Alexias
Anna Comnena
Anna Comnena. Annae Comnenae Alexiadis, Volume 1. (Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, Volume 38). Schopen, Ludwig, translator; Niebuhur, B.G., editor. Bonn: Weber, 1839.
Lempus praecipiti et assiduo cursu flucns fert agitque secum omnia rjnae finnt, rt io profnndum oblivionis immergit, modo levia, modo magna et memorabilia, in lucem, ut in tragoedia est,
protraheiis occulta et illiistria tenebris obruens. sed rerura gestarum narratio, velut moles firniissima temporis torrenti opposita, inhibet qiiodainmodo praecipitem eius lapsum, ac quaecunque gcsta sunt, qiiorniu quidem memoriam accepit, relinet servatqne nec oblivione delcri sinit. haec cum reputassem ego Anna, iinperatorum Alexii et Irenes filia, in purpura nata et educata, qiiae uon solum non expers sum litterariim, verum etiam perfectae graeci sermonis facultati studui, nec rhetoricas exercitationes neglexi, et Aristotelis artes Platonisque dialogos diligenter legi, ac mentera disciplinariim quadrivio excolui, (res enim poscit, nec gloriandi causa facio, ut palam ea commemorem, quae vel ingenio et littcrarura studio debeo, vel divinitus accepi, vel rerum opportunitate nacta sum,) decrevi res a patre nieo gestas, quae sane non mereutur, ut silentio damnatae temporis flumine iu oblivionis velut mare ferantur, hisce libris exponere, tum quas iniperium adeptus pcregit, tura qtias antc priucipatum aliorum iniperatorum auspiciis gessit,
a. Haec autem non eo consilio scriptiira siun, ut eruditionls meae speciinen aliquod edam, sed ne tantarum rerum memoria postero careant, cum vel inaxiina facinora, nisi litteris tradila memoriae commendentur, in silentiiiiii tenehrasqiie aiicant. erat enim pater meus, ut ex rebus ipsis apparuit, et iuiperandi jieritus et imperantibus, quatenus fas est, obsequendi. sed cuin facta illius enarranda mihi snmserim, offensionein reprehensionemque vereor: no quis forte patris res enarrantem domesticae me gloriae serviro putet, ac historiam plane pro cominento habeat et nianifesta laudalione, si quid ab eo gestiiin admirata fuero. sin aulem ipse adegerit resquo poitulaverit, ut reprehenderem nonnihil, non illius qudem causa, sed ob rerum indolem, rursus vereor, ne maledici in me Chami, Noe filii, exempliim impingant, iuvidia quidvis inscctautes, nec quid deceat prae livore obtrectandique libidine animadvertenles, etiam culpae expertem, ut Homcrus ait, culpent. otunim qui histo-
rici partes suscepit, eum oporlet, odii pariter ac studii immemorem, hostes saepe maximis laudibus ornare, ubi id facta eorum exigunt, saepe etiam reprehendere necessitate coniunctissimos, cum admissa in rebus susceptis peccata iubent. quapropter et accusandi sunt amici et inimici sine cuuctatione laudandi. ego vero utrosque, et offensos a me et quibus placuero, acquiescere iubeo in rerum ipsarum easque spectantium testimonio, quo usa sum. aliquot enim, qui uunc suut, hominum vel patres vel avi suis illa oculis viderunt.
Maxime autem, ut patris mei res gestas conscribendas susciperem, haec me causa impulit. maritus raihi fuit legitime coniunctus Nicephorus Caesar, e Bryenniorum stirpe oriundus, vir et formae praestantia et consilli vi et accurata doctrina aequalibus antecellens. mirificus prorsus homo erat, sive spectabatur sive audiebatur. sed ne oratio a via deflectat, iam quod propositum est, dicamus. is igitur cum inter omnes tautopcre pracstaret, imperatori lohanni, fratri uieo, operaui uavavit in expeditionibus, quas cum in aiios barbaros, tum adversus ilius, qui Autiuchium tenent, suscepit. at Caesar, qui
ne ialcr Itelli quidem labores litteris carerc posset, cura alia nonnulla scripsit luce laudeque digna, tum potissimum, iubente Augusta, Alexii imperatoris Romanorum meique patris gesta enarrare litlerisque tradere constituit, siquando, armorum bellique contentione paulisper intermissa, animum ad scribendum litterasque tractandas convertere liceret. iamque rem aggressus erat, et altius a Diogene, Romanorum imperatore, initio repelito, (nam hac quoque in re voluntati duminae nostrae obsecutus erat,) ad illum ipsum descendebat, de quo scribere sibi proposuerat. illo nimirum imperante, pater meus primain adolescentiain ingressiis est. nain antea iie ailolescens quidem erat, neque qudquam memoratu dignum gesserat; nisi quis laudandi argumentum etiam e purerilibus nugis petendum existimet. hoc igitur Caesaris consilium eral, ut eius historia significat. verum spes eventu caruit, nec opus absolvit; sed narratione ad tempora Nicephori Botaniatae eprducta, ibi scribere desiit. nam ultra progredi eum
tempus non sivit : quod et rebus , quas tractaturus erat , detrimenlo fuit, et lectores voluptate privavit. quamobrem ipsa, quae pater meus gesserit, conscribere suscepi, ne tantae res posteros fugiant. nam quanla conclnnitate quantaque suavitate futurae fuissent Caesaris historiae, omnes norunt, qui scripta illius legerunt. verum cum eo pervenisset. quo dixi, et exaratos iinporreclostpie libros peregre nobis adferret simul, heu mihi, mortiferum adferebat morbum, sive ex innumeris iniseriis contraclum, sive ex crebrioribus militiae mnneribus, sive ex incredibili cura nostri. ciira enim ea penitus inhaerebat, nec a laboribus rcmissio dabatiir. praeterea eliam coeli inaeqiialitas atqiie iutemperics letale ipsi poculum miscebaut illinc enim, licet graviter aegrotans, ad bellmn adversus Syros et Cilices profectus est. Syria autem infirmum valetudine eum reddebat Cilicibus, Cilices Pamphyliis, Pamphylii Lydis, Lydia Bithyniae et Bithynia reginae urbium atque nobis, tumeractis iain ex niulla miseria visceribus. in tanta autem valetudinis infirinitate ciini nihilominus vellet, quae in ex peditione sibi acciderant, miserabiliter describere, tum morbo fra-
ctus id exsequi non poterat, tum quia a nobis prohibebatur, ne vulnus narrando renovaret.
Mihi vero, cuni in narratione huc progressa sum, caligine ubducitur animus et lacrimarum vi oculi opplentur. o qualem res publica Romana perdidit consiliorum auctorem! o quam accuratam rerum experientiam ille et quantam sibi paraverat! quanta litterarum cognilione erat variaque eruditione, et externam dico et nostratem! quanla denique gratia toto corpore diffusa, et forma non rege modo, ut aiunt, digna, sed divinam adeo spirante maiestatem! multis equidem aliis calamitatibus a mediis, ut ita dicam, incunabulis regiis conflictata sum et rebus usa adversis; modo ne quis pro adversa mihique non arridente fortuna ducat, quod et genitrice ipsa et patre imperatoribus in purpura nata sum. reliqua quod attinet, vae mihi, quanti malorum fluctus impetusque subeundi erant! Orpheus quidem cantando et saxa movit et silvas et sensu prorsus carentem naturam, Timotheusque tibicen, cum orthium quod vocant coram Alexandro quondam modularetur, adeo commovit Macedonem, ut arma confestim et gladium arriperet: calamitatum autem mearum enarratio non
e loco quidem ullo modo, nec ad arma pugnamve, sed ad lacrimas audientem commoveat, neqne soliim sensu praeditam, verum etiam inanimatam naturam ad misericordiam adigat. at rero ille do Caesarc dolor et inopinata eius inors ipsum animum meum letigit ct altum vulnus inflixit. priora inala, huic ingenti casui collata, profecto guttae instar habeo d toLuni Atlauticum Oceanum vel Adriatici maris fluctus. quinimo ea, ut videtur, huius miseriae prolusio fuit, mefjue ante corripuit fujnus liiiius quasi fornacalis ignis, ardor ille iufandac huius Hagrantiae, atque immensi incendii flamma quotidiana. o ignem sine materia flagrantem, ignem arcana face suljditum, et urentem quidem, non consumeutem tamen, quique conficit plane cor nostrum, sed tamen ita, ut confecti uon videamur, licet ad ossa medullasque flamma penetrarit et animam a corpore paene divellerit. at sciitio me vi doloris ab eo, quod institui, abreptam esse. Caesaris enim recordatio luctuosa luctuui mihi instillavit gravissimum. abstersis igitur lacrimis animoque revocato a moestitia, in viam redeam duplices, plices, ut in tragocdia est, lacriraas lucrans, quippe quae uni miseriae mentionem alterius addam nempe cum talis imperatoris tam-
que praeclara indole vitam in medium profero, redit etiam admirabilium eiusdem virtutum raeraoria, quae milii lacrimas fervidissimas affert, toto terrarum orbe collacrimante. nam illius merainisse et imperii eius imaginem exhibere non solum mihi lamentandi causam praebet, verum etiam reliquos communis iacturae admonet. sed inchoanda historia patris niei hinc est, unde inchoare praestat; praestat autem, uudc certior atque ad cognitionem aptior uarratio futura est.