Historiae Adversum Paganos

Sequitur bano miseram luem miserioremque eius expiationem proximo anno satis triste prodigium. repente siquidem medio Vrbis terra dissiluit, uastoque praeruptu hiantia subitο·ιinferna patuerunt.

manebat diu ad spectaculum terroremque cunctorum patenti uoragine inpudens specus nefariamque uiui hominis sepulturam diis interpretibus expetebat.

satisfecit inprobis faucibus praecipitio sui M. Curtius, uir eques armatus, iniecitque crudeli terrae inopimam satietatem, cui parum esset, quod ex tanta pestilentia mortuos per sepulchra susciperet, nisi etiam uiuos scissa sorberet.

Anno ab urbe condita CCCLXXXVIII iterum terribilis Gallorum inundatio iuxta Anienem fluuium ad quartum ab Vrbe lapidem consedit, facile sine dubio pondere multitudinis et alacritate uirtutis perturbatam occupatura ciuitatem, nisi otio et lentitudine torpuisset.

ubi atrocissimam pugnam Manlius Torquatus [*]( AVCTORES cap. 5 § 1—§ 3 satietatem *Liu. 7, 6 || 3 terra dissiluit - 4 patuerunt cf. Vergil. Aen. 8, 249-246, Ouid. Met. 2, 260 sq. cap. 6 § 1 iterum sqq. — § 3 Eutrop. 2, 6 exceptis § 1 facile sine — torpoisset et § 2 cruentissima-confecit Orosianis ) [*]( EXPILATORES 1 sequitur—8 satietatem excerpsit Paulus p. 20,9 sqq. ) [*]( 1 miseram ex miseriam corr. P || luem (em in ras.) P 2 medio] in medio G2B 8 sdisiluit PR II praerupto DOGB || hianua. D 4 expectaculum D 6 dissenter praedib: D || expetebat (sed te corr. m. 1 ex ta) P expectabat B || inpbis B inpropis D 7 praecipitio (ti add. m. 2) P II marcus PBD || scurcius P cursiusB tcurcius (ius in ras. m. r) D curcius D j] uir eques] KMHT ΟΕυ uir aeques P nir D ∗eques (a ut uid. eras. B) R,h uir nobilis eques OZ eques romaaos (sic) B 8 crudili PB (sed i priore ex e mut. B) || inopimam] P1RD (mam m. 1, sed ut uid. in ras. B) inopinam P1 inopinatam v || parum ex paruum corr. P || quod (od ita ras.) P 9 susciperet (i ex e corr.) B 10 scissas or∗∗biret (er. re) D II sciRa P 11 trecentesim ο· octogensimo octauo D 12 anien∗em R anienim D || fluuium (nuium in ras. al. m.) B || quartam P 18 multitudinis (ti add. m. 2) P 14 lentitudine (di ex do corr.) P 16 torpnisset (isset euanuere) P tnrpuesset D || manlius] PbRbD mallius Pa man∗lius (i ut vid. eras.) B II turquatus D )

post paululum quoque Tuscorum pugna sub C. Marcio consecuta est: ubi conici datur quantum. hominum caesum sit, quando octo milia sunt capta Tuscorum.

Tertio antem in isdem diebus Galli se in praedam per maritima loca subiectosque campos ab Albanis montibus diffuderunt; aduersum quos, nouo militum dilectu habito conscriptisque legionibus decem, LX milia Romanorum, negatis sibi Latinorum auxiliis, processerunt.

confecit hanc pugnam M. Valerius, auxiliante coruo alite, unde postea Coruinus est dictus. occiso enim prouocatore Gallo, hostes territi sparsimque fugientes grauiter trucidati sunt.

Numerandum etiam inter mala censeo primum illud ictum cum Carthaginiensibus foedus, quod isdem temporibus fuit; praesertim ex quo tam grauia orta sunt mala, ut exim coepisse [*]( AVCTORES § 4 et § 5 Liu. 7, 25 sq. et Eutrop. 2, 6 cap. 7 § 1 et § 2 Liu. 7, 27 (exceptis anno — occcu) ) [*]( 1 titus PRD || quintius] PRD 2 confecit hinc denuo superstes L || plio P 3 g. L gaio PB gio D || sal∗p∗icio (fuit subplicio) R 4 thuscorum L || g- L gaio PRD 5 martio PR || consecuta (corr. m. 1) P aubsecuta B || co*nici P 6 octo. P || mil- L || sunt in ras. angust. P || toscorum P (tuscorum h. I. L) 7 ∗isdem B hisdem LPD 8 haec -que campos ab add. in marg. m. 1 P || diffdderunt (fu ex fun corr.) P 9 aduersum] ut aduersum La || dilectu LPbdilectο̌ (i in e corr.) B || habeto (o m i corr. ) P 10 decim P || sexaginta D 11 negatis (g ex c corr. m. 2) L 12 m L (sic ubique) marcos PRD || coruinus (cor in ras.) P 13 occiaso (priore s del.) P || prouocatoreL || hostes (h m. 2) P 14 sparsimque L sparsimque (i ex e corr.) P sparsimquae R || grauiter (ui in ras.) P 16 cartbagin,ensibus (c s. s. et n in ni corr. al. m.) B || quod (od ex e corr.) P || isdem] L hisdem PRD 17 exim] LPaD D exin PbR || uideatur L )

anno siquidem ab Vrbe condita CCCCII legati a Carthagine Romam missi sunt foednsque pepigerant.

quem ingressum Carthaginiensium in Italiam malorum grandinem secuturam x continuarumque miseriarum tenebras iuges historiarum fides locorumque infamia et abominatio dierum, quibus ea gesta sunt, protestantur.

Tanc etiam nox usque ad plurimam diei partem tendi uisa eat et saxea de nubibus grando descendens ueris terram lapidibus uerberauit.

Quibus diebus etiam Alexander Magnus, uere ille gurges miseriarum atque atrocissimus turbo totius Orientis, est natus.

Tunc etiam Ochus, qui et Artaxerxes, post transactum in Aegypto maximum. diuturnumque bellum plurimos Iudaeorum in transmigrationem egit atque in Hyrcania ad Caspium mare habitare praecepit :