Epistulae

quae autem potest maior esse clementia, quam ut filius dei hominis filius nasceretur, decem mensum fastidia sustineret, partus expectaret aduentum, inuolueretur pannis, subiceretur parentibus, per singulas adoleret aetates et post contumelias uocum, alapas et flagella crucis quoque pro nobis fieret maledictum, ut nos a maledicto legis absolueret patri factus oboediens usque ad mortem, et id opere conpleret, quod ante ex persona mediatoris fuerat deprecatus dicens: pater, uolo, ut, quomodo ego et tu unum sumus, et isti in nobis unum sint?

ergo, quia ad hoc uenerat, ut, quod erat inpossibile legis, quia nemo ex ea iustificabatur, ineffabili misericordia uinceret, publicanos et peccatores ad paenitentiam prouocabat conuiuium quoque eorum expetens, ut et inter conuiuia docerentur, sicuti manifestum esse poterit ei, qui euangelia sollicita mente perlegerit, quomodo et cibus eius et potus et deambulatio et uniuersa, quae gessit, salutem hominum procurarint. hoc uidentes scribae et pharisaei aduersum legem eum facere dicebant: ecce homo uorax et uini potator, [*]( 4 cf. Verg. Buc. IV 61 5 cf. Luc. 2, 12 cf. Lnc. 2, 51 7 cf. Gal. 3, 13 8 cf. Phil. 2, 8 10 *Ioh. 17, 21 12 *Rom. 8, 3 13 cf. Gal. 5, 4 20 ♦Matth. 11, 19 ) [*]( 1 chir. mort. quod erat S cirographum B cyrographum 2X cyrografhum W cyrografum Q mortis om. XQ mortis (m in ras. m2) B affligens WX,B (1 eras.) 2 obstentui D hostentui B 3 maior pot. esse DB maior esse pot. Σ 4 nasceretur] in ras. m2 B putaretur ZD menHum Δ,Wa.c.m2 mensuum D,Za.r. Wp.c.m2Xa.c.m2 mensium QB,2p.r.Xp.c.m2 fastidium D 6 adolesceret B,Zmg., ras. i. t. et] sed W 7 alapes X (corr. m. rec.), alaphas W quoque] que Z, om. D fierit Δ, W (luerit m2) 8 absoluerit A 9 conpleret om. D ex om. D 11 unum] idem S sumus ita 2DB,Q (ita add. m2) 12 quia] qui ΣWX 13 legi Q,Bp.r. 14 prouocabat om. W 15 et om. ZDB in 2 (s. 1.), D,B (corr.) conuiuio (alt. o in ras.) I 16 sicuti WXQ sicut cet. pot. esse B qui in D 17 pr. et om. 2 18 gessit in corpore S salutem A -te D -tis W -ti cet. procurarent 2D -rit XQ -ret W 19 aduersum AX -sus cet. uerba adu. leg. eum fac. del. Bm2 )

ergo, ut hanc eorum accusationem clementiae ratione superaret, tres parabolas posuit, e quibus una est nonaginta nouem ouium in montibus relictarum et unius perditae, quae pastoris umeris est reuecta, alia dragmae, quam mulier accenso lumine perquisiuit et inuenta ea uicinas ad laetitiam conuocauit dicens: congratulamini -mihi, quia inueni dragmam, quam perdideram, tertia uero duorum filiorum, de qua ut disputarem pauca, iussisti.

Et de oue quidem ac dragma, licet ad unum pertineant intellectum, non est istius temporis disputatio; hoc tantum dixisse sufficiat ob id has parabolas esse propositas, ut*, quomodo ibi in inuentione pecons et dragmae laetitia est angelorum et circum manentium uicinarum, sic in publicanorum peccatorumque paenitentia omnium debere esse laetitiam, quibus non sit necessaria paenitentia.

unde uehementer admiror Tertullianum in eo libro, quem de pudicitia aduersum paenitentiam scripsit et sententiam ueterem noua opinione dissoluit, hoc uoluisse sentire, quod publicani et peccatores, qui cum domino uescebantur, ethnici fuerint dicente scriptura: non [*]( 1 cf. Matth. 12, 10-12 etc. 4 cf. Luc. 15, 4-7 8 Luc. 15, 9 9 cf. Luc. 15, 11-32 18 cf. Tertull. de pudicitia c. 9 21 *Deut. 23,17 ) [*]( 1 amicus] aut (eras., in mg. m2 amicus) 2 alt. et om. 2DB reprehenderunt I 2 curarent D 3 clementiae dD clementi (seg. ras. 1 lift. 2) cet. parabolis Wa.c.m2 4 proposuit S ex 2DB 5 humeris 2DQB,Xp.c.m2 6 est reuecta dQ reuecta W reuectatur X est reducta cet. drachmae S qua W perquisibit A requisiuit 2DB 8 dragma (ex daagma) D drachmam S 9 tertiam D,2 (ex tertium) 11 ac dragma] ex acragma m2 WX unum] ouium Q 12 est om. D 13 ob id] ex obbiit W ob it D uerbum ab ut pendens, uelut appareat. desideratur 14 in] s. l. 2, om. TVD dragma (corr. dragme) D 15 circa DB manantium Xa,c.m2 canentium D 16 paenitentiam A deberet 2DB laetitiam (m exp.) D letia (corr. letitia) 2 leticia B 17 sit] est X poenitentie D 18 tertulianum Wa.c.m2,D tetlilianum (corr.) 2 19 ueterum 2p.c. dissoluti W 20 uol. se X 21 ethnici] et nunc W ) [*]( S* )

ex quibus omnibus edocemur in publicanis non tam gentilium quam generaliter omnium peccatorum, id est, qui erant et de gentibus et de Iudaeis, accipi posse personas. ille autem, quia iuxta insanas feminas suas id dogmatis defendebat, quo Christianos nollet recipi paenitentes, frustra ar-I gumentatus est publicanos Iudaeos non fuisse, ut in persona I eorum gentilium tantum populus possit intellegi. itaque, ne longum faciam, ipsa euangelii uerba proponam et in modum [*]( 1 cf. Matth. 9, 9 etc. 2 cf. Luc. 18, 13 4 *Luc. 7, 29 9 cf. Matth. 5, 17 cf. Matth. 10, 6. 15, 24 11 *Matth. 15, 26 12 *Matth. 10, 5 ) [*](1 erit] est WX,Qp.r. israhel A israel cet. et s. I. 2 mattheus AX matheus cet. 2 et] quasi et Q 4 israhel J israel cet. ac] at B hic W aut S memorat DB 5 omnes J 6 deum 2DB babtismum W 7 uidere D 8 ethnico Q caueret DQ,2p.c.Bp.c.m2 10 israhel J israel cet. chanee D cananeae 2XQ,B (ca in ras. m2) filia salutem D salute filiae S 11 responderet D,2p.c. 12 eum om. WXQ 14 intraueritis WXQ non s. l. m2 X, om. WQ 15 id est secludi mauult Engelbrecht 16 pr. et om. 2 pr. de] ex 2 alt. de s. l. W 17 illi Xa.c.m2 qui Q,2a.c.Bp.c. iuxta om. D infamias Q insanas blaspliemias ^(pl-), DB insanas et blasphemas S fem. suas] s. 1. 2 minas sui B suas Q id om. B 18 quod X qui 2 nolle Q nolit X,W (ex nollit) recipere 2D,Bp.c.m2 19 puplicanus iudaeus W 20 ne] fi Q 21 proponamus 2 )