In C. Verrem

adestphylarchus Haluntinus, qui quia cum Cleomene non fugit, oppressus a praedonibus et captus est; cui calamitas saluti fuit, qui nisi captus a piratis esset in hunc praedonem sociorum incidisset. dicit[*](dicet pd) is pro testimonio de missione nautarum, de fame, de Cleomenis fuga. adest Centuripinus Phalacrus in amplissima civitate amplissimo loco natus; eadem dicit, nulla in re discrepat.

per deos immortalis! quo tandem animo sedetis, iudices, aut haec quem ad modum auditis[*](auditis pd (audietis V?): audistis RSY)? Vtrum ego desipio et plus quam satis est[*](est om. V) doleo tanta calamitate miseriaque sociorum, an vos quoque hic[*](vos hic quoque RSY) acerbissimus innocentium cruciatus et maeror pari[*](maeror parentum K. Busche) sensu doloris adficit? ego enim cum Herbitensem, cum Heracliensem securi percussum esse dico, versatur mihi ante oculos indignitas calamitatis.Eorumne populorum civis, eorum agrorum alumnos, ex quibus maxima vis frumenti quotannis plebi Romanae illorum operis ac laboribus quaeritur, qui a parentibus spe nostri imperi nostraeque aequitatis suscepti educatique sunt, ad C. Verris nefariam immanitatem et ad eius funestam securem esse servatos?

cum mihi Tyndaritani illius venit in mentem, cum Segestani, tum iura simul civitatum atque officia considero. quas urbis P. Africanus etiam ornandas esse spoliis hostium arbitratus est, eas C. Verres non solum illis ornamentis sed etiam viris nobilissimis nefario scelere privavit. en quod Tyndaritani libenter praedicent: 'nos in septemdecim populis Siciliae numeramur, nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus, a nobis omnia[*](omnia Vpd: om. RSY) populo Romano semper et belli adiumenta et pacis ornamenta ministrata[*](ministrata RSY: administrata Vpd iis VR: his p: is q) sunt.' multum vero haec iis iura profuerunt in istius imperio ac potestate!

vestros quondam nautas contra Carthaginem Scipio duxit[*](adduxit V), at nunc navem contra praedones paene inanem Cleomenes ducit[*](ducit codd. praeter RS (duxit et)); vobiscum Africanus hostium spolia et praemia laudis communicavit, at nunc, per Verrem[*](per me RSpd (i.e. per urē = per Verrem, ut coni. Nettleship, Nohl); cf. iii, §200 ubi ure = Verre (J. Ph. xxx. 195): per hunc V: per praetorem populi Romani Mueller (ed. minor 1898)) spoliati, nave a praedonibus[*](spoliata navi a praedonibus V (om. abducta)) abducta, ipsi in hostium loco numeroque ducimini[*](ducemini Vd: ducamini q: duceamini p). quid vero? illa Segestanorum non solum litteris tradita neque commemorata verbis, sed multis officiis illorum usurpata et comprobata cognatio quos tandem fructus huiusce necessitudinis in istius imperio tulit? nempe hoc iure fuit, iudices, ut ex sinu patriae[*](patriae RSp: patrio V: patris d) nobilissimus adulescens[*](post adulescens habent Vpd et ex complexu matris ereptus innocens (filius d): om. RS (ii, i, §7)) istius carnifici Sextio dederetur. cui civitati maiores nostri maximos agros atque optimos concesserunt, quam immunem esse voluerunt, haec apud te cognationis fidelitatis vetustatis auctoritatis ne hoc quidem iuris obtinuit, ut unius honestissimi atque innocentissimi civis mortem ac sanguinem deprecaretur.

quo confugient socii? quem implorabunt? qua spe denique, ut vivere velint, tenebuntur, si vos eos deseretis? ad senatumne[*](senatumne V: senatum RSY) venient[*](venient RSY: veniant V: senatum devenient pd)? quid? ut de Verre supplicium sumat[*](sumant VRSp)? non est usitatum, non senatorium[*](non senatorum RS: non est senatorium V). ad populum Romanum confugient? facilis est populi causa[*](populi causa RSY: causa pop. pd: causa PRV); legem enim se sociorum causa iussisse et eius legis[*](eius legis (leges p) RSp: eius V: eis legi d: vos eius leges q: vos ei legi Victorius: ei vos legi Iord. et edd.) custodes ac vindices praeposuisse dicet. hic locus igitur est unus quo perfugiant, hic portus, haec arx[*](haec arx om. RSY), haec ara sociorum; quo quidem nunc non ita confugiunt ut antea in suis repetundis[*](repetundis V: -endis RS) rebus solebant. non argentum, non aurum[*](Non aurum non arg. Vq), non vestem, non mancipia repetunt, non ornamenta quae ex urbibus fanisque erepta sunt; metuunt homines imperiti ne iam haec populus Romanus concedat et ita velit fieri[*](velit fieri V, Halm, Zielinski (p. 198): fieri velit rell. (iii, §168)). patimur enim multos iam annos et silemus, cum videamus ad paucos homines omnis[*](omnis Vp: om. RSY) omnium nationum pecunias pervenisse. quod eo magis ferre animo aequo et concedere videmur, quia nemo istorum dissimulat, nemo laborat[*](elaborat V (iii, §130; v, §§158, 188)) ut obscura sua cupiditas esse videatur.

in urbe nostra pulcherrima atque ornatissima quod signum, quae tabula picta est quae non ab hostibus victis capta atque deportata[*](adportata (app. p) Vpd) sit? at istorum villae sociorum fidelissimorum plurimis et pulcherrimis spoliis ornatae refertaeque sunt. Vbi pecunias exterarum nationum esse arbitramini, quae nunc omnes egent, cum Athenas, Pergamum, Cyzicum, Miletum, Chium, Samum. totam denique[*](totam denique Vpd: totamque RSY) Asiam, Achaiam, Graeciam[*](Graeciam del. Zielinski), Siciliam tam in paucis villis inclusas esse videatis[*](videtis d)? sed haec, ut dico, omnia iam socii vestri relinquunt et neglegunt, iudices. ne[*](ne enim V (contra RSpd)) publice a populo Romano spoliarentur officiis[*](officio V) ac fide providerunt; paucorum cupiditati tum, cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant; nunc vero iam adempta est non modo resistendi verum etiam suppeditandi facultas. itaque res suas neglegunt; pecunias, quo nomine iudicium hoc appellatur, non repetunt, relinquunt; hoc iam ornatu ad vos confugiunt.

aspicite, aspicite[*](aspicite semel Vpd), iudices, squalorem sordisque sociorum! Sthenius hic Thermitanus cum hoc capillo atque veste, domo[*](domo VSpd: domu R (Phil. 2, 45)) sua tota expilata, mentionem tuorum furtorum non facit; sese ipsum abs te[*](a te V) repetit, nihil amplius; totum enim tua libidine et scelere ex sua patria, in qua multis virtutibus ac beneficiis princeps fuit, sustulisti. Dexo hic, quem videtis, non quae publice Tyndaride, non quae privatim sibi eripuisti, sed unicum miser abs te filium optimum atque innocentissimum flagitat; non ex litibus aestimatis tuis pecuniam domum, sed ex tua calamitate cineri atque ossibus fili sui solacium vult aliquod reportare. hic tam grandis natu Eubulida hoc tantum exacta aetate laboris itinerisque suscepit, non ut aliquid de suis bonis recuperaret, sed ut, quibus oculis cruentas cervices fili sui viderat, isdem te[*](isdem (iisdem) te Vpd: iste RS) condemnatum videret.

si per[*](sibi ċprċ RS: an si sibi per?) L. Metellum licitum esset, iudices, matres illorum miserorum sororesque[*](sororesque RS: sorores uxoresque V: uxores sororesque d) veniebant; quarum una, cum ego ad Heracleam noctu accederem, cum omnibus matronis eius civitatis et cum multis facibus mihi obviam venit, et ita,—me suam salutem appellans, te suum carnificem nominans, fili nomen implorans, —mihi ad pedes misera iacuit quasi ego eius[*](eius om. V) excitare ab inferis filium possem. faciebant hoc itidem[*](itidem RSY: idem Vpd) ceteris in civitatibus grandes natu matres et item parvi liberi miserorum; quorum utrumque[*](utrumque VRS: utrorumque pd) aetas laborem et industriam meam, fidem et misericordiam vestram requirebat[*](requirebat V: -ant RSpd).