Alexias

ΑΛΕΞΙΑΣ A om. A. 1. Ὁ om. A.

Imperator Alexius, patcr meus, etiam ante susceptura imperium magno rebus Romanis praesidio fuit. etenim stipendia facere

Diogrne Komano impcrantc cocpit. mire enim intcr aeqiialcs excellebat et ad pcriculu promtissimus crat. namque decinnim quartuiii eo tempore annum agens, imperatorem Diogenem, expeditionem in Persas gravissimam suscipientem, comitari cupiebat, vel hoc ipso desiderio terribilem barbaris animum prodens significansque, se, ubi pugnae copia foret, gladium sanguine eorum madefacturm esse. adeo flagrabat ugnandi cupiditate adolcscens. veruin tum ei non pcrmisit imperator iogenes, ut se coniitaretur; qiiipjic matrem Alcxii dolor afflixerat gravissimus. Iiigcbat enim ca tiiin casum filii natu maxiiui Manuclis, qui rebus praeclare gestis dc impcrio Romano optime meruerat. itaque ne omni solatio maler destitueretur, si filiorum alterum ubi sepcliret adhuc incerta, altcrum in proclia dimittere vererique deberet, ne quid ei accideret et, ubi locorum periisset, ne rescisceret quidem: eam igitur ob causam Diogenes Alexium puerum ad matrem redire coegit. ac tum quidem is, licet invitus, commilitones valere iussit; tempus autem insequens amplissimum ei campum

aperuit rerura bene gerendarum. nam Micliaele Duca post remotum Diogenem imperante, quanta esset Ibrtitudine. rebus in Urselium editis probavit. is, Gallus genere, in Romanorum exercitu olim militaverat, sed fortuna admodum elatus, copiis haud exiguis partiin ex eadem gente, unde ipse oriundus erat, partim ox alia quavis natione coUectis, gravem iara exercebat dominalionem. ac Romano- rum imperiura vehementer vacillans, cum Turcae superiores essenl, et ipsi, tanquam arena sub pedibus falleute, retrorsum laberentur, etiam ab isto liomine haud leviter lacessebatur; nam cura alioqui dominandi cupidissimus esset, tum propter imminentem imperii Romani ruinam ad capessendam tyrannidem magis etiam incensus, orientales provincias omnes fere infestabat. quique adversus eura missi erant viri bellica laude insignes reique mililaris peritissimi, eos omnes longe superabat, cum nunc suis ipsius copiis fretus, turbinis instar eos invaderet inquc fugam couiiceret, nunc Turcarum auxilio usus: sustinerique adeo eius vis non poterat, ut ex ipsis proceribus nounulii caperentur, copiis eorum terga vertentibus. quo tempore pater quoque meus Alexius auspiciis fratris, qui universis tam Orieutis quara

Otcidentis exercitibus praeerat, militabat ac planc legati mimere fungebatur. iam vero cuin res Romana in tali discrimine essct, barharo Isto omnia fulminis pernicitate incursantc, ad eum fortiter propulsandum eligitur praeclarus ille Alexius sunimuscjue exercitus dux ab imperatore Michaele declaratiir. adiiibita ὢν omni animi sollerlia et rei bellicae experientia, quam et militando et impcrando, licet non ita longo tcmpore, nactus erat summam, (etenim mira animi alacritate et industria effecerat. ut perfectam imperatoris facultatem primoribus Ilomanorum conscculus videretur; quemadmodum Romanus ille Aemilius vel Scipio vel Hannibal Carthaginiensis, licet admodum adolescens et vix barbatulus esset,) Urselium istum, Romanorum Cnes magna vi incursantem, paucorum dierum spatio cepit Orientemque pacavit. ernt cniin nd ea, quae opus erant, perspicienda promptus, promptior ad eadeni peficienda. sed qua Alexius ratione euin ceperit, tum Cacsar secundo historiae suae libro narravit fusius, tum nos quoque, quatcnus ad nostram id liistoriani perlinerc videtur, narrabimus.

Moverat enim Tutachus barbarus ex interioribus Orientis

partibus cum exercitu validissimo, Romanorum fines populandi causa interiuiUrselius saepe al) Alexio in angustias redactus est et, aliis atque aiiis privatus custellis, quamvis magna et idouea militum copia in structus, consiliis patris mei Alexiilonge inferiir apparuit. itaqiie duduii confugere adTutaciium meditatur; tandem rebus destitutus omuibus adit barbarum eiusque aiuicitia comparata, ut focdus secum iniret, enixe rogat. cui consilio Alexius imperator occurreus, animum Tutachi praeoccupat inque partes suas verbis, douis, modis denique et arti- bus omnibus eum trabit. erat enim, si quis alius, consilii plenus ac facile se ex angustiis vel difficillimis exiiedire poterat. quae autem adTutaciii gratiam conciliandam ratio plurimum valuit, ea eiuscemodi fere fuit. “amicitiam, inquit, inter se cobint tuus sultanus ct imperator meus. barbarus vero liic Urselius vim utrique intentat et anir adversus ambos infestissimo est. nam et illius regiones vastat Roma numque imperium paulatim carpit, et Persidi detrahit quaecur que etiam hic rapere licet. callidc autem totani rem aggreditu siquidem nunc me amoliri studet adiutore te, mox, ubi occasi

obvenerit, ine omisso, utpote ab hac parlc iam securus, rursus in te se convertet bellumque tibi infcret. quare si ine audis, cum iterum rum Urselius ad vos vencrit, eum capies et magna merrede nobis vinrtum trades. inde tria tibi coirimoda evenient; primum pecunias tibi parabis, quantias nemo lucratus est ququam; deinde gratiam apud imperatorem inibis, a quo in summam felicitatem mox proveheris; postremo sultanus ipse magnopere laetabitur, sublato tam potenti hoste quique dudum arma exercet contra utrosque, Romanos atque " cum per legatos Tutaeho pater meus exercitusque Romani dux significasset, obsidibus ex primorum civitatis numero missis, qui de pecunia suo tempore solvenda caverent, persuadet Tutacho barbaro Urselium capere. quo celeriter facto, mittitur is Amaseam ad imperatorem. sed iam pecunia desiderabatnr, cum nec ipse unde solveret haberet, ct impcrator rem negligeret. neque etiam tardo, nt in trapoedia est, incedebat pede sed plane nusquam apparuit. pecunia. iriterim instabat Tutachus, ut aut pretium solvnelur ant Uerselius restitueretur et unde adductus fuisset, redirel. al ille

[*](P.6)[*](B)

cum emtionis mercedem numerare nullo motlo posset, tota nocte cleliberaudo consimita , tandem ab Amasenis pecuniam exigere con- stituit ac primo niane , licet difficilis res videretur, populum convo- cavit , maxime eos , qui auctoritate et opibus pliirimum pollebant. atque ad hos polissimiun conversus , "nostis" inquit "omnes , quomodo hicce barbarus habuerit cunctas Arineniaci civitates, quot oppida vastaverit, quot cives malis non ferendis alFecerit, quantam pecuniae vim a vobis extorserit. sed tempus iam adest, quo, si voliieritis, liberare vos ab eius iniuriis possitis. nimirum hunc non dimitti oportet, qiiem divino plane consilio et nostra diligentia vinctiim cernitis. verum qui illum cepit Tiitaciius merccdem a nobis postulat; nos aiitem, quoniam et peregre siimus et diutnrno cum barbaris bello facullates nostras exiiausimus , solvendo prorsus non sumus. quodsi a rege non ita prociil abessem et barbariis paleretur diHerri , pecuniam niam ceierriiue airerendam curarem. nunc qiioniam nihil, u scitis ipsi, harum reriim fieri potesh, vos pccuniam conferre oportctd imperator vobis per me, quaecunque praestiteritis , restituet." quae;

[*](c)[*](D)[*](V. 10)[*](P.7)

ubi dixit, illico explosns est veiiementcmque concivit tumultum, Amasenis defectionem molientibus. non deerant enim, qui populum ad seditionem cierent, homines quidam pessimi turbarumque machinabores, qiii pleliis concitnmlne erant periti. tumultus igitur ortus est ingens, dum alii servaluin Urselium cupiunt populumque ad openi ei ferendam incitant, alii, quale est vilis plelieriiine ingcniiini, tumultuantur, Urselium e custodia liberaturi. multitudinem igitur tantam ubi Aioxius furentcm vitlit, rei difficultate perspecta, nequaquam tamen tlilfiderc Kibi coepit, veriim animo conrirmnlo, sileutiiim raanu indixit. quotl cum tandem aegre impetrasset, ad inultitudincm iam conversus, haec dixit. “mirari subit, viri Amnseni , quod consilia istorum hominunm, qui vos vos decipore studont, plane ii-noretis, ciini siinm ipsorum salutem vestro quaerant sanguine granissimamque semper clamitaten vobis paront. quis enim ex Urseiii dominatione in vos fruclus reduu- davit, nisi raedes, excaecationes truucalionosqiie inonibiorum ? isti voro, qui talium rerum vobis aiirlores sunt, partim rei familiari bene prospexerunt barbarum demerents, partim in praemia ab imperabore

missa rnrsns se ingnrgitavere, huius gratia factura iactantes, quod vosque et Amaseain urbeiu barbaro non Iradidissent, vestri ne ulla qui- dem unquaiu ratione habita. quapropter etiain tyrannidem restitutara voluiit, ut et barbaro cominoda spe siibblandientes, rem familiarem intactam servent, et ab imperatore rursiis honores et praemia expe- tant. et si qna seditio orta fuerit, semet ipsos e periculo subducent, imperatoris autem in vos iram vertent. itaque istis qui qui ad tnmul- tum vos incitant, si quid mihi creditis, valere iussis, domuin quisque suam abite et quae dixi perpendite. ita facile intelligetis, utri jiielius vobis suadeant.

Quibus auditis, velnt conversa testula, sententiam mutant domumque abennt. imperator autem, qui plebis in ipso discrimine inronstantiam nosset , praesertim si a malitiosis hominibus incitaretitr, verebatur, ne insequenle nocte iterum infeslo se animo aggrederentur tur et Urseliiim e oustodia ednctum vinculisqne liberatum dimitterent. quoniam autcm tantae mullitudini reprimendae copiae, quibus

instructus erat, non sufficerent, Palamedeum quendam excogitavit dolum. simulat excaecare Urselium; humi resupinato carnifex ferrium admovet ; lainentafiir illc atrjiie eiulat, ut icouein rngire crederej. ninuia excaecandi speciein prae se fcrehant; iiissus eiiiiii erat Urse- lius, qui excaecari fingebatur, clamores tollere , et qui ociilns erucre videliatur, lorvo prostratum vultu adspicere ac saeva illa omnia perficere, vel potius ita agere, ac si revera excaecaret. sic excaeca- tiis est ille noii excnecatus; vulgi antcin riimorilius ubiqiic iiicre- bruit, Urjcliiiin excaecaliiin esse. liaec velut in scena acta omnem multitudinem eo adducebant, ut et indigenae et peregrini, apiuiu niore, syinLolas dareiit. Iioc enini erat Alexii consilinm, ut qui pecuniam niam detrectaverant Urseliumqne emittere de nianilnis Alexii patris mei niolili erant, cnin id conanien iaiii inane futurum essct, conquiescerent et illico sibi dicto aiidientrs essent , prioris consilii spe frustrati; qua qiiidein re el Alexium sibi conciliarent, et repii ira- cundiam evitarent. tali modo cum Urselium in vinculis admirab imperator relinuisset, custodivit eum tanquam in cavea leuoein ; at-

que oculi etiam obtecti errant fasciis, quae excaecationis scilicet indicio essent. neque tamen quae gesserat satis ille putabat, nec tanquam abunde parta Gloria, in ceteris rebus supinus erat; immo alias urbes multas arcesque recipiebat, et omnes regions, quae Urselii temporibus defecerant, imperio restituebat. tum demum reversus, in urbem regiam contendit; cumque in oppidum pervenisset, unde avus eius oriundus erat, ibique se atque exercitum universum a multis laboribus paulisper recreate, miraculum edidit, quale Herculs ille in Admeti coniuge Alcestide. nam cum Doceanus, Isaacii Comneni qui anlea imperator fuerat, ex sorore nepow, Alexii patruclis, vir et genere et dignitate in primis clarus, Urselium conspiceret caecationis signa oculis gestantem et manu a quodam ductum, graniter suspirans et illacrimans eius casui, crudelitatis Alexium argut. atque invectus in eum exprobrat, quod homini tam genroso ac plane heroi oculos effoderit, quem servasse incolumem oportuisset. cui tunc quidem ille “huius," inquit “carissime, supplicii causas propediem ex me audies," mox autem inaediculam deduxit eum cum Urselio, ubi

faciis amotis, veliit igne micantes Urselii ocnlos ei monslravit. obstupuit, ubi hoc vidit, Doconnus atque admiratione correptus esl , nec habuit, qiiid tle tanto iniraculo seuliret; simul frequenter oculos manibus contrectat, si furtc somnium esset quod cerneret, aut magicae praestigiae aut alia quaedam id genus fraiis nova. sed postquam humanitatem et sapientiam Alexii perspexit, summopere laetalus, eutn complexus osculatusque saepius est, admiratione in gaudium versa. idein arcidil illis, qui circa circa iiuperatorein Miihaeleui crant, et imperatori ipsi et ceteris onniibiis.

Inde rursus in Occidentem Alexiiis mittitur a Niceplioro imperatore, peralore, (jui priucipatiiiii iaui nactiis fiierat, adversiis Nicephorum liryennium, qui occiduas provincias perturbabat omnes et, diademate mate sumto, regem se Romanorum proclamarat. modo enim, ubi imperator Miehael Ducas imperio pulsus pro diademate chlamydeque talarem et epomiden episcopalem induit, Botaniates solio occupato regio et imperatrice Maria, ut accuratius postea narrabimus, in malrimonium ducla, inipcrii administrationem susceperat. sed nicephorus

[*](C)[*](V. 12)[*](D)[*](2. βασιλείαν P. 8. ἐποίησε PG, alterum A. 12. γένους AG. 14. βραχίονος G. 14. scripsit fortasse ἐπάξις ἦν βασιλείας αὐτόχρημα. vid. annotate. 15. τοσοῦτο G, τοσοῦτος PA.)[*](Bryennius, ad ducatum Dyrrhachii imperante Michaele pronectus, cum Nicephorus nondum regno potitus esset, imperium affectare coeperat et a Michaele deficere meditates erat. cuius incepti quae causa fuerit quaeque ratio, quoniam in Caesaris historia ea res iam perscripta est, nihil attinet exponere. verum ut Dyrrhachio tanquam ex arce omnes Occidentis regions invaserit sibique subiecerit, utque ipse captus sit, enarrare breviter vel maxime est necessarium. fortissimus enim cum is esset et nobilissimo simul genere ortus, ac proceritate corporis facieique pulchritudine insignis, et gravitate consilii non minus quam lacertorum robore aequalibus antecellens, dignissimus sane imperio erat. tantum etiam eloquentia valebat omnesque vel primo aspect et alloquio ita sibi conciliare poterat, ut omnes omnino et milites et private summam rerum ei concederent, atque occidentalis orientalisque limitis imperio dignum eum baherent. nam quascunque adibat urbes omnes et venientem supinis minibus excipiebant, et abeuntem alia alio cum plausu ac pompa procequebantur.)

haec terrorem Botnniali incutiebant, conturbabant etiam exercitum, quo instructus erat, et universtim imperium in discrimen adducebant. visum est igitur Alexsium Comnenum palrein meum, dignitate magni doinestici hcliolarum nuper auctuin , adveiiius Bryennium mittere cum tanta quanta licuit militum manu. nam rem militarem quod attinet, Rdmauoriiin imperimu ad cxlrriiium devenerat ; orieiitalcs sicpiidem exercitiis alii alio loco dispositi erant, ut Turcis resisterent, qui fines paulatim protulerant et omnes fere regiones tenebant, quae mari Euxino Kellcspontoquc et Aegaci Syriacique maris cinguntur sinubus cum aliis, tum praesertim iis, qui Pamphyliam Ciliciamque tangen- tes in mare Aegyptium delabuntur. orientales igitur excrcitits ita se habebant; occidentales autem legiones ad Bryennium confluxerant, ut exilis admodum parvusque exercitus impcratori remanserit. nam et immortales nonnulli reliqui erant, qui nuper admodum gladios hastasque tractare coeperant, et pauci quidam qui e Chomate erant milites, et Gallicac copiae ad exiguum numerum redaclae. has igi- tur copias patri meo Alexio imperator tradidit, simulque auxiliis a Turcis expelilis, ingredi expeditionem et conlligere cum Bryennio eum iubet, iion tam exercitu qui eum sequpbalur fretus, quam con-

[*](C)