Epistulae

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.

porro centesimus numerus — diligenter quaeso, lector. adtende — de sinistra transfertur ad dextram, et isdem quidem digitis, sed non eadem manu, quibus in laeua nuptae significantur et uiduae, circulum faciens exprimit uirginitatis coronam.

Oro te, qui haec loquitur, damnat nuptias? aurum uirginitatem, argentum diximus matrimonium. centesimum et sexagesimum et tricesimum fructum de una terra et de una exposuimus semente generari, licet multum in numero differat. et quisquam tam iniquus lector. erit, ut non ex meis dictis, sed ex suo me sensu iudicet? et certe multo clementiores erga coniugia fuimus omnibus paene Latinis et Graecis tractatoribus, qui centesimum numerum ad.martyras referunt, sexagesimum ad uirgines, tricesimum ad uiduas. atque ita fit iuxta illorum sententiam, ut de bona terra et de patris familiae semine excludantur mariti.

uerum in principio cautus, in reliquis forsitan inprouidus fuerim: nonne post partitionem opusculi, cum ad quaestiones uenirem, statim intuli: uos quaeso, utriusque sexus uirgines et continentes, mariti quoque [*]( 22 adu. Iou. 1 4 ) [*]( 1 ang. et trib.] angustiis tribulationum 8 et] et in AD sunt lIB 2 quantoque] quanto D quamque B quia quanto S 3 ex parte Aa.c.m2D 4 maior A et] est Kl\' 5 num. cent. qu. dil. AD 6 transferuntur Aa.c.D dextram EK?J\':l\' -teram cet. et om. AD 7 hisdem EKX1 his AD 8 nuptiae BT 10 damnant Kp.c.Ya.c. 11 centens. K 12 sexagens. K pr. et] in 3 tricens. Ea.c.K exp. et de uno (una S) ADs ali. una] uno A?JD 13 multo A diff. in num. A£!D 14 quis um(n)quam A,II$p.c. quis hunc quam D quis B 15 sensu me ](\'l\'B indicet D 17 centena. K martyras EK,IIa.c.m2 -res cet. sexagens. K 18 tricens. EK fit] fit ut A 19 alt. de om. AD familias AD 20 uerum] add. ne VB forsitam D forsan II 21 post s. l. E 22 uos] uox D queso ex que m2 B )

355
et digami, ut conatus meos orationibus adiuuetis. cunctorum in commune Iouinianus hostis est? quorum orationibus indigeo et quos adiutores mei operis precor, eos possum Manichei errore damnare?

Curramus ad reliqua — neque enim epistulae patitur breuitas diutius in singulis inmorari —: interpretantes illud apostoli testimonium: uxor proprii corporis non habet potestatem, sed uir; similiter et uir corporis sui non habet potestatem, sed uxor, haec subiunximus: omnis hic quaestio de his est, qui in matrimonio sunt, an eis liceat uxores dimittere, quod et dominus in euangelio prohibuit.

unde et apostolus: \'bonum est\', ait, \'homini mulierem non tangere\', sed quia, qui semel duxit uxorem, nisi ex consensu se non ualet abstinere nec dare repudium non peccanti, \'reddat coniugi debitum\', quia sponte se alligauit, ut reddere cogeretur. qui domini dicit esse praeceptum, ne dimittantur uxores, et absque consensu, quod deus coniunxit, homo non separat, hic potest dici [*]( 7 *I Cor. 7, 4 10 adu. Iou. 17 11 cf. Matth. 5, 32 et 19, 9 etc. 13 I Cor. 7, 1 14 cf. I Cor. 7, 5 16 *I Cor. 7, 3 18 cf. Matth. 19, 6 etc. ) [*]( 1 ut] et Aa.c.m2D conatos EAa.c.m2,D 2 Iouinianus s. I. m2 B ostis \'l\'Ba.C. hic hostis AD,IIp.c. 3 quorum] qu. ego IIp.c.D quo ergo A,Bp.c.m2 in orat. D mei adi. B 4 possunt 3 mani- chaei K dampn. err. man. B 5 breu. pat. S 6 illius B 7 corp.] add. sui AD,II s. I. 9 hoc S 10 haec KIIT est de his B 11 licet Ka.c.m2 13 ait] autem A mul. B uxorem uel mul. cet. tangere] add. quasi in tactu eius periculum sit, quasi, qui eam tetigerit (tangerit Aa.c.m2D tingerit 77), non euadat (el. p. 372, 6). unde et ioseph, quia (qui Ao,.c.m2D) tangere illum (ill. tang. g) uolebat ae(e)gy(i)ptia, fugiens de manibus eius (de m. e. om. S) pallium abiecit A,II mg. inf., 3 mg., D,B mg. m2 14 duxerit tp dimisit a.c. non ualet se B 15 se non s. I. m2 A ualeat y 16 peccati JIa.c.m2 peccat 8 reddat] sed dat i sed reddat AD,Ilp.c. sed reddet Bp.c m2 17 all. se B allegauit K domini om. AD 18 et s. I. m2 A, om. D, eras. 11 19 homo s. I. m2 K, om. zp separet Ap.c.m2IBxl\'B dici] dies ) [*]( 23* )

356
nuptias condemnare?

rursum in consequentibus: sed unusquisque, ait, proprium habet donum ex deo, alius quidem sic, alius autem sic. quam sententiam nos exponenteshaecintulimus: quid, inquit, uelim, perspicuum est. sed quoniam in ecclesia diuersa sunt dona, concedo et nuptias, ne uidear damnare naturam. simulque considera, quod aliud donum uirginitatis sit, aliud nuptiarum.

si enim eadem esset merces nuptarum et uirginum, numquam dixisset post praeceptum continentiae: \'sed unusquisque proprium habet donum ex deo, alius quidem sic, alius autem sic\'.ubi proprietas singulorum est, ibi altrinsecusdiuersitas.