Tractatus super psalmos

Non est autem ignorandum, indiscretum apud Hebraeos numerum esse psalmorum, sed sine ordinis adnotatione esse conscriptos. non enim illic primus aut secundus aut tertius aut quinquagesimus aut centesimus praenotantur, sed sine discrimine aliquo ordinis numerique permixti sunt. Esdras enim, ut antiquae traditiones ferunt, incompositos eos et pro auctorum ac temporum diuersitate dispersos in uolumen unum collegit et rettulit. sed septuaginta seniores, secundum Moysi traditionem ad custodiam legis doctrinae in synagoga manentes, postea quam illis a rege Ptolomaeo transferendae ex hebraeo in graecum sermonem totius legis cura mandata est, spiritali et caelesti scientia uirtutes psalmorum intellegentes in numerum eos atque ordinem [*]( 11 Ioh. III, 31. ) [*]( 2 psalterium r psalterio DE nuncupatum r 10 in illo r in ipso DE 14 in forma rDe in formam b 19 numerum om. r fort. et sine 21 praenotantur r die praenotatur d'b sed eine discrimine aliquo rb sed sine prescriptione aliqua De 26 ad custodiam legis doctrinae scripsi (if. Ps. 11 cap. 2) ad custodiam legis et doctrinae d't» ad custodiam legis et doctrinam r ad custodiendam legis doctrinam dIe 27 illis om. r a rege Antiocho rd1 28 spirituali r. )

Et quamquam id ipsum ex singulorum psalmorum uirtutibus intellegi possit, tamen absolutissime in gestorum et temporum historia edocemur, psalmorum scilicet conlocationes secundum perfectorum numerorum esse efficientias ordinatas. psalmus enim tertius secundum historiam quinquagesimo psalmo posterior est; inscriptio namque utriusque multo interuallo temporis aetatisque diuersa est. nam ille, quse sub Uria et Dauid sunt gesta, conplectitur: ille autem fugam Dauid Abessalon filio suo eum persequente significat; sed uirtus ac sacramentum numeri perfecit, hunc et illum pro conpetentibus et sibi congruis numeris conlocari.

Inscriptio uero quinquagesimi psalmi secundum historiam quinquagesimi et primi psalmi inscriptione posterior est. sed quinquagesimi numeri uirtus exigebat et Doec Idumaei inpaenitens in Dauid odium postulabat, anteriorem postponi et posteriorem anteferri, ut remissio peccatorum in numero quinquagesimo conlocaretur et poena perfidiae numerum constitutae remissionis excedens careret uenia, cum et tempus et numerum psenitentise perdidisset. nam cum in quinquagesimo, in quo sunt sabbata sabbatorum, secundum iubelaei anni praeformationem peccatorum remissio sit constituta, conpetenter hic psalmus, in quo paenitentia lata peccatorum remissio postulatur, in ordine est huius numeri conlocatus.

Tribus uero quinquagesimis psalmorum liber continetur: et hoc ex ratione ac numero beatae illius nostrae expectationis [*]( 1 redegerunt ut in singulis r 8 pro ordinem deputantes r haec habet: uirtus intelligi possit 4 et quamquam — intellegi possit om. r 6 edocemur r docemur DE 7 efficientias r efficientiam DE 8 Incip. cod. V quinquagensimo V 9 inscribtio V 12 olim perseqaente e sed uirtus scripsi, et uirtas VrDe et tamen nirtua tb 13 perfecit Vr perficit DE pro VrDe sic pro t b 16 quinquagesimi primi rdx 17 uirtus exigebat Vr (if. Ps. LI cap. 2 numeri uirtutem) uirtus et perfectio exigebat DE doec idomaei V doech idumei r 20 numero r 21 carere V 22 in quo sunt r in quo est VE 28 iubelei V 25 lata Vr anlata D antelata B. )

Esse autem haec sabbata sabbatorum, septenarius numerus per septem in septuplum connumeratus ostendit; quem tamen ogdoas, quia dies eadem prima quae octaua, secundum euangelicam plenitudinem in ultimo sabbato adiecta consummat. et haec quidem sabbata sabbatorum ea ab apostolis religione celebrata sunt, ut his quinquagesimae diebus nullus neque in terram strato corpore adoraret neque ieiunio festiuitatem spiritalis huius beatitudinis inpediret; quod ipsum extrinsecus etiam in diebus dominicis est constitutum, qui ultra sabbati numerum per plenitudinem euangelicse praedicationis accedunt. namque cum in septimo die sabbati sit et nomen [*]( 1 et secundae deinde quinquagesimae et tertiae rursum t et secundae deinde quinquagesimae (quinquagensimae V) centesimum (centensimam V) psalmum et tertiae rursum Vr et secundae deinde quinquagesimae psalmum et tertiae rursum E 3 aduertit r prouidentia V 4 dispensatione ex dispensationem m. 2V 7 sitque ex sitquae m. 2 V 9 seruatum Vr reseruatum E consummatae r 10 fili V 11 intellegemus V intelligamus r intelligimus E 12 sub qainquageno numero Vr sub quinquagenario numero t sub quinquagenariae nomero e 13 dispositionis J'r dispensationis De 15 esse autem sabbata sabbatorum haec r 17 ocdoas V 18 adiectum Vx 20 religione ex regione m. 2 V regione t quinquagesimae es quinquagesime m. 2 V 22 spiritualis r 23 in diebus est dominicis r -0 namque ex namquae r. )

Et dignum est hanc ogdoadis perfectam sacramentis caelestibus uirtutem in psalmo eo, qui octauo in numero dispositus est, contueri, cui pro torcularibus titulus adiectus est, uasculis in nouos fructus praeparatis et ad feruentis musti calorem continendum innouatis. et numerus iste ad percipiendos fructus euangelicos, caducis his corporum nostrorum uasculis reformatis. secundum ogdoadem est euangelicam destinatus. et hoc psalmi istius textus et sermo testatur. ogdoadis quoque istius uirtus tamquam in uirtute sexti psalmi et numeri, quo pro octauo oratio est, continetur: et hoc numeri ratio perfecit. ut et in sexto pro octauo esset oratio et in octauo titulus pro torcularibus adderetur. tribus autem in numeris haec torcularium superscriptio reperitur. nam et octauus et octogesimus et octogesimus-tertius psalmus hunc habent titulum,. ut in numeris perfectis perfectae huius beatitudinis ordo consisteret; ita tamenut simplicem ogdoadem et ogdoadis decadem sacramentum triadis, quae nostris Trinitas est nuncupata, concluderet.

Et hanc quidem ogdoadis perfectionem etiam in centesimo atque octauo decimo psalmo cognoscere possumus. namque in octonum numerum per octonos uersus secundum Hebrseos singularum litterarum initia collecta sunt; sed et ipsa uirtus psalmi sacramentum ogdoadis edocet. sunt autem in eo ogdoades uiginti duae. nam octoni uersus singularum litterarum initiis deputantur: et hoc ea ratione efficitur, ut, quia psalmus iste perfectum uirum secundum doctrinam euangelicam consummat, per omnes uiginti et duas Hebrsei sermonis litteras sub sacramento ogdoadis erudiremur. [*]( 3 ocdoadis V 4 in psalmo eo d'e in psalmo et V in psalmo r 5 contueri VE contineri r 6 musti liquorem die 9 ocdoadem (et sic semper) V 11 tamquam in uirtute Vr etiam in uirtute E 12 pro h. I. om. Vr (sed cf. lin. seq. ubi hi quoque cod. pro octauo praebent) et hos V 13 perfecit Vr perficit E 15 repperitur Vr 16 et octogensimus tertius V et centesimus tertius r 19 quae nostris Vr quae a nostris E 20 in centesimo adque octauo decimo V in centosimo atque decimo octauo r E 25 ocdoades XXII V ogdoadis XXII r 28 uiginti duas et r hebrei ex hebreis m. 2 V. )