras. radix decocta in vino torminibus medetur et urinae difficultatibus ulceribusque[*](ulceribusque VdfXH. -bus Ev.) vesicae [*](uesicae om.X.), calculos frangit. semen vehementius urinam inpellit, alvum vomitionesque sistit. privatim autem draconum morsibus [*](nouem ll.v.) auxiliatur. sunt qui genicula VIIII vel unius[*](unus V.) vel e duabus tribusve herbis ad hunc articulorum numerum involvi

lana sucida nigra iubeant ad remedia strumae panorumve [*](fanorum (ra- d) uel Vd.).[*](Seren. 13.) ieiunum esse debere qui colligat; ita ire[*](ita ire Xv. italia E. fi aliae V. filie d1. fiale d2. sic abire D. statim abire coni. S.) in domum absentis, cui medeatur, supervenientique ter dicere, ieiuno ieiunum medicamentum dare, atque ita adalligare triduoque[*](septem ll. v.) id facere. quod e graminum genere VII internodia habet, efficacissime capiti contra dolores adalligatur. quidam propter vesicae cruciatus decoctum ex vino gramen ad dimidias a balineis[*](balneis dEXv.a.G.) bibi iubent.

[*](cfr. Diosc. IV 54.) Sunt qui[*](quini V1dB. quin id V2. quod in E. quod illi Xv.) et[*](ei (pro et) V.) aculeatum gramen vocent trium generum. cum in cacumine aculei sunt plurimum quini, dactylon[*](dactilon X. actylon E.) appellant. hos convolutos naribus inserunt extrahuntque sanguinis ciendi gratia. altero, quod[*](quo V.) est aizoo[*](azio EX.) simile, ad paronychia[*](paro- nychia v. -nyciae V. -nicia d. porontia E1. poronscia E2. po- runscia X.) et pterygia unguium[*](inguium Vd.) et, cum caro unguibus increvit, utuntur cum axungia, ideo[*](ideoque Vd.) dactylon[*](dactilon X. da- ceslon Vd.) appellantes, quia digitis medeatur.[*]((cfr. Diosc. IV 31).) tertium genus dactyli, sed[*](sed et E.) tenuis[*](tenuius X.), nascitur in parietinis aut[*](at (pro aut) V.) tegulis. huic caustica[*](ea ustica V.) vis est. sistit ulcera, quae serpunt. gramen capiti circumdatum sanguinis e naribus[*](e naribus om.EX.) fluctiones sistit. camelos necare traditur in Babylonis regione id, quod iuxta vias nascitur.

[*](Diosc. II 124.) Nec faeno[*](faeno X. fe- ll.S. foe- v.) Graeco minor auctoritas, quod telin vocant, alii carphos[*](carpos EX.prob. B e Diosc.), aliqui buceras[*](buceros X.), alii aegoceras[*](alii aegoceras om.EX.), quoniam corniculis[*](coniculis X. carn- Vd1.) semen est simile, nos siliciam[*](siliciam TB. -ctam (-cta d) ll.X. siciliam v.). quomodo sereretur [*](serpetur V.), docuimus suo loco. vis eius siccare, mollire, dissolvere.[*](18,140) sucus decocti feminarum pluribus malis subvenit[*](subueni V1. -nire V2.),

sive duritia sive tumor sive contractio[*](contractioue sit V. -ones sint d.) sit vulvae: foventur , insidunt[*](insidiunt V.) ; infusum quoque prodest.[*](Pl. iun. 12, 17. Diosc. eupor. II 62. 59.) furfures in facie extenuat[*](emendat dT.). spleni addito nitro decoctum et inpositum medetur , item ex aceto. sic et[*](et om.Xv.a.G.) iocineri[*](ioci- neris E.) decoctum. Diodes difficile parientibus semen eius dedit acetabuli mensura tritum[*](nouem ll.v.) in VIIII cyathis sapae, ut[*](ut S. aut ll.X. ut cum G. ad v.) tertias partes biberent[*](biberent VdTS. -rint EG. (si add.X). bibere, ut qui biberint v.), dein[*](dein VfS. deinde dT. de EX.del. G. in v.) calida[*](calida v. callide ll.TX.) lavarentur, et in balineo[*](balneo dEXv.a.S.) sudantibus[*](suadentibus V.) dimidium ex relicto iterum dedit, mox a[*](a (f?)v. in ll.TX.) balineo[*](balneo dTEXv.a.S.) relicum[*](relictum X.), pro summo auxilio.[*](Diosc. eupor. II 70. 74.) farinam faeni[*](faeni V. fe- rS. foe- v.) cum hordeo aut lini semine[*](seminis Vd.) decoctam aqua mulsa contra vulvae cruciatus subiecit[*](subiecit EXv. obi- rTfS.) idem[*](idem J. item ll.TfG. itemque Xv.) inposuitque[*](inposuitque VdTfS. -uit EXv.) imo[*](immo Vd.) ventri. lepras, lentigines sulpuris pari portione[*](portionem (-ne d) extra Vd.) mixta farinae[*](farina Xv.a.S.) curavit, nitro ante praeparata cute[*](autē V.), saepius die inlinens perunguique prohibens[*](prohibent Vd. praecipiens v.a.H.). Theodorus faeno[*](feno ll.S. foe- v.) miscuit quartam partem purgati[*](purgato V.) nasturci[*](nasturci VX. -rti rv.) acerrimo aceto ad[*](ad om.EX.) lepras. Timon[*](timon ll.TfD cum U 529. tymon X. Damion v ex ind. Damon H.) semen feni acetabuli dimidii mensura[*](nouem ll.v.) cum sapae et aquae VIIII cyathis ad[*](ad om.EX.) menses[*](meses dEX.) ciendos dedit potui[*](potui Vdf. -tu EXv. cfr. § 148.). nec dubitatur, quin decoctum eius utilissimum sit vulvis interaneisque[*](interraneis- que V.item v. 20.) exulceratis, sicuti semen articulis atque praecordiis; si vero cum malva decoquatur postea addito mulso, potus[*](potum S.) ante cetera vulvis interaneisque laudatur[*](laudatur—quoque om.EX.), quippe cum vapor quoque decocti plurimum

prosit. alarumque[*](fortasse excidit alter genetivus, ut fuerit oris alarumque aut alarum nariumque vel auriumque. cfr. XXIX 137. XX 92. XXII 88.) etiam graveolentiam[*](grauiolentiam VXD.) decoctum faeni[*](faeni VX. fe- dTES. foe- H. foeni graeci v.) semen[*](semen VEXv(S). om.dTH(J).) emendat[*](emendat dTXv. dat VE.). farina porrigines capitis furfuresque cum vino et nitro celeriter tollit.[*](Pl. iun. 12, 15–17. 79, 9–11. (cfr. Diosc. eupor. I 148. 226. Scribon. 160. Marc. 36, 23. 45. 30.—Diosc. eupor. II 31).) in hydromelite autem decocta addita axungia genitalibus medetur, item pano, parotidi , podagrae, chiragrae[*](diagrae EX.), articulis, carnibus[*](carnibusque dv. que X.) quae[*](quae Vdv. que E. qui X.) recedunt ab ossibus, aceto vero subacta luxatis. inlinitur et lieni decocta in aceto et melle tantum. carcinomata subacta ex vino purgat, mox addito melle persanat. sumitur et sorbitio e[*](e dEXv. et V. ex D.) farina ad pectus exulceratum[*](exulceratam V.) longamque tussim. decoquitur[*](decoquitur ego. diu dec- ll.Xv. tam diu dec- CFW Müller p. 20. cfr. XXVIII 143. 144.), donec amaritudo desinat; postea mel additur.—Nunc ipsa claritas herbarum dicetur.

lpsa quae nunc dicetur herbarum claritas, medicinae tantum gignente eas Tellure, in admirationem[*](admi- ratione d.) curae priscorum diligentiaeque animum agit. nihil ergo intemptatum inexpertumque illis fuit, nihil deinde occultatum quodque[*](quodque VTEH. quoque fS. quaeque d. quod v.) non prodesse posteris vellent. at[*](ad V.) nos elaborata iis[*](iis v. his ll.S.) abscondere ac supprimere cupimus et fraudare

vitam etiam alienis bonis. ita certe recondunt qui pauca aliqua novere, invidentes aliis, et neminem docere in auctoritatem scientiae est. tantum ab excogitandis novis[*](nobis V.) ac invanda[*](adiuuanda dv.a.G. cfr. § 22.) vita mores absunt, summumque opus ingeniorum diu iam hoc[*](fuit hoc d.) fuit, ut intra unumquemque recte facta veterum perirent. at[*](ad V.), Hercules, singula quosdam inventa deorum numero[*](umero V.) addidere, omnium[*](omnium om. man. Dal. ho- minum D cum P.) utique vitam clariorem fecere cognominibus herbarum, tam benigne gratiam memoria [*](memoriam Vd.) referente. non aeque haec cura eorum mira est[*](est S cum Gron. si ll.TD. (cfr. § 16. 70). del. H. esset v.) in iis[*](iis v. his ll.C.), quae satu blandiuntur aut[*](aut Ev. ac rT.) cibo invitant: culmina[*](sed culmina v.a.H.) quoque montium invia et solitudines abditas[*](additas V.) omnesque[*](om- nisque Ev.a.D.) terrae fibras scrutati[*](scrutatur d.) invenere, quid quaeque[*](quaeque dv. queque V. neque E.) radix polleret, ad quos usus herbarum fila[*](fila dES. -le V. folia v.) pertinerent, etiam quadripedum pabulo intacta ad salutis usus vertentes.