Commentarii in Apocalypsin
Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio
Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.
[*]( 6, 5 ) Equus autem niger famem significat; ait enim dominus: et erit fames per loca. proprie autem extendit se uerbum usque ad Antichristum, id est tempora, quando magna famis est futura quandoque et homines laedentur.
[*](6, 4 ) Equus rufus et qui sedebat super illum habens gladium: bella sunt, quae futura significat, ut legimus in euangelio: surget enim gens aduersus gentem et regnum aduersus regnum et erit terrae motus magnus. hic est equus rufus. [*]( 2 Mattli. 24, 7 7 Luc. 21, 10. 11 ) [*]( 3 famis A, cf. Georges, Wortformen p. 268 5 ruffus A 6 significat scripsi, significant A )
[*](6, 8 ) Equus autem pallidus, et qui sedebat super illum nomen habebat mors. haec eadem quoque inter ceteras clades praedicauerat dominus: uenturas pestes et mortalitates. cum enim dicat: et infernum sequitur illum. id est ut dicat deuorationem animarum multarum impiarum. hic est equus pallidus.
[*]( 6, 9 ) Animas autem occisorum uidisse sub ara id est sub terra. (al\'a) enim et caelum et terra dicuntur, sicut lex imaginaria ueritatis faciem meditata [ad duas aras, auream intrinsecus (et aeream extrinsecus), fecerat. nos autem intellegimus aram caelum dici a domino nostro nobis testimonium [*](3 cf. Matth. 24, 7 7 cf. Beatum p. 301 9 cf. Es. 30, 3 et 27, 2 ) [*]( 4 infernurn] item p. 74, 11 illud A id est ponit post deuorationem A 8 ara om. A lex imaginaria = 6 vojj.o<; 6 etxovt*6? 9 ad uncis inclusi 10 et aeream extrinsecus om. A )
[*](De Victorini editione conferantur quae ad pag. 76, 2 adnotauimus. pajfellae albae utimur opportunitate. ut sectionem 6 textus Hieronymiani, quae in aduersa pagina lin. 7-13 legitur, ab llippolyto originem ducere doceamus; nam Hippolyti capita contra Caium, quorum fragmenta apud Dionysium Bar-Salibi exstant, haec exhibent uerba e lingua Syrorum in nostram Germanorum icersa: Nicht von den Engeln sagt er, daB sie zum Kriege kommen, sondern daB vier Volker sich von der Gegend am Euphrat aufmachen und tiber die Erde kornmen und die Menschheit bękriegen. DaB er aber sagt \'vier Engel\', ist den Schriften nicht unbekannt; (denn) Mose sagt: Als er die Menscbenkinder zerstreute, errichtete er die Grenze der Volker nach der Zahl der Engel Gottes. Indem also die Volker den Engeln iibergeben wurden uncI eiJl jedes Volk je einem Engel zufiel, so hat Johannes recht, wenn er in der Offenbarung sagt: LOse diese vier Engel, welches sind die Perser, die Meder, die Babylonier und die Assyrer. Da niimlicli jene Engel, die den Volkern zuerteilt wurden, nicht den Befehl haben, die ihnen Zuerteilten aufzureizen, so ist damit eine gewisse Gebundenheit durch die Macht des Wortes ausgedriickt, welches sie zuriickhalt, bis der Tag kommen und der Herr des Alls befehlen wird. Und dies geschieht, weim der Antichrist kommt. (Hippolytus Werke, herausgegeben von Bonwetsch und Achelis, erster Band, zweite Halfte, Leipzig 1897, S. 243). Hieronymum autem uidemus loci ex Deut. 32, 8 hic laudati alibi similiter mentionem facere, cf. in Danielem librum c. 7: Quattuor uentos caeli quattuor arbitror angelicas potestates, quibus principalia regna commissa sunt, iuxta illud quod in Deuteronomio legi- mus: quando diuidebat altissimus gentes, quando separabat filios Adam, constituit terminos populorum iuxta numerum angelorum dei (XXV 527. 528 M; praeterea cf. ibid. 267 B, 420 A, 555 U, 1206 C). Ad lin. 9-13 cf. Commodiani carm. apolog. u. 891 sq.: Exurget iterum in istius clade Neronis Rex ad orientem cum quattuor gentibus inde. Quae leguntur in Hieronymi recensione VI 7, conferantur cum uerbis Primasii, Comment. in Apocal. III (LXVIII 851 JJI): Quos ante singulatim nominauerat, nunc in unitate consociat: stantes ante thronum et in conspectu agni et erant amicti stolis albis et palmae fuerunt in mallibus eorum .... stolis baptismum, palmis triumphum crucis insinuat. )
De Victorini editione, quod attinet ad cap. VI, conferantur quae ad pag. 76, 2 adnotauimus. recensionis Hieronymi cap. VI sect. 8, quae in aduersa pagina lin. 6-9 repraesentatur, ex Ticonii commentariis deprompta exstat in Ps.-Augustini homil. in Apocal. VI (XXXV 2427. 2428 bis M), apud Primasium (LXVIII 854 M), apud Beatum p. 357.
[*]( 7, 2 ) Angelum autem descendentem ab oriente sole: Heliam prophetam dicit, qui anticipaturus est tempora Antichristi ad restituendas ecclesias et stabiliendas ab intolerabili persecutione. haec in apertione libri et ueteris testamenti et nouae praedicationis legimus; ait enim dominus per Malachiam: ecce ego mitto uobis Heliam Thesbiten, conuertere corda patrum ad [*]( 6 Mal. 4, 5. 6 ) [*]( 5 apertione] perditione A nouae scripsi, noui A 6 mitto = ajiooteXXtu LXX )
Mitti autem de caelo orationes ecclesiae ab angelo et suscipi eas et contra effundi iram et scotomari regnum Antichristi per angelos sanctos et in euangelio legimus; ait enim: orate, ne incidatis in temptationem. erit enim angustia magna, qualis non fuit ab initio nec ab origine mundi, et nisi dominus breuiasset dies illos, non esset salua ulla caro super terram. hos ergo archangelos magnos VII ad percutiendum regnum Antichristi mittet. nam et ipse dominus dixit in euangelio: tunc filius hominis mittet nuntios suos et colligent electos eius de IIII uentis a finibus caeli usque ad fines eius. et ante ait: tunc [*]( 5 cf. Apoc. 7, 4-9 7 cf. ibid. 8, 3 sqq. 8 cf. ibid. 8, 6 sqq. 10 Matth. 26, 41 (= Marc. 14, 38; Luc. 22, 46) Matth. 24, 21. 22 cf. Marc. 13, 19. 20 15 Matth. 24, 31 17 Mich. 5, 5. 6 ) [*]( 3 ad sequentis] adsequentis A 8 effudit A scotomari scripsi, percuti A, cf. quod subsequitur lin. 14: ad percutiendum regnum 9 ait enim], enim ait A 16 colligent scripsi, colliget A — ircioovdaEt, cui lectioni non desunt testes )
\'Tuba\' autem uerbum est potestatis; et licet repetat per \'fialas\', non quasi factum esse dicat, sed quoniam semel, quod [*]( 4 Eccle. 12, 3 5 Matth. 13, 27-30 14 cf. Apoc. 8, 6 15 cf. ibid. 15, 7 ) [*]( 2 hominum om. A indagabunt respondere uidetur uerbo πημανου̃σιν pro ┊┊ιμανοῡσιν(pascent Vulg.) 11 lolhim Am2, illum Am1 15 nonJ scil. repetit factum oppositum est sequenti futurum ("nicht als ob er sagte, dafi es schon \'geschehen sei") )
[*]( 8, 13 ) Aquila uolans medio caelo: spiritus sanctus significatur in duobus prophetis contestans magnam plagarum iram imminere. si quo modo, quamuis sit nouissimum tempus, aliquis adhuc saluus esse possit. [*]( \') cf. Apoc. 8, 7 et 16. 2 2) cf. ibid. 8, 8. 9 et l(j, o 3) cf ibid. 8, 10. 11 et 16, 4-7 *) cf. ibid. 8, 12 et 16, 8. 9 ■>) cf. ibid 9, 1 sqq. et 16, 10. 11 6) cf. ibid. 9, 13 sqq. et 16, 12-16 7) c-f. ibid. 11, 15 et 16,17-21 14 cf. ibid. 11, 3 ) [*]( 2 minus dixit = ὲμει4 sancti .1 percucurrit scripsi, per- currit A 5 reddit Aml 6 sed scripsi, et A 7 pseudoprophetiaj uerte: es gibt namlich auch eine lalsche Auslegung 9 insaniam A 11 Bahilonis A )