De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. deductast, non ut sollemni more sacrorum
  2. perfecto posset claro comitari Hymenaeo,
  3. sed casta inceste nubendi tempore in ipso
  4. hostia concideret mactatu maesta parentis,
  5. exitus ut classi felix faustusque daretur.
  6. tantum religio potuit suadere malorum.
  7. Tutemet a nobis iam quovis tempore vatum
  8. terriloquis victus dictis desciscere quaeres.
  9. quippe etenim quam multa tibi iam fingere possunt
  10. somnia, quae vitae rationes vertere possint
  11. fortunasque tuas omnis turbare timore!
  12. et merito; nam si certam finem esse viderent
  13. aerumnarum homines, aliqua ratione valerent
  14. religionibus atque minis obsistere vatum.
  15. nunc ratio nulla est restandi, nulla facultas,
  16. aeternas quoniam poenas in morte timendum.
  17. ignoratur enim quae sit natura animai,
  18. nata sit an contra nascentibus insinuetur
  19. et simul intereat nobiscum morte dirempta
  20. an tenebras Orci visat vastasque lacunas
  21. an pecudes alias divinitus insinuet se,
  22. Ennius ut noster cecinit, qui primus amoeno
  23. detulit ex Helicone perenni fronde coronam,
  24. per gentis Italas hominum quae clara clueret;
  25. etsi praeterea tamen esse Acherusia templa
  26. Ennius aeternis exponit versibus edens,
  27. quo neque permaneant animae neque corpora nostra,
  28. sed quaedam simulacra modis pallentia miris;
  29. unde sibi exortam semper florentis Homeri
  30. commemorat speciem lacrimas effundere salsas
  31. coepisse et rerum naturam expandere dictis.
  32. qua propter bene cum superis de rebus habenda
  33. nobis est ratio, solis lunaeque meatus
  34. qua fiant ratione, et qua vi quaeque gerantur
  35. in terris, tunc cum primis ratione sagaci
  36. unde anima atque animi constet natura videndum,
  37. et quae res nobis vigilantibus obvia mentes
  38. terrificet morbo adfectis somnoque sepultis,
  39. cernere uti videamur eos audireque coram,
  40. morte obita quorum tellus amplectitur ossa.
  41. Nec me animi fallit Graiorum obscura reperta
  42. difficile inlustrare Latinis versibus esse,
  43. multa novis verbis praesertim cum sit agendum
  44. propter egestatem linguae et rerum novitatem;
  45. sed tua me virtus tamen et sperata voluptas
  46. suavis amicitiae quemvis efferre laborem
  47. suadet et inducit noctes vigilare serenas
  48. quaerentem dictis quibus et quo carmine demum
  49. clara tuae possim praepandere lumina menti,
  50. res quibus occultas penitus convisere possis.
  51. hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest
  52. non radii solis neque lucida tela diei
  53. discutiant, sed naturae species ratioque.
  54. Principium cuius hinc nobis exordia sumet,
  55. nullam rem e nihilo gigni divinitus umquam.
  56. quippe ita formido mortalis continet omnis,
  57. quod multa in terris fieri caeloque tuentur,
  58. quorum operum causas nulla ratione videre
  59. possunt ac fieri divino numine rentur.
  60. quas ob res ubi viderimus nil posse creari
  61. de nihilo, tum quod sequimur iam rectius inde
  62. perspiciemus, et unde queat res quaeque creari
  63. et quo quaeque modo fiant opera sine divom.
  64. Nam si de nihilo fierent, ex omnibus rebus
  65. omne genus nasci posset, nil semine egeret.
  66. e mare primum homines, e terra posset oriri
  67. squamigerum genus et volucres erumpere caelo;
  68. armenta atque aliae pecudes, genus omne ferarum,
  69. incerto partu culta ac deserta tenerent.
  70. nec fructus idem arboribus constare solerent,
  71. sed mutarentur, ferre omnes omnia possent.
  72. quippe ubi non essent genitalia corpora cuique,
  73. qui posset mater rebus consistere certa?
  74. at nunc seminibus quia certis quaeque creantur,
  75. inde enascitur atque oras in luminis exit,
  76. materies ubi inest cuiusque et corpora prima;
  77. atque hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni,
  78. quod certis in rebus inest secreta facultas.
  79. Praeterea cur vere rosam, frumenta calore,
  80. vites autumno fundi suadente videmus,
  81. si non, certa suo quia tempore semina rerum
  82. cum confluxerunt, patefit quod cumque creatur,
  83. dum tempestates adsunt et vivida tellus
  84. tuto res teneras effert in luminis oras?
  85. quod si de nihilo fierent, subito exorerentur
  86. incerto spatio atque alienis partibus anni,
  87. quippe ubi nulla forent primordia, quae genitali
  88. concilio possent arceri tempore iniquo.
  89. Nec porro augendis rebus spatio foret usus
  90. seminis ad coitum, si e nilo crescere possent;
  91. nam fierent iuvenes subito ex infantibus parvis
  92. e terraque exorta repente arbusta salirent.
  93. quorum nil fieri manifestum est, omnia quando
  94. paulatim crescunt, ut par est semine certo,
  95. crescentesque genus servant; ut noscere possis
  96. quicque sua de materia grandescere alique.
  97. Huc accedit uti sine certis imbribus anni
  98. laetificos nequeat fetus submittere tellus
  99. nec porro secreta cibo natura animantum
  100. propagare genus possit vitamque tueri;
  101. ut potius multis communia corpora rebus
  102. multa putes esse, ut verbis elementa videmus,
  103. quam sine principiis ullam rem existere posse.
  104. Denique cur homines tantos natura parare
  105. non potuit, pedibus qui pontum per vada possent
  106. transire et magnos manibus divellere montis
  107. multaque vivendo vitalia vincere saecla,