Historiae Adversum Paganos

Anno ante Vrbem conditam DLX atrocissimum inter Cretenses atque Athenienses certamen fuit, ubi populis utrimque infeliciter profligatis cruentiorem uictoriam Cretenses exercuerunt;

qui nobilium Atheniensium filios Minotauro, utrum fero homini an humanae bestiae aptius dicam nescio, deuorandos crudeliter addicebant atque informe prodigium effossis Graeciae luminibus saginabant.

isdem diebus Lapithae et Thessali famosis nimium certauere conflictibus.

sed Thessalos Palefatus in libro primo Incredibilium prodit ipsos a Lapithis creditos dictosque fuisse Centauros eo, quod discurrentes in bello equites ueluti unum corpus equorum et hominum uiderentur.

Anno ante Vrbem conditam CCCCLXXX Vesozes rex Aegypti [*]( AVCTORES 2 astra tug.] respicit fort. ad Astraeam (cf. Ouid. Met. 1,150 et inprimis Iuuenal. 6, 19 ubi est: ad superos Astraea recessit hac comite, atque duae pariter fugere sororel) cap. 13 § 1 (atrociss. gqq.) et § 2 cf. Eus. 787 || § 3 et § 4 ignotus; cf. Eus. 776. et Hier. cod. Fux. (ubi etra corr. in etequi) || 10 Palaephatus in libro I Incred. loudatus est apud Eus. || cap. 14 Vesozes sqq.] Iustin. 2, 3 § 8-16 ) [*]( EXPILATORES 8 uerba informe - 9 saginabant (omisso effossis) ad- fert Aldhelmus epist. ad Acirc. p. 291 Giles || cap. 14 § 1-§ 4, cap. 15 hinc talia confecit Ante annum CCCCLXIX primum Amazones Seuerus chrom. p. 452 ) [*]( 1 quicquid PR quicquit B 2 hominis D || sustenuerint BD 3 quingentisimo sexagensimo D DC- et LX- B || atrocissemo D 4 atque athenienses om. B || adque P* et v || populus D || utrique Bt utrisque B™ 6 nubilium D || filius D || minatauro D 7 inhnmanae (in deletum) PR || crudiliter D 8 adque PaB || infurme D || efosis B || greciae RBD || lumi«nibus P 9 hiBdem PRD hiisdem B || laphythae B || thesali B 10 thesalus B the-\' salos D || palefatua] PRBAb palefactus DA* 11 incredibiliũ∗ (ũ ex us corr.) PR incridebilium D incredibile B || lapitis B || creditus dictusque D 12 centaurus D || descurrentes D || in bello (in add. in ras. m. 2) P || «equites R || uelut in unum B 13 aequorum B equorum (q in ras. m. 1, ex r ?) D 14 quadringentesimo octogesimo D || uesozel] PRBDA (item GNTF uesoges KMO uaesores E; nullus I ses, itemque infra; uesores v.; uesosis, nesosi, uesosis B Iordanis Get. 6 tribus il.; cf. Gutschmid in Iahrb. f. Phil. Suppl. 2 p. 194) )

ad quae Scythae legatis respondent, stolide opulentissimum regem aduersus inopes sumpsisse bellum, quod timendum ipsi magis uersa uice fuerit propter incertos belli euentus nulla praemia et damna manifesta. porro sibi non exspectandum, dum ad se ueniatur, sed ultro praedae obuiam ituros.

nec mora, nam dicta factis insequuntur. primum ipsum Vesozen territum refugere in regnum cogunt, destitutum uero exercitum inuadunt omnemque belli apparatum capessunt, uniuersam quoque Aegyptum populauissent, ni paludibus inpediti repellerentur.

inde continuo reuersi perdomitam infinitis caedibus Asiam uectigalem fecere; ubi per XV annos sine pace inmorati tandem uxorum flagitatione reuocantur denuntiantium, ni redeant subolem se a finitimis quaesituras. [*]( 1 septemtrionem PR || p*ene (eras. a) R poenae D || pylago B 2 Btodens D || scitbis D 3 primas (imns in ras. angust.) P || hostit ∗∗bus (li er.) R hostebus D 4 legis RaD || adquę (t m. 2) P adq; in adque̢ corr. al. m. R adque B atquae (sic.-q̢̢) D cf. 1,15 §4 || scithae B || respondent] PR responderunt BDv || Btulide D 5 susisse (p al. m.) R sumsisse PBD || quo B 6 sibiipsi R || ueraa uice fuerit om. B || pp radendo ex pp factum P pp R || inCertos (C ex t) R incertus D 7 euentos D 8 exspectandum] B exp- PRD || predae D 9 lturos P iturus (us in os corr.) R iturus D || facta B || insequuntur] R* insequntur B insecuntur PRlD 10 uesozen] PRA uesozem BD || refugire D 11 apparatum] PRBD 12 populauissent] PRBD -assent h || ni] PRXBD nisi v niai nili R\' (interpolatum fort. ex Iordane 6) || impediti RD 13 repellentur PRa || infinitis R 14 caedib; (ib; in ras.) R || asiam] iam P1R (i atr. obscuriore in R) || uectegalem D uectigabilem B || quindecim B quindecem D 15 immorati D || uxorum] oxoroI D || flagitacione D || denuntiantium] Bv denuntiantibus PRA (sed ib; in v corr. et d in ras. R) denunciantibuB D denuntianti Z 16 sobolem RbB || se om. AR% sed uersu extremo al. m. add. in R || * finitimiB (a s. s. m. 2) P |a flnitimis (a in ras. al. m.) R; ex flnitimis Iustinus )

Medio autem tempore apud Scythas duo regii iuuenes Plynos et Scolopetius. per factionem optimatium domo pulsi, ingentem iuuentutem secum traxere et in Cappadociae Ponticae ora iuxta amnem Thermodontem consederunt campis Themisoyriis sibi subiectis; ubi diu proxima quaeque populati conspiratione finitimorum per insidias trucidantur.

horum uxores exilio ac uiduitate permotae arma sumunt et, ut omnibus par ex simili condicione animus fieret, uiros qui superfuerant interficiunt atque accensae in hostem sanguine suo ultionem caesorum coniugum finitimorum excidio consequuntur.

tunc pace armis quaesita externos concubitus ineunt, editos mares mox enecant, feminas studiose nutriunt inustis infantium dexterioribus mammillis, [*]( AVCTORES § 1-2 (—sumunt) Iustin. 2, 4 §1 — 4 (medio.. tempore sic exscripsit temere omissis Iustinianis 2, 3 § 17 sq.) § 2 (et ut qq.)—§ 4 Iustin. 2, 4 § 7-12. ) [*]( EXPILATORES 1 Linus (sic) et Scol... pulsi.. 3 in Capp. -4 Theais Sciriis (sic) excerpsit Seuerus Ghron. p. 468 sq. 6 aqq. de quibus (quas ec m. 1 quibus et m. 2 B) feminis (-as D) bellatricibus (-ces B) Orosius in primo uolumiue professa uoce testatur Iordanis Get. 5 codd. D et Ambros. ) 6 horum uiores.. p. 66, 1 Amazones-2 Lampeto..8 cum Marpesia : 9 trucidantur-Sinope.. p. 67, 3 tunc.. regno praeerant. 4 Orithyia.. 6 sororea — Menalippe.. 7 retentae.. 8 Menal. ..9 reddidit—10 potita est excerpsit Seuerus Chron. p. 454 ) [*]( 1 iput Pa || regi BD || iuuemis D || plrnns D plenius B 2 scolopetius] PRlDB scolopitius al. m. R || faccionem D || optimatium] P obtimatifl (b in p corr.) R optima cium D optimatum Bv 3 inuentutem (n in ras.) P || ponticae] PR2BD pontique R2h 4 thermodobtem] PRD theranodontem B || consedirunt D || themiscereis B themis cereis D 5 queque D 6 exilio] PRBD 7 uiduetate D tl eximili (corr. m. 2 in P) PR 8 conditione R 9 adque P2B 〈at〉q (at euanidae et incertae) D || sangumem (. m. ant.) D || suo] PRBD suorum h 10 consequntur B consecuntur PR 11 quesita D || concubitos B (paenultima fuisse o et alia m. in u esse corr. wid.) R || ∗∗eunt (corr. m. 2) P || mox (prima hasta ex e statim corr. m. 1) D II | enecaat (e pr. fort. ex corr. add.) R enegant D 12 feminas P || studiosae D || infantum] PRD imfantum B || dexterioribu] PRD caaterio (sic) Bk dexterio B || mammillis] PRaD mamillis Rb mammellis B ) [*]( Y. ) [*]( õ )

harum duae fuere reginae, Marpesia et Lampeto, quae agmine diuiso in duas partes uicissim curam belli et domus custodiam sortiebantur.

igitur cum Europam maxima e parte domuissent, Asiae uero aliquantis ciuitatibus captis, ipsae autem Ephesum aliasque urbes condidissent, praecipuam exercitus sui partem onustam opulentissima praeda domum reuocant, reliquae ad tuendum Asiae imperium relictae cum Marpesia regina concursu hostium trucidantur.

huius locum Sinope filia capessit, quae singularem uirtutis gloriam perpetua uirginitate cumulauit.

hac fama excitas gentes tanta admiratio et formido inuaserat, ut Hercules quoque cum iussus fuisset a domino suo exhibere arma reginae quasi ad ineuitabile periculum destinatus, uniuersam Graeciae lectam ac nobilem [*]( AVCTORES § 5—9 Iustin. 2, 4 § 14—25 ) [*]( EXPILATORES 1 uide supra ad cap. 14 princ. ) [*]( 1 sagittaram P sagitarum B || iactus] ictu (mc) B || impedirentur] PRBD (i alt. atramento obscuriore nec sine ras. in B) 2 fuerę reginę D || manepia B II lapeto B II quae] q i. e. quae, cum que sic q: notatum sit in D (q pro que positum in seqq. non adnotaui) 3 partis D || I ucissim B uicissem D 4 sorciebantur D || europam] PBB eurobae D europae v || maxima e] mazime P1 mazima e (z et posterior a in ras. et e ex corr. inserta a m. antiqua; deinde e in ex, sic exe, corr. a m. 8. XIV) B ex maxima P* maxima B maximam Dv || parte] PRB partem Dv 5 ipsae (-se D) autem] PBBD ipsae h 6 efesum D || condediBsent precipuam D 7 onostam D || ∗∗opulentissima (o in ras.) B opolentissimi D || preda D || rebq; (ex reliq; ut uid. corr.) S B reliqui D 8 marpetia B marsepia B 9 truciantur D || E huius B || sinope] sinopg P Orithya ex Iustino interpol. multae edd. 10 capessit post locum traiecerunt edd. quaedam uelut Col. 1542 fh || uirginitatS D 11 admiracio D || excitas] P*BD excita P1R2 excitatas RbBm|| admiratio et] admiratione P admirationet B 12 herculis PRahircolis D hyrculis B || iusus B iuasus B || fuissit D 13 . domino B a domeno D || regine D || pericolum D 14 uniueraam (i in ras.) P || greGiae BBD (grecia electam D) )

duae tunc sorores regno praeerant, Antiope et Orithyia. Hercules mari aduectus incautas inermesque et pacis incuria desides oppressit. inter caesas captasque complurimas duae sorores Antiopae, Melanippe ab Hercule, Hippolyte a Theseo retentae.

sed Theseus Hippolyten matrimonio adsciuit, Hercules Melanippen sorori reddidit et arma reginae pretio redemptionis accepit.

post Orithyiam Penthesilea regno potita est, cuius Troiano bello clarissima inter uiros documenta uirtutis accepimus.

Pro dolor, pudet erroris humani. mulieres patria profugae Europam atque Asiam id est plurimas fortissimasque mundi partes intrauerunt peruagatae sunt deleuerunt, centum paene [*]( AVCTORES § 10 Iustin. 3, 4 § 31 ) [*]( EXPILATORES § 10 clarissima .. docomenta adsciuit Iordanis GtL 8 ) [*]( 1 eontrazit B* || nauis D || prepararit D 2 improuiso B || adgredi (alt. d statim corr. m. 1 ex ?) D aggredi PR || ad u. di et — duae adscr. 1 (uoluit fort. malloerit) B* || inpiratas R2 in insperatas D; in promptu est inopinatas (inopinantee Iustinus) uel insperatos (cf. 5,18 § 13) corrigere, sed fort. Orosianum est; cf. Grubite p. 32 3 sororis D || preerant D 4 anthiope B anthiopq P anthiopae BD || orythia PR orithiia D orithia B || herculis PR2 hyrculia B hercoles D 5 incuria (a in ras. m. 2) P || oppraesit B || cQssas (prima t erasd) P 6 conplnrimas PBD cdplnrimas R1 quplurmas [t. e. cu-- m 9- corr.] R2 || sororis D || anthiopae B anthiopą PBX anthiope B1 || melanippe] PB menalippae D minalippae B menal. v cf. Gut- schmid Iahrb. f. Phil. Suppl. 2 p. 199 7 hercolae D hyrcule B || hyppolite P Ahyppolite (& ai. m.) R hyppolitae BD || retentae] retentae sunt R2v || hyppoliten PBD yppoliten B 8 assciuit (pr. e m ras. al. m.) R || herculis PR2 bircolis D hyrculis B || melanippen] B melanippem P menalippen BDv || reddit D 9 praetio RB precio D || redemtionis P redemcionis D 10 orythiam PR orithiiam D orithiam B || pentesilea PR pentisilea B pentesilei D || traiano B 11 clarisima B 12 pudet erroris] deterroris D || profuge D 13 adque P*B || est B || plnrima* B 14 partis D || c. B || p∗ene (eras. a) R ) [*](5* )

modo autem Getae illi qui et nunc Gothi, quos Alexander euitandos pronuntiauit, Pyrrhus exhorruit, Caesar etiam declinauit, relictis uacuefactisque sedibus suis ac totis uiribus toti Romanas ingressi prouincias simulque ad terrorem diu ostentati societatem Romani foederis precibus sperant, quam armis uindicare potuissent;