De alimentorum facultatibus

Galen

Galen. De alimentorum facultatibus libri tres. Corpus medicorum Graecorum, 5,4,2. Helmreich, Georg, editor. Leipzig; Berlin: Teubner, 1923.

Φλεγματικώτερόν ἐϲτι καὶ παχύχυμον ἔδεϲμα καὶ βραδύπορον καὶ δύϲπεπτον, οὐχ ἥκιϲτα δὲ καὶ κακοϲτόμαχον ἅπαϲ ἐγκέφαλοϲ. ἐξαπατώμενοι δ’ ὑπὸ τῆϲ μαλακότητοϲ αὐτοῦ διδόαϲιν ἔνιοι τοῖϲ κάμνουϲιν ὄντα πρὸϲ τοῖϲ ἄλλοιϲ καὶ ναυτιώδη. μᾶλλον οὖν ὅταν | ἐμέϲαι τινὰ βουληθῇϲ ἀπὸ τροφῆϲ, καὶ τοῦτο τὸ μόριον αὐτῷ δίδου λιπαρῶϲ ἠρτυμένον ἐν τοῖϲ τελευταίοιϲ προϲενέγκαϲθαι, φυλάττου δ’ ἐπὶ τῶν ἀνορέκτων, οὓϲ ἀποϲίτουϲ ἐκάλουν οἱ παλαιοί. εἰκότωϲ οὖν οὐδ’ ἐϲθίει τιϲ ὕϲτερον αὐτὸ τῶν ἄλλων ἐδεϲμάτων, τῇ πείρᾳ δεδιδαγμένων ἁπάντων, ὅπωϲ ἐϲτὶ ναυτιώδηϲ.

εὐλόγωϲ δὲ καὶ ϲὺν ὀριγάνῳ πολλοὶ προϲφέρονται, καθάπερ ἔνιοι μετὰ τῶν ποικίλωϲ ἠρτυμένων ἁλῶν. ἅτε γὰρ παχύχυμοϲ ὢν καὶ περιττωματικὸϲ ἀμείνων γίγνεται τὰ πάντα μετὰ τῶν τεμνόντων καὶ θερμαινόντων ϲκευαϲθείϲ. εἰ μέντοι καλῶϲ πεφθείη, τροφὴν ἀξιόλογον δίδωϲι τῷ ϲώματι.

Γλυκύτερόϲ τε καὶ ἡδίων ἐϲτὶ καὶ λιπαρώτεροϲ ὁ ἐν τοῖϲ ὀϲτοῖϲ εὑριϲκόμενοϲ μυελὸϲ τοῦ ἐγκεφάλου· ὥϲτ’, εἴ τιϲ ἐκ παραβολῆϲ αὐτῶν γεύοιτο, δόξει τι καὶ αὐϲτηρὸν ἔχειν τὸν ἐγκέφαλον. ἔϲτι δὲ καὶ ναυτιῶδεϲ ἔδεϲμα πλείων προϲενεχθεὶϲ ὁ μυελὸϲ ὥϲπερ καὶ ὁ ἐγκέφαλοϲ. εἴ γε μὴν καλῶϲ πεφθείη, τρόφιμόϲ ἐϲτι καὶ αὐτόϲ. |

Ὁ νωτιαῖοϲ μυελὸϲ ὁμογενὴϲ μέν ἐϲτιν ἐγκεφάλῳ, κακῶϲ δ’ ὀνομάζεται μυελόϲ· ἔϲτι γὰρ ὁ μυελὸϲ ὑγρότερόϲ τε καὶ μαλακώτεροϲ καὶ λιπαρώτεροϲ οὐ μόνον τοῦ νωτιαίου, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ ἐγκεφάλου. ἐπεὶ δ’ ὑπὸ τῶν κατὰ τὴν ῥάχιν ὀϲτῶν περιέχεται παραπλήϲιοϲ ὢν κατὰ τὴν χρόαν μυελῷ, διὰ τοῦτο μυελὸν ὀνομάζουϲιν αὐτόν, ὥϲπερ γε καὶ αὐτὸν τὸν ἐγκέφαλον ἔνιοι προϲηγόρευϲαν ὡϲαύτωϲ.

ἔϲτι δ’ ὁ νωτιαῖοϲ μυελὸϲ ϲυνεχῆϲ μὲν τῷ ἐγκεφάλῳ καὶ τῆϲ αὐτῆϲ φύϲεωϲ αὐτῷ, ϲκληρότεροϲ δ’ οὐκ ὀλίγῳ, καὶ μάλιϲτα ἐν τοῖϲ κάτω τῆϲ ῥάχεωϲ πέραϲιν· εἰϲ ὅϲον γὰρ ἀφίϲταται τοῦ ἐγκεφάλου πλέον, εἰϲ τοϲοῦτον μᾶλλον ϲκληρύνεται. λιπαρότητόϲ τε οὖν ἥκιϲτα μετέχει καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὸ ναυτιῶδεϲ ἐκπέφευγε, κἂν πεφθῇ καλῶϲ, τροφὴν οὐκ ὀλίγην δίδωϲι τῷ ϲώματι.

Ἐλαιώδη μὲν ἄμφω ταῦτα, διαφέρει δ’ ἀλλήλων ὑγρότητί τε καὶ ξηρότητι. πιμελὴ μὲν γὰρ ὑγρόν τι χρῆμ’ ἐϲτὶ παραπλήϲιον ἐλαίῳ διὰ μακρὰν παλαιότητα πεπαχυϲμένῳ· τὸ ϲτέαρ δὲ | ξηρότερόν ἐϲτι πολλῷ πιμελῆϲ καὶ διὰ τοῦτο, κἂν θερμήναϲ αὐτὸ χέῃϲ, ϲυνίϲταταί τε καὶ πήγνυται ῥᾳδίωϲ. ὀλιγότροφα δ’ ἄμφω καὶ μᾶλλον ἡδύϲματ’ ἐϲτὶ τῶν τρεφουϲῶν ἡμᾶϲ ϲαρκῶν ἢ αὐτὰ τροφαί.