Tractatus super psalmos

Hilary, Saint, Bishop of Poitiers

Hilary, Saint, Bishop of Poitiers. S. Hilarii Episcopi Pictaviensis Tractatus super psalmos. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 22). Zingerle, Anton, editor. Prague, Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1891.

Postulat uero, ne nocentibus se tradatur. omnis enim, in 5 quo peccati uoluntas est, deo uacuus est; et ubi deus non erit, illic diaboli est, qui insidians atque obsidens, ubi adeundi oportunitatem habuerit, tamquam uacuam domum occupet, quae ei, deo eam deserente, sit tradita. et propheta quidem, quia ex persona omnium , ne a deo tradatur, orat. ceterum apostolus habet iam id in se , ut peccatores diabolo tradat ipse, cum ad Corinthios de eo, qui fornicationes omnes praegressus uxorem patris sui acceperat, scribit: ego autem absens corpore, autem spiritu iam tamquam praesens eum, qui hoc fecit, congregatis uobis et meo spiritu cum uirtute domini Iesu tradere istius modi ia interitum carnis, ut spiritus saluus fiat in die domini. sed licet apostolus tradat, scit tamen se in uirtute Christi et in suo spiritu traditurum. sed et in alia epistula ait de Phygello et Hermogene: quos tradidi, inquit, , ut discant . qui enim ab ecclesiae corpore respuuntur, quae Christi est corpus, tamquam peregrini et alieni a dei corpore dominatui diaboli traduntur. [*]( 13 I Cor. 5, 3. 21 I Tim. 1, 20, cf. II Tim. 1, 15. ) [*]( 1 amicitia concordia C amioitiae concordia VpE umanimitatis R 3 tamen nec eorum C 5 uero om. C hominis enim C 6 deo uaouus est om. C et ubi deus — locus est om. p erit add. m. 2 V 7 diabolo C post loous est uerba et ubi dš est repetita del. m. 2 V 8 oportunitatem VBs opportunitatem Cpt cf. Acad. p. 28 dona V 10 loquibatur V1 11 iam ad in se in fiduciae corr. m. 2 V 12 ad oborintios R corinthiis (corintiis C) Cpb furnioationes V omni V hinB C 18 supergressus pE 14 praesens spu ex praesens corpore praesens spu m. 2 V iudicauit V1 16 uirtu =:= = te R domini mei leau p(A)b ge 19 se et in Cpb et i V 20 ait om. V philo (?) corr. m. 2 V fygelo R fiero Cfileto peA) 21 hermogene ex hermogenem m. 2 V = ermogene p ermogene RC ut discant om. C 22 blasfemare VR eclesiae V ecclaesiae R 24 dominatu p. ) [*]( XXII. BUlar. Pict. para I. ) [*]( 82 )

498

Sed propheta, ne nocentibus se tradatur, orat. adsunt enim inimicae infestaeque uirtutes, quae fidei propositum conturbent, quae timorem dei obliterent, quae in terrenas cupiditates et desideria sollicitent, quae infirmam corporis naturam quibusdam blandimentorum aculeis in uitia commoueant. nouit et apostolus hanc multitudinem dominantium uirtutum dicens: in quibus et uos aliquando ambulastis secundum principem potestatis , spiritus, qui nunc operatur in filiis . fecit ergo propheta iudicium et iustitiam; et, ne tradatur nocentibus se, rogat, et hoc modo nocentibus, cum in peccatum inpellunt, cum in gloriam inflant cum in iram accendunt, cum in odium exacerbant, cum ad lasciuiam inliciunt, cum ad auaritiam prouocant. sed cum per haec nocere properent, obtinere tamen eos, qui innocentes sunt, nisi sibi per secessionem dei traditi fuerint, non ualebunt.

: excipe me seruum tuum in bonum: non calumnientur me superbi. proficit in spe sua propheta et celsiorem iam deprecationis suae gradum scandit. qui enim orauerat, ne traderetur nocentibus se, iam, ut proprietate serui excipiatur, rogat, beatum illum in se dei dominatum cum bona susceptione sua deprecans. et non ob leuem causam. ut in bonum suscipiatur, orat, scilicet ne eum superbi calumnientur. et qui sunt superbi? nempe illi, quorum principem loquentem Esaias : dixit enim: [*](6 Ephea. II, 2. 24 Esai. X, 13. ) [*]( 2 infestaque C conturbant C 8 terrenas ex terrena m. 2 V 4 inter naturam et quibuedam uerba repetita quibusdam corporis naturam del. m. 2 V 5 aouleo V 6 uirtutum om. R 7 saecundum R 8 aeris om. Cp 10 iustitiae V et ne tradaturne V ae rogat — nocentibus om. V 11 inflent RC 12 cum iram C exaoeruant VC n o 13 inliciunt ex inliciunt inliciunt R rpogant C 14 eos qui nocentes R eos qui nocenti C eos quos nocentes V sunt — dei traditi om. V 15 per cessione C pScessionem p 16 me om. Cpb 17 ut non calonnientur C profecit Cp in spes (s in ras. R) suas RE 19 tradatur. ut in proprietatem serui pE proprietatis seruo C 21 eum bona T" depraecans VR 22 oalumnientur et qui sunt superbi om. C 24 loq tem r eseiaa V introducat C uirtutS Cp(A) faoiam = et R.)

499
et sapientia intellectus auferam fines gentium et uirtutes earum, et commouebo ciuitates inhabitabiles et omnem orbem terrae prehendam manu mea ut pullos et tamquam confracta oua auferam. haec superbientis uox est, diaboli scilicet, qui et deo ac domino nostro Iesu Christo ostensa terrenorum imperiorum gloria dicere ausus est: omnia hsec tibi dabo, si procidens adoraueris me. non esse autem hunc solitarium, sed plures ei adesse spiritalium nequitiarum ministros per eum docemur, qui ait: discedite a me, maledicti, in ignem seternum, quem prseparauit pater meus diabolo et angelis eius. ab horum igitur se superborum calumnia esse liberum rogat. calumniantur enim, quia, cum ipsi peccati incentiua subpeditent, calumniam nobis ante deum peccati, quod per eos gesserimus, intendunt; causam namque peccati ad crimen iniciunt et criminis inuidiam per calumniam exacerbant, scriptura in Apocalypsi calumniatorem eum esse testante.

Verum etiam nunc se extendit propheta in celsiorem profectum dicens: oculi mei defecerunt in salutare tuum et in eloquium iustitise tuae. oculi deficiunt, cum intentus in aliquam exspectationem uisus laborat. propheta itaque animae suse oculos in dei salutare defixit. et de salutari quid intellegi oporteret, saepe tractauimus; eum scilicet esse legum, qui saluum faciet populum suum a peccatis. aliis igitur oculos suos in desideria saecularia occupantibus et in uoluptates rerum praesentium tendentibus propheta in dei salutare defixus [*]( 7 Matth. IV, 9. 10 Matth. XXV, 41. 17 Apoo. XII, 10. ) [*]( m 1 sapientia Cp aufera finis V et uirtutem eorum RCpE cf. Sabatier 77, 537 adn. 2 inhabitauileB V1 8 prehendam — auferam glori* om. Cp adpraehendam RE 6 imperiorum R 8 hunc add. m. 2 V plures ex ples m. 2 V 9 nequitiassub V 10 in supr. scr. m. 1 R 12 igitur superborum pb esse se liberum pb 14 da VR dominum n Cpb 16 intendet V intendent C intentant pb 16 initiunt R exaoernant VC 17 suum esse R 18 etiam num V 21 exspectationum V 24 a peccatis ex peccatis m. 1? V a pecoatia eot p 26 uoluptatis V uoluntates RC 26 praesentium (i ex corr.) R praesentibus V. ) [*]( 92* )

500
est. et ne corporales oculos eum deficere sub hac contemplanti intentione existimaremus, non solum in salutare dei deficiunt, sed etiam in eloquium iustitise.