Epistulae

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.

quodsi quaesieris, quare uocetur \'uilicus iniquitatis\' in lege, quae dei est: iniquus erat uilicus, qui bene quidem offerebat, sed non bene diuidebat credens in patre, sed filium persequens, habens deum omnipotentem, sed spiritum sanctum negans. prudentior itaque fuit Paulus apostolus in transgressione legis filiis quondam lucis, qui in legis obseruatione uersati Christum, qui dei patris uerum lumen est, perdiderunt.

Ambrosius, Mediolanensis episcopus, quid de hoc loco senserit, in commentariis eius legere poteris. Origenis et Didymi in hanc parabolam explanationem inuenire non potui et, utrum [*]( 5 cf. Leu. 25, 10 etc. 6 cf. Luc. 7, 41—42 12 cf. uol. II p. 60, 13 cum adnot. 18 cf. Luc. 16, 8 22 cf. Luc. 16, 8 ) [*]( 2 misericordiam D<P 4 quinquagin. 39$5 penitentum D iobeleum D,0a.c. iubileum Aa.c. iubilaeum s 7 qui(ex a)nquagenta s denari B 11 octuag. s octoag. 83 12 credere Aa c.m2D resurrectione ØB qui ØB 13 octauo B -ua ex ue s continet s 14 conpleret s completur s decadis Ap.c.m2 decades cet. decadibus s sabb. legis ç; 16 quod ex qui A faceret ex feceret s 18 uilicus sJ.S3,om.$ uill. J.a.r.B 19 uill. AB 21 pa- trem ADB 24 filius B 25 dei s.l.B 26 ambrosius quidem AD 27 coum. DØ dydimi s didimi cet. 28 hac parabola ADB )

abolita sit temporum uetustate an ipsi non scripserint, incertum habeo. mihi iuxta priorem interpretationem hoc uidetur, quod de iniquo mamona debeamus nobis amicos facere non quoslibet pauperes, sed eos, qui nos possint recipere in domos suas et in aeterna tabernacula, ut, cum eis parua praebuerimus, recipiamus ab illis magna et dantes aliena nostra suscipiamus et seminemus in benedictione, ut metamus benedictionem; qui enim parce seminauerit, parce et metet.

Quo sensu accipiendum sit, quod in epistula legimus ad Romanos: uix enim pro iusto quis moritur; nam pro bon a forsitan quis audeat mori. - Duae hereses ex occasione huius testimonii, quod non intellegunt, diuerso quidem errore, sed pari inpietate blasphemant. Marcion enim, qui iustum deum et creatorem legis facit et prophetarum, bonum autem euangeliorum et apostolorum, cuius uult esse filium Christum, duos introducit deos: alterum iustum et alterum bonum. et pro iusto adserit uel nullos uel paucos obpetisse mortem, pro bono autem, id est Christo, innumerabiles martyres extitisse.

porro Arrius iustum ad Christum refert, de quo dictum est: deus, iudicium tuum regi da et iustitiam tuam filio regis ipse de se in euangelio: non enim pater iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit filio et: ego, sicut audio, ita iudico —, bonum autem deum patrem, de quo ipse filius confitetur: quid me dicis bonum? nemo est bonus nisi unus deus pater. cumque hucusque blasphemiae suae deuios calles potuerit inuenire, in consequentibus inpingit et corruit.

quomodo enim pro patre quis audet mori ct pro [*]( 3 cf. Luc. 16, 9 7 cf. II Cor. 9, 6 II Cor. 9, 6 10 Rom. 5, 7 19 Pit. 71, 2 21 *Ioh. 5, 22 22 *Ioh. 5, 30 24#Marc. 10, 18 uel *Luc. 18, 19 ) [*]( 1 temporis 930 3 mammona codd.praeterD 4 possunt 93 5 suos 93 6 suspiciamus s 7 benedictionem (m exp.) s ut met. ben. om.93 (add. ut met. in benedictione m2) s 11 duo Aa.c.m2D diues B 12 hoccasione 93a.c. hoccansione sa.r. 13 par 930 phlasphaemant 0 marchion B martion A martionem D martium 0 15 euangelii 930 16 alt. iust. et s.l m2, om.ф 17 obpet. ex pet. 93 obpetissem 0 appet. ex oppet. A 18 xpo AD xpm B xpi (s l.m2) patre 93 patrem s martyrum s 22 et om.ç 23 ita] sic g ad deum s (sed anacoluthon Hieronymo concedendum) 25 unus] solus AD 26 potuerint AD 27 conruit D<l> )

filio uix moritur, cum propter nomen Christi tantus martyrum sanguis effusus sit? qui igitur simpliciter hunc exponit locum, hoc potest dicere, quod in ueteri lege, in qua iustitia est, uix pauci inuenti sint, qui suum fuderint sanguinem, in nouo autem instrumento, in quo bonitas est atque clementia, innumerabiles extiterint martyres. sed ex eo, quod posuit: forsitan quis etiam audeat mori et pendulo gradu sententiam temperauit, inueniri posse nonnullos, qui audeant mori pro euangelio, ostendit non sic accipiendum, sed ex superioribus et inferioribus sensum loci huius debere tractari.

dicens enim Paulus apostolus se gloriari in tribulationibus, quia tribulatio patientiam operatur, patientia probationem, probatio spem, spes uero non confundit, quae ex eo certam habeat promissionem, quia caritas dei effusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis, secundum illud, quod deus dixerat per prophetam: effundam de spiritu meo super omnem carnem, miratur bonitatem Christi, quod pro infirmis et inpiis et peccatoribus mori uoluerit et mori oportuno tempore, de quo ipse dicit: tempore oportuno exaudiui te et in die salutis auxiliatus sum tui et rursum: ecce tempus acceptabile, ecce dies salutis.

quando omnes peccauerunt, simul inutiles facti sunt, non fuit, qui faceret bonum, non fuit usque ad unum. incredibilis ergo bonitas et inaudita clementia mori pro inpiis — uix enim pro iusto aliquem et bono suum sanguinem fundere metu mortis cuncta terrente; nam inueniri interdum, ut aliquis pro re iusta et bona audeat mori —, caritas autem dei, quam in nobis habuit, hinc [*]( 6 *Rom. 5, 7 11 *Rom. 5,3-5 14 *Rom. 5, 5 16 *Ioel 2, 28 19 *Esai. 49, 8 et *II Cor. 6, 2 21 *II Cor. 6, 2 22 cf. Ps. 13, 3 ) [*](2 quid B 4 suntADB fuderunt 5 extiter B 6 potuitSsa.c.<P 7 et] ex Pa.c. in Aa.c.m2 temperabit D inuenire Aa.c.m.zØ 8 audiant s 9 ex uperioribus DB ex superibus s 10 tractaturi diens B apostulus $,om.g 11 quia] queB 12 patientia] pacientiam (m eras.)A; add. autem93 probatio uero AD 13 uero] autem AD confundat s 14 qui B dei] di e s effussus rp diffusa A sit 4>B 16 dix. deus 0 17 mirabatur AD 18 imp. et inf. AD 21 ecce nunc utroque loco ; 22 dies om.B 23 facere B 24 clem. inaud. AD mori non B 25 et pro bono B metu s 26 torrente B interdum potest f utow.0 pro re] p B 27 quam habait in nobis g quae in nobis est AD hic Dfi )

maxime conprobatur, quod, cum adhuc peccatores essemus, Christus pro nobis mortuus est et sublata est de terra uita eius et pro iniquitatibus populi ductus est ad mortem et portauit peccata nostra et tradita est in morte anima illius et cum iniquis reputatus est, ut nos inpios et infirmos et peccatores pios et robustos et iustos faceret.

nonnulli ita interpretantur: si ille pro nobis inpiis mortuus est et peccatoribus, quanto magis nos absque ulla dubitatione pro iusto et bono Christo debemus occumbere! iustum autem et bonum non putemus esse diuersum nec aliquam proprie significare personam, sed absolute iustam rem et bonam, pro qua difficulter interdum aliquis inueniri potest, qui suum sanguinem fundat.

Quid sibi uelit, quod ad Romanos scribit apostolus: accept o ne accept a peccatum per mandatum operatum est in me omnem concupiscentiam. — Ponamus totum testimonium et singula Christi auxilio disserentes, quid nobis uideatur, simpliciter indicemus non praeiudicantes tuo sensui, quid uelis intellegere, sed nostram sententiam breuiter explicantes. oquid ergo dicimus? lex peccatum est? absit.. sed peccatum non cognoui nisi per legem. nam concupiscentiam nesciebam, nisi lex diceret: non concupisces.

occasione autem accepta peccatum per mandatum operatum est in me omnem concupiscentiam. sine lege enim peccatum mortuum erat, ego autem uiuebam sine lege aliquando, sed, ubi uenit mandatum, peccatum reuixit. ego autem mortuus sum et inuentum est mihi mandatum, quod erat ad uitam, hoc esse ad mortem. peccatum enim occasione accepta per [*]( 1 Rom. 5,8 2 *Esai. 53,8 4 *Esai. 53,4 5 *Esai. 53,12 14 Rom. 7,8 20 *Rom. 7, 7—25 ) [*](5 morteni g 6 deputatus g 9 nos om.B nlla om.B Christo om.AD 10 obcumbere ØB 12 et—difficulter s.l.m2ℬ,om.Φ;add. sed ς 14 scribsit 33p.c.m2 17 quid—18 sensui om.B quid] quod D 18 incitemus s 20 quod B dicemus B 23 concupiscis <>sa.c.<P 24 operatum om.B 26 uiu. -28 autem om.B aliq. sine lege s )

mandatum seduxit me et per illud occidit.

itaque lex quidem sancta et mandatum sanctum et iustum et bonum. quod ergo bonum est, mihi mors est? absit. sed, ut peccatum appareat peccatum, per bonum mihi operatum est mortem, ut fiat supra modum peccans peccatum per mandatum. scimus enim, quia lex spiritalis est, ego autem carnalis s u m, uenundatus sub peccato. quod enim operor, ignoro. non enim, quod uolo, hoc ago, sed, quod odi, illud facio.

si autem, quod nolo, hoc facio, consentio legi, quia bona est. nunc autem iam non ego operor illud, sed, quod habitat in me, peccatum. scio enim, quia non habitatin me, hoc est in carne mea, bonum. uelle enim adiacet mihi, perficere autem bonum nequaquam. non enim, quod uolo, facio bonum, sed, quod nolo malum, hoc ago. si autem, quod nolo, hoc facio, non iam ego operor illud, sed, quod habitat in me, peccatum.

inuenio igitur legem uolenti mihi facere bonum, quia mihi malum adiacet. condelector enim legi dei secundum interiorem hominem. uideo autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae et captiuum me ducentem in lege peccati, quae est in membris meis. infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? gratia dei per Iesum Christum, dominum nostrum.

quomodo medicina non est causa mortis, si ostendat uenena mortifera, licet his mali homines abutantur ad mortem et uel se interficiant uel insidientur inimicis, sic lex data est, ut peccatorum uenena demonstret et hominem male libertate sua [*]( 2 sanctum et om.AD 3 est om.ç 4 adpareat s appereat A 6 peccatum] peccantum B 7 per mand om.B spiritualis Ap.c.rn2 13 inhabitat D 14 quia] quod g 15 uelle enim del A adiacet-16 nequaq. om.A autem] hoc s 16 nequaq.] non inuenio f non enim s.l.m2A 17 mal.] facio mal. s autem]hoc$18 nolo ego ADB hoc]autems iam non g 19habitetB 20 uolentem 83$21 adiecit 83 secundum—23 legi om.B 24 legem AD legi s 25 quae] quod Bф 26 liberauit Afa^ 27 deo g 31 monstraret AD monstret s libertati s )

abutentem, qui prius ferebatur inprouidus et praecipiti (uia) labebatur, freno legis retineat et conpositis doceat incedere gressibus, itaut seruiamus in nouitate spiritus et non in uetustate litterae, id est uiuamus sub praecepto, qui prius in modum brutorum animalium dicebamus: manducemus et bibamus; cras enim moriemur. quodsi subintrante lege.

quae docet, quid facere, et prohibet, quid non facere debeamus, uitio nostro et incontinentia feramur contra scita legalia, uidetur lex causa esse peccati, quae, dum prohibet concupiscentiam, quodam modo eam inflammare cognoscitur. saecularis apud Graecos sententia est: quicquid licet, minus desideratur. ergo e contrario, quicquid non licet, fomentum accipit desiderii. unde et Tullius de parricidarum suppliciis apud Athenienses Solonem scripsisse negat, ne non tam prohibere quam commonere uideretur.