Tractatus super psalmos

Quod autem in ipso, quis iste sit, in quo laetabimur in ipso, propheta subiecit dicens: qui dominabitur in potentia sua in aeternum, non ambigemus, quis iste erit, si dicti huius euangelici recordemur: data est mihi omnis potestas in caelo et in terra: euntes nunc docete omnes gentes et apostoli dicentis: propter quod exaltauit eum deus et donauit illi nomen, quod est super omne nomen, ut in nomine Iesu omne genu flectat, caelestium et terrestrium et infernorum. [*]( 6 Ksai. XXXV, 1 aqq. 23 Matth. XXVIII, 18. 96 Phil. II, 9 sq. ) [*]( 1 inrcisa (cisa in ras.) R 4 corporum PE om. R 5 & in rGI. R exordiis laetamur Re laetamur exordiis Pb 8 et haeo florient R incip. f 46 T 10 consolamini RPE consolidamini T 14 claudas R clodus (o in ras. P) PT 16 in aduentQ R 18 iordanen R iordanem PT E 20 quid ex quod m. 2 P 21 dicens = R 22 ambigemua RT ambigimus PE 28 euuangelici R omnis potestas Rb potestas PTe 26 quod est — nomen om. R 28 fleotat R cf. Acad. p. 5j flectatur PTE caelestium in marg. add. m. 1 R. )

Unigenitus enim dei filius etsi regnauit semper, non tamen semper regnauit in corpore. ergo ubi designati et tamquam demonstrati saeculi dominatio per id, quod rot; alwvoq dicitur, uirtute uerbi ipsius continetur, tempus illud ostenditur, quo glorificato in gloriam dei corpori et nomen dei donatur et regnum. et huius quidem dominandi saeculi tempus absolute apostolus docet dicens: cum euacuauerit omnem principatum et potestatem et uirtutem, et nouissima [*]( 25 I Cor. 16, 24; 26. ) [*]( 1 in P post ihs̄ 1 litt eras. 2 dei patris e RPT est dei patris E 3 sint R 7 est donatum PTE hic supr. scr. P 11 propriae RP 12 graeci (i ex corr 1) R 14 Tw AETIOZON ΠεΝΝΤΝΑϒΝΑCΤεΤΑ AOYAIUI (postea eras. in hoc) R TѠΔεC-TOZON-ΤεΝΤlAl NACTEIA AI'TOY AIWNOC P to. deetio zonten edinas teiali tulio nos a. In T omnia satis bene litt. graec. scripta sunt et articulus Tfj ante δυναστιἰα superscripta pronuntiatione eius temporis (ti) accurate est exaratus; qui cum etiam ex uestigiis in RP eluceat et a Tischendorfio (II, 68) probetur, in textum erat recipiendus. 16 diffinitionis PXT 17 TOY ATUJONOC R 21 dominatio PTE demonstratio R 22 illut V 23 quo VI'T. qd Rs corpore V 26 euacuauerit (1 litt. eras.) R 26 & nouissima Re et nouigsime (e in ras. P) PT. ) [*]( XXII. Hilar. Pict. parsI. ) [*]( 17 )

Atque ob id consequitur: oculi eius super gentes respiciunt. ab omni enim in peccatis morante uultus domini auersus est. haec namque indemutabilis dei significata conuersio est: non quod tamquam per naturam corporalem se quoquam aut auertat aut referat, sed quod par atque idem aequaliter semper manens uniuscuiusque auxilio pro meritorum diuersitate aut desit aut adsit. ex persona enim peccatorum ita scriptum est: auerte faciem tuam a peccatis eorum et iterum: quare auertis faciem tuam et dexteram tuam? et rursum: auertisti faciem tuam, et factus sum conturbatus. ubi autem iustorum persona tractatur. haec dicta sunt: oculi domini super iustos et aures eius in preces eorum et iterum: oculi tui uideant aequitates et deinceps: designatum est super nos lumen uultus tui, domine; ergo incorporalis deus misericordiae suae oculis et tamquam ministerio famulantium angelorum protegit gentes, et in omnes credentes donum se diuinae miserationis effundit. [*]( 16 Ps. L, 11. 17 Pa. LXXIII, 11. 18 Ps. XXIX, 8. 20 Pa. XXXIII, 16. 21 Ps. XVI, 2. 22 Ps. IV, 7. ) [*]( i 1 deuincetur RTE deuincitur P 2 aaeculi R saeculo PTE 3 petit T petit RPe 5 adueraum RPT adueraus E 6 euuangelia R 7 prosecuntur Ra prosequuntur PTa et om. R 11 post indemutabilis eras. est R 18 quoquam R quoq a quoq: PT atq; in ras. R ab 14 semper supr. scr. T 15 assit T dsit R et ex R 19 persona er ibi personam R tractatur haec (ibi supr. scr. m. 2) P 22 deinoenps T 26 donum se PTa dona se ex donu se R donum ed. Basil. 1550, Par. 1572 (an donum suae? cf. Stud. 1889 p. 317). )

Hoc Iudaei denegant, his operibus dei infidelis populus contradicit, gloriam sibi in Abraham electi generis usurpans. et consequentibus istud dictis propheta demonstrat, ad id, quod dixerat: oculi eius super gentes respiciunt, conectens istud: qui in iram prouocant, non exaltentur in se. hoc, quod in se exaltantur, dominus in euangeliis condemnat dicens: nolite praeferre inter uos dicentes: patrem habemus Abraham; potens est enim deus ex lapidibus istis suscitare filios Abrahae. quod autem in iram prouocant, omnifariam prophetae locuntur; Esaias: in iracundiam prouocastis sanctum Israhel; ad Ezechiel quoque spiritus loquitur: fili hominis mitto te ego ad domum Israhel, qui exacerbant me, et in psalmis: exacerbauerunt spiritum eius et rursum: frequenter liberaui eos, ipsi uero me exacerbauerunt omnis ergo operationem et misericordiam dei in salutem gentium denegans in iram prouocat misericordiae et salutis auctorem; quia in se gloriosi et exaltati iram eius, qui solus gloriosos potest efficere, exacerbant.

Inleriectio rursum diapsalmi et sensus et personae demutationem docet. nam sub hac significatione frequenter alterum, nonnumquam utrumque distinguitur. superior enim sermo ex prophetae persona omnis fuit dicentis: uenite et uidete [*](7 Matth. III, 9; Luo. III, 8. 10 Esai. I, 4. 12 Ezeoh. II, 3. 14 Pa. CV, 33. Ibid. 43. ) [*]( ris aflur 2 habraam R abraam T gene pans corr. m. 1 R 4 dixerit P conectens (connectena «) istud RPTa connectens illud t 7 praeferre (pferre P) RPT cf. Sabatier 11, 13 adn. proferre E 10 loountur R ut ait loquuntur PTE esaias R isaias T = esaias P in iraoundiam RPE cundlā 8 in iram T 11 prouocastiB RT prouocatis P prouocasti e hezAhiel R hiezechiel T 18 israhel ex esrahel m. 1 R exacerbant R (παραπιϰραίνονῑας LXX) exacerbauerunt PTE 16 omnis RPT omnes E 16 operatio = = = et misericordia = P in salute R 17 denegans RPT denegantes E prouooat RPT prouocant E 18 in se (e in ras.) R exaltati = iram (eras. s?) R gloriosos ex gloriosus corr. m- 1 R 20 diappsalmi P 28 profetae (ae in ras.) R dicentis ex dicentea R. ) [*]( 17* )

Horum igitur adhortatio refertur ad gentes, cum dicitur: benedicite gentes deum nostrum. non ex inani nostrum prophetiae sermo subiecit. non utique illos, quos deos putabatis, heroum nomina uel elementorum creationes uel metallorum materiem, sed nostrum et eum, cuius opera recensentur, qui terribilis in consiliis super filios hominum, qui conuertit mare in aridam, qui dominatur in uirtute sua in aeternum. hoc autem proprie apostolicae doctrinae est, deum ex lege ac prophetis in euangeliis praedicare.

Sed id, quod consequitur: et obaudite uocem laudis eius, intellegentiam confundit. uox laudis namque non eius, qui laudatur, sed eius, qui laudet, auditur. et quomodo gentes, ut uocem laudis. obaudiant, admonentur? uerum et hic latinitas nostra proprietatem dicti in translatione non reddidit. nam hoc, quod nobiscum scribitur: et obaudite uocem laudis eius, a Graecis ita dictum est: ϰαὶ ἀϰουτίσατε τὴν ϕωνὴν τη̄ς αἰνέσεωςavrov. quo uerbo id significatur, obaudiri posse ut efficiant uocem laudis eius: quod plenius intelleget, [*](1 terribilis RPE terribilia e T in consiliis RPE in marg. add. T 3 pdicantibua (pdic in ras.) R 5 adortatio R 6 deum RPE dominum T 7 prophetiae (profetiae R) RPTa prophetae e 8 putabatis RPTa (Bened. de R falsa rtttulerunt) perturbatis ed. Par. 1672 heroum Cu in ras. R) nomina RE om. PT cf. Acad. p. 30 elementorum (om. uel) R 9 uel metallorum: materiem (supr. metallorum signa transpositionis erasa) R uel materiem metallorum PTE eu supr. scr. R 19 auts R enim PTE propriaeRpropriumPTE deum REdum (in ras. P) PT 18=aoR in enuangeliia R 15 uox laodis namque scripsi cf. Stud. 1889 p. 321 uox laudis nam P uox laudis R nam uox laudis T E 17 nerum om. R m 20 KAlAKlTlCΑΤΑΠΗΝ PONE εΤεCANCAlOC AYYOY R ΚΑε̄- AROYTlCATA lΤΗΝΦѠNHN TICA-lΝεCAlѠεΔϒΤΟl P, om. a, T textum bene scripsit, nisi quod et ipse AKOYTICATAl, cui adiunxil litt. mt. acutisate (uoci rijv superscr. τιν cf. supr.) 91 quo ex quod R obaudiri posse ut efficiant PTa utaudiri posse = = efficiant R ut obaudiri posse efficiant t. )

Sed quae tandem uox laudis eius audiri efficienda est? nempe ea, quod credentium animam posuerit in uitam, quod apostolicae praedicationi et martyrum confessioni constantiam et perseuerantiam largitus sit confitendi, quorum discursibus orbem terrae quibusdam quasi pedibus caelestis regni praedicatio transcucurrit in omnem enim terram exiit sonus eorum. et alibi spiritalis discursus gloriam clamans spiritus sanctus: quam speciosi pedes euangelizantium bona, euangelizantium pacem! haec ergo uox laudis dei praedicantium audienda praeconio est, propheta testante: qui posuit animam meam ad uitam et non dedit commoueri pedes meos. non enim humanarum comminationum terriculis a cursu praedicationis suae apostoli deflexi sunt, neque firmitas pedum insistentium a fidei gressu commota est, quin semper iudicii et aeterni regni dominum praedicarent.

Locutus autem ex unius persona spiritus prophetiae rem ipsam non uni tantum nomini conpetere significat. nam cum dixisset: et non dedit commoueri pedes meossubiecit quoniam probasti nos, deus, igne nos examinasti, sicut igne examinatur argentum. sermo itaque coeptus ex uno refertur ad plures. est namque unus spiritus, et una credentium fides est et secundum quod in gestis apostolorum est: erat credentium anima una et cor unum. atque [*](1 Matth. X, 27. 11 Pe. XVID, 5. 13 Rom. X, 16. 28 Act. ap. IV, 82. ) [*]( 3 constanti — et (eraa. a?) R 7 quod ex quot R 8 et perseuerantiam RE om. PT 10 pedibus RTE fidelib: P 19 clamans R clamat e PTE 14 et euangelizantium, pacem 7' hae R 17 comminationum Re commutationfl PTa 19 a fidei gresau RE fidei gressus P fidei greasib: T 20 & IUpr. scr. m. 1 R aeterni regni R regni aeterni PTE 25 aiout igne examinatur V cf. Sabativr II, 128 sicut examinatur RPTE 27 fidea = e & eeoundum (eras. uidetur interpunctio) R(e) fides secundum PTb apostolorum RPE apostolicis T 28 anima una R cf. Sabatier Ill, 514 adn. anima PTE. )

Temptationum autem genera et diuersas martyrum uictorias contuentes scimus, quibus modis anima ponatur in uitam, cuius contemptu desaeuientibus poenarum ingeniis a fidei gressu et testimonio non mouentur. alii enim in uinculis carcerum gloriantur, alii caesi in uerberibus gratulantur, alii potestati inreligiosorum desecanda. felicium capitum colla submittunt; plures in exstructos rogos currunt et trepidantibus poenae ministris ignem saltu deuotae festinationis insiliunt; alii in profundum demergendi non in aquas necaturas, sed in refrigerium aeternae beatitudinis decidunt toto ipso se corpore deo hostiam tamquam holocausta praebentes.

Percurrit ergo per haec passionum genera ex persona apostolorum, euangelistarum, martyrum propheticus sermo [*](1 coeptum supr. scr. T desinatur R 4 ut supr. scr. P 5 materie VTb materiae Pe matheriae R adheserint VR decoquantur VRTE a de — c = oquantur P 6 fraudolenf P 7 fidei eorum om. V 8 qui i corr. m. 1R 10 admixtione (admxtione == R) VRPT cf. Stud. 1889 p. 322 ab admixtione E 11 defecati VP examinantea V 12 claritate — (eras. mf) R claritatem V 14 c tuentes scimus (cwtu in ras., entes sci in marg. add.) R animae ponantur V 16 enim om. V carceris V 18 inreligioaorum om. V 19 rogis V 20 ignem VPTE igne R salta VRTE saltus ex salus P 21 demergentes V 22 refrigeriu ex refriu P aeternum V decidunt VRTE decedunt P toto ipso se corpore RE toto ipso corpore V toto pro se corpore P toto se corpore T 84 ergo per haec VTE p ergo haec (p supr. scr. m. 2) P haec ergo ergo per haec R 25 euuangelistarum R om. V. )

Et ne aut pertranseuntis aquas natatus aut transilientis ignem saltus -aut introductio in refrigerium communis alicuius et terreni loci requies significari existimaretur, adiecit: introibo in domum tuam in holocaustis. holocausta sunt integra hostiarum corpora, quae, quia tota ad ignem [*]( 19 Ps. CXIV, 7 sqq. ) [*]( 2 in laqueum VPTE in laqueum = = (laqueum in ras. postea 2 lilt. eras.) R 3 posuisti nos V tribnlationes VR tribulatione PT in dorsC nostrum VRE in dorso nro = P in dorso nostro T 4 poenas ex poenus R cum apostoluB ex cum apostolum m. 1 Y 8 p ignem aqua (sup, a lineol. eras.) P 9 aboletur (ex absoletur R) RT7'e diesoluitur V aliut (nt in ras.) R et quo RPTE et ubi V 10 nescit RPTE ignorat V 10 induxieti V cf. Sabatier II, 128 et eduxisti RPTE 13 mihi PTE tibi (t in ras. 3) R cf. infr. CXLVI cap. 4 (ubi etiam Qpraebet mihi) 14 a lacrimis R cf. infr. 1. c. et Sabatier II, 227 de lacrimis PTE a lapra R de lapsu PTE 18 et uiuitur VRTa 21 et = ne R peri tranBeuntes T pertranseuntes RP 98 adiecit RPE subiecit T. )

Sed quid tandem in hac corporum suorum oblatione uouerunt? scilicet ut per haec martyrii sui exempla gentes ad spem regni aeterni erudirent. qui enim tum Christum praedicabant, non sibi, quibus tum erat cognitus, sed nobis, qui futuri adhuc eramus, uel quibus tum erat incognitus, praedicabant. quae eorum praedicatio omnis posteritatis fidem ad martyrii desiderium accendit. non enim causa alia praedicabant nisi ut fidei suae et martyrii exemplo plures martyres erudirent quod Paulus docuit dicens: ego Paulus uinctus Iesu pro uobis gentibus. atque ob id in huius praedicationis fructu deo se uota reddere confitentur dicentes: reddam tibi uota mea, quae distinxerunt labia mea. et locutum est os meum in tribulatione mea: holocausta medullata offeram tibi cum incenso et arietibus, offeram tibi boues cum hircis. an ignorat propheta ex persona dei in spiritu se locutum: non accipiam de domo tua uitulos neque de gregibus tuis hircos et: numquid manducabo carnes taurorum aut sanguinem hircorum potabo? et rursum: quoniam si uoluisses sacrificium, dedissem utique, holocaustis autem non delectaberis? cessat igitur opinionis nostrae error, ut haec uouisse martyres existimemus. sed in martyriis posterum [*]( 14 Ephes. m, 1. 21 Pe. XLIX, 9. 22 Ibid. 18. 24 Pa. L, 18. ) [*]( 2 genera poenarum RPE poenarum genera T 8 nt in dei RTE ut dῑ P id est RPE supr. scr. T 7 uouerunt RPE uoluerunt T 10 adhuo supr. scr. m. 1 R 11 omnis RE omnem PT 13 martyr = ea (ercu. a) R martyras T quod ex quodquod R 14 Iesu R cf. Sabatitr III, 795 adn. Christi Iesu PTE 17 diatincxerunt VP 19 offeram tibi — arietibus in marg. add. T 00 hyrcis R hyrcis ex hyrcoe P 21 in spiritu = ^ se R 26 holocaustis autem non R cf. Sabatier II. 104 a adti. holocauatis non ITE 26 cessat RPTa cesset, 27 martyras corr. m. 1 R martyras T martyriie ex martyris P posterum RPT posterorum E. )

In eo autem, quod dicitur: offeram tibi boues cum hi r cis, uirtutem uerbi ex hebraeo in graecum demutati latinus sermo non tenuit. nam quod nobiscum est: offeram tibi boues cum hircis, cum illis ita habetur: avolacoaoiβόας μετὰ χειμάϱϱων. Χείμαϱϱοι cum graecis non proprium, sed appellatiuum nomen hircorum est et eorum maxime, qui in ipso hiemis tempore editi sint. et scriptura hoc in loco tantum χειμάϱϱους nuncupauit, ceteris autem locis τϱάγως, quos nos hircos dicimus. posuit. confirmat autem spiritalis intellegentiae sensum aliorum consonans sibi et concors translatio, qui pro χειμάϱϱοις ϰαιϱίμους transtulerunt; ϰαίϱιμοι autem significantur, qui ex ipso tempore editi sunt; χείμαϱϱοι autem, quos hiemps genuit, unde et torrentes eodem uocabulo graecitas nuncupat, quos ex nihilo in fluuios hiemps auxerit.

Ergo cum ait fioagμετὰ χειμάϱϱων, non de pecudibus se loqui propheticus sermo demonstrat, sed in bubus ecclesiae se homines ostendere, in χειμάϱϱοις autem eos, quos ipsa persecutionis tempestas in martyrii gloriam genuerit. scimus enim plures sacramentorum diuinorum ignaros exemplo martyrum ad martyrium cucurrisse, et extra scientiam fidei ante [*](1 martyro P 6 NUl cofibo ACMETAXCH MAPPCJN chlMAPPYA ETAA APOI R ANOlCw COI BOAEACETA XEIAIAPPCJN XEChl MARASIAAPPOI P, in T omnia bene exarata sunt pronuntiatione aniso, ai, ohimarri litteris latinis superscripta. quae in RP abundant ex ditto- (jraphia orta uidentur, cf. irifr.; ceterum Hilarium re uera χειμάϱϱων et χείμαϱϱοι scripsisse pro χιμάϱων et χίμαϱοι etiam explicatione, quam adiungit, probatur 9 et aoriptura PTE inscribiturad R 10 chimarrus. XeiMAPPOIC R XeiMAPPUC T ubi MARRUS (ubi in ras.) tragos XIALAPPYE P TPATѠC R TPAGѠC P ΤΡΑΓѠC T cf. Addenda 11 dicimus posuit T dicimus tragos posuit RP 13 KALPIMOYC T KAIPIMOYC R CERALCOC KAlPlAlΟϒC P cf. Rost-Palm lex.p. 1544 kerlml KAIPIMOI T KITIMOI R Caeriim IKAIPIAAOP P 14 editi sint Teruditi sunt R eruditi sint VP XCIAIAPPI P(R) hiemps RPhiemB TE 17 Χεln MAPPWN RT XIMPCJN P 19 hominis VP i corr. m.1 R 90 in VPT p postea interpoB. m. 3 ? R gloriam VRT gloria Ph generauerit r. )

Demutat, ut in ceteris, interiectio diapsalmae personam atque sensum, doctrinae tamen ordine non dissidente. postea enim quam ex persona apostolorum, euangelistarum, martyrum. prophetarum ostenderat, quibus modis anima eius posita esset in uitam, id est per passionum poenas atque mortis, per quas in locum beatitudinis transisset reddens in holocaustis deo uota, post hunc ergo sermonem, quem omnem ad deum habuerat, eos nunc, quos ad holocaustorum sollemnia erudierat, adfatur dicens: uenite et audite, et enarrabo uobis, omnes, qui timetis deum. aduocat non incertos neque ad incerta. nam qui sint, quos aduocet, docet: omnes, qui timetis deum; inreligiosis enim neque adeundi neque [*]( 3 Luc. XXIII, 42 sq. 9 Esai. I, 11 sq. ) [*]( ter et 1 factos R praesentia (s in ras.) R praesentes T psentali P ipsam P 8 inter sua et damnatione 10-12 litt. (confessione ?) eras. R 4 mei tupr. scr. T 6 paradiso V paradyso RPT 7 similis P 9 dicenti BT 11 adipe P 14 perfecta post sollemniorum supr. scr. R 16 demutat RP demntanit T diabpsalme P 17 sen - sum R postea enim VT postea enim (stea in ras.) R postea eni (eni in ras.) P 19 profetarum VRP propheta T 20 in nitam RT in nita P mortis PT e mortes RE 24 nenite audite R et narrabo RP (corr. m. 7) 26 sint supr. scr. m. 1 P. )

Sed ut haec animae fierent, ex causis meruit, ut fierent. quibus uero causis meruit, dicit: ad ipsum clamaui ore meo. meruit ergo bona animae, quia ad eum ore clamauit. sed clamor oris plerumque mendax est, et non semper uerborum sonus adfectum mentis nuntiat. sequi ergo clamorem oris debet et sensus: et secutus est. nam propheta conexuit: et exaltaui sub lingua mea: non in lingua, sed sub lingua, in occultis scilicet linguae et quodam intra se tacitae uoluntatis eloquio. quod idipsum in euangeliis domino placuit dicenti: intra in cubiculum tuum et claude ostium tuum et ora: et pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi. ergo nunc, qui ore clamatus est, exaltatur sub lingua deus.

Sed qui sub lingua exaltatur. omni cordis puritate uenerandus est; nec sufficit non egisse aliquid impium, si mente cogitatur impietas. ab eo autem, qui sub lingua exaltet deum, hanc impietatis cogitationem abesse oportere propheta docuit dicens: iniustitiam si conspexi in corde meo, non exaudiat deus. propterea exaudiuit me deus, intendit uoci orationis meae. iniquitatem non modo re non effecit, sed nec corde conspexit. uel certe iniquitatem non conspexit in corde, nullum scilicet uitium iniquae suae uoluntatis [*]( 14 Matth. VI, 6. ) [*]( me 1 dehinc — significat om. R 2 ae V hanc enim posuit RPT hano enim animam posuit V 3 hanc in RViPT in V1 olocanstia r 4 introibit (ex introibot m. 1 R) RPT introiuit V 6 dicit R edicit a PTE 7 animae RPTE anima V quia RT qui P quae V ad eam RPT ad dm̃ r 8 clamor oris PTE clamor horum R 9 nuntiat R enuntiat PT 12 tacite R 13 in euuangeliis R 14 clude T hostium P 20 exaltent P 21 habeS oportere R 23 exaudiat VRPTh ezaudiet e intendit VPlT cf. Sabatier II, 129 et intendit (ex intendet R) o RP2 E 24 re RPlTE re P* 25 efficit Rl 26 in corde auo V. )

Psalmus breuis est et euangelica praedicatione absolutus. nam et in finem est et psalmus cantici est, per quod confessio per scientiam gerendorum et per doctrinam proficientia gesta cantantur. et principium eius, unde oportuit, sumptum est. est autem omnis in eo sermo uel prophetarum uel apostolorum, quorum alii uenturum in corpore unigenitum deum, alii uenisse docuerunt, sancto spiritu inluminati et honore gloriae caelestis expleti. oratio ergo eorum in psalmi exordio esse noscenda est.

Deus misereatur nobis et benedicat nos: inluminet uultum suum super nos 'et misereatur [*](1 in nitam PTE in uita VR sed cf. supr. p. 267, 20 et 268, 2 2 enim RT aupr. scr. m. 1 P om. V pedesque RPT pedes V 3 introiuit at t i VR 4 distincxerat V distinxer P 5 dicens RT ait in ras. 1' monit V 8 amen om. V Explicit psalmus LXV incipit psalmua LXVI feliciter V Explicit psalmus LXq incipit psalmua LXVI R Finit pealmus LXV incipit psalfi LXVI P Expl. de LXV incip. de LXVI T 10 in finem hymnuB — miaereatur nobis om. V psalmus cantici Dauid E 14 et euuangelica R euangelica T 15 in fine VRP 16 proficientiam V 17 et principium ex primum et principium m. 2 V unde add. m. 2 V 18 eat autem 5nis ex est autem un 3nis corr. m. 1 V sermo = = ueI P sermo uel ex sermo uel uel m. 2 V 19 uel apostoe lorum quorum sup. lin. a m. 2 V 20 illuminati TE et honor R 21 in pealmi exordio ex in psalmi in exordio corr. m. 1 V. )