Tractatus super psalmos
Hilary, Saint, Bishop of Poitiers
Hilary, Saint, Bishop of Poitiers. S. Hilarii Episcopi Pictaviensis Tractatus super psalmos. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 22). Zingerle, Anton, editor. Prague, Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1891.
Exquirit autem testimonia dei propheta non in otio, neque in insolentia rerum secundarum, sed exquirit multis aduersum se residentibus, multis aduersum se conloquentibus dicens: etenim sederunt principes et aduersum me detrahebant. scit omnem prophetiae fidem mundi huius perosam esse principibus; scit et apostolos cunctis futuros propter Christianum nomen odiosos. sedent aduersus prophetam principes et detrahunt tunc, cum audiunt Esaiam dicentem: audite uerbum domini principes Sodomum, et intendite legem dei populus . ex consilio enim talium Esaias sectus est, Hieremias quoque carcere clauditur, Daniel leonibus fame ad incitatis obicitur, inter templum et altare occiditur, apostoli caeduntur, desecantur, crucifiguntur, ut dei auferatur, ut doctrina inhibeatur, ut aeternae uia . sed hos principum consessus et haec obtrectationum eloquia spreuit fides constans. consequitur enim: seruus autem tuus exercebar in iustificationibus tuis. obstrepentibus [*]( 16 Esai. I, 10. ) [*]( 1 et id (xpE 3 ut argui — precatur om. VRC 4 et uerecundiam VRC derelinquit RlC dereliquit R* relinquit V 5 arguitionis tx arguitionem m. 2 V argutionis C et om. V oppobrium V 8 exquirit ex exquisiuit V 10 aduersus se CpE residentibus multi! aduersum se om. V 11 et aduersus me loquebantur Cp 12 huius mundi C 13 piculosam ex posam p opta R scit apostolos Cp 14 aduersfl V 15 eseiam V eeiam C ad se etiS p 16 Sodomorum Rp adtendite legem Cp audite legem R 17 populi P 18 eseias V isaias p sectus ex Bextus V ieremias V cluditur Cp 19 danihel ex damhel R ca famae V 21 ut pditio p ut depcacio (' doctrina ex doctrinae 172 22 prophetae C inhibeantur R sed hoc V 23 spraeuit 11 24 cfl sequitur seruus Cp 25 exercebar ex ercebar 711. 1 T' exercebatur RpE in tuis iustificationibus R. )
Sed, superius tractauimus, exercitatio iustificationum et meditatio testimoniorum illa est, quia, cum legis opera per corporales efficientias exerceantur. exercitatione , tamen et testimoniorum meditatione bonorum aeternorum per praesentium meditationem quaedam praeparatio conparatur. sed testimoniorum meditatio unde oriatur, ostendit. adiecit enim : et consilia mea iustificationes tuae, omnem scilicet curam, omnes consiliorum uarios diuersosque motus intentos esse iustificationibus confitens dei in Christo Iesu, cui est gloria in saecula . amen.
Adhaesit pauimento anima mea: uiuifica me secundum uerbum tuum et reliqua.
Multiplex intellegentia non potest in se habere dictorum 'difficultatem, cum amota omni obscuritate intellegendi magis abundet electio, ut in primo quartae uersu contuemur. ait enim: pauimento anima mea: uiuifica me secundum uerbum tuum. potest istud et de adsiduitate orationis intellegi, tamquam ex peccatorum confessione in terram propheta prostratus pauimento. sed ut altius aliquid sub his dictis intellegamus, perspecta diligentius [*]( 2 dei om. Cp spfl V seruus in adn. coni. Bened. 4 qua cum E 6 tametn corr. m. 2 V bonorum add. m. 2 V 7 quadam ex quiaiam m. 2 V ib ■ 9 iuatificationis R1 10 diuersosque mores V 11 iustifaicationum V in xpo ihs V cui gloria est in VC cui gta in p cui gloria et honor in E amen om. V Explicit littera III incipit littera IIII feliciter Delth V, spatium 10-12 litterarum uacuum R, Finit Gimel lit. tertia inoipit Deleth lit. Im Cp 18 in primae R in principio V quantae V 20 istut V id istud C de assiduitate (e in ras. 3) orationis R de suauitate orationis C de sue uite ratione peA) 22 profeta ex profete V i adeserit pauimento V adhaeait pauimento anima mea R altus corr. m. 2 V. )
Non ignarus est autem propheta, licet anterior aetate, apostolici tamen dicti, quia, qui adhaerent domino, . scit etiam a se : post te anima mea. quin etiam legit in lege: post dominum deum tuum ambulabis et adhaerebis ipsi. igitur huic magis quam illi concupiscit. sed quia meminit ex consortio eius nonnullam se labem contraxisse peccati, orat, ut per uerbum dei, quamuis admixta terrenae mortalique naturae anima eius sit, ipse tamen in uitam caelestis animetur. scit enim [*]( 5 Phil. III, 21. 6 Ps. XLIII, 25. 7 Ps. XXI, 16. 15 I Cor. 6, 17. 16 Ps. LXII, 9. 17 Deut. XIII, 4. ) [*]( 1 necessario VR nunc enim R adhaesi pauimento sed ait om. R . ad solum ait om. Cp 2 hesit pauimento p adhesit pamSto V adhaesit uae uimento R 4 conq.stum corr. m. 2 V ut hoc supr. scr. m. 1 R 5 admoneat V apta corpus in ras. 3 R 6 humiliatis V 8 deduxisti (isti in ras. o—6 litt.) R deduxit Cp(A) 9 commoramur E commoretur C in terra R confirmatique VRp 11 credetur V ut in se manens C ut se immanens e ut se etsi manens pb 12 ui tamquam V 14 anteriore aetate C anteriora et ante V apostolicis tamen dictis C 15 q< Sltpr. scr. m. 3 R adheret V adhaeret R 16 a se esse praedicatum p t poste ex postea R postea Vfort. po9 te 17 in = — lege (2-3 litt. eras.) R postea V 18 tun i ras. m. 3 R ambulatis et adhaerebitis R adre bio haere corr. m. 3 R 19 hu m. 3 R et consortio V. ) nn
Dehinc sequitur: uias meas pronuntiaui, et exaudisti me; doce me iustificati.ones tuas. qui secundum uoluptates corporis uitam agunt, in uiis suis ambulant. qui autem omni uitiorum carnalium consuetudine derelicta in dei degunt, iam illis non in sua, sed in uia dei iter est. et hoc audiamus in Deuteronomii sed r a quid dominus deus tuus poscit a te, nisi ut timeas dominum deum tuum et ambules in omnibus uiis eius et diligas eum et seruias domino deo tuo ex toto corde tuo et ex tota anima tua et custodias praecepta domini dei tui et iustificationes eius, quse ego praecipio tibi hodie, ut bene sit tibi? ergo deo adhaerens in dei uia est.