Historiae Adversum Paganos

At nunc increpet haec tempora atque illa conlaudet, quicumque nescit hosce omnes istarum urbium prouinciarumque populos ita nunc in solis ludis ac theatris consenescere, sicuti tunc in castris maxime proeliisque tabuisse.

florentissima illa et totius tunc imperium Orientis adfeotans Lacedaemoniorum ciuitas uix centum habere potuit senes; ita incessabilibus circumuenta malis inmaturas misere expendebat aetates:

et queruntur nunc homines, quorum refertae pueris et senibus ciuitates secura. iuuenum peregrinatione ditantur pacificisque exercitiis stipendia domesticae uoluptatis adquirunt? nisi forte — ut adsolent [*]( AVCTORES § 12 ita-tabuisse sec. Iustinum 6, 9 § 3 sq. § 13 totine — ciuitas cf. Oros. 3, 1 § 5 aq. || uix centum .. senes cf. Oros. supra § 6 ) [*]( 1 afflicti (prior f in ras.) B 2 confussione PaRa 8 aliquas R2 || continuo......... (tinno in ras.) P || lacedaemonis L lacedemonii (e altera in ras. B) PR 4 bootii P boeoti L boe∗tii R boetii D || thebane D || grecia RD || assia P || persida (da in ras. ampl. al. m.) B cf. 1, 2 6 17 5 aegyptos] L aegiptos P || libia PRD || insǒlisque P 6 egere] egre L egere (ł egre m. 3) P 7 eMma P* || munerarem P* 8 hęc in ras. al. m. B || collaudet sed priore 1 in ras. al. m. B 10 ac B || theatriċι̇s L 11 pliisque (liis in ras.) P peliisquae (a eras.) B || tabuisset (t fin. del.) PB t 12 ạḍ|affectans (aff in ras.) P afectans B affectans D || lacedemoniorum PB 13 c PB || ita om. D || incensabilibus D 14 malis sima turas D || misere∗∗ (2 litt. eras.) P || aeta∗tes P || quaeruntur L 16 reffertae P || securae (a del.) P 16 iuuentum P* || pacificisquQ Ra || exercitis P1 .17 uoluptates Ra || nisi in ras. al. m. B U auolent R2 . ) [*]( V. ) [*]( 10 )

Anno ab Vrbe condita CCCLXXVI saenissimo terrae motu Achaia uniuersa concussa est et duae tunc ciuitates, id est Ebora et Helice, abruptis locorum hiatibus deuoratae.

At ego nunc e contrario poteram similia in diebus nostris apud Constantinopolim, aeque modo principem gentium, praedicta et facta sed non perfecta narrare, cum post terribilem denuntiationem conscientiamque mali sui praesciam subter commota funditus terra tremeret et\' desuper fusa caelitus flamma penderet, donec orationibus Arcadii principis et populi Christiani praesentem perditionem Deus exoratus auerteret,

probans se solum esse et conseruatorem humilium et punitorem malorum. sed haec ut commemorata sint magis quam explicita uerecundiae concesserim ut et qui scit recolat et qui nescit inquirat.\' [*]( AVCTORES § 1 Afiricanus ap. Syncell. p. 490, 17 Bona (cf. Eus. 1637 a quo ut ab Hier. abest Achaiae mentio) § 2 de iisdem referunt Augustinus De excidio urbis Romae 7 (uol. 6, 627 Ben.), qui tamen de terrae motu tacet, et Marcellin. Comes ad a 396 (p. 272, 29 Bonc.) ) [*]( 1 ita marg. omnia sordescere praesentia m. recentiore P 2 audituque (e inras.) P II etiam] enim D || fastidioṡȧ est L fastidium (om. est) P1 3 ANn (N in ras.) B || · coo mο·LΧΧ·sexto L trecentesemo septua|ginsimo sexto D || terrae (ae ex i corr.) P 4 cconcusa P || id est (t in ras.) P 5 ebora] LD aebora P ębora B, Bura fh H nelioe PB eliee D || deuoratae (ae ex e corr.) P deuorare D, deuoratae eunt fh 6 ad (d int corr.) B II nunc e) nun est D 7 aput PaD 8 set Pa 9 preseiam P consciam L 10 fundatas La funditus (fund in ras.) P || et om. LD 11 orationibus (r in ras.) P II arcadi PB || ėṫ| (f. 37v) et L 12 presentem P || anerteret (t priore ex corr.) P 13 aoldm (sic) L II conuereatorem (sed corr. 1 aut 2 m.) L 14 haec supra add. m. 2 P II commemorata (m prima in ras.) P || explicita] LP (sed ta in ras. P) explicata RDυ 15 nerecondiae P || conoenserim P cocesserim B || et qui scit in ras. angustiore P qui scit D 16 saṛẹquirat P )

Interea Romani, qui per septuainta annos ab urbe Vulseoram, praeterea Faliscorum Aequorum et Sutrinorum subacti et adtriti adsiduis bellis conficiebantur, tandem in supra scriptis diebus Camillo duce easdem cepere ciuitates et rediuiuo finem dedere certamini.

Praenestinoa etiam eodem tempore, qui usque ad portam Romae bellando et caedendo peruenerant, ad flumen Haliam T. Quintio pugnante uicerunt.

Anno ab Vrbe condita CCCLXXXIIII L. Genucio et Q. Seruiilio consulibus ingens uniuersam Romam pestilentia corripuit:

non ut adsolet plus minusue solito temporum turbata temperies, hoc est ant intempestina siccitas hiemis aut repentinus calor ueris aut incongruus umor aestatis uel autumni diuitis [*]( AVCTORES g 4 et § 5 Eutrop. 3, 1 et 2 excepto illo g 4 Faliarorum (cf. Liu. 5, 26 sq.) || § 4 in supra scriptis diebus] i. e. anno supra. § 1 scripto (cf. 6 § 4, 7 § 5), fort. ex chronographo suo: a quo ut in uers. Arm. Eusebii et in codice A Hieronymi quae h l. de Quintio narrantur eidem anno uidentur adscripta fuisse atque terrae motus ille; Eutropius res a Camillo et Quinto gestas tribuit anno u: c. 365 cap. 4 § 1 L. Genucio sqq, et § 3 cunctos-confecit] *Liuius 7,1 et 2 § 2 ignotus..... ) [*]( EXPILATORES 9 ingens-corripuit et p. 148, 4 per biennium iugiter expressit Paulus p. 19,25 not. § 2 siccitas hiemis—aura corrumpens adhibuit Isidorus De nat. rer. 39, 1. ) [*]( 1 LXX PR 2 praeter.. P praeter os B || in marg. ciu ̃ (i. e. ciuitates) P || phaliscorum L 3 triti D || assi∗duis ( prima b in ras. ; eras. 1) B || conflciębantur (t eras.) B || supra aoribtis L. 4 caepere PB 6 certamine P j| w marg. pnerte ciũΡ 6 rumae D || baeliando La || cedendo P cqdendo K 7 halim LD balio (io in ras. P) PR Aliam uel Alliam v || tito LPBD || quintio] LPRD 8 ·οcc·mο·LXXX mο·quartο· L trecentissemo octogesimo · quarto D H l∗ucio P l∗utio (eras. 1) .B lucioD clł genutio B || quinto PBD 9 cus PB || conrripuit La 10 ut s. s. in R in ras. m. 1, ex ad ? D || as solet P assolet R || plus∗ P || minasae* (er. a) D || turbata (r in ras.) P 11 ant s. s. in P || ad intempestiua in marg. intemperata P 12 INCONGRuis (i in u corr. m. 1a aut 1b) L; post hoc uerbum deest in L fol. unum (id quod manus s. XVI-XVII adnotauit his uerbis: deest pagina sabsequens); fol. proximum (38) incipit a u. confecit (p. 160, 2) || incongruosum mora egtatis D || humor PR || diuitia (tia in ras.) P dinitiis (is ex s corr. al. m.) B diuiciis D ) [*]( 10* )

sed grauis diuturnaque in nullo dispar sexu, in nulla aetate dissimilis generali cunctos per biennium iugiter tabe confecit, ut etiam quos non egit in mortem, turpi macie exinanitos adflictosque dimiserit.

conquererentur hoc, ut arbitror, loco obtrectatores temporis Christiani, si forte silentio praeterierim, quibus tunc caerimoniis Romani placauerint deos et sedauerint morbos.

cum pestilentia in dies crudesceret, auctores suasere pontifices, ut ludi scaenici diis expetentibus ederentur. ita pro depellenda temporali peste corporum arcessitus est perpetuus morbus animorum.

uber nunc quidem mihi iste doloris atque increpationis locus est, sed, in quo iam reuerentia tua studium sapientiae et ueritatis exercuit, mihi super eo audere fas non est, commonuisse me satis sit et ex qualibet intentione lectorem ad illius lectionis plenitudinem remisisse. [*]( AVCTORES § 5 cum pest. - ederentnr * Liu. 7, 2 || § 5 ita pro dep. - § 6 adhibitus Augustinus Ciu. D. 1, 32; 3, 17 (quem laudat § 6) ) [*]( 1 illecebra ex inoelebra corr. B || exι̣ṇspirata P sinex∗pirata B expirata D || de Calabris (de extra u. scr., Ca in ras.) P 2 infirmitatum (n ex m corr.) P inflrmitatium D || afferre (priore f in ras. al. m.) B adferit D 3 diuturnaque (tn add. m. 2) P dintnrnaqua .B || in nnlla] ∗∗*nulla B 4 biennium (bi m ras.) P 5 torpi∗∗ P || maci∗e B 6 afflictoeque (priore f in ras.) B afflictusque D || demiBerit P idemiSerit B || conquererentur] PB conqueruntur D conquerentur υ || ∗∗∗hoc B 7 obstrectatores (priore s dd.) P 8 preterierim B || tunc in ras. ang. P || cęrimoniis B 1ceremonis P caeremoniis D || placauerint (i ex n radendo corr.) P a 1placuerunt B 9 sedauerint (i ex u corr.) P sędaue (t. e. -runt) B || crudesceret B crudisceret|et D 10 autores D || suaaere (sua m raca. ampl.) P || ludi scaenici) in marg. ł ludis soenicis ah m. B || scęnici (aoq m ras. ang.; fort. fuit se) P || dis D 11 ederentnr] PRt inmarg. I sedarentur al. m. B sederentur D || debelenda D || temporalim D || accer- Q situs PbR 12 umorbis (u m 1) D || mimorum (o in a corr.) B 18 est m. 2, sed uid. soluisse manus primae compendium ∻P 15 est] ∻ in est mut. m. 2 P || satis] facti. P* )