In Hieremiam Prophetam Libri Sex

quodque ait: quasi iuuencus indomitus siue uitulus et non didici, hoc significat, quod multo labore atque uerberibus eruditus sit, ut ad paenitentiam uerteretur, et non profecerit. \'conuerte,\' inquit. \'me, et conuertar\' — ergo et ipsum, quod agimus paenitentiam, nisi dei nitamur auxilio, implere non possumus —; \'postquam enim conuerteris me et ad te conuersus fuero, tunc cognoscam, quia tu dominus deus meus es et nequaquam errores mei atque peccata. et postquam conuertisti me.

egi paenitentiam\'. uide, quantum sit auxilium dei et quam fragilis humana condicio, ut hoc ipsum, quod agimus [*]( 1. 2. 3. 4 *Hier. 31 (38), 19 8 cf. III Reg. 12, 20. 28. 29 11 Hier. 31 (38), 18 *Hier. 31 (38), 18 cf. p. 12. 4 13. 14 *Hier. 31 (38), 18 16. 20 Hier. 31 (38), 18 21 Hier. 31 (38), 19 ) [*]( 2 ostendisti mihi sine cognoui sine causa tr. Victorius; cf. p. 346, 2 postquam ostendisti mihi] postquam cognoui (sc-il. δσροv του̃ϒvω̃vαί με) LXX 3 phemur V ingenui V 5 ostendite (t disti s. dite m3) A ostendi te quoniam om. V sostenni La.c. opproprimn M 6 dns V quod Vv qui de P 8 Ieroboam vnabath Av nabaot P 10 errori P dūm israt (m ex i; i s. u. m2) M desisterent M 12 proficet La.c. 15 quoque MAa.c. iuuencnlas P,Ap.c.m3 14 sine] sicut add. v 16 pro conuerteretur Ap.c.m3,v proficerit FP 17 ergo] ego P et] id v ipsimus (sic) P paenitentia Ap.r. (— lin. 23) 19 ad te om.. M 20 dūe V 21 erroria P peccata] interficient me add. v et s. u. L eonuertis P 23 conditio AP )

confusus sum, inQuit, et erubui siue ex die confusionis. quod enim tempus non est confusionis nostrae. si recordemur antiqua peccata et omnium, quae male egimus, capiamus memoriam? quodque dixere LXX: et ostendi te, significat, quod, postquam ingemuit et sua delicta cognouit, tunc in tantum profectum uenerit, ut etiam aliis ignorantibus deum ostenderit iuxta illud, quod et Dauid paenitens loquitur: docebo iniquos uias tuas et impii ad te conuertentur. quoniam sustinui.

inquit, opprobrium adulescentiae meae. per aetatis ignorantiam peccasse se dicit, ut facilius ueniam consequatur iuxta illud. quod et Dauid canit: delicta iuuentutis meae et ignorantias meas memineris! unde et in consequentibus dominus \'paruulum\' eum uocat et \'deliciis afluentem\'; hoc autem [*]( 2 Hier. 31 (38), 19 3 *Hier. 31 (38), 19 3. 6. Hier. 31 (38), 19 7- 10 *Hier. 31 (38), 19 13 Ps. 50, 15 14 Hier. 31 (38), 19 17 Ps. 24, 7 18 cf. Hier. 31 (38), 20 et p. 394, 22 ) [*]( 1 nos dominus v ante nos Ap.c. 2 uideamas (I naleamas s. u. m3) Aait] inqait v 4 dolentis] loquentis M 6 inquit sam e snostru (u ex a) M sij est nt (ut s. u. m3) M antiquam peccatam L 9 egimus] gessimus P dixerat P 10 ostendi te] ostenditA M ostendite V, [alt. te exp.) A quod s. u. L 11 delecta La.c. peccata V uerba ut etiam aliis usque ad dedisse pactum (p. 405, 7) desunt in L (excidit quaternw) et OTRD 12 aliis] diis M osten- deret Z,Ap.c.m2 (ostenderit m1 et m3A) illud] id v et v 14 conuertur Ma.c.; et quod dicit add. v quo F inquit s; u. m3A inique M q; P, om. ZFVSv 16 dieit se P 17 pr. et om. v canit] ait F meae om. F ignorantias ZS ignorantiae cet. 18 mess ZFS meae cet. in ZFS, om. VP,ΜΑα.c.m2 8 8 cet. v 19 parnulum] enim add., sed eras. V afluentem Z adfi. K affl. cet. v; cf p. 371, 21 haec F )

[*]( 31 (88), 20 )Si filius h onorabilis — siue dilectus — mihi Ephraim, si puer delicatus? quia, ex quo o locutus sum de eo — siue uerba mea in eo —, recordabor eius adhuc; idcirco conturbata sunt uiscera mea super eo, miserans miserebor eius, ait dominus. Paenitentiam agente Ephraim et dicente in principio:

erudisti me et eruditus sum quasi iuuencus indomitus et in fine: quoniam sustinui opprobrium adulescentiae meae, respondet dominus et plena ad se mente conuersum tali sustentat oraculo: \'filius dilectus mihi Ephraim, quem in tantum dilexi ab initio, ut fratri praeferrem Manasse.\'

filius honorabilis, qui contra naturae ordinem honorem primogeniti domini dignatione suscepit; puer delicatus, de quo scribit: filii Ephraim intendentes et mittentes arcum conuersi sunt in die belli, contra quem et ad quem totus Osee prophetae liber est, cui benedicit Iacob. delicias\' autem in hoc loco iuxta illud accipiamus, quod in psalmo dicitur: delectare in domino, et dabit tibi petitiones cordis tui, pro quo in Graeco et in Hebraico habet: deliciis aflue; unde et paradisus in Eden \'deliciarum̕̕̕̕̕̕̕\' [*]( 3. 5 *Hier. 31 (38), 20 8 *Hier. 31 (38), 18 10 Hier. 31 (38), 19 12 *Hier. 31 (38), 20 13. 14. 18 cf. Gen. 48, 19. 20 14. 15 Hier. 31 (38), 20 16 Pa. 77, 9 20 Ps. 36, 4 22 *Ps. 36, 4 cf. Gen. 3, 23. 24 ) [*](1 et om. F quae YP,Za.c. 2 efraim (raim in ras.) M hucusque] usque hodie v luxuriatur Ap.c.m3 3 si] sit A Vp.c. mihi om. Z 4 siue Z sit Ap.c.m2 p Za.c.m2 5 si Ma.c.m2 eo] recordans add. v 6 adhuc om. V, ante recordabor tr. Vulg. 7 eo] eum Vulg. 8 agentem Ma.r. dicentem P,Ma.r. 9 iuuenculus S 10 sustinuisti Migne 11 respondit codd. (corr. m2A),v 12 talis P delicatas ZF 13 praeferretur S mannasse V manasse P 16 scribitur Av; sed scribit ut inquit, ait impersonaliter fiiii om. A effrem F 17 arcum ZFS arcus cet. et ad quem om. ZF ad (d i. u.) MA 18 osee F et alibi L ose Z oseae cet. liber est prophetae vliberi (aU. i ex e) P benediea P benedixit v iacob; Z -18 psalmis F 20 petitionem FV paiones P. 21 ebraieo Fhebreo Ap.c.m3 -habetur Aa.m3 22afiuae M affiue cet. v (cf.p. 371,21); ē add. V et in V pr.paradysus PAp.c. in — parad. in mg. V aedem P alt. paradysus P,Ap.c. )

\'quia,\' inquit, (fuerunt uerba mea in eo recordatione memor ero eius adhuc.1 ne putaretur gratuita benedictio et ex indulgentia potius largitoris quam i merito eius, in quem conferebatur, esse conlata, ideo ait: recordabor eius, quia uerba mea fuerunt in eo, non in ore eius, non in labiis, sed in imo cordis affectu; propter quam causam et conturbata sunt uiscera mea super eo. cui loquitur et per Osee: quid tibi faciam, Ephraim?

quid tibi faciam, Israhel? quasi Adama ponam te et quasi Seboim? conuersum est in me cor meum. conturbata sunt uiscera mea. non faciam furorem irae meae et non disperdam Ephraim. miserans miserebor eius, ait dominus. fuerunt quidem sermones mei in eo et omnia mandata mea auido suscepit animo et in suo corde seruauit; sed tamen miserans miserebor eius.\' ut ostenderet omnem hominum iustitiam indigere misericordia dei.

[*]( 31 (38), 21.22 )Statue tibi speculas, pone tibi amaritudines, dirige cor tuum in uiam directam, in qua ambulasti; reuertere, uirgo Israhel, reuertere ad ciuitates tuas istas! usquequo deliciis dissolueris, filia uaga? quia creauit dominus nouum super ter-[*]( 1 *Hier. 31 (38), 20 5 Hier. 31 (38), 20 *Hier. 31 (38), 20 6 cf. Esai. 29, 13. Matth. 15, 8. Marc. 7, 6 7 *Hier. 31 y(38), 20 8 *Os. 6, 4. 11, 8. 9 12. 15 Hier. 31 (38), 20\' )[*]( 1 eoj ore Z; recordare add. P 2 recordationem P memoro (alt. o s. u.) Z ero om. Z 3 gratnitaj adhuc add. ZF beoedictione r et s. u. P largitoria potias F Iargitoris ZFSV; (t s. u. m2) A largioris MP 4 in quem—eius (lin. 5) om. ZF 5 in ea fuerunt P 6 imo om. ZF 7 et om. V 8 ose Z oseae VP Ephraimj et add. ZF 9 adama ZS adamanten VP adamam MAv 13 (= 15) mise- rabor MPS 15 miserans om. F eias] ait dominus add. t 16 ommem] omnium Ap.e.m3 indigere (i ñ deserere s. u. w3) A misencorfiam V,Ap.c.m3 18 statua ibi P specalaa Mas. specala F cum Vulg. pona ibi P amaritudines (m) M 19 rectam Vulg. 21 istas om. 8 )

LXX: statue tibi speculatores, fac poenam, da cor tuum in humeros tuos: uiam, in qua ambulasti. reuertere, uirgo Israkel, reuertere in ciuitates tuas lugens! usquequo conuerteris, filia despecta? quoniam creauit te dominus salutem in plantationem nouam; in salute tua circumibunt homines.

Lbi nos diximus: usquequo delicns dissolueris?, Symmachus posuit: usquequo demergeris in profundum? utramque autem editionem ex toto posui caput obscurissimum et ecclesiae continens sacramenta a LXX — sine quis alius hunc prophetam interpretatus est — aut ignoratum aut omissum ostenderem.

uerbum Hebraicum \'sionim\' uel in \'speculatores\' uel in \'speculas\' uertitur, ut Aquila et Symmachus interpretati sunt. unde miror, quid sibi uoluerit uulgata editio, ut pro \'sionim\', hoc est \'speculatoribus\', \'Sion\' poneret turbaretque lectoris intellegentiam, quo putaret post Ephraim ad Sion et ad tribum Iuda repente dei factum esse sermonem, cum perpetua oratio sit ad Ephraim, cui et supra locutus est: audiens audiui Ephraim et: filius honorabilis mihi Ephraim siue puer delicatus, cui et nunc [*]( 1 *Hier. 31 (38), 21. 22 7. 8 *Hier. 31 (38), 22 12. 13. 15 *Hier. 31 (38), 21 19 Hier. 31 (38), 18 Hier. 31 (38), 20 ) [*]( 1 circumdabitur P,MAa.r. stataae M statua §ibi P tibi speculatores] te ipsam, Sion coll. LXX στƞ̃σv σεαuτγ́, v, Σειώv Victorius; sed cf. lin. 15 2 umeros M numeros V 3 uia MP 5 despecta] desponsata V despecta-nouam] despectationem nonam qum creauit te dn̄̕̕̕̕s salutem in planta M, (qm̃̕ creaQ te dns salutem in planta s. u. m3) A te om. P 6 pr. salute _ circuibunt v 7 omnes Z diliciis P 8 simmachus PS dimergeris P 9 utraque aut editione P posui ZV posuit cet. (t exp. MA) ut ZV7 om. cet. 10 sacramentum M; ut add. m3A a ZAVt om. eet. LXX] dubitans daranslatione septuaginta add. P, (in mg. m3) A 11 est postea add. nt3M ignoratiuam (sic) P; uerbū add. s. u. m3M 12 emissum JP ystendit Mp.c.mS ostendere PS 13 alt. specula Y .14 unde] & add. Z 15 est] pro add. v 16 ponere Ma.c.m3 turbaret S quod YP 17 syon V tribuum P,Va.z. .18 ad om. v de Z et om. v 19 et—Ephr. om P 20 delieatnr P: )