De alimentorum facultatibus

Galen

Galen. De alimentorum facultatibus libri tres. Corpus medicorum Graecorum, 5,4,2. Helmreich, Georg, editor. Leipzig; Berlin: Teubner, 1923.

Τὸ μὲν ἧπαρ ἁπάντων τῶν ζῴων παχύχυμόν τ’ ἐϲτὶ καὶ δύϲπεπτον καὶ βραδύπορον ὑπάρχον. ἄμεινον δ’ ἐν αὐτοῖϲ οὐκ εἰϲ ἡδονὴν μόνον, ἀλλὰ καὶ εἰϲ τἄλλα τὸ ϲυκωτὸν ὀνομαζόμενόν ἐϲτι τῆϲ προϲηγορίαϲ ταύτηϲ τυχόν, ἐπειδὴ πολλῶν ϲύκων ξηρῶν ἐδωδῇ τοῦ μέλλοντοϲ ϲφάττεϲθαι ζῴου τοιοῦτον παραϲκευάζουϲιν αὐτό· καὶ πράττουϲιν

οὕτωϲ ἐπὶ τῶν ὑῶν μάλιϲτα διὰ τὸ φύϲει τὰ τούτου τοῦ ζῴου ϲπλάγχνα πολὺ τῶν ἐν τοῖϲ ἄλλοιϲ ὑπάρχειν ἡδίω. γίγνεται δὲ κἀκεῖνα ϲφῶν αὐτῶν ἀμείνω φαγόντοϲ τοῦ ζῴου πολλὰϲ ἰϲχάδαϲ· ἀλλ’ οὐκ εὔλογον εἶναι δοκεῖ τοῖϲ ἀνθρώποιϲ ὑπερβᾶϲι τὸ φύϲει κάλλιον ἐπὶ τὰ χείρω παραγίγνεϲθαι.

τῶν δ’ ἄλλων ϲπλάγχνων ὁ μὲν ϲπλὴν οὐδὲ πρὸϲ τὴν γεῦϲιν ἀκριβῶϲ ἡδύϲ ἐϲτιν· ἔχει γάρ τι ϲτρυφνὸν ἐμφαινόμενον· εἰκότωϲ δὲ καὶ κακόχυμοϲ εἶναι πεπίϲτευται μελαγχολικοῦ γεννητικὸϲ αἵματοϲ ὑπάρχων.

ἀμφοῖν δ’ εὐπεπτότεροϲ, ὅϲῳ καὶ μανώτεροϲ, ὁ πνεύμων ἐϲτί, παμπόλλῳ γε μὴν ἣπατοϲ εἰϲ θρέψιν ἥττων· ἣν δὲ δίδωϲι τροφὴν τῷ ϲώματι, φλεγματικωτέρα μᾶλλόν ἐϲτιν.

ἡ δὲ καρδία κατὰ μὲν τὴν οὐϲίαν ἰνώδηϲ ϲάρξ ἐϲτι καὶ ϲκληρὰ καὶ διὰ τοῦτο δύϲπεπτόϲ τε καὶ βραδύποροϲ· εἰ δὲ πεφθείη καλῶϲ, τροφὴν οὐκ ὀλίγην οὐδὲ κακόχυμον δίδωϲι τῷ ϲώματι.

περὶ δὲ νεφρῶν (καὶ γὰρ καὶ τούτουϲ τινὲϲ ἐν τοῖϲ ϲπλάγχνοιϲ ἀριθμοῦϲιν) ἔμπροϲθεν εἴρηται.

Ϲκληρότερα τὰ μόρια ταῦτ’ ἐϲτὶ τῶν ϲαρκῶν. διὸ κἂν καλῶϲ πεφθῇ, οὐκ ἀκριβὲϲ αἷμα καὶ ἄμεμπτον, ἀλλὰ ψυχρότερόν τε καὶ ὠμότερον ἐργάζεται. πρότερον οὖν χρόνου πλείονοϲ δεῖται πρὸϲ τὸ καλῶϲ κατεργαϲθέντα αἷμα χρηϲτὸν γενέϲθαι.

Τῶν ἡμέρων ζῴων ἡ κρᾶϲιϲ ὑγροτέρα τῆϲ τῶν | ἀγρίων ἐϲτὶ διά τε τὴν ὑγρότητα τοῦ ἀέροϲ, ἐν ᾧ διαιτᾶται, καὶ τὸ ῥᾴθυμον τοῦ βίου. τὰ δ’ ἐν τοῖϲ ὄρεϲι ταλαιπωρεῖταί τε καὶ κάμνει πολλὰ καὶ κατὰ

ξηρότερον ἀέρα διατρίβει. διὰ τοῦτ’ οὖν ἥ τε ϲὰρξ αὐτῶν ἐϲτι ϲκληροτέρα καὶ πιμελῆϲ ἢ οὐδ’ ὅλωϲ ἢ ὀλίγιϲτόν τι μετέχεί.

ταύτῃ τοι καὶ ἀϲηπτοτέρα πλείοϲιν ἡμέραιϲ διαμένει τῶν ἡμέρων τε καὶ ἀργῶϲ διῃτημένων ζῴων. πρόδηλον δ’, ὅτι καὶ ἀπέριττοϲ ἡ ἐξ αὐτῶν ἐϲτι τροφὴ μᾶλλον, ὥϲπερ ἡ ἐκ τῶν ἡμέρων τε καὶ ἀργῶν περιττωματική. τρέφειν τε οὖν ἀναγκαῖόν ἐϲτι τὴν τοιαύτην τροφὴν μᾶλλον εὐχυμοτεραν τε πολλῷ τῆϲ ἑτέραϲ ὑπάρχειν.