Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Cass. Hem. fr. 37 Pet. (cfr. Varro ap. August. CD VII 34 init. Liv. XL 29, 3 sq. Val. M. I 1, 12. Plut. Numa 22 med.).) Ingentia exempla contra M.[*](M. MRsS. om. rv) Varronis sententiam de chartis reperiuntur. namque Cassius Hemina, vetustissimus auctor annalium, quarto eorum libro prodidit Cn.[*](c???. n???. Rs. C- M) Terentium[*](terrentium FE) scribam agrum suum in laniculo repastinantem [*](re- spirantem Rs 1) effodisse[*](effodisse MRsS. offend-rv) arcam, in qua Numa, qui Romae regnavit , situs fuisset. in eadem[*](eodem DFEa) libros eius repertos[*](repertus M) P. Cornelio [*](cornelius FEa) L[*](L. om.MRs). filio[*](F. (vel. P. pro filio) MBas.) Cethego, M. Baebio[*](brebio M) Q. filio Tamphilo[*](Tamphilo (Sigonius) S. pham- F. pam- (-lio Rs. -li lo a) r) cos., ad quos a regno Numae[*](Numae om.M) colliguntur anni DXXXV. hos fuisse e[*](e Mv. om. r) charta, maiore etiamnum miraculo, quod[*](quod- quod DFE. (alac.) quod tot va.D) infossi[*](in fossa M) duraverint [*](durauerunt (-rint SJ) annis va.D. cfr. luc. p. 29) — quapropter in re tanta[*](in retenta FEa) ipsius Heminae verba ponam: Mirabantur alii, quomodo illi libri durare possent; ille ita rationem reddebat: lapidem fuisse quadratum[*](quod ratum Fa) circiter in media area[*](media area MRsv(L)J. -iae (-ia a) arcae (-ce a) r. -io arcae zS. -io arcte C) evinctum[*](euinctum RsJ. euict- M. uinct- rzv(D)) candelis quoquoversus[*](quoquouersus FG. quoqueuer- (-su M) r. quaquauersum zv). in eo lapide insuper libros III sitos[*](III sitos ego. insitos MRsS. inse po- sitos r. III sepo- D. impo- Verc. -tum v) fuisse; propterea arbitrarier[*](arbitranter Rs. -ari ea Ea. -arier (-ari H) eos va.S) non computuisse [*](concuputuisse Rs. computru- D2F2va.S. potu- Ea). et[*](&e F) libros citratos fuisse; propterea[*](propter FEa) arbitrarier tineas[*](tineas Mv. -nias r) non tetigisse[*](tegisse FEa). in iis[*](iis Mv(D). his rC. (in iis — 447,1 Pythagoricae damn. J)) libris scripta[*](scriptae RsMadvig adv. crit. Iip. 527)

erant philosophiae Pythagoricae[*](Pythagoricae — 2 philosophiae om.F1. -ricae— 2 essent om.Ea) — eosque combustos a Q. Petilio[*](pettilio Rs. Poetelio B. (an Petillio?)) praetore, quia philosophiae scripta[*](scriptae MMadvig. scripti (sor- Rs 1) Rs) essent.[*](Pisophyso Rs. ipso D1F1. -se Ea fr. 11 Pet. —Tudit. fr. 3 Pet. — Varro VI fr. 3 Mirsch. — Val. Ant. fr. 8 Pet.) hoc idem tradit Piso censorius primo commentariorum, sed libros septem iuris pontificii[*](pontifici FEa), totidem[*](totidemque C) Pythagoricos fuisse; Tuditanus[*](uditanus F1Ea. V dit- F2) tertio decimo[*](tertio decumo DFED. XIIII Rs) Numae[*](nume Rsa. num (nu F1) ac F) decretorum fuisse[*](fuisse ll.H(D). libro XII. fuisse v. fuisse. Libros. ipse Varro humanarum antiquitatumantiquitatium M1RsF VIIVII MRsS. VI rv (H).V G, Antiasantius Ea secundosecundo G. II MRs. -ndos rv libroslibro M. (libros fuisse del. G) XII fuisse G(S)) fuisse XII[*](XII MRsS. duos G. ex his (iis v) rv) pontificales Latinos, totidem Graecos praecepta philosophiae continentes; idem tertio[*](tertio MRsF2G. -ios rv. tres Verc.) et[*](id est F1E) SC[*](et SC. U 224. & f.c. Rs. et se M. se F2. om. rva.J). ponit quo comburi eos placuerit.[*](Sol. 2,17. cfr. Gell. I 19. Dion. Hal. IV 62 al. — Mucian. fr. 8 Brunn. — Homer.: cfr. § 69.) inter omnes vero convenit Sibyllam [*](si- bullā Rs. sybilla FEa) ad Tarquinium Superbum tres libros adtulisse, ex quibus sint[*](ini (pro sint) F1. in D1. in his Ea. igni va.S) duo cremati ab ipsa, tertius cum Capitolio Sullanis [*](syllanis Mva.Brot. sill- a) temporibus. praeterea Mucianus[*](mutianus Rsva. H (S)) ter cos. prodidit[*](post prodidit deficitRs) nuper se legisse, cum praesideret Lyciae[*](lyciae Mav. lic- r), Sarpedonis ab Troia scriptam in quodam templo epistulae chartam, quod eo magis miror, si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat. aut[*](aut — 448, 1 sentit om.a) cur, si iam hic erat usus, in plumbeis[*](in plumbeis — 17 Homerus ll.v(G2)S. del. G1e codd. (L)) linteisque [*](litterisque M) voluminibus scriptitatum constet, curve[*](curue MJ. cur & rv) Homerus in illa ipsa[*](illa ipsa M. ipsa illa rv) Lycia[*](lychia FE) Bellerophonti[*](bellero- fonti F. belloro- E) codicillos datos, non epistulas[*](epistolas Eva.S),

tradiderit[*](prodidit FEva.J)? sterilitatem sentit hoc quoque, factumque iam Tiberio principe inopia chartae ut e senatu darentur arbitri[*](arbitris M2. -tri is coni. Dzi.) dispensandis[*](dispensandis MDzi. -di v. -de Fa. -dę EH); alias in tumultu vita erat.

Aethiopia Aegypto contermina insignes arbores non fere[*](non fere arbores non fere M) habet praeter liniferam, qualis[*](liniferam qualis MD. -ras quarum r. -ras (lani- C) quarum natura in descriptione v) Indorum atque Arabiae [*](arabiae Mv. -ia r) dicta est. propior[*](propior v. -prior ll) tamen huic natura lanae maiorque[*](12,38 sq.) folliculus granati modo mali, similesque[*](similisque F) et inter se arbores ipsae. praeter hanc palmae, quales retulimus. insularum[*](36 sq.) arbores ambitu Aethiopiae et nemora odorata in mentione[*](6,198 sq.) earum dicta sunt.

[*](cfr. Strabo XVII 826 p. med. Sen. benef. VII 9, 2. Lucan. IX 426 sq. al.)

Atlans[*](Atlas va.J) mons peculiari[*](peculia M) proditur silva, de qua diximus. confines ei Mauri, quibus plurima arbor citri[*](citri Mz(Ber.)H (S). -ria D2. -rei E. eitrei D1d. oit- F. cyt- a. cedri v(Brot.)) et[*](5,14) mensarum insania, quas feminae viris contra margaritas[*](margaritis Ea. -r&is F) regerunt .[*](Tertull. de pallio 5. — [Iuba fr. 25 Mü.].) exstat hodie M[*](M. Mv. in r). Ciceroni[*](ciceroni M. -nis rv) in illa[*](ille FEa) paupertate et (quod magis mirum est) illo aevo empta[*](empta MG. -tae rv) HS[*](HS MG. his r. libris v (item passim infra)) D???[*](D??? MJ. om. r. X G. XI.(X. C) Cum his v). memoratur[*](memorantur va.G) et Galli Asini[*](galli asini (-nii G) MS. -nii quae v. gallias in II r) HS |X|[*](|X| MJ. XI rv). venumdatae[*](uenumdata M. uenundatae rva. H) sunt et duae ab[*](ab MJ. om.a. a rv(H). del. G) Iuba rege pendentes[*](uendente va.H), quarum alteri pretium fuit HS |XII|[*](|XII| MJ.XIIrH. XV v), alteri paulo minus. interiit[*](interit F1Ea) nuper incendio a Cethegis[*](cetegus FEa) descendens, HS |XIII|[*](|XIII| MD. XIIII rv.XIIIIaH) permutata[*](permutata —449, 17 caudice om.a), latifundii[*](lati- fundii MB. -ti fundi rv) taxatione[*](taxatione Mv. -nes r), si quis praedia[*](praedi FE) tanti

mercari malit. magnitudo amplissimis[*](amplissima va.J) adhuc fuit uni commissae [*](commisse M. cumm- E. -ssae F) ex orbibus dimidiatis[*](dimitiatis F. dimiatis E) duobus a rege[*](duobus a rege Mv. a rege duo- bus r) Mauretaniae[*](maurataniae F. maurit- Eva. H(passim)) Ptolemaeo quattuor pedes[*](pede E. pedum va.D) et semipedem[*](semipedem MD. -dum r. -dis v) per medium ambitum [*](dist. ego), crassitudine quadratali — maiusque miraculum in ea est artis latente iunctura[*](iunctum M) quam potuisset esse[*](esse Mv. este E. est ae F) naturae[*](natura va.H) —, solidae[*](solida FTS) autem[*](autem ll.H. item G. del. v. (dist. H)) a Nomio Caesaris[*](Ti- berii Caesaris va. H(S)) liberto[*](libertum M) cognomen trahenti[*](trahenti J. -te ll.S. -tis v) tribus sicilicis[*](silicis E) infra[*](inaera M) quattuor pedes totidemque infra pedem[*](pedem MD. fe de r. semipedem v) crassitudinis. qua in re non omittendum videtur Tiberio principi mensam[*](principe mensa M) quattuor pedes sextante et sicilico[*](pedes et extante silico E) excedentem [*](exce- dente M), tota vero crassitudine sescunciali[*](ses (eeE) concili FE), operimento[*](operimento v. operam- M. operm- r) lamnae [*](lamne F1E1. -minę F2va.S) vestitam fuisse, cum tam opima[*](opima C. opti- ll.v. de mendo cfr, VIII 183 init. XVIII 263. 78. XXXV 47 XXV 49) Nomio liberto eius esset[*](esset om.M. esset, cuius materia erat va.H(S)). [*]((14) Sen. benef. VII 9, 2. — (16) Th. V 3, 7.)tuber[*](tuber MF2v. Luber ???) hoc est radicis, maximeque[*](radicis uitium maximeque in eo va.H(S)) laudatum quod sub terra totum fuerit, et rarius quam quae superne[*](superne MF2J. -rque r. -rne quaeque v) gignuntur etiam in ramis, proprieque quod tanti emitur arborum vitium est, quarum amplitude ac radices aestimari possunt ex orbibus. sunt autem cupresso feminae atque[*](adque M.om. va.J) etiamnum silvestri similes [*](siluestres similis FE) folio, odore, caudice. Ancorarius[*](anchorarius ll. va. H) mons vocatur citerioris Mauretaniae, qui laudatissimum[*](laudatissimam (D?) v. cfr. n. luc. p. 53) dedit citrum[*](citrum D2F2E(B)H. -rium M. tram r. cedrum v. cfr. XVI 233) , iam exhaustus [*](ex- aususs D1FE2. -tis D2. -trus E1).

Mensis praecipua dos in venam crispis vel in vertices parvos[*](uena ... uertice paruis (uariis B) va. H). illud oblongo evenit discursu ideoque tigrinum appellatur[*](tigri- num (-nae v) appellantur Fdva. H), hoc intorto et ideo tales pantherinae vocantur. sunt et undatim crispae, maiore gratia, si pavonum[*](paonum D1F1. pro- M) caudae oculos imitentur. magna, verum[*](uerum ll.J. -ro v. dist. ego: cfr. vol. Ip. 539 ad II 172) post has, gratia[*](gratiae FEa) extra praedictas [*](praedicta M) crispis[*](crispis MC. -pi rv) densa veluti grani congerie, quas[*](quas om.F) ob id a[*](a Mv. om. r) similitudine apiatas vocant. summa vero omnium in colore: hic maxime mulsi placet, vinis[*](uinis MD coll.§ 99 extr. uenis rv) suis refulgens. post haec amplitude est: iam toti caudices iuvant[*](iuuant Mv. -at r), pluresque in una. mensae[*](dist. G) vitia lignum — ita vocatur materiae[*](materiae M. -ia rv) surda et indigesta simplicitas aut platani foliorum modo digesta[*](simplicitas — digesta om.M) —, item[*](item MF2d2in ras. G. tem r. om. v) ilignae[*](ilignae (-neae v) uenae G. (etiam add. v). -na uaene D2F2. lignauae (-ue E) nec D1F1E. -na uero si M. lingue nec a) venae similitudo vel coloris et, quibus maxime obnoxias fecere aestus[*](aestus Mv. -tu (estu Ea) r) ventique, rimae aut capillamenta rimas imitata; postea murena nigro[*](nicro F1Ea) transcurrens limite variisque corticum[*](corticum MFdv(J). coruum EaS. corium z. cor- nicum H) punctis adprehensus papaverum modo[*](modo azv. nodo ll. H. cfr. VIII 195) et in totum atro[*](ue om.M) propior[*](propior v. -prior ll) colos maculaeve discolores[*](discores F1E. -ors a). — Virides terra condunt barbari et inlinunt cera, artifices vero frumenti acervis inponunt septenis diebus totidem intermissis[*](intermitis F1Ea), mirumque ponderi quantum ita detrahatur. naufragia docuere[*](docere F1Ea) nuper hanc quoque materiem[*](materiem M. -iam rv) siccatam mari, duritie[*](duritiae ME) incorrupta,[*](57) cospissari[*](cospissari MJ. spi- rv) non ullo[*](non ullo v. nullo F2Ta. non (n???) nullo r. immo nullo Müller em. II p. 30. (an ut nullo? cfr. VII 152 ut nihil aliud)) modo vehementius. nutriuntur

optime splendescuntque manus[*](manu (-uque va.G sicca Eava.J) siccae fricatu[*](fricatu MJ. -atur (friga- DF) r. -atae G. -antur v) a balineis[*](a balineis MG. ab aleneis F. ab alienis Eav) maxime , nec vinis[*](uinis MF2S. binis r. a uinis G. ab acco- lis v) laeduntur[*](ledantur FEa) ut iis[*](is ll.D. his G. in iis (his C) v) genitae.