Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Col. XII 10, 4. V 10,18. Macrob. III 19, 6.)[*]((1. 3) Verg. G II 88. Cels. II 24. Isid. XVII 7,15. 67. Martial. V 78, 13. Iuven. 11, 73. —) Eadem causa in piris[*](pyris FEava. C(passim)) taxatur superbiae cognomine ; parva haec, sed ocissima. e[*](e ego. om. ll. v) cunctis autem Crustumia

[*](Crustumina va. He Verg. et Col.) gratissima, proxima iis[*](iis v. tis F. his EaS) Falerna potu[*](a potu v), quoniam tanta vis suci abundat[*](habundat a. -da F) — lactere[*](lactere ego. -tem DFG. -ten d. -te EH. -tea v. ut lac a) hoc vocatur[*](hoc uocetur a. haec uocantur va.H) —, in iisque[*](iisque DFGC. his quę Eav(S)) alia[*](alia C. alii ll.v(S)) colore nigro, dona[*](dona ego. -nai DFG. -nant Eav(S). -nantur G2) Syriae. reliquorum nomina aliter in aliis atque[*](atoue F. -one Ea) aliis locis appellantur. [*]((7) cfr. Cels. ib. — (9) Cato 7, 4. Varro I 49, 3. —) sed confessis urbis vocabulis auctores suos nobilitavere Decimiana et ex eo tractum quod Pseudodecimianum[*](speudodecimianum E. seudo- F) vocant, Dolabelliana[*](Dolabelliana (P)G2. dobe- (de be- a) ll. dolobe- v) longissimi pediculi, Pomponiana cognomine mammosa, Liceriana[*](Liceriana v (cfr. v. 12). -rniana ll) , Seviana[*](Seueriana va. H) et quae ex iis[*](his EaS) nata sunt Turraniana[*](Turraniana H. tyrr- E. -nniana (thir- a. tyr- v) rv) , longitudine pediculi distantia, Favoniana[*](frauoniana F) rubra, paulo superbis maiora, Lateriana[*](laeteriana F), Aniciana postautumnalia, acidulo sapore iucunda. Tiberiana appellantur quae maxime Tiberio principi placuere. colorantur magis sole grandescuntque, alioqui[*](alioquin Eava.H(S)) eadem essent quae Liceriana . [*]((14) Iuven. 11, 74. — (15) Cato ib. Cels. ib. et IV 26 med. Iuven. 11, 73. — (16) Geop. X 76, 11. — (18) Cato ib.) patriae nomina habent serissima omnium Amerina[*](Amerina (DG?) v. -iana Ea. amarina F), Picentina, Numantina[*](Numantina v. m minuta DFG. min- Ea) , Alexandrina, Numidiana[*](Numidiana v. -iniana ll), Graeca et[*](et v(J). et ee (esset Ea) ll.S) in iis[*](is DFGD. his EaH) Tarentina[*](Tarentina v. -tiniana Ea. -ini DFG), Signina[*](Signina v. signa ll), quae alii a[*](a om.Ea) colore testacea[*](colore testacea D2v. -or et (e Ea) stacea (statea G) r) appellant, sicut onychina, purpurea, ab odore myrapia, laurea, nardina, tempore[*](a tempore va.D) hordearia[*](hordiaria ll.D) , collo[*](collea Ea. a collo va. G(H)) ampullacea, et Coriolana, Bruttia[*](Bruttia (P)S. bruta EaH. -tae rv) gentilitatis, cucurbitina, [*](Verg. G II 88. Cato 7, 4. —) acidula suci. incerta nominum[*](nominum v. num- ll)

causa est barbaricis, Veneriis quae[*](quae ego. que ll. que quae v) colorata dicunt, regiis quae[*](quell. que quae va. G) minimo pediculo sessilia, patriciis, vocimis[*](uoconiis va.D), viridibus oblongisque. praeterea dixit volema Vergilius a Catone sumpta, qui et sementiva et mustea nominat.

[*](Verg. G II 69 sq. cfr. Geop. X 76. — (11) Varro I 40,5. cfr. Pl. XVII 124. —) Pars haec vitae iam[*](uita etiam F) pridem pervenit ad columen[*](culmen C), expertis cuncta hominibus, quippe cum Vergilius insitam nucibus arbutum, malis platanum, cerasis ulmum dicat. nec quicquam[*](necquiquam F) amplius excogitari[*](excogitari Mv. -re r) potest; nullum certe pomum novum diu iam invenitur. neque omnia insita[*](insitu coni.H) misceri fas est, sicut nec spinas inseri, quando fulgura[*](fulgura Eav. -gurata M(?)D. -gora r. cfr. index) piari[*](piari M(?). expi- rB. -irari v. cfr. ind., II 92 et Fels p. 75) non queunt facile, quotque[*](quotque B. -odque M. -oque rv) genera insita fuerint[*](fuerint M (?)J. -runt rv), tot fulgura uno ictu fieri[*](fieri MJ. om. rv) pronuntiatur[*](pronuntiantur FEva. J. percutiuntur a).

[*]((15) Marcell. de med. 20, 7. — cfr. Cato 143, 3. Col. XII 10, 4. — (18) Pl. XXIII 115. — (19) cfr. Col. XII 14. Cels. II 24. 33 med.) Turbinatior piris figura. in iis serotina ad hiemes[*](hiemes MJ. -mem (ie- F) rv(D)) usque in matre[*](in matre MJ. ad matrem rv) pendent gelu maturescentia Graeca, ampullacea , laurea, sicut in malis Amerina[*](amerina Mv. eme- r. cfr. § 50. 59), Scaudiana[*](scau- diana ll.J. Scandi- H. Scanti- v. cfr. § 49. 50). conduntur vero pira ut uvae ac totidem modis, neque[*](neque MG. quae r. non v) aliud in cadis praeterquam [*](praeterquam MG. propt- r. praeterea v) pruna. e[*](pruna. e ego n. luc. p. 30. -nae ll.S. -na G. quae v) pomis proprietas[*](pro- prietas Mv. -tatis r) piris quae[*](quae ego. que ll. G. quoque v) vini, similiterque in aegris medentes cavent. e vino et aqua cocuntur[*](cauent.e J. -nte M. -nt ac G. cadent ac r. in escam dant ac v) atque pulmentari vicem inplent, quod non alia praeter cotonea ac[*](ac ll. S. et v (J)) struthea[*](struthea C. -thia F. -tia Mdv. -ucia Ea.cfr. § 38).

[*](Varro I 59, 1. — (6) cfr. Geop. IV 15, 22. 1. 5. —) In universum[*](uniuersis a. unuers.. E)[*](uero Eava.S) autem de[*](de om.a) pomis servandis praecipitur pomaria in loco frigido ac sicco contabulari, septentrionalibus fenestris serene die patere[*](parere Ea1), austros[*](austros v. uitro M. austro r) specularibus[*](specularibus Mv. pecula- F2. peculia- (-uia- F1) r) arcere[*](an arceri?), aquilonis quoque adflatu poma deturpante rugis. colligi mala[*](mala om.M) post aequinoctium autumni[*](autumnale va.J) neque ante XVI[*](XV C) lunam neque ultra[*](ultra — neque MJ. om. rv) duodetricesimam, nec pluvio die neque ante primam horam; cadiva[*](cadiuā F. -duca a) separari; stramentis solidis[*](solidis MD2D. soleis Ea. soteis DFG. storeis v) paleisve substerni, rara componi, uti[*](uti M. ut rv) limites pervii spiritum[*](per uim spirituum Ea) aequalem accipiant. Amerina[*](ame- riana M.cfr. § 58) maxime durare, melimela minime . [*](Col. XII 47, 5. 2 extr. (cfr. ib. 10,5). — (11. 12) ib. 46, 5 (e Magone). Pallad. IV 10, 7. Geop. X 38, 7. —(14) Varro I 59, 3. 4. Geop. ib. 10. X 21, 6. — (17) Col. XII 47, 1. Geop. X 21, 7. 3. Pallad. III 25, 17. —) —

Cotoneis[*](cotoneos Ea) in concluso[*](in conclusos Fea. inter- clusis va.H) spiramentum[*](spiramento M) omne adimendum aut incoqui[*](incoci M. inquoqui FE) melle ea mergive[*](mergi uero p???ter (-tere F2) F) oportere. Punica aqua[*](uento Ea) marina fervente indurari, mox triduo sole siccata ita ne nocturno rore contingantur suspendi et[*](et om.Eava.H), cum libeat uti, aqua dulci perlui. M. Varro et in doliis harenae servari iubet; et inmatura[*](etiam matura M) obrui terra in ollis fundo effracto[*](effracto Mav. e fra- E. & fra- r), sed spiritu excluso ac surculo pice inlito: sic etiam crescere amplitudine maiore quam possint[*](possunt ME1G) in arbore. cetera mala[*](mala (E?)v) et[*](mala et MJ. & mala Fda.) foliis ficulnis[*](ficuliis Fd. -lus Ea), praeterquam cadivis, singula convolvi cistisque vitilibus[*](uitibus M. fictilibus Eaz) condi vel creta[*](oreta E1. orata F1) figulinarum[*](figulinarum Mv (J). figli- r C) inlini. [*](Col. XII 10,4. Pallad. III 25, 8. Varro I 59, 3.)[*]((2) Col. XII 16, 4. 5. Pallad. II 15, 4. —) — Pira in vasis

fictilibus picatis inversis[*](inuersis MD2v. in uerbis (her- Ea) r) obrui scrobe[*](scrobe MJ. inter scrobae (-bea Ea) r. inter scrobes (sco- C) v. in terra scrobe D coll. v. 3). Tarentina[*](tarentiana M) serissima[*](serissima MD. -me (reri- G. peri- F1) rv) legi, Aniciana[*](aniciana Mv. aci-r) servari et in passo, sorva[*](sorua ll.D. sorba v. cfr. XIII 58. XIV 103. XV ind. 43. 62. 84. 85) quoque et scrobibus gypsato operculo, duum pedum terra superiniecta[*](superiniecta M (coni. Dal.) S. -ntecta DFG. -nducta Eav), in loco[*](in illo M) aprico inversis vasis et in doliis ut[*](ut om.Ea) uvas interque uvas[*](interque uuas MJ. om. rv(D)) cum ramis suspendi.

[*](cfr. Col. XII 44, 2. 4. 1. 45, 1. 2. Pallad. III 25, 17. Geop. IV 15, 1–4. —)E[*](e MEav(H). et FdDal. errore) proximis auctoribus quidam altius[*](aptius M) curam repetunt[*](repetunt MJ. pet- rv) deputarique statim poma ac vites ad hunc usum[*](uuas coni. Dal.) praecipiunt decrescente luna, post horam diei[*](diei MD2v. cei D1F1G. ceu F2dEa) tertiam, caelo sereno aut[*](aut ll.v(S). ac C) siccis ventis[*](uentis MD2aC(D). ad (av) uentis rv(S)). similiter deligi et ex locis siccis et ante perfectam maturitatem, addito ut luna[*](lunam FEa) infra terram sit, uvas cum malleolo sarmenti duro, demptis forfice corruptoribus[*](corruptoribus M. -tioribus rv. cfr. luc. p. 104) acinis, in dolio picato recenti[*](recentis DFG) suspendi, exclusa[*](excluso EaS) omni aura[*](auro D1F2. uer/// F1. austro EaS) operculo et gypso. sic et sorva[*](sorua MD. -rba rv) ac pira, inlitis omnium surculis pice. [*](Col. XII 44, 4. 3 init. 2. Geop. X 21, 8. Pallad. III 25, 26.) dolia procul ab aqua esse. quidam sic cum palmite [*](pabnite F1G. uel papn- Ea) ipso[*](ipso MD. in ipso r. in gyp- v) condunt, capitibus eius scillae[*](siciliae M. iscille E. istille a. cellę F1) infixis utrimque[*](utrumque FEa), alii etiam vina habentibus doliis, dum ne contingant ea uvae[*](FA VE M), aliqui mala in patinis fictilibus fluitantia[*](fluuitantia M), quo genere et vino odorem adquiri putant. aliqui omnia haec in milio servari[*](seruari MJ. -re rv) malunt, plerique vero in scrobe duum pedum altitudinis

harena substrato et fictili operculo, dein terra operto. [*](Col. XII 46, 5. 7. — (4) Pallad. ib. — (6) Col. XII 47, 5. Pallad. III 25, 19. — (7) Col. XII 46, 7. 3. —) creta quidam figlina etiam uvas inlinunt siccataque[*](siccataque (sc. creta) MD. -tasque rv) sole suspendunt , in usu diluentes cretam[*](cretā v. -ta ll). eandem pomis vino subigunt. mala vero generosissima eadem ratione crustant gypso vel cera, quae, nisi maturuerint[*](maturuerint Ven. -rauerint (-runt F1) ll.v(S)), incremento calcem[*](calcem EaD. -licem rv(Dal.). -lycem C(H)) rumpunt. semper autem in pediculos conlocant ea. alii decerpunt cum surculis eosque in medullam sabuci[*](sambuci Eava.J. item § 100. 115. cfr. XIII 122) additos[*](abditos (add- ego) obruunt v. addito subr- ll)obruunt,[*](63) ut supra scriptum est. [*](cfr. Col. XII 44, 7. — (10) Varro I 59, 3. Geop. X 21, 10. —) alii singulis malis pirisque singula vasa fictilia adsignant et operculo eorum picato[*](operculo .. picato coni. Dal. -la.. picata ll. v) dolio iterum includunt, nec non aliqui in floccis capsisque, quas luto paleato inlinunt; alii hoc idem in patinis fictilibus, aliqui et in scrobe subiecta[*](subiecta v(J). -to FEaS. subtecto DGd) harena: ita sicca operiunt mox terra. sunt qui cotonea cera Pontica inlita melle demergant. [*](Col. XII 44, 6. Pallad. III 25, 18. — (17. 18) Col. XII 16, 3. —) Columella auctor est in puteos cisternasve uvas[*](uuas ego e Col. om. ll.v) in fictilibus vasis pice diligenti cura inlitis mergi. Liguria maritima Alpibus proxima[*](proximas F) uvas sole siccatas[*](picatas Ea. siccas Ven.) iunci fasceis involvit cadisque conditas gypso includit. hoc idem Graeci platani foliis aut vitis ipsius aut fici uno die in umbra siccatis atque in cado vinaceis interpositis. quo genere Coa[*](co F ) uva[*](uuas a2) et Berytia[*](beritia FEa. berr- va.B) servantur[*](seruantur v(J). -ant a. -atur rS), nullius suavitati postferendae. [*](Col. ib. Geop. IV 15, 11.)[*]((3) Col. XII 44, 4. 8. Geop. IV 15, 12. — (5) Geop. VI 10. —) quidam, ut has faciant, in cinere lixivo[*](lixiuo ll.G(S). -uio C (H). lex- v) tingunt protinus quam detraxere[*](detraxere ui F1. -rint a) vitibus, mox in sole siccant passasque[*](passasque — 534, 1 sic- (c)ant D2S(D). om. rv(J)) in aquam calidam[*](aquā calidā ego. -ua -da D2S(D)) mergunt

et iterum sole siccant, tum[*](tum D2v. cum Ead. eum r) foliis, ut supra dictum est, involutas vinaceis stipant. sunt qui malunt[*](malint (Fels p. 18) D) uvas in[*](in om. H Brot.) scobe[*](scobe v. scrobe D2Ea. soroue r) ramentisve abietis, populi, fraxini servare. sunt qui[*](qui om.DFG) suspendi procul malis protinusque in granariis iubent[*](iubent EaS. -bant DFG. -beant v(D)), quoniam optime[*](dist. ego) siccetfrumenti[*](siccet frumenti ego. sic experimenti (-ienti G) ll. sit operimento v. cfr. § 81. XXII 120. 121) pulvis. pensilibus contra vespas remedio est oleo adspergi ex ore. de palmis diximus.

[*](13,39)

[*]((9) Th. III 17, 4. 5. (Athen. III 77ab). — Onesicr. fr. 4 Mü. —)