Tractatus super psalmos

Sed uetita in eius modi reges fiducia, in quem sperandum esset, ostendit dicens: beatus, cuius deus Iacob adiutor est: spes eius in domino deo ipsius, qui fecit cselum et terram, mare et omnia, quae in eis rsunt; qui custodit ueritatem in sseculum, facit iudicium his, qui patiuntur iniuriam. non est caduca cogitatio in regem eius modi sperare; et spes illa non interit, quse in creatorem caeli, terrae, maris et omnis uniuersitatis huius [*](4 post q'i{ (sic; eras. uae) R 6 & in filiis R in filiis E 7 quibus R in quibus E exiuit R 8 illa ex olla (?) corr. m. 1 R 10 et in filiis GE in filiis R inquid G 11 et quibus ex e quibus corr. R et quibus filiis hominum om. G cf. Acad. p. -12 19 qur R est G sit RE exiuit R 18 et reuertentur in terram suam omisisse uidetur G i 16 nullus R 20 sed uaita R sed uetitu (?) G sed ut ita E eius modis (xic) G istiusmodi RE reges G E regis R fiducia R fiduciam G fiduciam non conferas E cf. Abh. IV, 71 21 esse (?) G dicens GR, om. E adiutor est G adiutor eius RE 22 spes eius RE spes G faecit R 26 eius modi G istius modi RE interit ex interiit R 28 caeli terrae maris G caeli et terrae et maris RE. )

Neque solum iudicium facit, sed etiam id, quod sequitur: dat escam esurientibus. dominus soluit conpeditos: dominus sapienti ficat csecos, dominus erigit elisos, dominus diligit iustos. dominus custodit proselytum, pupillum et uiduam suscipiet et uiam peccatorum exterminabit hsec quidem et corporaliter intellegere non otiosum est: sed altius nescio quid et maius sermo conplectitur. dat, inquit, escam esurientibus. uideamus quam escam et quibus esurientibus. et hse quidem escae corporales non tum semper praebentur a deo, cum esuritur a nobis. annuum namque hoc earum munus est: et ideo intra tempus praebentur, ut intra tempus ne quis esuriat., est igitu alia esuritio et sunt aliter esurientes, quibus esurientibus esca praebetur. scriptum namque est in Amos propheta: ecce induco famem super terram; non famem panis neque sitim aquse, sed famem, ut audiatur uerbum dei. hanc igitur escam praedicationis esurientibus dominus inpertit. quae cum in cibum fuerit adsumpta, uincula diaboli resoluuntur. ligauit enim secundum euangelia decem et octo annis Abrahse filiam. compedes quoque auaritise, libidinis, ebrietatis cibus [*]( 22 Amos VIII, 11. 27 cf. Luc. XIII, 16. ) [*]( u 2 mendax est GRa mendax sit. 8 sols illi G 4 ab eo* G 6 terrae R (G'I) et terrae E 9 uerba neque solum iudicium, quae extant in G, om. R 10 dat G dat (at in ras.) R xierba dominus aoluit conpeditos, quae om. R, in G (ubi soluet) secunturpost erigit elisos, sed cj. ordinem infra et quae dixi Abh. IV, 89 adn. 12 dilige* G 13 proselytum t% prosylitum R 17 hae (h supr. scr. m. 1) R 18 tum R tam (?) G (cf. Acad. p. 14) tamen e 19 namque hoc earum GRa namque earum t 22 scribtum G 23 induco G induco (co in ras. m. 1) R 28 aebrietatis It. )

Adlisi eriguntur, iusti diliguntur, aduense siue proselyti custodiuntur, pupillus et uidua suscipitur et uia peccatorum disperditur. quisquis ille est, qui modo dei est, etsi non uniforme, tamen proprium habet munus. ut, adlisus licet, si non esuriat, si non compeditus et stultus sit, tamen erigi possit, ne iaceat in aeternum; ut iustus ob iustitiam diligatur, ut aduena, etsi non tamquam iustus diligitur, tamen uel ob hoc, quia aduenerit, reseruetur, ut pupillus, quia patrem sibi diabolum abiurauerat, exemplo apostolorum non orphanusrelinquatur.utuidua suscipiatur in sponsam,. posteaquam sibi in Christo confixus hic mundus est. omnem enim credentium fidem, cui per adimpletionem temporum lex tamquam uir primus emortuus sit, uiduam apostolus nuncupauit. sed non solum uidua suscipitur, sed etiam uia peccatorum exterminatur. quibus in interitum demersis Hierusalem sancti illius regis ciuitas incoletur: non ista utique, quae desolata et subuersa profani parricidii luit poenas.

Conclusit enim ita: regnabit dominus in seternum: deus tuus, Sion, in generationem et generationem. ubi illa Sion est, in qua regnaturus est dominus? nisi forte [*]( B per cibum esuritione R(G Y) per oibum uerbi esuritione E 5 sapientiae inptione depellitur (ntiae — depellitur in ras. m. H) R cf. uu Paucker ttttppl. I, 345 6 cognitionis RE cogitatio... (?) G 7 qbs G om. R non E nunc R cf. Acad. p. 24; 67 9 famis R (cf. Neue Formenl. /, 180) fames E 11 prosyliti R 12 pupillus G (ubi lus mo etiam nunc lejti potest) E pupilli R 18 quodo R 15 ne taceat R 17 diligatur R 18 qui patrem R 19 orfaniis R 27 conclusit Rs Ed. Basil. 1550 concludit inde ab Ed. Paris. 1572 28 in generatione R. )

Post primam Hierusalem subuersionem traductoque in Babyloniam populo captiuo sedificatam rursum eandem ciuitatem fuisse et historia Regnorum et libri Esdrse locuntur. sed hodie eandem nullam esse rerum fides edocet. et hoc idcirco praediximus, ne, quia translatoribus uisum est huic et anteriori psalmo in Aggseum et Zachariam titulum praescribere, existimemus in illius temporis homines prophetise huius prsescientiam conuenire. propheta enim non ignarus mysterii caelestis, cum in sedificatione dei ciuitatis humanam sedificationem inanem esse dixisset, cum deo ciuitas nisi per ipsum sedificata aeterna esse non posset, non nos nunc ad gratulationem sedificatse a deo rursum Hierusalem hortaretur, quam in uanum ab hominibus aedificari ante praedixerat. quod si quis forte putabit id. [*]( 4 uiuifl lapidibus R uiuis ex lapidibus E Ó uerba legis et per «enerationem om. R, litterae cod. G h. 1. euanuerunt, sed nisi tpatium laUit, ibi fuerunt haec uerba, quae nota illa aberratione in R facile intercidere potuerunt; ceterum cf. Bened. in adn. et quae dixi Acad. p. 32 Ill. 6 nostri om. R Explicit psals CXLV incipit peals CXLVI G Explicit psalmus CXLV incp CXLVI R li) aedifioato R 14 hesdrae (> locuntur G loquntur R 15 edocet G E docet R et hoc G hoc RK 16 nequitia (?) G hunc anteriori R 17 in Aggeum Ra tititulum R a 18 preacientiam G 20 ** eJificationem di oiuitatis G 23 hortaretur R (de G h. 1. non constat) adhortaretur' E quam in uanum scripti cf. AM. IV, 72 quam uan** G quam uanum R quam uane E. )

Laudat autem propheta dominum aedificantem Hierusalem illam, quae secandum euangelia sancti regis est ciuitas, in qua per dominum resurgentes sancti demonstrantur, quae inuectum pullo asinse dominum sanctorum lseta suscepit. corporaliter tum quidem tali uectione illam, quae occidit prophetas et lapidat apostolos, dominus ingressus est: sed alterius ciuitatis erat illa laetitia. ob illius ergo sedificationem propheta nos aduocat dicens: laudate dominum, quoniam bonus est psalmus: domino nostro sit iucunda laudatio. non leuis gratulationis laus est, cum bonus psalmus est. et psalmus non [*]( 1 Ps. CXXVI, 1. 20 Matth. V, 85. ) [*]( 5 exaedificSdum G aedificandum RE 6 meminisse haec ita intellegens debet GR meminisse haec debet ita intelligens E 8 saecundo 11 et inanem G inanem RE . 9 qua a salomone R 10 institutam Ge u constitutam Rb 14 et sine aliqua reoordatione (?) G 18 втl.. G 19 haedificantem R 21 demonstrantur GRb demorantur e 22 dñm sanctorum G dominum in spe sanctorum Rb dominum <fc spe sanctorum e 24 erat GRb erit e 27 dfio ñ sit iocunda G dfio nostro sit iucunda R dno nostro iocQda sit a deo nostro iucunda sit e 28 cum bonus psalmus est G cuius bonus psalmus est R cuius psalmus bonus est E. )

Aedificans Hierusalem dominus et dispersiones Israhel congregans. qui sanat contritos corde et alligat contritiones eorum. numerans multitudinem stellarum et omnibus his nomina uocans. reuersuris de Babylonia in Hierusalem Iudaeis sub Dario rege edicto potestas data est reuertendi. neque alibi tum quam in regni Babyloniae finibus detinebantur: ex qua ergo dispersione Israhel congregatur? nempe ea, de qua ait dominus: emittet angelos suos cum tuba et uoce magna et congregabit electos a quattuor angulis uentorum: quorum congregatio coetum sanctae ciuitatis efficiet, quae hodie per spei et fidei opus sedificatur in nobis. et idcirco anterior sedificatio congregatione est, quia nos ad futurae ciuitatis congregationem dei misericordia per gratiam iustificationis sedificet ceterum si de terrena sedificatione loqueretur, prior fuerat congregatio praedicanda, quia non nisi congregatus Israhel Hierusalem sedificare posset euersam.

Tenet deinde ordinem conpetentem dicens: qui sanat a I contritos corde et alligat contritiones eorum. congregato enim Israhel et in unam, quae sedificatur, ciuitatem [*]( 18 Matth. XXIV, 81. ) [*]( 1 qam G 2 significari GR cf. Acad. p. 17 significare E dum enim G deam enim RE 5 adque G laudent GR 8 post placentia tm. litt. eras. R 17 istrahel G israel R nempe ea de qua G nempe de ea de qua (alterum de ex qe corr. R) RE 19 electos om. R 20 coetum G caetum R 92 post anterior un. litU eras. R congregatione est GRb conu gregatio non est e qia G 26 istrahel G israel R hieruaalem G ierusalem R 29 ciuitas (?) G. )