In Hieremiam Prophetam Libri Sex

quod autem intulit: r --\' *- \'die et nocte\', perpetuam peccantium ostendit in scelere [*]( 2. 4. 5. 6 Hier. 16, 11 2. 3 *PhII. 3, 19 4 *II Petro 2, 19 10 cf. Hier. 31 (38), 29. Ezech. 18, 2 12 Hier. 16, 12 21 cf. Matth. 15, 19 26 cf. Hier. 16, 13 - ) [*]( 1 me patres uestri Po 3 uenter es*t (n s. u.) F luxoria M,Aa.c. 4 seruiunt P 5 et eius Y 10 hac V forsita M forte v 11 comederunt P aceruam AVP,LMa.c. 13 et Y iuxta V 16 gaudiaat (i ex e) P eieciam L 17 alt. terra P 18 diis MAVPv. (=p. 200, 4) 21 exeunt] mali add., sed exp. V pessime La.c. 24 diis codd. (corr. L) di La.r. dii cet. 2& et] ac v perpetaa V )

quicquid ergo peccamus, quicquid die et nocte facimus et malorum operum perpetramus, imperium est daemonum, qui numquam nobis dant requiem et semper inpellunt delictis augere delicta et cumulum facere peccatorum.

[*]( 16, 14. 15 )Propterea ecce dies ueniunt, dicit dominus, et non dicetur ultra: uiuit dominus, qui eduxit filios Israhel de terra Aegypti, sed: uiuit dominus, qui eduxit filios Israhel de terra aquilonis et de uniuersis terris, ad quas eieci eos; et reducam eos in terram suam, quam dedi pat ribus eorum.

Manifeste futura populi Israhel restitutio praedicatur et post captiuitatem misericordia, quae iuxta litteram sub Zorobabel et Hiesu pontifice et Ezra ex parte conpleta est, iuxta intellegentiam spiritalem uerius atque perfectius in Christo conplenda describitur. ‛ueniet’, inquit, \'tempus, quando nequaquam dicetur, quod populus reductus sit de Aegypto per Mosen et Aaron, sed reductus de terra aquilonis Cyro rege Persarum laxante captiuos\'.

et de uniuersis, inquit, terris; quod nequaquam Cyri tempore, sed ultimo fine conplebitur dicente apostolo: \'postquam subintrauerit plenitudo gentium, tunc omnis [*]( 2. 3 Hier. 16, 13 7 cf. II Par. 28, 13 22 Hier. 16, 15 24 cf. Rom. 11, 25. 26 ) [*]( .1 libidinis P 2 ant P,La.c. hant (h s. u.) MA. haud V 3 deos (eo s. u.) M 4 ibi om. V 5 die et] licet (1 ex d) M imperio V 6 est] et V et] set Ap c. sed v 7 pr. delectis Va.c. 10 et—dominus s. u. LA, in mg. M dicitur P 13 qua eice Ma.c. 14 in] ad P manifesta P 15 praedicitur v 16 misericordia P iesu V,Ap.r.,v 17 ezram P iuxta] uero add. s. u. m. rec. M 18 spiritualem V,Ap.c. 19 uenit La.c. 20 egypto P moysen MAVPv anon ¥a.c. 21 laxante] LXX ante (nis s. ṭẹ m2; laxante s. LXX annis m3) A 22 captinos (n s. o m2\', uos s. nns m3) A, (0 ex n) P 23 ciri V sed} k add. MV, Aa.r. )

[*]( 16, 16—18 )Ecce ego mittam piscatores multos, dicit dominus, et piscabuntur eos; et post haec mittam ei.9 multos uenatores et uenabuntur eos de omni monte et de omni colle et de cauernis petrarum, quia oculi mei super omnes uias eorum. non sunt absconditae a facie mea et non fuit occulta iniquitas eorum ab oculis meis. et reddam primum duplices iniquitates et peccata eorum, quibus contaminauerunt terram meam in morticinis idolorum suorum et abominationibus suis impleuerunt hereditatem meam.

Diuersa huius capituli interpretatio est. Iudaei enim autumant significari Chaldaeos, qui sub piscatorum nomine describuntur, et postea Romanos. qui uenatoribus comparantur et de montibus collibusque et cauernis petrarum infelicem populum sunt uenati. hoc autem dominus fecisse se dicit, quia respexerit uias eorum et reddiderit iniquitates, quibus contaminauerant terram simulacra [*]( 3 ]I Tim. 4, 17 ) [*]( 2 accedere P 4 maximiani (a alt. s. u.; sed eras.) A maximi P tempore P 5 suo s. u. P hant (h s. u.) A,La.c. ant MP haud V 6 qui M in om. LAP 8 eece] enim add. P piscatoris La.c. pescatorea Aa.c. 10 uenebnntur APa.c. et de omni colle om. LVP, in mg. add. M, s. u. m3 A 11 omne Ma.c. caruernis Va.r. 12 eorum] a neronis tempr nsq; ad maximini maxima persecutionia add. P 13 abscondite La.c. abscondita VPv ea add. v occultata Vulg. 15 qaibus] quia Vulg. 17 abhom. P,Ap.c. 19 significare P chaldeos MA,La.c. 20 discribnntnr P 21 collique Pa.c. alt. et] de add. P 23 se om. P dicitur Pp.c.m2 respexit MV uia .Aa.c. redident M 24 contaminauef P simulachra (i ex u) M )

nostri autem rectius et meims naec ae futuro uaticinatum prophetam putant. quia enim supra dixerat: reducam eos in terram suam, quam dedi patribus eorum, nunc ostendit, quomodo reducendi sint, quod primum mittat apostolos, quibus saluator dixit: uenite post me et faciam uospiscatores hominum, et postea uenatores, quos uel ecclesiasticos uiros uel angelos possumus accipere, qui, postquam consummationis tempus aduenerit, uenentur sanctos quosque de montibus dogmatum excelsorum et de collibus bonorum operum et de cauernis petrarum, apostolis et apostolicis uiris.

non solum enim Christus petra, sed et retro apostolo donauit, ut uocaretur petra, in cuius sensibus requiescentes recte dicuntur translati esse de petra. ostenditque uel apostolos uel eos, qui postea uenandi sunt, habuisse peccata et recepisse duplices iniquitates suas. seruus enim, qui scit uoluntatem domini sui et non facit eam, uapulabit multum. sciendumque, quod in Hebraico positum sit \'primum\' et in LXX editione praetermissum.

quando autem dicit: reddam primum duplices iniquitates et peccata eorum, subostendit, quod, postquam receperint mala, recepturi sint et bona. hi autem, qui postea transferendi sunt, contaminauerunt terram domini in morticinis idolorum suorum et abominationibus suis impleuerunt hereditatem eius, ut omnis mundus subditus fiat deo et nequaquam suo merito, sed illius misericordia conseruetur. [*]( 3 Hier. 16, 15 6 *Matth. 4, 19 9 cf. Eccli. 39, 28 (34). Matth. 24, 14 12 cf. I Cor. 10, 4 cf. Matth. 16, 18 16 *Luc. 12, 47 19 Hier. 16, 18 *Hier. 16, 18 20. 23 Hier. 16, 18 ) [*]( 1 abhom. Ap.c. (passim) pollnerant v 2 hoc V 6 q̣ụι̣ḅụṣ quibus L et om. Y 7 uos] fieri add. v 8 possimus MAa.c. accipere possumus P 9 comsummationes La.c. nenenator P 10 docmatum V 12 apostolo Petro v 15 uenati v 17 uapulanit Pa.c. 18 hebraica MAa.c. 19 et om. M 20 dicis Aa.c. 21 quod s. v. L receperit Pa.c. 22 eint] sunt P hii P postea om. V )

[*](16,19 a )Domine, fortitudo mea et robur meum et refugium meum in die tribulationis siue malorum ! Omnis hominum fortitudo sine dei uirtute, quae Christus est, imbecilla reputatur et nihili; unde confugiendum ad deum atque dicendum est: domine, refugium factus es nobis in generatione et generatione; et in alio loco: qui habitat in adiutorio altissimi, in protectione dei caeli commorabitur.