Naturalis Historia

[*](Hom. ε 60.—) Inter pauca nitidioris[*](nitioris M) vitae instrumenta haec arbor est[*](arbor est MF2v. -rem F1. -rum Ea), quapropter insistendum ei quoque paululum[*](paululum MD. paulum rv) videtur. nota etiam[*](et iam CFW Müller p. 17) Homero fuit. thyon[*](thyon (coni. Dal.) H. thron M. thio F2. tro rv.θεῖονL) Graece[*](graece ML. grece F2. geche Fd. -chae D. gethę E. gete av) vocatur, ab aliis[*](haliis E. NIS (=alis) M) thya[*](thia FEava. Verc.). hanc itaque inter odores uri tradidit[*](tradidit MJ. tradit rv) in deliciis Circae[*](Circes va.J), quam deam volebat intellegi, magno errore eorum qui odoramenta in eo vocabulo accipiunt, cum praesertim eodem versu cedrum laricemque una tradat uri[*](tradat uri (Salm.) J. -at uri in S. -atur M. -atur in r. -at in v), quo[*](qua Ea) manifestum est de arboribus tantum locutum. [*](Th. V 3, 7. (cfr. Pl. XV 1. XVI 144. XIX 32).— (18) cfr. Cic. Verr. IV 37.) Theophrastus, qui proximus[*](proximus M (coni. S) J. primus (-mis D1) DEv. -inus F. (alac.)) a Magni Alexandri aetate scripsit[*](scripsit MJ. scribit r v) haec[*](haec MJ. que DF. quae v. del. S. (an h. e.?)) circa urbis Romae annum[*]((om. annum) post numerum add. gesta sunt annum va.S) CCCCXXXX, magnum iam huic arbori[*](arbore F1E1) honorem tribuit, memoratas[*](memoratas Mv. -ta r) ex ea[*](ex eo M) referens templorum veterum contignationes quandamque inmortalitatem materiae in tectis contra vitia omnia incorruptae[*](incorrupta E). radice nihil crispius, nec aliunde pretiosiora opera. praecipuam autem esse eam arborem circa Hammonis delubrum, nasci et in[*](in Mv. om. r) interior[*](interior MF2D. infe- rv) Cyrenaicae[*](cyronaice F1Ea) parte. de mensis tamen tacuit, et alias nullius ante Ciceronianam vetustor memoria est, quo[*](quo MJ. quac r H. ex quo v) noviciae[*](nauiciae F1. -itiae E. nautice a. nouitia zH) apparent

[*](Th. IV 3, 1. — (8) Nepos. fr. 20 Halm. — (13) Hom. i 84 sq. — (14. 15) Diosc. I 171.—)

Eadem Africa, qua vergit ad nos, insignem arborem loton[*](laton FEa) gignit, quam vocat[*](uocant Eava.J) celthim[*](celthim MJ. -tim rv), et[*](et Mv. om. r) ipsam Italiae 5 familiarem, sed terra mutatam. praecipua[*](praecipuę E. sed multa M. (loc. corr.)) est circa Syrtis atque Nasamonas. magnitudo quae piro, quamquam Nepos Cornelius brevem tradit. incisurae folio crebriores; alioqui[*](alioqui (-in v) DFv (J). aliqui M. qui E. (alac.). quae z(P)H ilices FE) ilicis viderentur[*](uidentur (P)H). differentiae[*](differentia F1Ea) plures[*](plures F2v. plu- rimis M. pures r. (an plures in iis?)), eaeque[*](eaque F1. eae quae Ea) maxime fructibus fiunt. magnitudo huic fabae[*](magnitudo huic fabae MF2v.om. r), color croci, sed ante maturitatem alius atque alius, sicut uvis[*](in uuis va.S). nascitur densus in ramis myrti modo, non ut in Italia cerasis[*](cerasus D2F2. -si va.J), tam dulcis[*](dulcis ll.v(S). -ci L) ibi cibo[*](cibus va.L), ut nomen etiam genti terraeque dederit nimis hospitali advenarum oblivione patriae. ferunt ventris non sentire morbos[*](morbos MD2F2G(J). -ruo D1F1. -rbum Eazv(H)) qui eum[*](tum M) mandant. [*](Th. IV 3, 2. 1. 4. Herod. IV 177. Polyb. XII 2 ap. Athen. XIV 561de. Nepos fr. 20.) melior sine interiore nucleo, qui in[*](de (pro in) MJD) altero genere osseus videtur. vinum quoque exprimitur illi simile mulso, quod ultra denos dies negat durare idem[*](idem — 453, 1 arboris om.a) Nepos bacasque concisas[*](contusas va.H) cum alica[*](aliqua E. siliqua va.B) ad cibos doliis condi. quin et exercitus pastos eo[*](eos F1E) accepimus[*](accepimus Ev. accip- rD) ultro citroque[*](citro om.F1E) commeantes per Africam. ligno colos niger; ad tibiarum cantus expetitur. e[*](eom.E) radice cultellis capulos[*](capolos FE) brevesque alios usus excogitant.

[*](Th. IV 8, 9. 10. 11. 9. Diosc. IV 112. Herod. II 92. Diod. I 34, 6. cfr. PL. XXII 56. —) Haec[*](et del.F2. hec M1. haec M2) ibi natura arboris. est autem eodem nomine et herba[*](erba E) et in[*](in om.E1) Aegypto caulis in palustrium genere. recedentibus enim aquis Nili[*](lini F1. cfr. § 82) riuis provenit, similis fabae caule foliisque[*](amen (tn???) a) densa congerie stipatis, brevioribus tantum gracilioribusque [*](que MD. cui r. que cui v). fructus in capite papaveri[*](papauere FEa) similis incisuris omnique alio modo; intus grana ceu milium[*](granate (-tę E) umilium (hu- Ea)... capite F1Ea). incolae capita in[*](in MF2v. non (n???) r) acervis putrefaciunt, mox separant lavando et siccata tundunt eoque pane utuntur. mirum[*](mirum — § 110 extr. om.a) est quod praeter haec traditur, sole occidente papavera ea[*](papauerae ea F1. -re ea E1. -ra F2) comprimi et integi foliis, ad ortum autem aperiri, donec maturescant flosque, qui est candidus, decidat[*](decidit E). [*](Th. IV 8, 10. 11. (C II 19, 1). — (16) Diosc. IV 112. — (20) cfr. Col. VII 9, 6.)

hoc amplius in Euphrate[*](eprate E. ea parte va.B) tradunt, et caput ipsum[*](escapulis (-poli F1) sum F1E. et scapum ipaum va.H) et florem[*](flore F1E) vespera nergi usque in medias noctes totumque abire in altum, ut ne demissa[*](demissa (P L. dim- ll.v) quidem[*](que MF2v. om. r) manu possit inveniri, reverti[*](inueniri reuerti D2F2 (coni. Dal.) D. -ire (-iri M2Ev) uerti rv. cfr. Th. (ἐπανιέναι)) deinde paulatimque subrigi et ad exortus[*](exortus MJ. -tu F1. -tū rv) solis emergere extra aquam ac florem patefacere atque etiamnum insurgere[*](insurre E1. exurgere va.H), ut plane[*](ulla ne M) ab aqua absit alte. radicem lotos habet[*](habet MdTsD. haec habet rv) mali cotonei[*](co- tonei v. -ni M. -nii r) magnitudine[*](magnitudinem F1E), opertam[*](opertam MF2v. operam F1. -re E) nigro cortice, qualis et castaneas[*](castanea M) tegit. interius candidum corpus, gratum cibis et[*](cibis et MdTJ. cibis D2D. cibi (-is v) sed rv) crudum[*](crudo B. crudum sed D2D), gratius decoctum sive aqua sive pruna. neque[*](neque MJ. nec rv) aliunde magis quam purgamentis eius sues crassescunt.